Ísland - 08.11.1898, Blaðsíða 3

167
í SL AND.
1
ann Viger og Sarrien hafa maldað
í móinn gegn endurskoðun, en
loks beygt sig undir vilja meiri
hlutans. Daginn eftir hóldu nokkr-
ir öldungar og þjóðkjörnir þing-
menn, er andstæðir eru endurskoð-
un, fund með sér, hvor flokkur-
inn fyrir sig, og ályktuðu að senda
Brisson ávarp. Lýstu þeir þar
yfir, að ákvæði ráðherranna væri
ólöglegt og óþjóðrækilegt og kröfð-
ust þess, að þing yrði kallað sam-
an. Þessi ályktun heflr víst enga
þýðingu, en hins vegar kemur það
í ljós hvernig flokkaskipunin er á
Frakkl. með tilliti til endurskoð-
unarinnar. Móti endurskoðun eru:
Gyðingafjendur, konungssinnar og.
gamlir fylgismenn Bonlangers, en
með endurskoðun allir þjóðveldis-
sinnar. Sama. daginn og fundir
þessir voru haldnir sendi Sarrien
út umburðarbréf og var það á þá
leið, að með seinasta hefðu verið
gjörðar margar ósæmilegar árásir
á herinn, og með því að það gæti
leitt til þess að aginn í hernum spilt-
ist og undirmennirnir bæri minni
virðingu fyrir yfirmönnum sínum,
ef þetta yrði að ósekju gert, þá
skyldi stranglega refsað fyrir allar
móðgandi árásir á herinn. Er
ljóst af þessu, að endurskoðunar-
menn úr ráðgjafaflokki hafa í þessu
éfni orðið að vægja fyrir hervin-
um, til þess að koma endurskoð-
uninni áleiðis. Fyrst í þessum
mánuði varð mikið upphlaup á
götum Parísar. Orsökin var sú,
að Dreyfussvinir hugðust að halda
fund og höfðu leigt stóran sal til
fundarhaldsins og borgað leiguna
fyrir fram. En er þeir komu og
æðluðu að halda fundinn, bannaði
leigjandinn þeim salinn; urðu ó-
eirðir þá strax þar fyrir utan og
þyrptist að múgur og margmenni,
svo að lögreglan varð að skerast
í leikinn. Fjöldi manna var tek-
inn fastur og einmitt þeir, sem
121
núna tveir, og þessi nótt!
BRANDUR.
Kona, það mín koma lagar.
Köld og föl!
AGNES
. Mig vantar þrótt.
Í3g hef horft, en hyergi fundið, —
hefi lítið grænliro bundið,
mér var eltki meira léð,
þó ég væ.ri að safna’ og safna
í sumar, vildi ekkert dafna, —
jólin fá ei jólatréð, —
nema beðið, beðið hans,
blóm þeBs fékk hann líka’ — í krans!
(fer að gráta)
Æ, en skelfing! Skaflinn harði!
BRANDUR
Skaflinn úti’ í kirkjugarði?
AGNES
Láttu það orð liggjakjurt!
'brandur
Láttu tárin fara .burt!
AGNES
treyztu ei íþolinmæði,
þó mér enn þá nokkuð blæði
sárið ungt, en ekki grætt,
nt er sálartáp mitt blætt. —■... .
-®i mér batnar angrið kalda;.
eft‘r þessa rauna-daga
hætti ég að kvarta’ ,og klaga.
voru fylgismenn endurskoðunar-.
innar. Þótti lögreglan beita mik-
illi harðneskju og hlutdrægni, enda
þykist einn blaðamaður hafa heyrt
lögregluþjón segja: „Vér vepðum
að hlýða því sem oss. er skipað,
enda er maklegt þó tekið sé í
lurginn á þessum Gyðingaskríl".
Tóku síðan mótstöðumenn endur-
skoðunarinnar að færast í aukana
og hrópa! „Lifi herinn!" og „Nið-
ur með Gyðingana" og berja á
hinum, svo að lögreglan varð að
taka einnig í taumana hjá þeim
og taka marga fasta.
Eins og áður heflr verið skýrt
frá, er nú málinu stefnt til saka-
máladeildar ónýtingarréttarins og
skal þar nú ákveðíð, hvort svo
miklar líkur ,séu framkomnar fyrir
því, að sektardómur Dreyfusar
sé grunsamlegur, að nauðsyn sé
til að taka málið aftur til rann-
sóknar. Manau, sækjandi málsins
fyrir réttinum, heflr nú rannsakað
málsgögnin og eru þau kornin til
dómendanna. Það er haft eftir
Manau, að rétturinn muni als ekki
geta úrskurðað endurskoðun, en
hinsvegar sé óhjákvæmilegt fyrir
hann að ónýta dóminn.
