Alþýðublaðið - 27.07.1936, Blaðsíða 3

MÁNUDAGINN 27. júlí 1936.
'ALÞÝ0UBLASIB
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
RITSTJÖRI:
F. R. VAJLÐEMARSSON
RITSTJÖRN:
Alþ/auhúsiim.
(Inngangur fri Ingólf*streatl).
AFQRBIÐSLA:
Alþýöuhúsinu.
(Inngangur frá HverflBgö' u).
4901:
4908:
4904í
tóöáj
tóóé:
SXMAR:
4986—4900.
auglýsingar.
Ritaíjóm (innlendar fréttir)
Vniij. S. Yllhjálmas. (helma)
F. R,_ Valdemarsson (helnaa)
Ritstjóm.
AígroiöBla.
Alþýðaptentsmiðjan.
Viti sinii fiær.
ÞAÐ má með sanni siegja um
vitsmuni Morgunblaðsins, að
lítið var, en lokið er.
Siðusíu vikurnar lvefir blaðið
fengið brjálæðisköst nneð svo
stuttu millibili, að undrum sæt-
ir. Brjálæðisköst hefir það áður
fengið, en nú gerist svo stutt á
milli þeirra, að beita má, að aldr-
ei brái af blaðinu.
För Staunings forsætisráðherra
Danmerkur hefir haft mj.ög slæm-
ar afleiðingar fyrir heilsu blaðs-
ins.
Það hefir sem sé fengið „það á
heilann,“ að koma hans hingað
hafi hlotið að vera hneyksli, og
dag leftir dag, leitar það með
áfergju brjálaðra manna, sem
haldnir eru af þráhyggju, að því
hneykslanlega í sambandi _við
þiessa för.
Fyrst flaug því í hug, að för
Staunings hingað mundi leiða til
þiess, að framkvæmd yrði tillaga
Magnúsar Guðmundssonar um að
fá Dani til þess að gera tilraunir
mieð flugvélar til landhelgisgæzlu
hér við land. Hinar sjúku sálir,
sem að blaðinu standa, fundu
þegar út, að þarna myndi hneyksl
ið viera. En þá kom Magnús og
sagði blaðinu, að þetta væri ekk-
ert hnieyksli, því að hann og fleiri
þektir Sjálfstæðismenn væru
þessu máli hlynntir.
Sjúklingurinn varð að leita að
nýju hneykslunarefni.
Þá datt honum í hug, hvort ,það
gæti ekki verið, að stjórnin væri
þð undirbúa lántöku í liSví-
þjóð eða Danmörku, til þess að
borga með enskar skuldir.
Og eins og geðbiluðum mönn-
’um ier títtj þá velta blaðamenu
M'Orgunblaðsins þessu fyrir sér,
þangað til þeir trúa því, að þarna
hafii þeir hneykslið.
Það skiftir engu máli í þessu
sambandi, að allir skynbærir
menn telji, að æskilegt væri að
flytja eitthvað af ensku lánun-
um til Norðurlanda, eða eitthvað
annaðj ef þess væri kostur.
Allir hlógu að Morgunblaðinu
fyrir þetta, og nú varð það að
fara að leita að nýju „hneyksli,"
og á laugardaginn fann það
„hneykslið.‘“
Ríkisstjórnin hafði talað við
Stauning um markaðshorfur í
Miðjarðarhafslöndunum, Póllandi
og Þýzkalandi.
Ef einhver hefir efast um það
áður, að Morgunblaðið væri 3rð-
ið varanlega brjálað, þá hlýtur sá
hinn sami, að hætta að efast.
Sjálft hefir Morgunblaðið verið
að tala um, að stjórninni beri að
taka upp „þrikantaðá" samninga
við England og Danmörku, og
önnur þau lönd, sem við höfum
óhagstæðan verzlunarjöfnuð við,
það var raunar áður en blaðið
fékk verstu köstin. En siennilegt
er þój að blaðinu skiljist, að ekki
verða slikir samningar gerðir án
þtess,, að tala um viðskiftiamál
þjóðarinnar við erlenda stjórn-
málamenn.
Annari v»ri gaman að vita,
uáskorunum skákmeist-
ara Islands verðnr ekki tekið.
En skáksambandsstjérnln hyggst
að máta hann f ritdellnm.
Svar stjérnar Skáksambands
Islands til Jéns GuéBnnndssonar.
Ni.
JÓN „STERKl".
