Nýja öldin - 07.05.1898, Síða 1

I, 43.
Reykjavík, Laugardag 7. Maí.
1898.
Til minnis.
Bæjarstjórnar-írmiiir 1. °S 3. Fmtd. í mán.,
kl. 5 slðd.
Fátækranefndwr-tnniir 2. og 4. Fmtd. í mán.,
kl. 5 slðd.
Fomgripasafnið opið Mvkd. og Xid., kl. 11—12
árdegis.
Landsbankínn opinn dagl. kl. 11 árdegis til 2
siðdegis. — Bankastjðri við kl. ll'/j—l'/j.—
Annar gæzlustjðri við kl. 12—1.
Landsbókasafnið: Lestrarsalr opinn dagl. kl.
12—2 síðd.; á Mánud., Mvkd. og Ld. tilkl.
3 slðd. — Útlán sömu daga.
Náttúrugripasafnið (iGlasgow) opið á Sunnu-
dögun) kl. 2—3 siðd.
Söfnunarsjóðrinn opinn i barnaskðlanum kl.
5—6 slðdegis 1. Mánud. í hv. mánuði.
Maí
8. 1636 hefst 13. Heklugos.
„ 1739 f. Hannes Finnsson bysk.
9. 1783 f. Gunnl. Oddsen dómk.pr.
„ 1861 -j- Páll amtm. Melsteð.
10. 1828 f. Jón Sigurðsson (Gautl.).
11. 1721 hefst 12. Kötlugos.
„ 1778 f. Jón Jónsson umhm., Ár-
móti.
„ 1860 f. sr. Horvaldr Jakobsson.
12. 1719 f. Bjarni Pálsson landl.
„ 1826 f. sr. Jón Borleifss. skáld.
„ 1840 ý Oddr Hjaltalín.
„ 1851 f. Páll Vigfússon cand.
13^1828 f. Hannes Ól. Pinsen amtm.
. „Ó1860 ’-j- R. M. Ólsen umboðsin.
14. 1802 f. Björn Jónsson ritstjóri
„Norðanfara11.
„ 1805 f. J. P. E. Hartmann.
Mai.
8. Sd. 4. sunnud. e. Páska. —
„Thyra“ fer vestr.
9- Má. Vestanpóstr fer.
10. H. Elda-skildagi.
Norðanpóstr fer.
„Hólar“ væntanl. austan.
11. Mi. Vertíðarlok.
„Skálholt" væntanl. vestan.
Sólargangr 3.2'—8.53 i
12. Ei. 4. V. sumars byrjar.
3 síð. kv. 8.8- síðd.
Austanpóstr fer.
14. L. Vinnuhjúaskildagi.
Heimsendanna á milli.
Með „Thyra“ fengum vér úti.eud
blöð til 30.Apríl, að þeim degi með
töldum.
S11* í ð.
Aðfaranótt 19. þ. m. samþyktu
báðar deildir Bandaþingsins sam-
hljóða þingsályktun þess efnis, að
ástandið á Kúba væri orðið óþol-
andi, og að eyjan ætti aðverafrjáls
og óháð; það sé skylda Bandaríkj-
anna að heimta af Spánarstjórn, að
hún viðrkenni þetta, afsali sér öllum
yfirráðum yfir Kúba og heimti þaðan
á hurt alt herlið sitt. EorsetaBanda-
ríkjanna er veitt heimild til að nota
alt hermagn Bandaríkjanna til að
fullnægja þessari þingsályktun, ef á
þarf að halda.
McKinley forseti staðfesti þings-
ályktun þessa næsta dag.
Aðfaranótt 21. f. mán. símritaði
Bandaríkjastjórnin erindreka sínum
á Spániþingsályktunina ásamtþrauta-
áskorun McKinleys til Spánarstjórn-
ar, er erindrekinn (Woodford hers-
höfðingi) samdægrs afhenti Spánar-
stjórn, en i þessari áskorun komst
McKinley svo að orði: „Jafnframt
því að ég sendi þingsályktanir þær,
er fylgja hér með og ég hefi undir
skrifað, krefst ég þess að Spánn
heimti á braut allan landher sinn og
sjóher frá Kúba og höfunum í land-
helgi við Kúba, samkvæmt orðum
þingsályktananna. Verði eigi næsta
Laugardag [23. Apr.J fram komið
fullnægjandi svar frá Spánarstjórn,
mun forseti Bandaríkjanna tafarlaust
taka til að framkvæma þingsálykt-
unina“.
