Fram - 13.04.1918, Qupperneq 1

VSNDLAR |
bestir og ódýrastir aL
í verzlun
SlG.SlGURÐSSONAR. 3
II.
ár.
Siglufirði 13. apríl. 1918.
11. bleð.
Bæjarréttindin.
Skilnaður Hvanneyrarhr.
við Eyjafjarðarsýslu sam-
Þyktur á sýslufundi með
öllum atkvæðum.
Bæjarréttindamálið var tekið fy
á sýslufundi 6. þ. m. Eftir að sé
Bjarni Þorsteinsson hafði skýrt i
undirbúningi málsins hér heima (
gefið þær upplýsingar er hann hal
fram að færa, lagði hann til að kc
in yrði 5 manna nefnd í málið. 1
laga sú var studd af sýslunefn
armanni Þóroddstaðahrepps, sé
Helga Arnasyni.
Sýslumaður hélt því næst lan
ræðu um málið, og höfum vér he'
um ýms atriði þeirrar ræðu, en hii
um eigi um að birta þau hér, j:
sem þau bæði virðast nokkuð f'
'l nían málið sjálft, og hafa nú en
Pyðmgu, þar sem málið er sa
þykt innan sýslunefndar.
Eltir að sýslumaður hafði k
ið ræðu sinni bauð hann orðið
nefndarmanna, en þar sem eir
inn vildi taka til máls, var gen^
að því að kjósa í nefndina, og hlu
þessir kosningu:
Páll Einarsson sýslumaður.
Bjarni Porsteinsson.
Jóhann Jóhannsson.
Benedikt Guðjónsson.
Stefán Bergsson.
Nefndin kom fram með álit sitt
J tyrradag, og urðu þau úrslit máls-
lns> að það var samþykt með öllum
atkvæðum.
Vér höfum engar nánari fréttir
fengið um umræður um málið, held-
Ur ekki um fjárskifti milli hreppsins
og sýslunnar. Menn treysta því, að
þar verði samviskulega aðfarið á
báðar hliðar.
Nú er eftir að vita hvernig alþingi
snýst í málinu, og hvort það verð-
ur nokkuð tekið fyrir á þessu þingi.
Eigi er því að neita, að það varpaði
'jóina yfir 100 ára afmæli Siglufjarð-
ar 20. maí, ef frumvarpið fengi sam-
Pykki á þessu þingi. Að málið fékk
framgang á sýslufundi er gleðilegt,
Paðan væntu menn inótstöðu, og
Þó samþykki sýslunefndar í svona
1T1álum sé ekki fast skilyrði fyrir
samþykki alþingis, þá er altaf skemti-
e§ra að samkomuiag sé.
Enga bið.
Hjúkrun sjúkra er alvarlegt áhuga-
mál allra menningarþjóða. Veldur
því vafalaust mannást og líknarlund
að nokkru leyti, en til þess liggja
einnig önnur rök.
Heilsan er dýrmæt fyrir hvern ein-
stakling. Hún er að miklu leiti und-
irstaða lífsgengis hans og lífsgleði.
Án hennar er honum jafnaðarlega
fyrirmunað að vinna hugsjónum sín-
um verulegt gagn og sjá framtíðar
drauma sína rætast.
En heilsa hvers manns er dýrmæt
fyrir þjóðfélagió í heild sinni, vegna
þess að hver misbrestur sem á henni
verður, veldurfjárhagslegu tjóni. Tjón
þetta kemur auðvitað þyngst niður
á þeim, sem sjúkdómarnir heimsækja,
en allir fulltíða menn vita að þjóð-
félögin verða árlega fyrir feiknaskaða
af völdum veikindanna. Þau viður-
kenna þetta beinlínis með heilbrigð-
islöggjöf sinni, og gera margvíslegar
ráðstafanir bæði til þess að vernda
heilsu þegna sinna og veita þeim
hjálp og hjúkrun, sem sjúkdómarn-
ir vinna bug á.
Vér íslendingar höfum á seinni
árum fetað í fótspor annara menn-
ingarþjóða í þessu efni. Vérhöfum
fjölgað læknum og minkað iæknis-
héruðin, stutt menn til sérfræðináms
í ýmsum greinum sjúkdóma og veitt
þeim laun að loknu námi. Vér höf-
um reist sjúkrahús, sum vönduð og
góð í alla staði, önnur lítil og af
vanefnum gerð en þó til ómetan-
legs gagns og blessunar. Alt þetta
hefir kostað stórfé, en hver þorir
að halda því fram í alvöru að þetta
hafi ekki margborgað sig. Líklega
enginn. Stefna sú er nú virðist ráð-
andi í heilbrigðismálunum hjá oss
er að koma upp sjúkrahúsi í hverju
læknishéraði þessa lands og það er
litlum vafa bundið að þeirri stefnu
yerður fylgt á komandi tímum, því
hún er bygð á þeirri reynslu, sem
sjúkrahúsin þegar hafa gefið og ætti
því að vera nægilega traust. En
þetta verður ekki gert á skömmum
tíma. Byggingar kosta mikið fé,
sjúkrahússbyggingar ekki síst, og
styrjöld sú, er nú geisar leggur
hömlur á allar framkvæmdir um ó-
fyrirsjáanlega langan tíma.
Siglfirðingar voru komnir nokkuð
áleiðis með sjúkrahússmál sitt áður
en leiðir lokuðust, en nú er því eins
°g öðrum slíkum málum, óumflýjan-
Iega frestað — kannske um mörg ár.
