Nýja öldin - 23.04.1898, Blaðsíða 4

156
3NTÝJA. ÖLDINT
kemr út hvern Laugardag
(og oft endrarnær, alls 72 tölbl. um árið).
Kostar innanlands 3 kr. 30 au. árg. — 90 au.
árefjórð. (3 m&n.). — Erlendis 4 kr. 50 au. —
5 sh. — doll. 1.25 — úrgangrinn.
Abyrgðarmaðr:
Jón Ólafsson,
(Glasgow-Msi, 2. lofti, norðrenda).
Aðal-umboðsmaðr blaðeins, Sigurðr Krist-
jAusson bóksali, annaetsöluog útsending.—
Afgreiöslustofa uppi yflr Landsbankanum.
Prentuð i Félagsprentsmiðjunni
kynslóða og breytt gildisblutföllum
núverandi verðlagsskrár.
I>á til kvæðanna.
Þau eru samjafnaðarlaust „betri
helmiugr11 bókarinnar.
E>ví að hvort Einar Benediktsson
er efni í söguskáld eða ekki, það
verðr tíminn og sjálfsþekking skálds-
ins að skera úr.
En að hann sé ljóðskáld, það hefir
hann sýnt. Hann á talsverðan auð
hugmynda, nokkuð af tilfinningu,
gnótt hagmælsku og góðan, en þó
stundum nokkuð skeikulan, smekk.
Ljósleik og þýðleik vantar hann á
stundum, en það hygg ég nokkuð
vera sjálfskaparvíti. Hjá honum eru
því flest þau efni fyrir höndum, sem
þurfa til að mynda gott ljóðskáld —
só að eins vel á þeim haldið.
En þó grundvöllr sé þannig góðr,
er mér þó ekki grunlaust um, að
sjálfsálit hans sé fyrirferðarmeira en
svo, að grunnrinn beri allan þann
þunga. Því ræðzt hann stundum í
þá ljóðasmíð, sein honum er ofvaxin
af þeirri gildu ástæðu, að hún er öll-
um ofvaxin, — t. d. að þýða „Hrafn-
inn“ eftir Poe.
Eyrir það sarna velr hann sér og
stundum dýrri háttu, en hann er
maðr fyrir; að minsta kosti: maðr
fyrir án yfirlegu og vandvirkni. Og
fyrir það sama flaustrar hann stund-
um frá sér handaverkum lakar af
hendi leystum en hann gæti gert, ef
hann væri ekki of sterkr í trúnni á,
að alt, sem hann gerir, sé afbragð.
Pyrsta kvæðið (Islands-ljóð) er
prýðisvel kveðið. Þau tvö málskrípi
sem í því eru, liggja svo laus á eins
og ryð, °g er þeim auðkipt í lag.
Annað kvæðið er sömuleiðis vel
kveðið. Þriðja kvæðið engu síðra.
Ejórða kvæðið snotrt tækifæriskvæði.
Eimta kvæði (Vetrarsólhvörf) óljóst,
iðnaðar-smíð fremr en andagiftar.
Sjötta kv. (Strandsigling) er nokkuð
ójafnt: fimm fyrstu erindin vel kveð-
in og heild ljós. Að eins skil óg
ekki „á leppum grasa“ í 5. er. 6.
og 7. erindi eru önnur og ný mynd,
og fyrstu 4 vísuorð 6. erindis eru
hrein setningarleysa, formlegr hugs-
unar-óskapnaðr. Sjöundakv. „Vestr“
er prédikun eða hugvekja í ljóðum
gegn vestrförum, misjafnlega rímuð,
sumstaðar með faflegum köflum, en
í heild sinni varla ljóðkvæðis-efni.
í því kvæði stendr þessi óskiljan-
lega endileysa:
„Nú gengur hún með gildum ver.
Sá gyllir horn á því sem er“. (!!!)
— 8. kvæðið (Skútahraun) er svo
mikið moldviðri, að ég fyrir mitt
leyti fæ höfuðverk í hvert sinn sem
ég geri tilraun til að komast i gegn
um það. — 9. kvæðið „Sumarmorg-
un í Asbyrgi“ er snildar-kvæði; að
eins er 2 næstsíðustu erindunum of-
aukið. — 10. og 11. kvæðið eru góð,
12. kvæðið afbragð. — 13. kvæðið
(Nóttin helga) hefir þann galla, að í
öðru hverju vísuorði (inu 1., 3., 5.
o. s. frv.) eru sífelt 2 stuðlar, í stað
þess að þrir ættu að vera. 14. kv.
er heitstrenging um að helga líf sitt
kvennafari og skáldskap, þótt sér
láti hvorugt.
* 15. kvæðið er ógeðslegt.
