Ísland - 19.03.1899, Page 4

24
ÍSLANID’.
konungi. Eiríkur varð eíðar konnngnr í Norð-
imbralandi. Þar braut Egill skip sitt, komst á
konungs vald og mundi þegar drepinn. En Arin-
björn fjekk þá talið hann á, að kveða drápu um
Eirík konung; kvað Egill hana á einni nótt og
fjekk höfuð sitt að kvæðalaunum. Sú drápa heitir
Höfuðlausn. í öðru höfuðkvæði sínu, Arinbjarnar-
drápu, sem Egill orti um Arinbjörn vin sinn, hefur
hann minnst á þennan atburð:
Yara það tnnglskin
tryggt að Ixta,
nje ðgnlaust
nm EiríkB brá,
þá er ormfránn
ennimáni
skein alvalds
ægigeislum.
Nje hamfagurt
höldum þðtti
Bkáldfje mitt
að Bkata húsum,
þá er úlfgrátt
við Yggjar miði
hatt&rstaup
að hilmi þág.
Þriðja höfuðkvæði Egils er Sonartorrek og er
það frægast, en það orti hann eptir Böðvar son
sinn, sem hann misti ungan. Síðari helming æfi
sinnar bjó Egill á Borg og var höfðingi í hjeraði.
Egill er einkennilegt skáld, svo sem hann er
einkennilegur maður. Hann myndar góðar og
skarphugsaðar kenningar, en er víða myrkur og
torskilinn. Sonartorrek er íbarðarmikið, en Höfuð-
lausn er hljómfagurt kvæði og snjallort. Þess get-
nr í sögu Egils, að hann hefði gaman að ræða um
kveðskap. Hann er höfuðskáld 10 aldar og telur
Snorri Sturluson hann fyrirmyndarskáld. Egill
var aldrei hirðskáld.
Glúmur Geirason er fyrstur íslenzkra manna
hirðskáld. Hann var ættaður frá Geirastöðum
við Mývatn, en fluttist ungur með föður sínum
til Yestfjarða. Hann orti um Eirík blóðöx og
Harald gráfeld og var lengi með hinnm síðar-
nefnda.
Kórmákur Ögmundssoon (935—970) er kunn-
astur fyrir ástakvæði sín til Steingerðar Þorkels-
dóttur. Þau eru geymd í sögu hans og er hún
rituð sem urogjörð um kvæðin. K. var fæddur á
Melum í Miðfirði. Steingerður var gefin Hólm-
göngu-Bersa, því ekki vildi Kórmákur giftast henni.
En ekki ljet hann af dáleikum við hana þótt hún
giftist og sökum þess gekk hann á hólm við Bersa
og varð særður. Síðan fór K. utan og var með
Sigurði jarli Hákonarsoni og síðar Haraldi grá-
feldi. Kom svo út aptur, var hjer tvo vetur og
tók þá aptur að fifla Steingerði, en hún hafði skilið
við Bersa og var þá gipt öðrum. Síðar hitti K.
þau Steingerði í Noregi og bjargaði henni þá frá
víkingum og bað bóndi hennar hana þá fylgja
K., en hún vildi ekki.
Kórmákur er mest ástaskáld í fornöld. Hann
var reikull í skapi og eiaginn staðfestumaður, ó-
eyrinn og sást lítt fyrir. Hann er skáld gott, eigi
jafn stórskorinn og djúphyggin sem Egill, en hug-
myndaríkur og orðhagur, tilfinningamaður, en jafn-
framt glettinn og níðskældinn.
Einar Sklálaglamm. Hann er ættaður aí vest-
urlandi ogjvar bróðir Ósvífurs föður Guðrúnar. Hann
er fæddur nál. miðri 10. öld og er laungum í ferð-
um, ýmist erlendis eða heima. Hann var með Há-
koni jarli í Jómsvíkingabardaga. Þá hafði hann
ort „Velleklu" um jarl, en hún er aðalkvæði Einars.
Jarl neitaði að hlýða á kvæðið og ætlaði Einar þá að
ganga í flokk óvina hans. En þá mýkti jarl skap
sitt og gaf E. silfurskálar að kvæðalaunum; fjekk
hann af þeim nafnið. Einar er Iipurt skáld og
og smekkvís, en eingan sjerkennileik hefur kveð-
skapur hans. Hann drukknaði á Breiðafirði c. 990.
________ (Framh.).
Atvinnufjelög í Reykjavík.
sekta renna til uppljóstursmanns, en helmingur í
fjelagssjóð. Nokkrar undantekningar hafa þó fje-
lagsmenn gjört frá reglunni, svo að sá skósmiður,
sem vinnustofu hefur haft hjer í bænum í 11—20
ár, má hafa 15 fasta nafngreinda viðskiptamenn
í reikningi, þeir, sem vinnustofu hafa haft í 5—
10 ár, 10 fasta viðskiftamenn, en þeir, sem ekki
hafa haft hjer vinnustofu í 5 ár, ekki fleiri en 5.