Qetum vér þá ekkert gert heil-
brigðismálum vorum til gagns einsog
stendur? Jú, áreiðanlega. Vérgetum
á stuttum tíma og með fremur litlum
kostnaði útvegað okkur lærða hjúkr-
unarkonu, og notið verka hennar hér
til verulegs gagns, þó vér séum
sjúkráhússlausir. Og hjúkrun sjúk-
lings er ekki lítilsvarðandi. Um það
geta læknarnir best borið. Og þeir
viðurkenna, eg hygg undantekning-
arlaust, að hjúkrunarstarfið sé mjög
áríðandi; stundum jafnvel eigi þýð-
ingarminna fyrir endurbata sjúklings-
ins en stárf læknisins sjálfs.
Eru heimilin þá yfirleitt fær um
að hjúkra sjúklingum svo í lagi sé?
Pví fer fjærri. í öllum sveitum þessa
lands, þorpum og kauptúnum því
fremur, er fjöldi heimila, sem geta
ekki int hjúkrunarsíarfið af hendi
svo nokkur mynd sé á og þess er
heldur ekki að vænta. Bein afleið-
ing af því verður að sjúklingunum
batnar seinna en ella, legudagarnir
verða fleiri, kostnaður, sem af sjúk-
dómunum leiðir, hærri ogfjártjónið
meira. Peim, er þetta ritar er einnig
í fersku minni átakanlegt dæmi þess
að ótvíræður bati og nokkuð á leið
kominn snérist, fyrir fákænsku þess,
sem hjúkra átti og hjúkra víldi, í
langvarandi þrautir, og dauða.
Pað skiftir hér engu máli hvort
hlutaðeigendur geta sjálfir borið
tjónið að einhverju eða öllu leyti,
eða það lendir á öðrum. Pað eitt,
að verkfær maður verður óverkfær
um skemri eða lengri tíma, er tjón,
sem stundum verður metið til verðs,
en oftar ekki.
Nokkur héruð þessa iands hafa
komið auga á hve mikilsvert hjúkr-
unarstarfið er og sent eina eða fleiri
ungar og efnilegar stúlkur á hin
stærri sjúkrahús vor til þess að Iæra
þar hjúkrunarstörf, og trygt sér jafn-
framt not verka þeirra að loknu
námi.
Petta getum vér Siglfirðingar gert,
eigum að gera það og gera það taf-
arlaust.
Pað virðist liggja allnærri að ætl-
ast til að sjúkrasamlagið hér hefði
forgöngu í þessu máli, svo mikils-
vert er það mál í mínum augum fyr-
ir það. Eg hefi spurt tvo meðlimi
samlagsins um þetta. Hyorugur
þeirra man eftir því að það hafi
komið til tals á fundum samlagsins.
Hið nýstofnaða kvenfélag hér hef-
ir að sögnum, hreyft máli þessu
eitthvað á fundi í vetur án þess þó
að til framkvæmda hafi komið enn-
þá eða málið fengið nokkurn und-
irbúning svo mér sé kunnugt. Kven-
félagið, þó ungt sé, sýndi mikinn og
lofsverðan dugnað í vetur er það
rétti mörgum heimilum hér hlýja
hjálparhönd í skammdeginu og sól-
arleysinu. Vill það nú ekki rétta
ennþá fleiri heimilum hérhjálparhönd
með því að taka hjúkrunarmálið að
sér og bera það fram til sigurs.
Skiljast eigi við það fyr en fengin
er hingað í kauptúnið að minsta
kosti ein lærð hjúkranarkona og starf
hennar trygt kauptúninu um eitt-
hvert árabil?
Pau kynni sem eg hefi fengið af
Siglfirðingum, þann tíma sem eg
hefi dvalið hér, leyfa mér að gera
mér vonir um, að þeir láti kostnaðinn
eigi verða málinu að bana eðatefja
það um lengri tíma, þó nú sé hart
í ári. Að minni hyggju þolir mál-
ið enga bið.
Stefán Sveinsson.
Tómas bóndi á Miðhóli.
—o—
Hann fer kallinn mörgum orðum
í 8. tbl. Fram um athugasemdir þær
er eg og Friðbjörn ritstjóri gerðum
við bréf hans í 56. tbl. Fram f. árs.
Já, orðin eru mörg en röksemd-
irnar færri, því léttvæg fundin. Byrj-
ar hann á landsversluninni með
kaupfélagsskapinn í halanum, og
miður góðgjörnum athugunum um
verslun kaupmanna. Hann segist
skilja orð mín svo, að eg vilji til-
biðja og dýrka kaupmenn og hafa
þá fyrir leiðarstjörnu á verslunar-
brautinni. Veiklun á gáfnafari og
hártoganir sem líklega er ilt að lækna,
því öll tilbeiðslan og dýrkunin við
kaupmennina sem hann segir, á víst
að liggja í þeim orðum mínum er
eg segi, að bændur sem landbún-
aðar vöru hafa komið með á mark-
aðinn hafi engir kaupmanna betrung-
ar verið. Og þessi orð mín ætlaeg
að sanna. Eg þekki ekki til þess,
hafi kaupinenn haft vöru að selja
sem hámarksverð hefir verið sett á,
af landsstjórn eða verðlagsnefnd,
að þeir hafi farið ýfir það, enn það
veit eg að smjörsölu bændurnir
gjörðu, meðan hámarksverð var á
þeirri vöru. Páhöfumvið smælingj-
arnir fengið að kenna á kjötversl-
uninni. 5 aurum dýrara hvert pund
ef okkur hefir langað til að ná í einn
kropp, heldur en gangverð hefir ver-
ið hjá kaupmönnum.
Hvergi hefi eg sagt það aö fram-
leiðendur mættu ekki fá það fyrir
sína vöru er þeir gætu. Pað er þeim