Alþýðublaðið - 03.09.1935, Blaðsíða 3

ÞRIÐJUDAGINN 3. SEPT. 1935.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
ALÍ>YÐ,UBLAÐIÐ
OTGEFANDI:
IXÞÝÐÚFLQKKURINN
RITSTJÓRI:
F. R. VALDEMARSSON
RITSTJÓRN:
ASalstræti 8.
AFGRKIÐSLA:
Hafnarstræti 16.
SlMAR:
4900—4906.
4900: Afgreiðsla, auglýsingar.
4901: Ritstjóm (innlendar fréttir)
4902: Ritstjóri.
4903: Vilhj. S. Vilhjálmss. (heima)
4904: F. R.Valdemarsson(heima).
4905: Ritstjóm.
4906: Afgreiðsla.
STEINDÓRSPRENT H.F.
Krðfur Morgqn-
blaðsins.
IDAG er Morgunblaðið í \vígia-
móöi og gerir kröfur.
AuÖvitað hefir það formála fyr-
ir kröfunum. Aðalefni formálans
er fleypur um þaö, sem blaðið
kallar eyðímerkurför þjóðarinnar.
Loksins er því orðið ljóst, að
hin frjálsa samkeppni hefir lagt
heimsviðskiftin og atvinnulíf
þjóöanna í rústir.
För þjóðanna á hinum ægilegu
krepputímum er sannnefnd eyði-
merkurganga. Siðlaust stríð hinnar
frjálsu samkeppni hefir skapað
þá eyðimörk, sem þjóðirnar hnekj-
ast á. En á þeim hrakningum
verður fleirum og fleirum ljóst,
að hið fyrirheitna land, sem þjóð-
irnar eiga að ná, er ríM social-
ismans, og þangað er nú förinni
stefnt hér og víða annars staðar.
Með föstum og öruggum skref-
um er haldið áfram, og takmark-
inu verður náð fyr eða síðar, hvað
semvesalings Morgunblaðið segir.
Hræsnarínn.
Eftir þennan formála fær Moggi
dulið sitt innra eðli, eðli
hræsnarans.
Blað Magnúsar Guðmundsson-
ar og Magnúsar Jónssonar, mann-
anna, sem á síðasta þingi héldu
því fram, að eina leiðin út úr
kreppunni væri sú, að draga úr
kaupgetu alls almennings, þ. e.
a. s. að lækka kaup eða minka
atvinnu hinna vinnandi stétta,
blaðs, sem stóð að þeim kröfum
í fyrra, að lækka framlag ríMs-
ins til verklegra framkvæmda um
ca. 600 þús., þyMst nú bera það
fyiix brjósti, að allir fái vinnu,
þykist nú vera eini sanni mál-
svaii Mns atvinnulausa verkalýðs.
Svona berlega getur Morgun-
blaðið hræsnaö.
Heimskan.
Ein hin þjóðkunna heimska
Morgunblaðsins sviftir hræsnis-
blæjunni burtu.
Blaðið fer að gera kröfur, sem
það í einfeldni sinni ætlast víst
til að trúað verði að miði að
því að bæta kjör verkalýðsins.
Hér eru sýnishom af því, sem
það segir að þjóðin eigi að krefj-
ast.
„Hún verður að kref jast þess,
að létt verði á þeim drápsklyf j-
um skatta og tolla, sem nú
hvíia á aðþrengdum atviimu-
vegum landsmanna“.
'Af hverjum á að létta skött-
um? Engihn spyr þessa af því,
að hann viti ekM, að það á að
létta þeim af mönnum, sem hafa
frá 10—96 þús, krönur í árs-
tekjur.
„Hún verður að kref jast þess,
að útgjaldahæstu f járlögin hans
Eysteins verði endurskoðuð og
gjöldin skorin svo niður, að þau
verði í samræmi við gjaldgetu
landsmanna.“
Hvað myndi eiga að skera nið-
ur á fjárlögunum? Reynslan hef-
ir svarað því; það eru framlög
til verklegra framkvæmda.
Island verður miðstðð flug^
ferða yfir Norður~Atlantshaf.
FranBtiðarfilagleiðirBiar á norðurhveli Jarðar
veria yíir Norðurísliafiið og Norðurpélinn.
