Alþýðublaðið - 10.11.1936, Blaðsíða 2

PHWJVDAŒNN rn MöV. ÍÓ3B
AUPÝ0UBB ABIS
Starfsmaniiafélagið „Þór
og bfilð að Vifilsstöðan
Effir Björn Pálsson.
Nýja dagblaöiö ræöst á AI-
býöúblaöiö á laugardagimi og
segir aö það fari meö tilhæfu-
lausan söguburö frá Vífilsstööum.
]Jaö lieföi nú veriö réltara af
blaðinu aÖ bema orðum sínum til
mín, sem gaf AlþýöublaöÍTvu.upp-
lýsingar um deiluna.
Ástæöuna fyuir uppsögn tveggja
mannanna viö búið telur Björn
Konráðsson vera pá, aö peir geti
ekki talist heppilegir viö fjósa-
störf, par sem sjúklingarnir fái
mjólkina ógerilsneydda. Ég vil
upplýsa í pessu sambandi, aö
umræddir menn eru búnir aö
vinna- U/s ár við fjósastörf hjá
Vífilsstaðabúinu, og að þeir voru
ráöuir par seiu ársmenn, og hefði
Björn Konráðsson ekki ætlað að
liafá þá áít það árið, seni nú er
að' Iíða, til 14. maí næstkomandi,
þé héfði hánn átt að segja þeim
upp 3 mánuðum fyrir 14. maí síð-
astliðinn, þar sem samningar fé-
1-agsins voru ekki uiidirritaöir fyr
en 8. maí síðastl., en hann gerði
það ckki, og tii pess að vera al-
veg viss um að hann misti nú
ekki þessa menn, bað hann ann-
:ui peirfa sérstaklega að vera hjá
séf riæsta ár, en strax og félagið
var búið að fá samninga sína
untlirritaða, fer Bjöm að reyna
að'.útvega sér aðra menn í peirta
stað. Þar sém pví er nú pannig
varið, að Bjöm ætlaði sér aó
háfa Uitirædda menn næsta sarnn-
iugsár, eöa til 14. maí 1937, á
trteðan hatin vissi ekki að félagiö
myndi ná samningum, pá verður
félagið að líta pannig á, að hér
sé : eingöngu um persónulega
hefnd. .að ræða frá bústjóranum
fýrif það, að menn pessir gengu
í féiagið óg gerðu kröfur um
bæít kjör. En ef svo hefði nú
verið, að menn pessir bafi verið
óheppilegir við fjósastörf, til
dæmis verið sóðalegir, eins og
liggur í orðum Björns Konráðs-
sonar (sem er pó vitanlega ekk-
ert nenta tylliástæða), pá verð ég
að líta pannig á, að félagið hafi
ekki verið til einskis stofnað, ef
paö hefir vakið svo hreinlætistil-
finningu Bjöms Konráðssónar, að
sjúklingunum á Vííilsstöðum sé
hér eftir óhætt að drekka mjólk-
ina frá búinu án pess að bjóða
við henni og án pess að stafa
hætta af henni.
B K. heldur pvi fram, áðsamn-
ingar félagsins hafi verið haldn-
ir. Úm það leyfi ég tnér að segja,
aö hanri hagræði ‘ sannleikanum
á nokkúð undarlegan hátt, eins
og vottorð pau bera með sér,
sem ég læt fylgja hér meö. Ann-
að peiiTa er undirritað af yfir-
fjósamanninum við Vífilsstaðabú-
ið, og er hér umsögn hans um
viranutima tveggja peirra manna,
sem B. K. hefir m'i sagt upp
starfi, peirfa Boga Jórissonar og
Lárusar Ólafssonar, sem hafa
unnið að nokkru í fjósánu og að
nokkru við útivinnu. Héi* koma
óbreytt orð yfirfjósamannsins:
„Við erum 4, sem vinnum í
fjösinu, 2 fastamenn og 2 lausa-
menn. Láms og Bogi hjálpa til
að mjólka og þvo úpp. Peir byrja
aö vinna kl. 5V2. én eru búnir
kl. 8V2 f- h. Byrja svo aftur kl.