16. kvæðið („Hvarf séra Odds“)
er meistarastykki höfundarins. Það
eitt mundi ávalt halda uppi nafni
hans sem skálds, þótt hann hefði
ekkert annað kveðið. Mér þykir það
eitt með fallegustu kvæðum á ís-
lenzku, og fyrstu þrjú erindin hafa
til að bera þá list i samræmi hljóms
og efnis, að ég þekki ekki slíks líka
á voru máli. E>að er eins og maðr
heyri marra í ísnum undan sköflun-
um þegar maðr les t. d. fyrsta er-
indið.
17. kvæðið er dýrt og snjalt kveð-
ið.
I „Stökum“ hefir dýr háttr borið
efnið svo oírliða, að hann hefir víða
útbygt allri hugsun; 2. og 5. erindið
eru góð. — 19. kv. (,,Snjáka“) er
einkennilegt. — 20. kv. (Söngvar)
er óljóst og illa kveðið. „Hrafninn“
eftir Poe er ef til vifl eins vel þýddr
og við má búast, að hann verði
nokkru skmi þýddr á íslenzku. En,
herra trúr! hvílíkr svipr hjá sjón, að
sjá þetta eða frumkvæðið! X>að er
meira en fífldirfska, það er helgi-
dómsglæpr að fara að þýða slíkt
kvæði. Það er eitt af þeim kvæð-
um, sem engum hefir enn tekizt að
þýða á neitt mól; þess verðr að eins
notið á frummálinu. — í „Lofnar-
blómi“ og „Ástarbót11 finn ég ekki
mikið púðr. „Hamrabúinn11 er og
þýtt kvæði, sem lítr út fyrir að hafa
heldr batnað í meðferð þýðandans;
en furðu lágt lýtr hann, er hann
leggr sig niðr við að þýða kvæði
eftir Ernst v. d. Recke. — Síðasta
kvæðið er „Smiðrinn“ eftir Long-
feflow, fallegt kvæði og vel þýtt.
Þessi fáu kvæði, sem höf. hefir
gefið hér ut, sýna, að ef hann fær
að njóta sín og gefr sig við ljóða-
gerð, þá er í honum efni til mikils.
En hins vegar má hann ekkivan-
hirða sína góðu gáfu, ef vel á að
vera, né fyrirlíta svo „frónska þarfa-
gripinn“ (hann nefnir svo íslenzka
alþýðu), að hann álíti alt bjóðandi.
Og óskandi væri þess, að póli-
tískr vindgangr, stórmenskuóráð og
marglætislegt Qárglæfra brall og
brast kæfði eigi niðr það, sem Ein-
ari er bezt gefið — ljóðskáldsgáfu
hans.
J.
Þingræði.
16. þ. m. flytr Isaf. grein með
þessari fyrirsögn, og er hún stýluð
gegn nokkru af grein vorri í N. Ö.
2. þ. m. („Milli skers og báru“) —
gegn því atriði, að þingræði geti
ekki átt sér stað hér á landi ef ráð-
gjafinn sé búsettr í Kaupmannahöfn.
Isafold skilst það vel, að þetta er
lang-öflugasta og þýðingarmesta á-
stæðan, sem fram hefir komið fyrir
þvi að hafa hér jarl eðr annan um-
boðsmann konungvaldsins, en gegn
aflri ráðgjafastjórn frá Höfn, hvort
heldr ráðgjafinn sæti í ríkisráði eða
utan þess.
Blaðinu skilst það rétt, að ef vér
höfum rétt í þessu atriði, þá sé þar
með valtýskunni jafnt sem fleyg-
menskunni veitt banasár. Því ræðir
ísaf. þetta atriði rækilega og leit-
ast við af fremsta megni að hrekja
ummæli vor. Hún ræðir bæði efnis-
lega og sanngjarnlega um málið og
hefir auðsjáaulega lagt sig mjög
fram um að reyna að sannfæra les-
endr sína.
Vér erum nú engu að síðr sann-
færðir um, að hún fer víða vilt í
verulegum atriðum, og þykja oss
engin vandkvæði á, að sýna fram á
það vel skiljanlega. Og það ætti að
vera skoðun þeirri, sem vér höfum
fram haldið, meira en lítifl styrkr, ef
það verðr ofan á að alkunnu glögg-
sæi og óefaðri viðleitni vorrar heiðr-
uðu systr hafi í engu tekizt að
hnekkja málstað vorum.
ísaf. segir: „Eúslega skulúm vér
við það kannast, að það þingræði,
sem fyrir N. Ö. virðist vaka, er ó-
hugsandi hér á landi með öðru móti
en því, að hér á landi sé maðr . . .
sem hafi með höndum vald konungs
í verulegustu atriðunum“.
Hér kemr oss og ísaf. þá ágæt-
lega saman. Svo er þá að líta á,
hvað það þingræði er, sem fyrir oss
(N. Ö.) vakir.