Efitirtektarverð greln I „Daiiy Heraldu, efitir
Harold Hnteiier, firéttarltara pess i New York.
FYKIR nokkrum vikum var
hér á ferð enskur maður,
að nafui Harold Butcher, frétta-
ritari aðalblaðs enska Alþýðu-
flokksins, „Daily Herald“, í
New York. Alþýðublaðið flutti
um það leyti, sem hann fór
héðan langt viðtal við þennan
enska flokksbróður, þar sem
hann meðal annars benti á
framtíðarmöguleika íslands sem
ferðamannalands. Nú hefir
Butcher nýlega skrifað eftir-
tektarverða grein í „Daily
Herald“ um framtíðarflugssam-
göngur yfir Norður-Atlantshaf
og Norður-íshaf, og þá þýðingu,
sem Island hafi fyrir þær. I
bréfi til Alþýðublaðsins segir
Harold Butcher, að greinar
hans um íslánd muni einnig
birtast í amerískum blöðum.
Greinin, sem þegar er út komin,
birtist í „Daiiy Herald“ þ. 23.
ágúst, og fer hér á eftir í ís-
lenzkri þýðingu:
1 erlendu fréttaskeytunum er
nú aftur skyndilega farið að
nefna Norðurpólinn á mafn. Það
er iekM vegna þess, að nokkur
nýr Peary hafi tilkynt komu sína
þangað eftir áralanga baráttú við
(s og snjö, heldur vegna þéss, að
flgumennirnir eru nú komnir að
þeirri niðurstöða, að fljötfarnasta
leiðin milli San Francisco og
Moskva liggi yfir heimsendann
sjálfan, þ. e. a. s. yfir Norður-
pólinn.
Wiley Post, eineygði flugmað-
urinn, sem hafði sett met í flugi
umhverfis jörðina, og Will Ro-
gers gamanleikarinn, sem var
uppáhald heillar heimsálfu, létu
„Hún verður að kref jast at:
vinnu- og viðskiftafrelsis í stað
þeirrar einokimar- og kúgunar-
stefnu, sem núverandi st jórnar-
flokkar hafa upþ tekið.“
Hvort myndi það vera gagn-
legra fyrir Garðar Gíslason eða
atvinnulausan, verkamami ?
„Hún verður að kref ja$t þess,
að bæjar- og sveitarfélögum
verði trygt nauðsynlegt fjár-
magn, svo að þau geti iht af
höndum hin margvíslegu störf,
sem þeim er ætlað í þjóðfélagi
voru. Þetta má ekki gerast með
nýjum álögum á skattþegnana,
heldur með réttlátri skifting á
þeim tekjustofnum, sem ríkið
gín nú yfir.“
Gott samræmi milli þessarar
kröfu og kröfunnar um að leékka
skatta og tolla!
Og þegar bjálfar Morgunblaðs-
ins hafa sett fram allar þessar
kröfur, bæta þeir við:
„Þetta eru höfuðverkefnin,
sem bíða komandi þings.
Og þetta er það, sem verður
að gerast, EF ÞJÓÐIN Á AÐ
KOMAST ÚT AF EYÐIMÖRK-
INNI“.
Já, þetta eru höfuðverkefni
Sjálfstæðismanna, að skapa burg-
eisum þjóðarinnar aðstöðu tíl þess
að hafast við á gróðurblettum í
eyðimörk hinnar frjálsu sam-
keppni, en fjöldinn má þeirra,
vegna hrekjast um þá eyðisanda,
sem ibald alira landa hefir skap-
að.
En fjöldinn mun ráða, og hann
stefnií burt af eyðimörMnni undir
forystu Alþýðuflokksins, leitar
þess fyrirheitna íands, þar sem
réttlæti og jöfnuður býr.
lífið við tilraunina til að sanna |
þetta, og það var hér um bil far-
ið eins fyrir rússneskum flug-
mönnum, sem reyndu að fljúga
þessa sömu leið úr öfugri átt.