Öðrum en þessum nafngreindu mönnum má eng-
inn skósmiður gefa lengri gjaldfrest en 2 mánuði
og eru skósmiðir skyldir að lýsa yfir nöfnum
þeirra manna, sem ekki standa í skilum, á næsta
fundi fjelagsins, eftir að þeir hafa orðið fyrir van-
skilunnm. Brot gegn samþykktinni skulu lögð
fyrir gjörðardóm þriggja manna, sem fjelagið vel-
ur í hvert skipti þegar við þarf. Ekki hefur þess
heyrst getið, að nokkur hafi rofið samtökin.
í hittifyrra stofnuðu prentarar hjer í bænum at-
vinnufjelag, eins og áður hefur verið skýrt frá
hjer í blaðinu. Nú á það fjelag sjúkrasjóð, sem
orðinn er á 8. hundrað króna og fá fjelagsmenn
þaðan styrk þegar sjúkdómar hamla þeim frá vinnu.
Einnig er nú í ráði, að fjelagið myndi annan sjóð
til styrktar fjelagsmönnum, þegar þeir verða fyrir
tjóni af atvinnuskorti, sem opt getur komið fyrir
lengri eða skemmri tíma. Nú er fjelagið að semja
taxta um kaupgjald prentara, bæði fyrir þá, sem
vinna fyrir fastákveðið vikukaup og líka fyrir
„akkorðs“-setjara. Einnig hafa fjelagsmenn gjört
með sjer samning um, að vinna ekki í þeirri prent-
smiðjn, sem prentiðnarnemar eru fleiri í en fjelagið
hefur ákveðið, og er það i hlutfalli við fjölda full-
numa prentara og setjara í hverri prentsmiðju.
Fjelagið hofur nú samninganefnd og verða vinnu-
veitendur hjer eptir að snúa sjer til hennar, þegar
vinnukrapt vantar í prentsmiðjunum, og semja við
hana. ____________
Þá hafa járnsmiðir gjört fjelag með sjer og er
það eitt í samþykktum þeirra, að hætta vinnu
kl. 8 á hverju kvöldi, en vinni nú einhver þeirra
eptir þann tíma, er hann skyldur að taka fyrir
vinnu sína 10°/o naeira þá en ella.
Trjesmíðir eru einnig að mynda fjelag með sjer
í sömu stefnu og þau, sem á er minnst hjer á
undan.
Reykjavík.
— Á þriðjudaginn kom hingað gufuskipið
„Barden“, flutningsskip frá H. EUefsen á Önund-
arfirði á leið frá Noregi til Vesturlandsins og tók
hjer um 40 verkamenn. Með skipinu var herra
Sigfús Bjarnason konsúll á ísafirði.
— Fjöldi botnverpinga er nú kominn hjer upp
undir land, en sagt að þeir hafi í vor ekkert aflað
hjer inni í flóanum. Margir þeirra hleyptu inn
á Keflavíkurhöfn nú í vikunni undan óveðri. Haft
var eptir einhverjum af þeim, að enskt botnvörpu-
skip hefði farist fyrir Suðnrlandinu, en ekki þó
áreiðanlegt, að sú fregn sje rjett. Þar á móti er
það sannfrjett, að enskt fiskiskip strandaði nýlega
undan Mýrdalnum; missti mann út, en hætti sjer
of nærri landi til að reyna að bjarga honum og
þó til ónýtis. Skipbrotsmennirnir eru að sögn á
ieið suður hingað. Komu seint í gærkvöldi.
— Lausn frá prestsskap hefur fengið sjera Vil-
hjálmur Briem í Goðdölum sakir heilsubrests. —
Brauðið er metið 770 kr. og veitist frá næstu
fardögum; umsóknarfrestur til 10. apríl.
— Kvennablaðið „Framsókn“, sem gefið hefur
verið út á Seyðisfirði, hafa þær nú keypt frú
Jarðþrúður Jónsdóttir, kona Hannesar ritstjóra
Þorsteinssonar, og frk. Ólafía Jóhannsdóttir, og
kemur „Framsókn“ nú út hjer í Reykjavík og verð-
ur þá sjálfsagt höfuðmálgagn íslenzku kvennþjóðar-
innar.
— „Laura“ kom hingað í gærmorgun frá út-
löndum og með henni 20—30 farþegar. Þar á
meðal frá Khöfn: Jón Jónsson sagnfræðingur frá
Ráðagerði, Jón Þorkelsson stud. jur. frá Reyni-
völlum (ætlar að lesa heima undir síðari hluta
lagaprófs), Baldarnir tveir, sem hjer voru við
byggingar í fyrra, Magnús Magnússon skipstjóri,
Benedikt kaupm. Þórarinsson, Páll Torfason frá
Flateyri og Einar Helgason garðyrkjufræðingur.
