Ísland - 13.12.1898, Blaðsíða 3

ISLAND.
195
nú héngu þeir þarna eins máttvana og
hann, sem flutti þá hingað, hann var nú
orðinn að moldu hinu megin við aitarið.
Um suðurdyrnar gekk ég svo þar inn,
sem gröfin er. Kistan stendur í hvelfingu
undir gólfinu, en á því er stórt kringlótt op,
með grindum um, svo sjá má hana og
mannamyndir þær, er standa alt í kring í
hvelfingunni og tákna ýmsar hugmyndir,
svo sem sigur, sorg o. s. frv. Inngangur
í hvelfinguna er undir altarinu; eru þar
grafir hinna tryggu vina hans, er fylgdu
honum í útlegðina, en í hliðarkapellum
grafir ýmissa hershöfðingja hans.
Annan dag var ferðinni heitið til Pan■
théon, þar sem merkismenn Frakka eiga
sér hinn síðasta bústað; má þar líta graf-
ir Yoltaires, Rousseaus o. s. frv. Er það
hús, eins og nafnið bendir til, gert í göml-
um grískum stíl og hefur því eitthvað
kalt við sig. Sama er að segja um Made-
leinukirkjuna, sem einnig er i grískum
stíl, og þó skrautleg sé, ekki lýsir eða
getur lýst hinum kristilegu hugmyndum.
Skamt frá Panthéon er lítil kirkja: Saint-
Etienne du-Mont, raunar reist í gotnesk-
um stíl, en með miklum grískum áhrifum
(nokkurs konar súlnabrú liggur í gegn
um hana þvera), og þykir hún merkileg,
ekki einungis vegna þessa, en einnig af
því, að kista hinnar heilögu Geneviévu er
þar til sýnis. Sankti Genevieva er, eins
og menn vita, verndargoð Parísar.
Auk þessa skoðaði ég enn nokkrar kirkj-
ur, ýms söfn og iitmyndasýninguna, sem
einmitt var opnuð ineðan ég var í París;
og var ég svo heppin, að fá inngöngu-
miða einmitt þann dag, er mest þykir í
varið að koma þangað: le jour de ver-
nissage, eða deginum áður en farið er að
selja inngöngu. Reyndar var svo mikill
troðningur, að vart var hægt að sjá lit-
myndirnar, en líta mátti þar allar hefðar-
kouur og meyjar Parisar í skrautlegum
vorbúning, enda fara flestir þangað þann
dag til að sjá skrautlega búninga, en
ekki til að dást að litmyndum og lista-
smíðum.
Loksins rann upp siðasti dagurinu í
París. Yeðrið var forkunnar fagurt og
217
Hvergi dylgju-dul í hlé ;
lífíð alt í ljðsi sé,
leikur harns um jólatré,
konungs dans um Drottins örk!
(Ys og þys; sumir færa sig tjær ,en flestir þyrpast kring-
um Brand).
Ótál raddir
Alt er sélskin orðið nú ; —
eitt hið sama: Líf og trú !
Prófasturinn
Hjörðina frá oss fiæmir sukkari!
Pógeti, skrifari, lénsmaður, klukkari !
Fógetinn
(lágt)
Ekki þossi hljóðin há!
Hverjum skyldi’ ei bölvið blöskra,
bolann meðan heyrir öskra !
Brandur
(til fölksins)
Hér er guðlaust! — Héðan frá!
Hér er spilling, þrældóms-helsi. —
herrans riki’ er heilagt frelsi,
(læsir kirkjunni og tekur lykilinn)
Hér á enda starf mitt er!
Húsið tek ég hér með aftur; —
heimta skal ei mennskur kraftur
lykilinn — ég legg hann hér!
(kastar honum út á elfuna)
Moldar þý, sem ætlar inn,
skríða undir skaltu slána,
skafðu mold og grafðu tána,
mér gaf því að kveðja kunnÍDgjana, enda
þaut ég úr einni áttinni í aðra. Fyrst
fótgangandi niður eftir breiðgötunni (Boule-
vards) og fram hjá kapellu þeirri er reist
er til minnis um líflit Lodviks XVI
(l’xpiatvire) og með því ég var nokkuð
snemma á ferðinni, fór ég inn og skoðaði
hana. Nú er þar ekkert merkilegt að
sjá, en fram eftir voru þar kistur hinna
ólánssömu konungshjóna. Því næst ók ég
gegnum alla borgina frá norðri til suð-
austurs að járnbrautarstöð þeirri, er kend
er við Orléans. Þar átti ég von á vinum
er komnir voru að kveðja mig. Þessi
för í opnum vagni fram og aftur í gegn-
um borgina var mjög vel til fallin til
þess, að safna eins og í eitt öllum hin-
um ýmsu áhrifum, sem höfuðborg heimsíns
hafði haft á mig. Hver voru þau? Það
er vandasamt úr því að leysa, en eitt
var víst; hún hafði haft hin sömu töfr-
andi áhrif á mig eins og á alla útlend-
inga, mér fanst það vera gamali kunn-
ingi, sem ég værí að skilja við, og var
því heldur dauf í bragði.