Ennþá er Zola ekki kominn
heim til Frakklands. Er nú haft
eftir konu hans, að hann muni
ekki koma fyr en endurskoðunin
hefir fengið framgang. Hann kvað
nú hafa með höndum nýjar sögur
tvær, önnur erumhina fjóra guð-
spjallamenn, en hin er sagt að sé
um fólksfækkunina á Frakklandi,
og orsakirnar til hennar, ,sem sé
hyggindakvonföngin. — í gær átti
að selja húsgögn Zola upp í sekt
hans og málskostnað. Frú Zola
og Mirabeau höfðu boðið að borga
alt féð, sem var um 30,000 franka,
en fógeti neitaði að taka móti því.
Og svo var uppiboðsþingið sett, og
var fyrst boðið upp borð eitt og
bauð Fasquelle bóksali strax í
það 32,000 kr., og þar með upp-
boðinu slitið, en Zola heldur öll-
um sínum vönduðu húsgögnum.
Þess var lauslega getið síðast,
að blaðið „Observer" hefði birt
játningu Esterhazy um fölsun
skjalsins, sem Dreyfus er dæmdur
fyrir. Esterhazy sendi þegar Cha-
noine skeyti iog lýsti það helber
ósannindi, er „Observer færi með.
Strong heitir sá, er hafði sent
blaðinu grein þessa og hann trún-
aðarmaður Esterhazy fyrir eina
tíð og því líkindi til að hér sé
ekki farið með lýgi. Ennfremur
segir hann um Esterhazy, að hann
hafi sjálfur játað að hann mörg
ár hefði verið handgenginn her-
stjórnarráðaneytinu og látíð ýmsa
háttstandandi menn hafa sig til
þess að falsa skjöl. Það er og
sagt að Esterhazy sé nú að rita
bók um Dreyfus-málið, og ætli þar
að Ijósta öllu því upp, sem í
myrkrunum er hulið, og muni
verða bísna harðorður um marga
háttstandandi menn, er við málið
eru riðnir Bóksali einn í París
hefur boðið honum 100,000 franka
fyrir fyrsta bindið af bókinni, en
jafnframt er það sagt að stjórnin
muni jafnskjótt gjöra bókina upp-
tæka, ef Þar verði gjörð árás á
embættismenn ríkisins. En bók
þessa ritar E. eingöngu til þess að
fá sér peninga, því að hann er fé-
laus maður, pg er það lubhalegur
hugsunarháttur að selja þannig
æruna fyrir peninga, því að eðli-
lega mun hann skýra frá hvernig
hann kemur við mál þetta og
mun það í engu honum. til sóma,
en hann hefur víst ekki miklu
fyrir að fara úr þvi sem kom-
ið er.
Nýlega hafa ættingjar Dreyfus
gefið út bréf hans til konu sinnar.
Titill bókarinnar er: Lettres d’
Innocent (bréf frá saklausum
manni). Þykir mega ráða af bréf-
unum, að hér sé um mann að
ræða, er dæmdur er fyrir sakleysi.
Ennfremur hefur Jeau Jeaurós
geflð út bók, sem heitir J^es preu-
ves (sannanirnar). Svo farast
Georg Brandes orð í ritdómi hans
um þá bók: „í bókinni er ein-
ungis það, sem nú er sannað í
þessu máli. Það er sannað, að
herrétturinn hefur verið hlutdræg-
ur í dómi sínum og beitt ólögum
og óréttlæti. Dað er sannað, að
herstjórnarráðaneytið hefur og
beitt ólögum og svikum til þess
að bjarga svikaranum Esterhazy.
Það er sannað, að hin borgara-
legu yfirvöld hafa látið hafa sig
til þess að beita lagaflækjum í
Zolamálinu til þess að hylja glæpi
hersins. Það er sannað, að franska
þingið hefur fyrir trúgirni sína og
ofsa — og það meira að segja í
júlí í ár — látið lýgina og svikin
hrósa sigri. I>að er sannað, að
Dreyfus hefur aldrei skrifað eina
línu í skjali því, sem hann er
dæmdur fyrir, og að Esterhazy
hefur skrifað það. fað er sannað,
að þau bréf, sem Mercier fékk
dómurunum í hendur, til þess að
þeir dæmdu hann sekan, stóðu í
engu sambandi við hann, og að
hershöfðingjarnir og herstjórnar-
ráðaneytið vissi, að ekkert komu
honum við. Það er sannað, að
skjal það, er síðast hefur verið
lagt fram honum til dómsáfellis
og er hið eina skjal, er nafn hans
er neft í, er falsað af Henry. Það
er sannað, að Mercier er glæpa-
maður, að Paty de Clam er glæpa-
maður, að Esterhazy er glæpa-
maður og að Dreyfus er saklaus.
Engu að síður er hinn saklausi á
Djöflaeyjunni, meðan hinir seku
eru fríir og frjálsir “.
Björnstjerne Bj.örnson hefur í
Yínarblaðinu einu látið birta opið
bréf til Hohenlohe. kanzlara og á-
sakar hann fyrir aðgjörðarleysi í
máli þessu, þar sem hann hermir
upp á hann, að hann bæði í Róm
og Múnchen hafl sagt: „Dreyfus
er saklaus, það vitum við bezt“.
Yerkfall í París.