Fyrir mörgum árum sagði Vil-
hjálmur Stefánsson, hinn frægi
landkönnuður, að farþegaflugvél-
arnar myndíu í framtiðinni leggja
leið sína yfir Norðurpólinn, og
að veturinn myndi verða örugg-
asti tími ársins fyrir slíkar flug-
ferðir, af því að þá væri engin
þoka, og frostið svo mikið, að
engin hætta væri á því, að snjór
eða ísi'ng settist á flugvélarnar.
Það mun ekki líða á löngu þar
til þessi spádómur rætist.
Ef við tökum jarðlíkan og lít-
um ofan ■ á það, þá sjáum við, að
Norðurpöllinn er miðdepill eins
konar Miðjarðaríshafs, sem um-
kringt er af . Norður-Kanada,
Grænlandi, Norður-Evrópu og Sí-
biríu.
Styzta leiðin frá Ameríku
til Asíu liggur yfir Norð-
urpólinn og styzta leiðin
frá Norður-Ameríku til
»Norður-Evrópu yfir Græn-
land og Island..
Ef við hugsum okkur að buið
væri að fletja út norðurhvel jarð-
ar 'þannig, að Norðurpóllinn væri
miðdepill þeirrar kringlu, sem á
þann hátt myndaðist, þá verður
það undir eins ljóst, að fljótfarn-
asta og styzta leiðin frá Norður-
Ameríku til Asfu liggur yfir Norð-
urpólinn, og styzta leiðin frá
.Norður-Amerífcu til Norður-Ev-
rópu yfir Grænland og Island.
Bein lína milli New York og
Peiping fier frám hjá Norðurpóln-
um, en liggur aftur á móti yfir
„ónálganlega pólinn‘‘, sem svo er
nefndur af því, að það er sá blett-
ur jarðarinnar, sem ligsrur lengst
frá skipgengu vatni, og þár af
leiðandi erfiðast að komast að
honum.
Alt er undir því komið, frá
hvaða sjónarmiði litið er á hlut-
ina. Ef við lærum að líta á norð-
urhvel jarðar Siem landabréf, þar
sem Norðurpóllinn er í mið-
punkti, þá mun ekki iíða á löngu
þar til við förum að sjá, að þæí
skoðanir, sem við höfum haft
Mngað til á framtíðar' samgöngu-
möguleikum, eru úreltar.
Því að samgöngur framtíðar-
innar verða vitanlega í loftinu.
Og fljótfarnasta leiðin verður yfir
Miðjarðarhaf það, sem nú er
venjulega nefnt Norðuríshaf, sem
svo erfitt er að sigrast á þegar
reynt er að fara það á sjó og
landi, en svo létt, ef farið er yfirf
það í flugvél.
Það er augljóst, að flugferðir í
verzlunartilgangi verða ekM æv-
iniega beinar, og þar af leiðandi
ekM alt af farnar yfir Norðurpól-
ihn. En það er víst, að þess verð-
ur ekM langt að bíða, að flogið
verði yfir Norðuríshafíð fram og
aftur á fleiri en einum stað.
Ég er nýkominn úr ferðalagi til
íslands og óskaði þess oftar en
einu sinni af ollu hjarta, að fast-
ar flugferðir væru komnar á milli
Bretlandseyja og 'þessarar gömiu
norsku nýlend'u.
Litlu skipin, sem fara milli
Leith og Reykjavíkur, hinnar ungu
höfuðborgar Islands, eru þrjá og
hálfan sólarhring á leiðinni, og
mjög margir verða sjóveikir að
minsta kosti einn þessara daga.
En flugvél myndi fara þessa leið
á minna en einum degi.
SumÍT eru að vísu loftveikir,
en sú veiM stendur aldrei lengi,
því að flugvélarnar eru sjaldan
svo lengjl í lo'fti í leinu.
Flestir útlendingar undrast þeg-
ar þeir kom til Islands. Þeir, sem
halda, að íslendingar séu Eski-
móar, sem lifi í mol.dart.ofum,
hafa illa fylgst með tímanum.
ísland hefir verið í ritsímasiam-
bandi við Evrópu síðan árið 1906,
pg síðan í byrjun ágústmánaðar
í sumar hefir það verið í t|alsiam-
bandi við allan heiminn yfir
London.