Um kveidið klukkan 9 var ég svo
komin á járnbrautarstöðina og hálfri
klukkustundu síðar af stað út í myrkrið
og hið ókunna. Ég hafði að sjálfsögðu
kosið mér vagn, þar sem einungis voru
konur og var eg svo óheppin eða hepp-
in, að það voru eintómar finskar konur
og börn í þessum vagni, er ekki gátu
talað annað en finsku og lítið eitt í þýzku.
Eg bjóst þess vegna undir eins til að
fara að sofa, en þó ég þreytt væii, ætlaði
það að ganga tregt, því samferðakonur
mínar voru alls ekki syfjaðar, og það
skal ég segja, að ef allar finskar konur
eru Iíkar þessum, þá hafa þær góðan tal-
anda. Ég var nýfarin að blunda þegar
lestin staðnæmdíst og okkur öllum var
skipað út úr vagnunum, út í myrkrið og
rigningu. Vorum við þá komin að landa-
mærum Beigíu, og átti tollransókn að
fara fram. Ég veit alls eigi neitt um,
hvernig það gekk, því ég svaf þó að
ég gengi um, og varla var ég kom-
in inn í vagninn aftur, fyr en ég sofnaði
fast og vaknaði ekki fyr, en á takmörk-
218
undir gélfið komdu kinn;
stunur drag með dimmri Btorðu,
drynji náhljóð gegnum rann.
Fógetinn
Brandur, þú færð enga orðu !
Próf'asturinn
Aldrei biskup verður hann !
Brandur
Kom þú með mér kynslóð unga,
kveddu dauðaloftið þunga;
áfram beina andans braut,
eitt sinn skaltu sigra þraut,
eitt sinn hrinda hálfum sáttum,
hætta’ að vera’ á báðum áttum.
Út nú, út úr eymd og Deyð,
út úr hræsnis-vana doða,
óvin þínum byrgin hoða,
berjist þið um líf og deyð!
Fógetinn
Ég les bann um brotin frið
Brandur
Bert! Ég segi þrotin grið.
Múgurinn
Sýn oss veginn, vér þér fylgjum !
Brandur
Voðafjöll á jökulbylgjum!
Beina Ieíð um frón vér förum,
frelsum lýð úr sálarsnörum,
sem hann fanginn situr í;
signum, hefjum Iand og bý;
vegum myrkra vættir sterkar,
um Þýzkalands. Þar fór áftur fram toll-
ransókn, og get ég ekki ímyndað mér
neitt leiðinlegra en þetta vastur. Loks-
íns kl. 8 um morguninn vorum við komin
til Köln. Ég stóð þar einungis við nokkr
ar klukkustundir og tók mér svo far
suður í Bonn, þar sem ég átti heimboði
að sæta.
Bonn liggur á fögrum stað við Rhin,
og þó ég væri ekki sem hepnust með veð-
ur þessa fjóra daga, sem ég var þar, þó
skein sólin nógu lengi tii að sýna mér
fegurð náttúrunnar. Einmitt við Bonn
er Rhindalurinn fegurstur, og það sem
eykur hin miklu áhrif, er fögur náttúra
hefur á ímyndunaraflið, er hinn miðalda-
legi blær á öllu hér. A miðöldunum
bjuggju hér voldugir ríddarar, sem áttu
sér víggirtar hallir upp á hömrum og
höfðum, þar sem illt var aðgöngu. Rústir
af kastölum þessum sjást alstaðar með-
fram Rhin, en þar sem áður brynjuklædd-
ir riddarar og silkiklæddar meyjar áttu
heima, hafa nú blóm og flettijurtir tek-
ið sér bústað. Þær skríða inn um hverja
rifu, klifra upp eftir veggjunum og inn
um gluggana. Beint á móti Bonn, hinu-
megin Rhinar blasir Siebengebirge við og
á einni hárri klettasnös þar eru rústirnar
af Drachenfelds. Þetta var mikil og
merkileg höll á miðöldunum og var það
einn af erkibiskupunum í Köln er fyrstur
reisti hana snemma á tólftu öldinni. Þar
er nú búið að reisa nýja og veglega höll
rétt fyrir neðan og alt er nú gert til að
verja rústirnar meiru falli. Þeim var
nfi. hætta búin, með því grjótnámur eru
þar rétt hjá. í steinnámu þessa hefur
efnið í dómkirkjuna í Köln verið sótt.
