Ísland - 21.12.1898, Blaðsíða 1

ISLAND.
II. ár, 4. ársfj.
Reykjavík, 21. des. 1898.
51. tölublað.
Með mjög lágu verði
sel ég uú drengjafðt, drengja kápur,
karlmanns yetrar-yíirfrakka, erflðisföt,
flúnnel margs konar, stór sjöl, sruntu-
tau, hörlérept, Kjóla- og káputau úr ull,
nærföt fyrir karla og konur, og margt
fleira. Herðasjöl og ensk Taðmál, koma
með „Laura“ næst.
Leður at öllum tegundum fyrir skó-
smiði og söðlasmiði. Alt selt aðeius fyrir
borgun út í hönd.
Björn Kristjánsson.
JES 15. T A
PAKKALITIR
00
IKTDIG-O (Blákkusteinn)
fæst hjá
C. ZIMSBN.
Minnisspjaid.
Landsbanldnn opinn dagl. kl. 11 krd. til 2 siðd. — Banka-
stjóri við kl. 12—2. — Annar gæzlustjóri við kl.
12—1.
Söfnunarsjðónrinn opinn 1 barnaskóianum kl. 5—6 siðd.
1. m&nudag 1 hverjum mánuði.
Landshókasafnið: Lestrasalur opinn daglega frá kl. 12—
2 siðd.; á mánud., mvkd. og ld. til kl. 3 sd. — Útlán
sömu daga.
Forngripasafnið opið mvkd. og ld. kl. 11—12 árd.
Bæjarstjórnar-fundir 1. og 3. fimtud. 1 mán., ki. 6 siðd.
Fátækranefndar-fundir 2. og 4. fimtd. i mán., kl. 5 siðd.
Náttúrugripasafnið (i Glasgow) opið hvern sunnudag kl.
2—3 siðd.
Ókeypis lækning á spítalanum á priðjud. og föstud. kl
11—1.
Ókeypis tannlækning hjá tannlækni T. Bernhöft (Hótel
Alexandra) 1. og 3. mánudag i mánuði hverjum.
Holdsveikra-spitalinn. Heimsóknartími til sjúklinga dagl.
kl. 2—3* 1/*.
Ókeypis augnlækning hjá Birni Ólafssyni augnlækni (á
spitalanum) 1. og3. föstudag i mánuði hverjum kl. 11—1.
Thule
býður líftryggendum miklu betri kjör en
nokkurt annað lífsábyrgðarféUg í heimi
Nær þTÍ öllum ágóðanum er Tarið til
BOHUS-útborgunar, enda
er „Bonus“ i Tllllle hærri en í
nokkru öðru félagi á Norðurlöndum.
Umboðsmaður félagsins fyrir ísland,
Bernharð Laxdal, Akureyri
gefur þeim, er tryggja Tiija líf sitt, allar
nauðsynlegar upplýsingar.
Hr. L. Lövenskjold Fossum, —
Fossum pr. Skien lætur kaupmönnum í
té alls konar t i m b u r; einnig tekur.nefnt
félag að sér að reisa hús, t. d. kirkjur o.
s.frT. Semja má Tið umboðsmann þess:
Pétur M. Bjarnason, ísafirði.
Parísarsýningin árið 1900.
ii.