41/2 og vinna til kl. 7 e. h. vana-
lega, eða að jafnaði 5 og háifa
klst.“
Vífilsstöðum, 15/10 ’36.
Sign. Jóhann Þorsteinsson.
Hér kemur á efiir vottorð um
vinnu Lárusar og &oga við úti-
vinnu hjá búinu, og er það líka
orðrétt:
„Viö undirritaðir meölimir
staífsmanhafélagsins „Þór“ höf-
um unnið útivinnu viö Vífils-
staðabúið frá 1. apríl til pessa
tínaa 5 klst. á dag, frá kl. 9 til
Í2 f. h. og 1 til 3 e. h.
VífilsstaöabLÍinu, 18. október 1936.
Bogi Jónsson. • Lárus Ólafsson.
Þessi vinnutími vottum við að
sé réttur.
Sign. íngimar Vilhjálmsson.
Sign. Ólafur I. Amórssoti."
Þeir hafa pví unniö IOV2 klst.,
og þar við ntá bæta 1/2 tíma í
kaffi, samkvæmt samningurn fél„
í stað 9V2 klst., eins og B. K.
segir. Þeir aörir menn, sem unn-
ið hafa útivinnu, hafa unnið frá
JlI. 7 f. h. til kl. 7 e. h. Þaö eru
12 klst. Þar frá hefir dregist 1V2
klst. Það verða því lOVj klst.,
eða 4/2 klst. lengri tími en samn-
ingar félagsins ákveða. — Næst
segir B. K., að sér hafi ekki bor-
ist neinn reikningur upp á yfir-
vinnu og frídaga. Þetta eru eins
og annað, sem B. K. segir, ósann-
indi. Bogi Jónsson fór til hans
um Ieið og hann fór frá búinu
og, bað hann að skrifa upp á
viðurkenningu fyrir frídaga- og
yfirvirinu, ett B. K. gerði þaö
. ekki. —- B. K. skýrir réttilega
frá því, að árskaup flestra mann-
anna hafi verið 950,00 kr. Ég
vil nú leyfa mér að gera saman-
burö á því kaupi og þvi, sem
starfsstúllou' á Vífilsstaðahælinu
hafa. 6 mánuöi ársins hafa pær
75 kr. á mán., pað er samtals
450,00 kr. 6 máriuði ársins" hafa
þær 50 k.r. á mán., pað er satfi-
tals 300,00 kr.
Starf smenn Vífilsstaðabúsiris
höfðu fléstir étigan "frídag úrið
unl i‘ kring, ekkcrt sumarfrí, eng-
in vinnuföt og ótakmarkaðan
vinnutirita, en stúlkurnar höfðu
10 stunda vinnu á dag, einn frí-
dag í viku, pað verða 52 frí-
dagar á ári, og svo höfðu þær
14 daga sumarfrí, það verða sam-
tals 66 dagar, eða sem næst 21/2
vinnumánuður, reiknað með því aó
einn inánuður vræri greiádur með
sumarkaupi, pað verða 75,00 kr„
og hinn með vetrarkaupi, paö
verða 50,00 kr. á mánuði, og
sumarfríið með 37,50 og 2 kr. á
dag i fæðispeninga í sumarfrí,
pað verða 28,00 kr. Auk þess
hafa pær frí vinnuföt, en það
höföu starfsmenn búsins ekki, og
má reikna pau á ca. 60,0Ö kr. á
ári. Það verða pví samtals nær
1000,50 kr., eða með öðrum orð-
um: stúlkurnar á hælinu voru
hetur launaðar en menn þeir, sem
unnu hjá Vífilsstaðabúinu, og par
bfan í kaupið höföu starfsmenn
Vífilsstaðabúsins ótakmarkaðan
vimuitíma.