Það hefir einnig beint talsam-
band við Kaupmannahöfn, og bíð-
ur þess með óþreyju að fá beint
talsímasamband við New York,
þegar Mn alþjóðlegu talsímasam-
bönd verða endurskoðuð á kom-
andi árum.
Framtíðar farþegaflutn-
ingar á Islandi verða ekki
með járnbrautum heldur
með flugvélum.
Á þessu nýja íslandi er ótrúlega
mikið hugsað um framtíðar flug-
samgöngur.
Það kom einu sinni fyrir á
ferðalagi mínu þar, þegar ég var
nýkominn úr alt annað en nota-
legri bílferð frá Reykjavík til Ak-
ureyrar, að ég mintist á það við
; íslending einn, að þeir þyrftu að
beizla liinn ótæmandi vatnskraft,
sem landið á yfír að ráða, eins
i og Sviss, og byggja járnbrautir
; fyrir vagna, sem gengju fyrir raf-
magni.
„Nei," var svarið, sem ég fékk,
„fyrst vQjðum við að fá flug-
; vélar. Við höfum stokkið ýfir heilt
! stig í þróún samgangnanna. Við
þurfium aldrei á járnbrautum að
halda. Við munum bæta vegina
okkar og fjöiga bifreiðunum. Og
auk þeirra samgöngutækja mun-
um við útvega okkur flu_gvélar
: til farþegaflutninga."
Það hafa þegar áður verið fast-
ar flugfierðir milli Reykjavíkur,
Sigiufjarðar, aðalsíldarstöðvarinn-
ar á íslandi, og Akureyrar. Þieim
var haldíð uppi í þrjú sumur, en
síðan lagðar niður af því, að þæri
báru sig ekkl
Það verður ekM hjá því kom-
■ist að taka þær upp aftur, allra
sízt ef eriendir ferðamenn fara
alvarlega að hugsa til þess, að
dvelja, á þessari undursainlega
fallegju eyjqt í sumarleyfum sín-
um. «
*
Samningar í undirbúningi
milli „Pan American Air-
ways“ og „ímperial Air-
ways “ um fluglerðir yfir
Atlantshaf.
Flu gsamgöngu.málin eru innan-
land^; á Islandi mjög athyglisverð.
En cnnþá athyglifeverðari eru þó
þær áætlanir, sem uppi eru um
fhiglsamgöngur mtilii landa og
millk heimsálfanna..' „Pan Ameri-
can Airways" í Ameríku hefír
fengjð sérleyfi til þess að hafa
viðklomlustað á Islartdi á flugferð-
um m(illi Ameríku og Evröpu.
Þetta Bérleyfi fellur að vísu úr
gildi óirið 1936, en þ'að er hægt
að enc’furnýja það, og Islendingar
bíða þess með óþreyju, að þetta
félag geri alvöru úr því að komia.
á föstum flugferðum yfír Norður-
Atlantshaf, um Kanada, Baffins-
land, Grænland og ísland til Bret-
landseyja og meginlands Evrópu.
Hins vegar er hugsanlegt, að
„Pan American Airways" komi sér
saman við „Imperial Airways" á
Englandi um að skifta þannig
flugleiðum á milli félaganna, að
hið síðarnefnda taki að sér flug-
ferðirnar yfir Norður-Atlantshaf
— „Imperial Airways" myndi á-
reiðanlega leggja mikið upp úr
því, að koma á föstum flugferð-
um til Kanada — en takast sjálft
á hendur flugferðir um syðri leið-
ina milli Norður-Ameriku og Ev-
rópu, um Bermudaseyjamar.
„Það eru mörg og mierkileg
viðfángsefni við að eiga í sam-
bandi við ílugsamgöngur yfir At-
lantshafíð," sagði einn af emb-
ættismönnum „Imperial Airways"
við mig, þegar ég gerði tilraun til
þess að komast fyrir það, hvað
þetta félag. áli.ti um framtíð Is-
lands sem. miðstöðvar á fluglejð-
inni.imlli Evrópu og Norður-Am-
eríku. „Það er verið að semja
um þessi mál, en þær samninga-
umleitanir eru ennþá á trúnaðar-
stiginu, og ég á því erfitt með að
segja yður, hvað þegar hefír ver-
ið gert í þessum málum. En þér
megið reiða yður á það, við
höfum augun opin fyrir öllum
möguleikum."
