Plógur - 01.01.1907, Blaðsíða 2
2
PLÓGUR.
Jafnvel guðfræðingarnir mega
naumast heyra jafnaðarmensku
nefnda á nafn; þeim er yfirleitt
meinilla við þetta orð; setja þeir
það í samband við byltingamenn,
vantrúogstjórnleysi. Oghverer nú
aðal-kjarni jafnaðarmenskunnar?
— Jöfnuður, kœrleikur, mannúð.
Og það þori eg að segja, svo allir
heyri, að fyrsti verulegi jafnaðar-
maðurinn var Jesús frá Nazaret.
Kenning sú, sem jafnaðarmenn
berjast fyrir, er í rauninni andi
kristindómsins. Jafnaðarkenn-
ingin er liöfuðþáttur, sem geng-
ur í gegn um allan krisfindóm-
inn.
En hitt er satt, að margir for-
ingjar jafnaðarmanna taka upp í
stefnuskrá sína ýmislegt það,
sem kristnum mönnum hrýs hug-
ur við. En eins og kristindóm-
urinn er annað í sínu insta eðli,
en játningarrithinnaýmsu kirkju-
félaga, eins er jafnaðarmennskan
í sínu insta eðli og upprunalegu
mynd alt annað en ávextir af
starfi sumra jafnaðarmanna, sem
aldrei virðast hafa skilið þessa
hreyfingu, eða þá menn, er báru
hann fyrst fram t. d. Robert
Awen og Karl Marx.
Verkmannalýðurinn hefir oft
átt við bág kjör að búa. Á þjóð-
verjalandi eru þeir margir svo
fátækir, að þeir hafa ekki efni
á að kaupa sér annað kjöt en
hundakjöt! Brauðið borða þeir
venjulega þurt, nema þeir geti
fengið svínafeiti eða aðrar allra
ódýrustu feititegundir. En svona
er það víðar, einkum í stórbæjum
iðnaðarlandanna. Pessum flokki
manna hefir á síðari tímum fjölg-
að mjög mikið, eftir því sem
stóriðnaðurinn hefir aukist. í
Danmörku er t. d. verkmanna-
lýðurinn nú orðinn yfir 200000
manna, en um 1800 voru þar
að eins fáar þúsundir.
Kjör sumra verkmanna á
Englandi, Pýzkalandi og Rúss-
landi eru litlu betri en þræl-
dómur fyrri tíma. Börn þessara
manna alast upp í eymd og spil-
ingu, því að enginn er til að líta
eftir þeim, þegar bæði faðir og
móðir þeirra eru allan daginn við
vínnu í verksmiðjunum.
Pessi eymdarkjör, sem svo
margar þúsundir i hverju landi
hafa átt, og eiga víða enn, hafa
vakið þessa hreyfingu, sem þegar
liefir verið nefnd. Hefir því mjög
mikið áunnist til þess að bæta
kjör verkmanna. En jafnframt
því má segja, að undir niðri
hafi alt af verið barist af jafn-
aðarmönnum fyrir enn þá víð-
tækara markmiði. En þessi víð-
tækari hugsjón jafnaðarmannsins
er sú, að breyta allri núverandi
fólksskipun þjóðanna, afnema
auðvaldið frá rótum, og setja í
hásæti þess fullan eignajöfnuð
og jafnrétti. — Er þetta ekki
andikristindómsins? Saint Simon
foringi sócíalista á Frakklandi
hefir haldið þeirri skoðun fram,
að þjóðfélagið eða ríkið ætti að