í báðum greinum sínum í Al-
þýðublaðinu heldur Jón því mjög
á loftí, hve mikill skákmaður
hann sé, og hikar jafnframt ekki
við að draga úr skákstyrkleika
annara manna. Segist hann hafa
lent í 18 skák-keppnum og haft
sem vinninga 70,4o/o, og endar
sjálfshól sitt með þessum orðum:
„Er nokkur skákmaður til hér á
landi, sem stendur mér framar á
þessu tímabili?“ Þessi orð hans
sýna, ab Jón er bæði hógvær og
lítillátur! Vér viljum nú ekki vé-
fengja að hann í þessum 18 skák-
fceppnum kunni að hafa unnið
70,4°/o, en þar er að-eins þess að
gæta, að Jón upplýsir ekki um,
á hvaða mótum þessi keppni hefir
farið fram. Öllum mun vera það
ljóst, að það er minni þrekraun
fyrir Jón Guðmundsaon að ná
góðum árangri í innianfélagskiapp-
skák heldur en á skákmóti ís-
lendinga, þar sem gera má ráð
fyrir, að allir beztu skákmenn
íandsins séu mættir. Vér viljum
hér með gefa eftirfarandi skýrslu
um það, hve mörg procent af
hvað ráðherrar tveggja landa
miega tala um, án þiess, að Morg-
unblaðið hneykslist. Um viðskifta-
mál mega þeir ekki tala.
Þegar Morgunblaðið hefir farið
nokkrum orðum um þetta síðasía
„hneykslunarefni,“ skýtur það
máli sínu fyrir erlendan dóm-
stól, þvi við íslenzk stjórnarvöld
vill það ekki tala. Þetta gerðu
föðurlandssvikarar Sturlungaald-
arinnar líka.
tefldum skákum eftirfarandi mienn
hafa unnið á skákþingi íslendinga
frá 1927 til 1936, að báðum árum
meðtöldum:
Áismundur Ásgeirsson 77,5%
Eggert Gilfer 74 °/o
Ari Guðmundsson 67,3%
Brynjólfur Stefáns'son 65,8%
Jón Guðmundsson 65,4%
Skáksambandsstjórnin þarf ekki
að vera „alvitur", eins og Jón
loróar það, til þess að sjá, að af
þessum hópi eru 4 menn, sem
hafa náð betri árangri á sl. 10
árum en Jón Guðmundsson, og
það á þeim móíum, sem að sjálf-
sögðu er ihiest leggjandi upp úr,
sem sé Skákþingum Islendinga.
Um skákstyrkleika Jóns að öðrU
leyti tieljum vér ekki þörf að
ræða, þar eð vitanlegt er, að
það, að hann ekki tekur þátt í
förinni, er ekki vegna þess, að
hann hafi ekki nægan styrkleika,
heldur vegna hins, að hann ekki
þáði boðið. — Og það, að Jón
„sterk;i“ situr nú heima, er sjálfs
hans sök, en ekki Skáksambands-
; stjórnarinnar. Vér lofum þess
vegna Jóni „sterka“ að una sér
við siít eigið hól.
Jón þykist heyra það nú í
fyrsta sinn, að hlutdrægt hafi
verið teflt á Skákþingi Reykja-
víkur 1933. Hann ætti þó gjörst
um þetta að vita, þar eð hann
j sjálfur mætti á skákstaðnum og
gaf þeim keppandanum skák sína, j
sem einn hafði möguleika á því
að verða ofar en Þráinn Sigurðs-
son á því rnóti. Hvers vegna
rannsókn fór ekki fram á þiessu
athæfi Jóns „sterka“ vieit sam-
bandsstjórnin ekki, en getur hins
végar hugsað sér að það sé
vegna þiess, að Taflfélag Reykja-
víkur stóð fyrir mótinu, en Jón
Guðmundsson var sjálfujr í stjórn
þess félags. Er þiessi framkoma
Jóns „sterka" þess eðlis, að hún
veki á honum sérstakt traust, eða
sé sönnun fyrir framúrskarandi
heiðarleik hans og drenglyndi á
opinberum skákmótum? Er hún
ekki miklu fremur sönnun fyrir
fremur slænru andlegu ásigkomu-
lagi þessa manns?