„Daily Herald" hefir nýlega til-
kynt, að „Imperial Airways" hafi
í hyggju að koma sér upp stórri
verzlunarflugbátahöfn — þeirri
pyrstu í heiminum — sem grund-
veili fyrir enskar flugferðir yfir
Atlantshaf.
Það er augljóst, að mjög miklar
áætlanir og mjög mikill undir-
búningur er í gangi undir hinar
fyrirhuguðu föstu flugsamgöng-
ur yfír Atlantshaf. Það er jafn-
vel hugsanlegt, að „Imperial Air-
ways“taMst fiugferðimar á hend-
lur bæði á nyrðri og syðri leiðinni.
Því að það eru fyrst og fremst
flugsamgöngur í Suður-Ameríku
og yfír Kyrrahaf, sem „Pan Ame-
rican Airways" ber fyrir brjósti,
og þvi mjög vel mögulegt, að það
eftirláti öðru félagi allar flugfierð-
ir yfir Atiantshaf.
Island verður þýðingar-
mikill staður, þegar flug-
ferðir hefjast yfir Norður-
Atlantshaf.
Þetta er að visu framtíðarmús-
ík. En að því er ísland snertir,
mun óhætt að segja, að það sé
reiðubúið til að semja við hvaðai
flugfélag, sem gæti tekist slíkar
flugferðir á hendur.
Ef landflugyélar skyldu verða
notaðar — og margir sérfræðing-
ar hallast að þeim — eru menn
þeirrar skoðunar á íslandi, að
hægt væri að nota flatlendið við
bóndabæinn Kaldaðarnes, ígreind
við Eyrarbakka, sem liggur ásuð-
urströndinni, ekM langt frá
Reykjavík, fyrir flugvöll. Sem
stendur er enginn nægilega stór
flugvöllur til fyrir verzlunarflug-
vélar á íslandi.
Þegar „Imperiál Airways" til-
kynti verzlunarfiugferðir sínar til
Indlands og Afríku, urðu margir
litlir og áður óþektir staðir kunn-
tr út um alian heim.
Á sama hátt mun hið lítt þekta
og hrjóstruga ísland, land íss og
elds, sögaeyjan, verða þýðingar-
miMll staður þegar fastar flug-
ferðir hef jast yfír Norður-Atlants-
haf.
Það roðar þegar af nýjum degi
fyrir Islandi. Það á mikla framtíð
fyrir höndum sem miðstöð á Mnni
fyrirhuguðu flugleið milli Evrópu
og Norður-Ameríku yfir Norður-
Atlantshaf.
Es. Brúarfoss
fer héðan til Vestfjarða í
kvöld kl. 10. e. h.
Es. Goðafoss
fer héðan annað kvöld á-
leiðis til Hull og Hamborg-
ar,
Dagsöltun á öllu landinu frá 23. júlí til 28. ágúst 1935.
Hvernig veiðin hefir skipst á hinum ýmsu stöðum eftir dög-
um sést á eftirfarandi skýrslu.
Siglu- Eyja- Faxaflói Vestfirðir Sauðárkr. SkaKa- Ingólfs- Reykjar-
' tjörður fjöröur Strönd fjörður fjörður
Júlí 23. 836 637
25. 1497 1171 56
26. 467 598
27. 2518 1767
28. 106
29. 647 522 166 876
30. 1101 997 705
31. 661 118 244
Ágúst 1. 390 119 157
3. 1073 1531 322 191
4. 2163 947 65 113 1707
5. 944 965
6. 346 399
7. 462 124
8. 541 251 304
9. 129 95
10. 41 106
11. 3631/2 234
12. 443
13. 245 166 3-53
14. 630 333
15. 621 65B 815
16. 925 1204 114
17. 310 310 253
18. 1349 633 564
19. 2097 492 2425 275 509 1950
20. 668 447 564 465 275 105 2298
21. 127 291 483
22. 698 328 527 308 689 311
32. 386 600 171 438 1492 825
24. 2377 286 254 561 1119 78
25. 528 513
26. 574 453
28. 342
Samtals: 25925 17120 4685 4276 275 2687 2437 8417