Frá Englandi: Ólafur H. Benediktsson og Oddur
Sigurðsson vjelafræðicgur. Frá Vestmannaeyjum:
Magnús sýslumaður Jónsson.
— Frá löndum ytra eru engar fregnir sagðar
markverðar, nema róstusamt mjög kvað nú vera
í íslenzka stúdentafjelaginu í Khöfn. Það kvað
vera þeir dr. Valtýr og Bogi Melsteð, sem enn
heyja þar sína pólitísku burtreið, en annars hefur
„ísland“ engar nánari fregnir fengið af þeirri við-
ureign.
— Tveggjablaðafjelagið, „Spyrðubandið“, sem nú
er kallað, lætur ekkert til sín heyra síðan það
var flengt með ritreglunum sínum nú fyrir skömmu,
eins og alkunnugt er orðið.
Formaður fjelagsins sagði í „Begravelsi“ „N.
A.“, að alltaf væru að bætast menn í fjelagið, en
þetta mun ekki vera sem allra sannast, að minnsta
kosti ekki að því er snertir seyðfirzku ritstjórana.
Þeir höfðu reyndar óskað upptöku í fjelagið, en
fjelagið setti, roeð meiri hluta atkvæða, það skil-
yrði, að þeir tækju upp rjettritun Blaðamannafjel.
Nú hefur enn ekki getað fengist svar upp á það,
hvort þeir vilji taka þeim kostum, og á blöðum
þeirra hinum síðustu, er hingað hafa borist, er
engin rjettritunarbreyting sýnileg. Það hlýturþví
&ð vera ósatt, sem formaður fjelagsins segir um
þetta mál, og meira að segja: haun hlýtur að
segja þar ósatt móti betri vitund.
Það er annars rjett að minnast á það opinber-
lega, að málskúmar þessarar klíku hafa verlð að
slá því fram, að þau hlunnindi fylgdu því, að
kallast meðlimur í „Spyrðubandinu“, að þá, og því
að eins, fengju blaðamenn ókeypis far í erindum
blaðanna með skipum „hins sameinaða gufuskipa-
fjelags11. En þetta er svo heimskulegt sem orðið
getur. Hvernig ætti gufuskipafjelagið að binda
slík hlnnnindi við fámenna klíku í Rvík? Sann-
leikurinn er sá, að það hlýtur að veita öllum
blaðamönnum þessi hlunnindi, sem um þau sækja,
úr því að það veitir þau nokkruro. En ef Blm.-
fjel., til að fjölga höfðatölu sinni, fer að safna í
fjelagið ýmsum mönnum, sem ekkert eru við riðuir
blaðamennsku, og lofar þeim ókeypis fari með
gufuskipunum, þá er ekki ólíklegt, að íslenzkir
blaðamenn missi skjótt þessi hlunnindi.
— Það slis varð hjer við bryggjuna í gærdag,
þar sem verið var að skipa upp úr „Laura“, að
plaukastafli hrundi og lenti einn þeirra í höfuðið
á 10 ára gömlum dreng; hann fjell strax í öngvit
og dó litlu síðar.
Náttúrusafnið
er opið á sunnudögum kl. 2—3. (Ekki í illviðrum
né ófærð). Menn eru beðnir að reykja ekki.
Ben. Oröndal.
Um nýárið í vetur mynduðu skósmiðir allir hjer
í bænum fjelag til að vernda atvinuugreín sína.
Það er einkum lánsverzlunin, sem verið hefur
þeirri atvinnugrein til hnekkis undanfarandi og
samtök skósmiðanna miða aðallega til þess, nú í
byrjuninni, að koma í veg fyrir hana. Fjelags-
menn mega engum lána, hvorki nýjan skófatnað
nje aðgerðir á Bkófatnaði. Voru samtökin í byrj-
uninni gjörð til eins árs og varðar sektum, ef upp-
víst verður brot, 10 kr. í fyrsta sinn, 20 kr. í ann-
að sinn og 50 kr. í þriðja sinn, og skal helmingur
— Eptir flugufregnum af Austurlandi er sagt
að prestskosning hafi fram farið á Hofi í Vopna-
firði og sje þar kosinn sjera Geir Sæmundsson á
Hjaltastað; hafði munað tveim atkvæðum á þeim
sjera Sigurði á Útskálum.
— Fundarsamþykktinni, sem gerð var í vor á
hjeraðsfundinum í Hafnarfirði, þar sem var úr
gildi numin fiskiveiðasamþykkt Suðurnesjamanna,
var dæmd af amtmanni ónýt vegna formgalla, og
stendur því samþykktin um netalagninguna enn
þetta árið.
Taliiö eptir.
Hjá undirskrifuðum fæst ágæt og ódýr Ma-
skínuolía.
Jóliannes Jensson
2. Kirkjustræti 2.
,Gratu.lationsliort‘
og fleira er nýkomið í Þingholtsstr. 4 (afgreiðslu-
stofa „Í8lands“.