Yerkfall hefur verið mikið í
París þessa dagana og er enn, þó
í rénun. Þeir, sem fyrstir' lögðu
niður vinnu voru menn þeir, er
vinna að moldarverkum, hafa síð-
an aðrir verkmenn slegist í lið
með þeim svo sem múrarar, upp-
skipunarmenn, húsasmiðir, öku-
menn o. fl. Hefur svo þessi iðju-
lausi skríll gengið sem grenjandi
ljón um borgina. til þess að æsa
sem flesta til að leggja niður
vinnu og hefur tala þeirra vaxið
með degi hverjum, svo að þeir
skiftu tugum þúsunda. Lögreglan
hefur því haft nóg að gjöra og
hefur orðið að kalla hermenn til
hjálpar. Smámsaman hafa menn
tekið aftur til starfa, því að kom-
ið hefur verið í veg fyrir æsingar,
eftir því sem auðið hefur verið,
en þó er enn fjöldi verkamanná
iðjulaus. Út um land lítur ekki
út fyrir að verkamenn ætli að
fara að dæ'mi félagsbræðra sinna
í París.
í sambandi við þetta skal þesS
getið, að órói hefar verið í verka-
mönnum hér í Khöfn. Fjrrst
voru það sporvagnaþjónar er vildu
hafa betri kjör, en það jafnaðist
þó alt með litlum hag fyrir þá.
En nú háfa Bakarasveinar risið
upp og heimtað 8 klukkustunda
vinnutíma og hærra kaup. Bakar-
amir háfa hliðrað til með vinnu-
tímann, en hærra kaup vilja þeir
ekki gefa. Málið er enn ekki út-
kljáð, en aldrei hefur þó orðið béin-
línis verkfall.
Faslióda-málið.
Alt virðist benda til þess, að
122
BRANDUR
Er það jólin helg að halda?
AGNES
Heyrðu, — nei; ég skal mig kyrra
Hann var, manstu, heill í fyrra.
Blóm míns lifs og bezta arðinn
báru þeir. —
(hikar sér)
BRANDUR
(hart)
í kirkjugarðinn!
$ AGNES
Nefndu ei hann!
BRANDUR
Jú, hann skal hljóma;
hrædd er enn þín veika önd.
Hann skal duna, eins og óma
öldur hafs við kletta-strönd.
AGNES
Undan viitu einnig hopa
orði því, þótt dyljist við;
sé ég kalda kvala-dropa
koma fram um brúna svið.
BRANDUR
Sjávardropa sérðu kalda,
svalar öldur þessu valda.
AGNES
En sá dropi á augans brám?
Er það snjór úr skýjum liám?
Nei, hann yrði ei svo varmur,
upptök hans er sjálfs þíns barmur.
123
BRANDUR
Agnes, skjdda okkar beggja
er að sýna þrek og mátt,
sál og vilja saman leg^-ja,
sigra og vinna smátt og smátt. —
Aðan var ég sterkur, státinn:
Stórsjór huldi sker og boða,
mávar flýðú feigð og voða,
haglið hvein og barði bátinn.
Miðfirðis við brak og bresti
báran sauð en veðrið hvesti,
seglið reif og rána lesti,
svarta-rok af sjó og hagli,
söng hver röng en tísti nagli;
skriðu-brak úr báðum hlíðum
buldi, drundi ótt og tíðum;
átta menn oi ausið gátu,
eins og hvítir náir sátu.
Þá við stýrið hló mér hugur,
hinna þó að brysti dugur.
Annar með mér mundi stýra,
mig sem vildi endurskýra.
AGNES
Hæg er þraut við hregg og sjá,
hæg er þraut sem kappinn á;
gæt að mér sem morna’ og.sit
mæðunnar við fugla krit,
mér, sem hverja stranga stund
stilla hlýt og sefa lund;
gæt að mér, sem má ei stríða
mér, sem hlýt að þola, bíða;
124
gæt að mér, sem alt er annað,
en það minsta hlutverk bannað;
gæt -að mér, sem hýrist heima,
hlýt að muna, vil þó gleyma.
BRANDUR
Minsta hlutverk þegið — þú?
Það var aldrei stærra’ en nú.
Heyrðu, ég vil livísla að þér
hvað í raunum verður mér.
Augað tári oft er fylt,
auðmjúkt hjartað, geðið milt,
og mér finst ég fram úr máta
fegin vildi mega gráta;
undarlega, Agnes kær,
auglit guðs þá færist nær, —
ó, svo nærri eins og að
ég 'hann gæti handsamað.
Og mig þyrstir önd að halla
eins og týndur við hans barm,
hrópa, krjúpa, flatur falla
fram á sterkan drottins arm.
AGNES
Ætíð guð þú átt að sjá
eins og þann er máttu ná, —
eins og foður heldur’ en herra.
BRANDUR
Honum má ei veginn sperra;
í hans mikla veldis-verki
vera hlýtur guð hinn sterki,
himinhár og stór sem stríðin,
sterkur, því að veik er tíðin.