Þegar nú að sýnt er, að jafnvel
skákmeistari Islands, Jón Guð-
raundsson, hefir gert sig s<ekan
um að gefa skák, þó hann væri
mættur á skákstaðnunr, í þeim
tilgangi að veita einum skák-
manni en öðrum bietri árangur,
er þá að ástæðulausu þó Skák-
sambandsstjórnin óttist aö ~ slík
spilling hafi breiðst út? Þessi eina
ástæða var nægileg til þiess, að
keppni færi ekki fram. í viðbót
kernur svo hins uegar það, sem
bent er á í fyrri grein vorri, að
meðal þieirra manna, sem til
þekkja, geíur 'enginn ágreiningur
orðið um það, að valdir hafa ver-
ið þeir nnenn, sem mestan skák-
styrkleika hafa. Jóni Guðmunds-
syni og öðrurn verður hins vegar
að vera það ljóst, að sambands-
stjórnin getur ekki rofið þá
samninga, sem hún hefir gert við
þá, er til fararinnar liafa verið
valdir, þó Jón nú bjóðist til að
fara. Jón „síerki" mundi eflaust
ekki hika við samningsrof, en
sambandsstjórnin telur sér slíkt
ósamboðið, >og hún hafði ekki fijr-
irppm ástæðu til að ætla, að sál-
arástand Jóns „sterka" væri sem
hugsjúks gamalmennis eða kenj-
ótts krakka, sem annan daginn
meitar því, sem boðið er, en næsta
dag heimtar það. Næst þegar sent
verður á slíkt skákmót, ætti hins
vegar, að fenginni þessari
reynslu, að hafa þetta andlega á-
stand Jóns Guðmundssonar í
huga.
Skáksambandsstjórnin telur rétt
að geta þess, sem láðist að taka
fram í fyrri grein hennar, að
sikáksambandsstjórnir annara
landa eru yfirleitt vanar því, að
velja mennina sjálfar til slíkra
móta, en láta ekki fara fram um
það skák-keppni. 1 bæði skiftin,
siem sent hefir verið héðan á al-
heimsskákmót, og í þau skifti
sem kept hefir verið við aðrar
þjóðir símleiðis eða loftleiðis, hef-
ir Skáksambandsstjórnin sjálf val-
ið keppendurna, og enginn haft
neitt við það að athuga, — og
allra sízt Jón Guðmundsson, sem
þó sem meðstjórnándi Skálísiam-
bandsins hefir tekið þátt í slíku
vali keppienda. Jón var einnig í
þetta sinn reiðubúinn til að sætta
sig við val mannanna, án þess
að færi fram keppni — en það
kostaði 1 hundrað krónur!
Ot af getgátu Jóns Guðmunds-
sonar um það, að keppni hafi
ekki verið látin fara fram vegna
þess, að tryggja hafi þurft Ara
Guðmundssyni og Garðari Þor-
steinssyni þátttöku í förinni, skal
það tekið fram, að jafnvel þó
keppni hefði farið fram, hefði
einu sæti að sjálfsögðu verið
haldið lausu fyrir fararstjórann,
— en ókleift var vegna kostnaðar
að senda sérstakan fararstjórta.
Keppni gat því engu breytt um
val hans. i
Sæti Ara Guðmundssonar í
Skáksambandsstjórninni útilokar
hann að sjálfsögðu ekki frá að
taka þáít i förinni, og skákstyrk-
leiki hans ieinn ræður því, að
hann er valinn.
Skáksambandsstjórnin telur
ekki rétt að gera að umtalsefni
skákstyrkleika þieirra manna, sem
ekki hafa verið valdir til farar-
innar, >og heldur iekki hr. Guð
mundar Ölafssonar, þó Jón Guð'
mundsson hafi gefið til þess
nokkuð tilefni. Tielur Skáksam-
bandsstjórnin það síður en svo
vera sitt verfcefni, að gera lítið
úr skákstyrkleika manna, en þyk
ist hins vegar ekki gera neinum
rangt til þó aö það sé staðhæít,
að enginn, er beima situr, hafi
skákstyrkleika til móts við þá,
sem koma til að keppa á skák-
imótínu í 'ÍMiinchein í sumar — að
Jóni Guðmundssyni, Þráni Sig-
urðssyni og Brynjólfi Stefáns-
syni undanskildum, en enginn
þessara manna fékst til að fara.
ÁSKORUN JÓNS „STERKA“.
Síðasta rúsínan í ritsimíð Jóns
er sú, sem bæði ier í fyrirsögn
og niðurlagi greinar hans, að
skora á stjórn Skáksambandsins
að tefla við sig 6 skáka einvígi
— og „er þá móður í Jóni“.