Að endingu ætlar svo þessi
„valinkunni" bústjóri að skríða í
felur á bak við stjórnarnefnd rík-
isspítalanna, og þá aðallega Vilm.
Jónsson landlækni, og ætlar að
manni skilst að skella allri skuld-
inni á hann. Þetta er í alla staði
ósæmilegt og ómaklegt, par sem
það verður hlutverk stjórnar-
nefndar ríkisspítalanna, og pá
sérstaklega landlæiaiis, að bæta
úr þessum samningsbrotum B. K.
Vegna. pess að B, K. ætlar að
skella skuldinni á spítalanefnd-
ina, og þá sérstakiega landlækni,
vil ég taka fram, að landlæknir
og stjórnamefnd ríkisspítalanna
hafa alt af komið mjög vel fram
í garð félagsins og félagsmanna,
og vil ég færa henni beztu pakk-
ir fyrir það, og enda þó að henni
gangi erfiðlega að bæta úr öll-
um misgeröum B. K„ verður hún
ekki dæmd fyrir það.
Smnt mun nú stjórnarnefnd rík-
isspítalanna leiða umrætt deilu-
mál til lykta á friðsamlegan hátt,
en J>að verður ekki B. K. að
{>akka.
Björn Pálsson.
Munið 1 krónu
Heitt & Kalt.
máitíðirnar
Drengjafrakki á 12—14 ára
dreng til sölu. Leifsgötu 19.
Útbreiðið Alþýöublaðiö!
Biírelðastlðrar!
Eflið samtSk ykkiri
Fyrsta skilyrði i hverri stétt er
að hafa samheldni og skilning á
félagssaintökum, því pað veit
hver maöur, sem lifir nú á tím-
um, að hver einasta stétt manna
verður að hafa félagsskap, og nú
er svo með allflestar stéttir lands-
ins og yfirleitt í heiminum, að
pær bindast innbyrðis samtökuin.
Nú er einnig svo komið með
okkur hifreiðastjóra, að við höf-
um fetað í fótspor annara stétta
og bundist samtökum undir nafn-
inu „Bifreiðastjórafélagið Hreyd-
ill“. Þetta gerðist fyrir 2 áruin
síðan; pá hóf þetta félag fyrstu
göngu sína; og ég held að því
hafi yfirleitt verið fagnað, pví
allir skynbærir og vel hugsandi
menn gleðjast yfir pví, ef ein
eóa önnur ánauðu-g stétt manna
getur að einhverju leyti rétt hag
sinn.
Nú vita pað allir inenn, að bif-
reiöastjórastéttin hefir frá pví
fyrsta verið mjög samtakalítil og
Lengst af samtakalaus; það hefir
líka verið vel notað af atvinnu-
rekendum; það er ekki of mikið
sagt, að við bifreiðastjórar höfum
verið notaðir sem nokkurs kon-
ar gaieiðujirælar, og ég þori að
fuliyrða það, pví ég veit varla
um nokkra stétt manna, sem hef-
ir verið þrælkuð eins mikið út af
atvinnurekendum, nema ef ske
kynni aö vera með sjómenn á
togurum áður en vökulögin komu
til framkvæmda.
Nú á J>etta að vera liðin tíð,
Jiar eð viö höfum siofnað okkar
eigið félag, sem á að vera til
pess að láta hvorki atvinnurek-
endur kúska okkur né nokkurn
annan kraft, sem skyldi ætia að
voga sér slikt. Það er ekki ann-
að fyrir okkur að gera en að
standa fast sarnan, og pað væri
skömm fyrir okkur, ef svo færi
að petta félag færi ú sömu léíð
og pau prjú eða fjögur, sem
stofnuð hafa verið áður og öll
hafa grafist undir græna torfu.
Góðir félagar, við höfum mikið
verkefni fyrir höndum og margt
og mikið þarf að framkvæma, og
það er reynsla allra félaga, að
Þessar bækur fást hjá
Wðublaðinu:
ÞORBERGÚR ÞóRÐAflSON: Bréf iil Láru.