Sto má að orði kTeða, sem sýninga-
kapphlaup heimsins hafi enn þann dag í
dag farið „fyrir ofan garð“ hjá oss ís-
lendingum. Það er sto langt í frá, að
Tér höfum sýnt nokkuð á stærri sýning-
unum, að það er meira að segja torTelt
að finna landa Torn, sem hafi stigið á
þær fæti sínum. En þótt svo væri, þegar
um allsherjar-sýningarnar er að ræða,
mætti vænta þess, að vér hefðum látið
eitthvað til vor taka, þegar sýningar hafa
verið haldnar í nágrannalöndunum, Edin-
borg á Skotlandi, Kaupmannahöfn eða
Björgvin. En sama deyfðin hefur einnig
verið yfir oss, þegar sýningarnar hafa
verið haldnar rétt við handarjaðarinn á
oss. Alþingi í fyrra hugkvæmdist að kosta
4 menn til að sjá sýninguna í Björgvin í
ár, en því dettur ekki í hug, að vert sé
að verja einum eyri til þess að hafa ör-
lítinn klefa þar, tii að sýna eitthvað frá
íslandi. Auðvitað getum vér ekki búist
við, að vér getum staðið öðrum löndum
á sporði með því að vér sýnum það, er
skari fram úr, eða enda komist í námunda
við það, sem framleitt er hjá öðrum þjóð-
um, eða að sýningar-dómendurnir mundu
veita heíðursmerki fyrir sýnismuni vora.
En það er aðgætandi, að það er minstur
hluti ailra sýnismnnanna, sem verðlaun
eru veitt, enda er ekki einka-atriðið að
öðiast þau. En sé oss sannarleg alvara
með að vilja teljast í flokki siðaðra þjóða,
eða ætlast til þess, að stjórnfrelsiskröfum
vorum só sint, þá verðum vér að sýna
það í því verklega, að vér þornm og viij-
um vorða með í menningarbarátta heims-
ins. Það er mcira en sorglegt að vita
til þess, hve aftarlega vér stöndum í öll-
um verklegum framförum, og það er svo
sem augu vor ætli aldrei að opnast fyrir
því, að nauðsyn krefur að vér snúum oss
alFariega að þeitn, og það sem allra, allra
fyrst.
Svo sem kunnugt er, stendur til að alls-
herjarsýning verði haldin í París árið
1900. Má búast við að sýning þessi verði
svo risavaxin, að hún enda skari fram úr
öllum sýningum, er áður hafa verið haldn-
ar. Eu hvort sem svo verður eða ekki,
mun þar mega sjá afurðir, verkfæri, vélar
og iðnað frá flestum löndum í heimi, og
fá, smá og andlega umkomulítil mun sú
þjóðin vera, sem ekki gerir sitt til að láta
þar dálítið á sér bera. En fyrst á herð-
um vorum hvíia svo margar og miklar
vanræktarsyndir fyrir það, að vér höfum
lítið sem ekkert sint sýningum hingað tii,
ættum vér nú að reka af oss ámælisorðið,
og reyna á ásmegin til að sýna alt það,
sem nokkur föng ern á, að vér getum
látið frá oss fara. Ég vil skora á alla
þjóð vora og hvern einstakling sérstak-
lega, að róa til þess öllum árum, að vér
getum sýnt það verkiega á Parísarsýning-
unni 1900, að hér á nyrzta hala veraldar
hafi ekki að eins verið, heldur sé, örlítil
þjóð, sem þrátt fyrir örðuga baráttu við
óblíða og óstöðuga náttúru verðskuldi að
teljast meðal mentaþjóða heimsins.
Vér kvörtum stöðugt yfir því, hve fá-
kuunandi erlendir menn séu um hagi vora,
að margir þeirra hugsi sér land vort líkt
og Gtrænland og sjálfa oss líkt og Skræl-
ingja. Þingið viil jafnvel veita fé til þess,
að íslendingar riti um þjóð vora fyrir út-
lenga. En jafnan hefur reynst, að „sjón
er sögu ríkari“, og þótt ritaðar væru
þúsundirjstórra binda á erlendum tungum
um þjóð vora, hefði það miuni þýðingu,
en að sýnt væri hvað vér megnum og
hvað og hvílíkir vér erum á markaði þeim,
þar sem allar þjóðir heimsins verða saman
safnaðar. Þar eigum vér og megum til
að gera „reklame" fyrir tilveru vorri bæði
andlega og líkamlega, fyrir öllu ástandi
voru svo sem það er í raun og veru, því
eflir því, sem vér sýnum oss þar, munum
vér verða dæmdir lengi á eftir. Ef vér
sýnum ekki þar það bezta, sem vér geturn,
241
242
248
244
dæmdur varsta á eyði hjarn;
íðrna þinna þarf hann eigi,
þú ert kjörið moldarbarn !