Þó að Skáksambandsstjórnin
telji, að Jón „sterki“ með þessu
boði sínu hafi gert henni mikinn
heiður, þá verður Jón samt að
gera sér það Ijóst, að árásir;
hanis á sambandsstjórnina og rit-
deilur þær, &em hann hefir haf-
ið, verða iekki leiddar til lykta
á skákborðinu. Skáksambands-
stjórndnni er og vitanliegt, að Jó.n
hefir nú mjög annríkt, vegna rit-
starfa m. m., sem og sést af
því, að hann hefir ekki ennjtreyst
sér til að ljúka keppni um skák-
meistaratitil Reykjavíkur við
Baldur Möller, þrátt fyrir það, þó
að óskað hafi verið eftir, að þeirri
keppni yrði lokið. Skáksambands-
stjórnin telur heldur ekki, að úr-
slit slíks einvígis, hver sem þau
yxðu, gætu breytt þeirri stað-
reynd:
kw Jón hafi margsinnis verið
boðin þátttaka í förinni, en hann
hafnað henni,
•né úr því skorið hvort réítí
hafi verið, að viðhafa keppni um
það, hverjir færu eða ekki,
•né heldur haggað að neinu leyti
vali þeirra manna, sem sendir
verða, — en um þessi atriði virð-
ist raunverulega hafa verið deilt.
Skáksambandsstjórnin lætur sér
því nægja að „máta“ hann í rit-
deilunni, og tielur ekki réttmætt,
að bæta einnig við máti á skák-
borðinu. 1933 gaf Jón yfirlýsingu
um, að hann hefði haft rangt
fyrir sér1 í árás sinni þá á Skák-
samhandsstjórnina. Nú gerist þess
ekki þörf, þar eð ritdeilur þess-
ar sanna, að svo er einnig í þetta
sinn.
Það, sem hér hefir gerst, er
því það, að Jón að ástæðulausu
ræðst á Skáksambandsstjórniha
af 'einhverjum óskiljanlegum
hvötum, en tilraun hans til að
(Frh. á 4. síðu.i)
Lógin mnWðntiyggingar.
húsum í sveitum, öðrum ien tvílyftum húsum og
heyhlöðum.
d. Vegagerð, brúagerð, hafnagerð, vitabyggingar,
símalagningar iog símaviðgerðir, svo og vinna við
vatnsleiðslur, raiforkuleiðslur og gasleiðslur. Enn-
fremur skulu tryggðir hafnsögumenn, lögreglu-
þjónar, tollþjónair, vitaverðir iog síarfsmenn við
vita, sótarar, póstar og slökkvilið og aðrir þess
háttar starfsmenn, ráðnir að opinberri tilhlutun.
e. Skipasmíði, skipaviðgerðir, skipaviðhald og varð-
staða á skipum við bryggju, í höfn eða í lægi,
bátasmíði, bátaviðgerðir.
rrygg'ingin nær tíl sendistarfa í þágu tryggingar-
skylds atvinnuriekistrar og þess tíma, er fer til að faria
Tra og til vinnu.
Nú slasast rnaður eða bíður líftjón við björgun, eða
tilraun til björgunar manns i lífsháska, skal hann þá,
eða eftirlátnir vandamenn hans, eiga rétt til slysabótrj
eftir sömu reglum sem slysatryggðir menn.
Það er skilyrði fyrir tryggingarskíyldu þeirra, sem
nefndir eru í 2. tölulið, að starfið sé rekið fyri;r' reikn,-
ing ríkis eða sveitarfélagsi, eða einstaklings eða félagisi,
sem hefir það að atvinnu. Þó fellur þar undir smiði
nýrra húsa og verulegar breytingar á eldri húsum, pai‘
með talin öll utan- og innainhússmálning, þótt það
það sé framkvæmt fyrir reikning manna, sein ekki
hafa húsasmíð að atvinnu.
Tryggingin samkv. tölul. 2. nær ekki til starfsfólks í
skrifstofum eðia í Jbúð, neroa að því leyti, semi það vinn-
ur að tryggingarskyldum störfum utan skrifstofu eða
búðar.
Nú er tryggingarskylt verk látið í ákvæðisvinnu, og
ber þá sá, sem verkiÖ tekúlr í ákvæðisvinnu, ábyrgð á,
að verkamannirnir séu tryggðir.
Heimilt e;r atvinnurekendum að tryggja sjálfa sig
og verkafólk, sem ekki er tryggingarskylt, með trygg-
ingarskyldu verkafólki sínu, en segja verður hann
til þess, þegar trygging er tilkynt eða endurnýjuð.