Því miður leyfði veðrið mér ekki að.fara
og skoða Drachenfelds eins og ég hafði
ráðgert, en til Oodesberg fór ég, er stend-
ur mjög stutt frá Bonn og sömu megin
Rhinar. Yeðrið var fagurt þennan eftirmið-
dag, og gáfu þessar rústir — þar stend-
ur turn einn rétt óskemdur — mér góða
hugmynd um hinar, og löngun til að sjá
þær. En ekki tjáði um að tala, ég sneri
heím aftur til Bönn og notaði kvöldið til
að ganga mér til skemtunar meðfram
219
verum bæði menn og klerkar;
glæðum andans gróðrar-yrku,
gjörum Iandið alt að kirkju!
(Múgurinn þyrpist kringum hann, þar á meðal klukkarinn
og kennarinn. Þeir lytta Brandi upp á lieröar sér).
Margar raddir
Mikli dagur ! Táknin tala!
Tökum rás til fjalla sala!
(fólkið æðir til fjaila; fáeinir eftir).
Prófasturinn
(kallar á eftir þeim sem fara).
Steinblint fólk ! Hvað stendur til ?
Stökkvið ei, þvi fjandans spil
brúkar hann svo blekkist þið!
Fógetinn
Hverfið aftur heim í frið!
Heim í gömlu friðar-lónin!
Hvert þá? Beint á heljarsvið?
Hm, þeir gegna’ ei, bannsett flónin!
Prófasturinn
Hugsið þó um bygð og bú!
Ýmsar raddir
Búin okkar stækka nú!
Fógetinn
Hugsið þó til haga og engja!
Hver á að Btunda kú og sauð?
B,addirnar
Þegar Guðs fólk fór að svengja
fekk það óðar himnabrauð.
Prófasturinn
Grátnar konur ganga’ að sníkja!
Rhiu, skoða alt það, sem fyrir augun bar
og þá kelzt hina miklu brú yfir Rhin,
sem verið var að enda við. Hún er í
einum boga og er hann svo mikill, að stór
skip geta siglt undir honum, enda er hann
talinn mesti bogi í heiminum.
(Meira).
Þöra Friðriksson.
Bazarinn.
Heyrðu, bráðum byrja jólin.
Býsna lág er orðin sólin.
Hrind þó burtu sút og sorg:
Því að BAZAR búinn gæðum,
beztu sögum, fögrum kvæðum,
er opnaður í EDINBORG.
Þar er gjörvalt reift með rósum,
raðað gulli, skreytt með ljósum
Kvöldi’ er breytt í bjartan dag.
Spiladósir sífelt syngja.
Saman stiltar bjöllur hringja
undra fagurt yndislag.
Þar fær Pétur, liermenu, liesta,
Halmaspil og skáktafl bezta,
Ætli’ hann verði upp með sér!
Fannhvít brúða Fríða heitir.
Fjöllin skjálfa, er Gunuar þeytir
lúðurinn, svo sem auðið er.
Ber hann Nonni bumbu sína,
Brúðuliús fær litla Stína,
Imba úr gleri gylta skó,
Hrossabresti Helgi sargar,
Helst á langspii Mundi argar,
Palli ræðst í píanó.
Einar kaupir armbönd, liringa,
ætlar brátt að láta syngja:
„Forðum til hins fyrsta manns“.
í gær tók Björg sér ballskó eina,
biður að taka frá, en leyna,
göngustafi gentlemanns.
Hanar, fuglar, kýr og kettir,
Kassar perluskeljum settir,
Stundanegrinn. Flest má fá.
220
Raddirnar
(1 fjarska)
Gráti þeir, sem Drottinn svíkja!
Prófasturinn
Börnin hljóða : Faðir fer !
Raddirnar
Frá er hver sem mót obs er!
Prófasturinn
(horfir örvinglaður á eftir þeim)
Sauðlans stend ég hrumur hirðir;
hyBkið mig ei svara virðir;
inn að skyrtu er ég flettur !
Fógetinn
(ógnar á eftir BraudG
Illa ferðu, svika-prettur!
Senn við munum sigur tá.
Prófasturinn
Sigur ? Eru’ ei allir þotnir !
Fógetinn
Ekkí erum við af baki dottnir,
illa féð mitt þekki’ ég þá.
(fer á eftir þeim).
Pröfasturinn
Fjárann ætlar fógetinn ?
Fer hann ekki sama veg?
Ó jfi, Hæ ! þá hressist ég 1
Ég fer sjálfur, sótt skal vissa.
Hest minn! Ei er gott að ganga
Fæst ei lipur, fjallvön hryssa.
(þeir fara).