Brandwr
(meó veikri grátrödd)
Álfur, Agnes, hingað, hingað!
Hér í grimmum norðanvindi
sit ég aleinn efst á tindi; —
illar fylgjur kvelja, stinga! —
(hanti lítur upp; það glaðnar til 1 þokunni, kona 1 hvitri
skyrtu stendur andspænis honum. Það er Agnes).
Svipurinn
(breiðir út faðminn brosandi)
Égerkomin, kæri, sjá!
Brandur
Komin ? Agnes I Er það þú ?
Svipurinn
Iilur draumur á þér lá;
allar þokur birta nú,
Brandur
Agnes!
(ætiar að hlaupa til hennar)
Svipurinn
(hrópar hátt)
öakk ei yfir þar!
Ógnardjúp við fðt þinn gín,
iðan Ijðt þar hverar, hvín.
(bliðari)
Loksins ertu, vinur, vakinn,
villum ekki iengur hrakinn.
16
Dreymdi þig ég dæi frá þér?
Drakkstu nokkurt eitur-vin?
Heil og kyr er konan hjá þér.
Brandur
Ó, þú lifir,'elBkan mín!
Svipurinn
(fljótega)
Fáumst ekki fleira um það;
flýtum oss úr þessum stað.
Brandur
Áltur ?
Svipurinn
Sá ei heldur hel.
Brandur
Hann er lífs?
Svipurinn
Og dafnar vel.
Dig hefur alt þitt ðián dreymt;
alt þitt heimsku-stríð sé gleymt.
Itððir þín nú annast Álf,
eins og barn hún dafnar sjálf.
Kirkjan hangir uppi enn;
ofan takast mætti senn.
Sóknin unir sömu högum
sem á okkar gððu dögum.
Brandur
Góðu?
Svipurinn
Okkar gullöld, já.
Brandur
Gullöld ?
Svipurinn
Brandur, stundum"þá!
Brandur
Æ, mig dreymir.
Svipurinn
Ekki lengur
að þér nema þreyta gengur.
Brandur
Ég er hraustur.
Svipurinn
Hraustur ? Nei,
hrollur þinn er farinn ei.
Aptur ferðu’ á eyðihjarn,
yfirgefur konu og barn,
aptur kemur æðisdrðminn, —
ef þú vilt ei læknisdðminn.
Brandur
Gef mér, sýn mér!
Svipurinn
Sjálfur áttu’ hann,
sjálfum þér þú gefa mátt hann.
Brandur
Nefndu lyfin.
Svipurinn
Læknirinn
loksins skildi sjúkdöm þinn;
hann er skýr og skilnr margt,
skarpleik hans þú rengja’ ei“þarft.
Villu og reyk, sem veður þú,
valdið hafa oröin þrjú.
Rektu þau úr muna og minni,
16*
máðu’ af lögmálstöflu þinni.
Það eru þau, sem galdur gðlu,
glöptu vit og byrgðu sðlu.
Hrynd þeim burt úr hugans inni,
hverfa mun’þá'stríðið kalt.
Brandur
Hver þá?
Svipurinn
„Ekkert eða ait“.
Brandur
(hopar)
Er það svo?
Svipurinn
Já, sem jeg lifi,
satt og víst sem heljar dyr.
Brandur •
Ó og vei! Því okknr yfir
enn þá hangir sverð sem fyr !
Svipurinn
Hlýtt er við mitt brjóst og harm,
Brandur, ljá mér sterkan arm!
Leitum uppi yndisbrautir.
Brandur
Annað sinn'ei mæta þrautir.
Svipurinn
Æ, þær híða, Brandur, vist.
Brandur
Bíða ? Nei, það hygg ég sízt.
Burt með sorg úr sái og trú, —
sólskin lífsins byrjar nú!