JÓN BERGMANN GÍSLASON: Eitt ár úr æfisögu minni. I.ang-
ferðasaga um íslands fjöll og bygðir.
IJPTÖN SINCL.4IR: Smiður er ég nefndur, skáldsaga.
SAMIt Jimmle Higgins, skáldsaga.
EINAR SKÁLAGLAr>lM: Húsið vlð Norðurá, íslenzk leynilögi'eglii-
saga.
HANS FALLADA: Hvað nú, ungl maður? skáldsaga.
MABEL WAGNALLS: Höll hættunnar, skáldsaga.
ÞÓRBERGUR ÞÓRÐA/?SON: Bylting og ihald, úr Bréfi til Lái'u.
DAN GRIFFITHS: Höftiðóvlnurinn, ritgerð um jafnaðarstefntuia.
ÞÖRBERGUR ÞÖRÐARSON: Eldvígslan, opið bréf íii Krístfáns
Alhertssonar.
THEóDóR FRÍÐRIKSSON: Mistur, skáidsaga, framlrctld af Laka-
degi.
VILM. JÓNSSON: Straumur og skjálfti og lögin í landlnu, ril-
geröir.
SÖNGVAR JAFNABARMANN/t.
'eftir pví sern félagar innan hvers
félags' standa betur saman, J>ess
betia er fyrir stjörn félagsins ttö .
fara með mál J>ess. Það eitt er
víst, að við þurfuni að hafa
strangara eftirlit með þeim regl-
um, sem viö höfum sett okkur,
því ekki er nóg að setja lög og
reglur og fara svo ekki eftif
þeim.
Við vituni það ailir, að „Bif-
reiðastjórafélagið HreyfilT hefir
sýnt það, að þa'ö hefir niikla þýð-
ingu, því þaö hefir rétt hluta hif-
reiðastjóra, sem eru vinnujiiggj-
endur og eintiig þeirra, sem aka
sínum eigin híl; þess vegna þurf-
um við að heröa á okkar aðal-
hagsmunamáium, svo sem strang-
ara eftirliti með vinnutima bif-
reiðastjófa, gjaldmælum og lög-
giltuin taxta í iangferöum fyrir
4, 6 og 18 manna bíla í einka-
ferðtim út Um land 0. fl.
Ég 'veií, að ef við bifreiðaistjór-
ar ætlum að hafa þetta Starf fvrir
Þíinn 18. september þ. ú.
fauri skipsliöfnin á M. b.
Marzreknetahniifá rekium 10
sjómílur austur af Orímsey.
Með þvi að netin vora ó-
merkt 'skora ég hér með á
eiganda rretanna að gefa
sig fram og sanna eignarétt
sinn tii þeirra.
Reykjavík 9. nóv. 1936.
Eiður Jóossoa,
skípstjóri.
Þingiioltsslræti 28.
að gjöra þangað? Svona svuib
J>essir menn. og ég vil spyrjá
J>á, hvort ]>eir haldi virkilega að
siimtök og félagsskapur geti átt
atvinnu um ^ókonunn Jéna, pá I S/,T ef allir hugsuðu svona.
Ég yíj nú skoro á pessa fé-
megimi við ekki láta slík mistök
endurtaka sig, ein9 og á undan-
förnum árunt; [>að verðum við
allir að skilja: pað er átakanlegt,
pegar menn eru félagar í sinu
stéttaTfélagi, að láta fara from hjá
sér fund eftir fund og hafa ekki
skilning á pví, að J>eirra sé pörf.
Þegar þessir menn eru spurðir
hvort þeir ætli ekki að koma á
fund, þá er svarið ætíð þetta:
Hvern fjandann skildi ég eiga
laga mina að breyta nú um skoð-
un sírax og lyfta undir starfs-
krafta félagsins, svo pað veröi
ekki sízt af öllum þeim félögum
sem starfa S Reykjavik í vetur.
