Freyja - 01.10.1899, Qupperneq 6

G
PUBLISHED MONTHLY BY
FREYJA PUBLISFIINO CO.
SELKIRK MAN. CAN'ADA.
EDITOR
^Æa,rg"3rjet J". S snedictsson,
MANAGER
3. jB. rQen.ec3.ictsson.
Advertising rates 25 cents an inch.
B^re^rja. kostar $1,00 uui árið,
borgist fyiirtrain.
ADDKESS:
FREYJA
Selkirk Man.
Canada.
T7"é r þökkum útgeföndum„Fram-
sóknar“ fyrir að senda oss liana.
Oss er mjög kært að sjá hvað systur
vorar heima eru að gjöra, og hvað
þeim iniðar áfram í frelsis og fram-
fara áttina. Því, þótt vér sóum langt
frá fósturjörðunni, þá er hugurinn
sami, „heim, og ávalt hsim-11
Þarfir vorar sem kvenna, eru að
miklu leyti sameiginlegar. Frelsis-
barátta yðar heima og vor hér vestra,
ætti einnig að vera sameiginleg, og
er það í eðli sínu. Munurinn er að-
eins þessi: Þér heima, berjist sjálfar
almennt og einlæglega fyrir frelsi
yðar, með sameinuðum kröftum, í
stórri félags heild, þar sem vér hér
í þessu frelsisins og framfaranna
landi,stöndum að miklu leyti hjá, og
horfum á hina ntiklu allsherjar bar-
áttu fyrir allsherjar kvennfrelsi; en
látum oss nægja að vinna í smá kv.
félögum að smá atriðum, sundraðar,
kraftlitlar, og of oft alvörulitlar og
sjóndaprar á almennum velferðar-
málum heimsins. Þér systur vorar
heima á fátæka Islandi fylgið tím-
anum betur, það sýnir starfsemi yð-
ar og áhugi fyrir yðar sameigin-
legu velferðarmálum.
okkur ljóðmæli og þýddar sög-
ur, eftir hr. Sigurð J. Jóhannesson.
Kver þetta sem nýlega hefur komið
fyrir almennings sjónir, er snoturt
að ytra frágangi. Höf. er vel þekkt-
ur fyrir kveðskap sinn, og væri því
óþarfi að halda langan formála um
FREYJA, OCTOBER 1899.
þessa litlu en sontru viðbót við ina
andlegu starfsemi hans. Enda eru
kvæðin í fullu samræmi við hin
fyrri kvæð hans.
Sögurnar höfum vér enn þá ekki
haft tlma til að lesa. Samt má full-
yrða að bókin sé gott 25c virði, því
snotrar sögur eru æfinlega velkomin
viðbót við inar andlegu nautnalind-
ir sérhvers heimilis Og þeir sem
nokkuð kannast við hr, S. J. J,
munu gizka á að hann velji ei nema
snotrar sögur. Vér þökkum höf. fyr-
ir sendinguna.
"Vér vonum að engum af lesönd-
um Freyju mislíki það,að vér tókum
upp í blaðið grein, sem elli vegna
kynni að þykja ótímabær, n.l. grein-
ina, „Konan ambátt mannsins.11
Fyrir ári síðan lásum vér liana í
biaðinu „Fair Play.“ og fvr og síð-
an hefur hún verið endurtekin í
mörgum merkum blöðum og tíma-
ritum. Greinin á útbreiðslu skilið
fyrir gagn það sem reynzla þessarar
einu konu hefur unnið öllum giftum
konum innan Bandaríkjanna og ut-
an. Ekki einungis með því að vekja
athygli þjóðarinnar á þe3sum vand-
ræða lögum,og fá þeim breytt, held-
ur hefur það orðið og mun verða til
að vekja athyggli kvenna á fleiri
atriðum viðvíkjandi hjónabands og
hjónaskilnaðarlðgunum, sem þeim er
mjög áríðandi að þekkja.
Veiklað kvenneðli.
Útdráttur úr „Women and Economics,,
eftir Cliarlotte Perkins Stetson.
Eftir ,,Light-Bearer.“
Til þess að gjöra sér skiljanlegan
mismuninn á hinu upprunalegaeðli-
lega ástandi kvk., og þess er á sér
stað eftir að það hefur lengi verið
tamið, skulum vér bera saman vilta
og tamda mjólkur kú. Vilta kýrin á
hrausta kálfa, og hún á þá hjálpar-
laust. Hún mjólkar þeim nægilega,
og þettað er nógtil að sanna kvenn-
eðli hennar, Að þessu einu undan-
teknu er hún eins og önnur naut;
hún er létt á fæti, og hraustleg: hún
þleypur, stekkur og berst ef því er
að skifta, og gengur fyrir sér sjálf
alveg eins og önnur naut. Támin
kýr mjólkar vanalega mikið nieira
en sú vilta; henni er gefið fóður, sem
sérstaklega eykur mjólkur liæfileika
hennar, þangað til að hún er orðin
að gangandi mjólkurvél, ónýt og ó-
hæf til að ganga fyrir sér sjálf, og
veikluð,þá er hún skal afkvæmi ala.
Gildi hennar er metið eftir pottatöl-
unni sem hún m jólkar,og þess vegna
er kostað kapps um að auka þenna
eina hæfileika; en við það líða állir
aðrir eiginleikar hennar, þangað til
hennar upprunaiega kvenneðli er
breytt og veiklað. Sé hénni
aftur sleppt, og lifi hún þau um-
skifti, þá nær hún sér aftur, eða
réttara sagt, kyn hennará fáum ætt-
liðum — seint eða snemma, eftir því
hvort kyn hennar á ufidan henni
hefur verið lengi tamið.
Kraftar og vöxtur viltu kýrinnar
hverfur ekki vegna þess að hún
mjólki of mikið, sá liæfileiki er tempr-
aður af öðrum, sem hafa haft jafnt
tækifæri til að þroskast, og tilheyra
kvenneðli hennar alveg eins.
Líkamlega tilheyrir konan dýra-
tegund þeirri sem er há, hraust og
beinvaxin, og þolir mikla áreynzlu.
Hjá öllum kynflokkum hefur liún
þroskast samkvæmt þeim skilyrðum
sem fyrir hendi vóru. Þar sem þroski
hennar var takmarkaður (og befur
oftast verið að meiru eða minna
leyti)þá hafa allir hæfileikar hennar
eðlilega hneigst þangað sem þeim
var sérstaklega beint. Með öðrum
orðum — þangað sem minnstar
hindranir vóru fyrir. Þessir eigin-
leikar urðu eftir því sterkari sem
þeir vóru meira einhliða og yfir-
gnæfðu aðra. Þeir kvenneðlis eigin-
leikar konunnar sem minnstan, eða
engan hnekkir hafa fengið, er æxl-
unin. Þessvegna er konan almennt
orðin að óeðlilega veiklaðri kynæxl-
unar völ.
Þau einkenni sem aðskilja kvk.
og karlkyn.koma berlegar í ljós hjá
konunni en nokkrum öðrum kvk.
tegundum í dýraríkinu. T. d. er
kvennhönd og konufótur æfinlega
einkennilegt frá karlmannshönd og
karlmannsfæti. En aldrei heyrist
talað um að hófur, klaufir, klær eða
hrammur á kvennkyni þeirra teg-