Atvinnurekendur, svo og ríki eða sveitarstjórn, bera
ábyrgð á því, að þeir séu tryggðir, sem tryggingar-
skyldir eru samkvæmt lögum þessum, enda sé starfið
rekið fyrir þeirra reikning.
9. gr.
Það er bótaskylt slys, er tryggður maður slasast
eða deyr af slysi við þann atvinnurekstur, sem hann er
tryggður í.
Til slysa telst hvers konar fingurmein og handarmein,
er menn fá við sjómennsku, fiskvinnu, sláturhúsavinnu
og aöra þá vinnu, sem kunn er að því að vera hættu-
leg á þennan hátt, enda kenni menn meinsins fyrst á
meðan þeir stunda vinnuna, eða innan þess tíma, er
rekja megi orsakir þess til hennar.
Sama gildir um aðra atvinnusjúkdóma, eftir því
sem nánar verður ákveðið í reglugerð.
Sjómenn eru tryggðir fyrir slysurn á sjó á trygg-
l ingartímabilinu, eða þegar þeir eru á landi, annað
hvort í þarfir útgerðarinnar eða fyrir sjálfa sig, í ‘erind-
i um, sem leiðir af starfi þeirra sem sjómanna.
10. gr.
Valdi slysið meiðslum, skal slysatry-ggingin greiða
bætur, sem hér segir:
1. Ef meiðslin valda sjúkleika og vinnutjóni lengur
en 10 daga, þá skal greiða þeim, er fyrir slysinu
varð, læknishjáip frá því að slysið vildi til, þar með
talin nauðsynleg sjúkrahúsvist, og 3/i hluta lyfja
og umbúoakostnaðar utan sjúkrahúss, en að fullu á
sjúkrahúsi, svo og dagpeninga frá þeim tíma, er
síðar segir, þangað tii hann verður vinnufær, eða
úrskurður er feidur um varanlega örorku, eða mað-
urinn deyr, þó ekki lengur en 6 mánuði. Dagpen-
ingar eru 5 kr. á dag, þó inega þeir aldrei fara
fram úr aí dagkaupi mannsins við þá atvinnu,
er hann hafði þegar slysið varð. Ef hinn slasaði
er lögskráður skipverji, fer um rétt hans eftir 27.
og 28. gr. laga nr. 41 19. júní 1930, en aldrei skali
hann þó missa neins' í að því er snertir dagpeninga-
greiðslu. Síðan fer um rétt hans eftir lögum þessum.
Þó skal útgerðarmanni heimilt að semja við slysa-
trygginguna um, að hún taki að sér gegn auka-
iðgjaldi þá áhættu, sem útgerðarmaður ber sam-
kvæmt nefndum greinum sjómannalaganna vegna
slysa. Dagpeningar greiðist aldrei fyrir fyrstu 7
. dagana, og aldrei fyrr en 7 dagar eru liðnir frá
því að hinn tryggði hætti að taka kaup.
2. Ef slysið hefir valdið varanlegri örorku, greiðast
örorkubætur þeim, sem fyrir því varð. Fullar ör-
orkubætur eru 6000 krónur, og greiðast þær, ef sá,
senr fyrir slysinu varð, að dómi læknis tryggingar-
innar, er algerlega ófær til nokkurrar vinnu þaðan
í frá, en örorkubæturnar eru að því skapi lægri,
sem minna skortir á, að hann sé til fulls vinnufær,
og engar, ef minna skortir en l/a hluta.
11. gr.
Valdi slysið dauða innan árs frá því að það bar að
höndum, greiðast dánarbætur sem hér segir:
1. Ekkja eða ekkill hljóta 3000 krónur.
2. Barn, sem er á framfæri eftirlifandi foreldris, hlýtur
100 kr. fyrir hvert heilt ár, sem það vantar á aði
vera fullra 16 ára.
3. Barn, sem ekki er svo ástatt um, semj í 2. lið segir,
hlýtur 200 kr. fyrir hvert heilt ár, sem það vantar
á að vera fullra 16 ára.
4. Barn yfir 16 ára aldur, sem var á- framfæri hins
látna vegna örorku, þegar slysið bar að höndum,
fær 1500 krónur.
5. Foreldri, sem var á framfaéri hins látna að öllu
eða nokkru leyti, þegar slysið vildi til, hlýtur 1500
krónur. Sé þannig ástatt um bæði foreldrin, og
búi þau samvistum, hljóta þau þó að eins sam-
eiginlega 2500 krónur.
6. Systkini hins látna, sem voru á framfæri hans, þegar
slysið vildi til, hljóta dánarbætur á sama hátt og
börn.