Ég er viss um, að „HreyfUl" á
eftir að verða öflugt félag og
lyftistöng bifreiðastjóraistéttarinn-
ar.
Sigurgeir Steindórsson.
Upp á iíí op dauða.
Leynilögreglusaga eftir „Seamark“.
ég or Jmeyttur, lofið mér að fara burtu. Rödd baróhsins
var dræm og preytuleg.
— Böívað fíilið! Sfðustu setningunni hreytti glæpa-
manimforinginn út úr sér í reiði. Cartcry heyrði brak
í fletinu, þegar baróninn féll.
WiLliams! hrópaði glæpamannaforinginn. Komið
meö glas af hrennivíni. Gaanli sauðurinn er oítinn tit
af, einmitt þegar ég ætlaði aö reisa hann við. Og segiö
Joe að kioma msö hitabrdsa, baróninn er orðinn kaldur.
Eftir augnablik heyrðist fótatak Wiliiams í stig-
anum. Hér er hrenniyínið. Joe er að setja upp ketilinn,
til þess að hita vatnið, en þaö teksr dálífinn tíma.
Svo heyrði hann hljóðskraf stundaiikorn.
Svo sagði Williams:
— Meðan ég man, það er bréf til yðar uppi. Það
kiom í morgun og ég stakk J>vil í veggkörfuna, af því
að þér voruð ekki \dð.
— Bréf tii min! Hver er það, sem skrifar mér bréf
hingað? !
— Utanáskriftin er Marton og það er ©kki um aðra að
ræða en yður.
Fótatak J>eirra fjail.egöist og Cartery var eftir þungt
hugsandi. Hann sat á stigaþrepinu og horfði upp um
opiö.
Giat þetta C raun og veru átt sér stað. Báðir mennimir,
Wiiliam og Mastion iiöfðu staðið á svo sem tveggja
skrefa fjarlægð frá gatinty í lýstu herheigi og hvorugur
þeirra liafói tekíð eftir gatinu.
Og [>egar Williams stóð við höfðalag barónsins, gat
ekiki verið meira en örfáir J>umlungar að gatinu.
Svo. \iss hafði Carteiiy verið um, að þeír myndu opna
hlerann og kioma niður^ að hann hafði fært sig neðar1
i stigann og stóð þar með þjálkann í hendinni, albú-
inn þees að senda þá inn í eilífðina með fyrstu ferð.
En ekkert hafði komið fýrir. Það undarlega hafði
skeð, þeir höfðu ekki tekið eftir gatinu. Cartery gékk
upp þrepiin, seildist upp á brúnina með hendumar og
hóf sig á loft, þannig, að höfuðið kom upp úr gatinu,
en fætumir hengu í lausu lofti.
Fáedn augnablik litaðiist hann j>annig um, en sá ekk-
ert, nema iiáliTökkvað herbergið.
Svo hóf hann sig upp, J>angað til efri hluti líkamans
var kominn upp úr gatinu. Þá rak hann höfuðið í eift-
iivað, sem hékk ofan úr loftinu. Eftir tvær mínútur eða
svo, feomst hann loks upp úr gatinu og var þá orðinn
hruflaður bæði á hnjám og olnbogum. Hann lá flatur
á gólfinu, og reyndi að átta sig á umhverfinu.
Frammi á gólfinu var ojartara. Hann skildi ekkerl í
því, hvernig i {>ossu gat legið. Fyrir framan hann vírlist
vera tjald. Hann Jmeifaðl fyrir sér méð fingrunum og
fenn alt í ainu, hVernig i þessu lá. Hann hafði borað
holuna eánmitt imdir rúmi lierra Elnoyds og tjaldið,
sem hann sá fyriy framan sig, var ábneiðan af rúmmu.