Spanska stjórnin sagði Woodford
sendiherra, að eftir að forsetiBanda-
rikjanna hefði skrifað undir þings-
ályktanirnar (en það hafði spænski
erindsrekinn í Washington símritað
stjórn sinni), gæti hún ekki tekið á
móti neinni áskorun frá Bandaríkja-
stjórn né átt neinn orðastað við hana,
því að hún yrði að skoða þingsá-
lyktanirnar sem friðslita-lýsing.
Sama dag sendu Bandaríkin flota
af stað til að varðlykja Kúba.
Sama dag reið af fyrsta fallbyssu-
skotið í ófriði þessum. Bandaríkja-
herskip skaut því að spánsku vöru-
skipi og gafst það upp þegar; var
tekið með til Key West. Rétt urn
sama leyti (á næsta sólarhring) tók
spænskt herskip þrisiglt vöruskip,
er Bandaríkjamenn áttu, í sundinu
mifli Englands og Frakklands. Næsta
dag tóku Bandaríkjamenn enn eitt
spænskt kaupfar.
27. f. m. skutu Bandaríkja-her-
skipin „New York“ og „Puritan11 á
varnarvirki þau, er Spáuverjar vóru
að reisa við innsiglinguna á höfnina
í Matanzas, sem er bær svo sem 10
danskar mílur austr af Havanna.
Sprengdu þeir virkin upp og gjör-
eyddu svo, að jörðin sýndist sem
nýplægð eftir. Nálega hvert einasta
skot hafði hitt frábærlega nákvæm-
lega, segir fregnriti „Tirnes11 (er var
um borð á „New York“).
Ekki hafa Bandaríkin enn sent
her til landgöngu á Kúba; búizt við
að það verði gert innan 10 daga, og
þá sendir þangað 100,000 hermenn;
en fasti Bandaríkjaherinn er ekki
nema 28,000 manns; hitt verða ríkin
að fá sem sjálfboðaliða, enda gengr
það greitt og þusti að ógrynni liðs
úr öllum áttum, enda segist stjórnin
geta haft 100,000 albúinna manna
innan 10 daga, auk fasta hersins;
80,000 af þeim og 20,000 af fasta
hernum verða þá sendir til Kúba,
en hitt liðið verðr til landvarna á
austrströndinni og suðrströndiuni.
Aðal-flotastöð Bandarikjanna þar
syðra er við Key West, en það er
lítil ey suðr af Florida-skaga, um 60
sæmílur enskar (15 danskar mílur)
undan landi, en um 25 danskar mil-
ur frá Kúba.
Floti Spánverja lá við byrjun
stríðsins við Cap Verde (Grænhöfða),
vestasta höfða í Afríku. Hefir ekli-
ert orðið vart við hann í Vestr-At-
lantshafi, og engar áreiðanlegar
fregnir af því komið, hvort hann hafi
haldið þaðan burt, og þá hvert. Þó
var kvis um, að eitthvað af honum
mundi siglt hafa vestr 29. f. m. og
stefnt norðarlega mjög. Eru Banda-
ríkjamenn smeikir um, að Spánver-
jar ætli að leggja nokkrum herskip-
um til Boston eða að öðrum óvíg-
girtum bæjum á austrströndinni. Að
Kúba verðr Spánverjum örðugt að
komast, því að Bandaríkin hafa nú
keypt svo skip, auk þeirra er þau
áttu áðr, að þeir hafa nú bæði stærri
flota og betri skip og hraðsigldari
en Spánverjar; en amerískir sjófor-
ingjar taldir einna bezt lærðir og
æfðir í heimi. Nú er herfloti Ame-
riku-manna jafn þýzka flotanum; að
eins Englar, Rúsar og Frakkar eiga
nú stærri flota.
Bandaríkin keyptu rétt á undan
stríðinu 43 herskip stærri og minni
fyrir 135 milíónir króna. Þau eiga
100 milíónir dollara í peningum fyr-
ir liggjandi og hafa leyft stjórninni