Nú var það skiljanlegt, hversvegna j>eir Maston og
Williams höfðu ekki séð gatið. Þegar WilLam gékk
fyrir gafl rúmsins hafði hann staðið rétt við gatiö, en
itann hafði ekki séð það, af því að rúmið huldi það
sjónum hans.
Hann skmð undan rúminu og litaðist um.
Olíulampi stóð á körfu, sem var á hvolfi fyrir franr-
an rúmið og við hliðina á lamipanum stóð hálftæmt
brennivínsglas.
Baróninn virtist hafa faliið í djúpann svefn og andaöi
gegnum hálfopinn munninin. Hamt var náfölur í fram-
an og bærði hendurnar af iOg til i svefniniun.
Þetta rúm, sem hann lá í, hæfði ekki beiniihis millj-
ónamæringi. HáLmurinn stóð út úr verinu og ábíeið-
urnar voru óhreinar.
Cartery beygði sig ofan að milljónamæringnum og
hluiuistaði eftir andardrætti hans. Svo greip hann uni
vinstri úlfnlið hans og þreifaði eftir slagæðinni. An
[>és| að lítai á úr fór hann að telja. Alt í einu opnaði
herra Elnoyd augun og leáit í kringum sig. Hann virtist
ekki kannast við neitt inni og undraði sig eltkert yfir
þvi, að sjá Cartery hálfbogin 1 yfir sér. Það var eins
og hann hefði aldrei séð mann fyr, ag vissi ekki hvers
konar viðundur þetta væri. Það var bersýnilegt, aö
ekki þýddi að gera n-einar tilmunir við J>ennan matm.
Að því leyti hafði brajgð Carterys misheppnaBt. Nú var
aðalvandamálið að réyrua að kjomast út.
Uppi voru að minsla bosti 6 menn og þeir voru ekiti
uein lömb áð lieika sér við; eíf í það fór. Þáð voru [>essir
fjórir, sem höfðu tekið hann, maðurinn, sem hafði
opnað fyrir þeim og svo Maston sjálfur. En svo gútu
þeír líka verið fleiri, ienda þótt hann hefði éklti séö þá,
en að minsta kosti voru þeir 6 á móti honum einum.
Og þeir myndu ekki sleppa honum út, án þess að
veita honum öfluga mótspyrnu.
Cartery klómði sér á bak við eymð og játaði paö
Niðri var klefi, sem ekki var útlit fyrir að þeir hirtu
um að opna næstu tv-o til þrjá dagana. Á fletinu lá
maðurinn, sem Cartiery hafði ákveðið að bjarga og
gat enga björg sér veitt. Og uppi voru 6 hraustir menn
sem myndu verða hairðSr í horn að taka.
Hann læddist fram að stiganum, en nam J>ar skyndi-
lega staðar. Maður stóð á stigabrúninni og starði á hann
1 nokkrar mínútur hreyfði Cartery sig ekki og hinn
maðurinh ekki heldur. Þarna stóðu þeir sem steini lostn-
ir og störðu hvor á annan.
Dökkhærði maðurinn depplaði augtuium og varirnar
bærðust. Gat það verið möguJegt, að þessi nta ui
þarna niðri væri Cartery. Þarna stóð hann ekki meiro
en fjögur skref frá honum. Það vax ekki um að villast.
— Komið þér niður augnablik og talið við mig.
Ég þarf að tala við yður.
Skyndilega áttaði Maston sig.. Þessi maður, som stóð
þarna andspænis honum var ekild ímyndun, það var
maðux með lioldi og blóði. Hann hugsaöi ekkert út í
það, hvernig Cariery hafði komist út úr búrinu. Stað-
reyndin var sú, að hann hafði sloppiö og þarna stóð
hann albúinn að berjast upp á iíf og dauða.
Og Matsíon gékk niður. Hann var ákveðion í þvifi að
myrða þennan mann, sein hanin hafði fyrir framan sig.
Cartery hreyfði sig ekki. Hann bara stóð og horfði á