Alþýðublaðið - 28.11.1936, Page 3

LAUGARDAGINN 28. NÓV. 1936

IMÍÐUBLáÐIB | ! Hln nýjn hús við snnd-
ern óhæf.
RÍTSTJGSS:
s. n, VAiMuM*ma£aa
eiTSTJOiöíi
AlþyQuáiMuia.
ÍS&sífaogTiE íwíQ&itslxmMls.
AJTOESáœsLA; '
poægwafnr as tív&rítsgöiHj..
SEM&S;
«8.0ð~480S.
■«§4®: jLfersiö®ía, *sigi#isÍBg-&
■wöí.: S&twyg'ft tmmandwr trtúli
i8öj: Sytatjéri.
VtJlsj. S. VUtaj&lmos. (fesítas
* 9. H- V*ua«auu»Boo íhM»».
4§®i?, Mtissjma.
isag's Atpftótsss.
Það
inum
hægt
að breyta aðbúnað-
vlð laugarcar svo að
sé að gæta þrífnaðar.
Uppgjör stórútgerð
ariouar verður að
úeíjast strax,
O'VER dagur sem líður sann-
*• ■* ar ótvírætt, að 4. grein
starfsskrárinnar, sem fjallar um
rairnsökn á stórútgerðinni, verð-
ur að koma til framkvæmda án
tafar,
Pati firn hafa gerst á þessu
hausti, að fjðldi toga.a, sem hef-
ir sfórgrætt í sumar, hafa legið
og iiggja enn sumir hvsrjír við
landfestar, þrátt fyrir það þó
mikið vanti á að söluleyfi á tog-
araafurðum í Ergiantíi séu full-
notuð. ' ■ :";■ ‘
Pað er rétt að taka fram, að:
engin vissa er fyrir því, að tog-
arar hefðu grætt á því að vera
á veiðum að staðaldri' í haust,
en það er heldur ekkert, se:.n
gerir það sehmlegt, að þeir hefðu
þurft að‘ taga á þvi, . en hitt er
víst, að 200—300 sjómenn hafa
verið sviftir vinnu um lengri
tíma vegna þessarar stöðvunar,
að þjóðarbúið hefir verið svift
möguleikum til þess að afla mik-
ils gjaldeyris, og þetta ér gert
af fyrirtækjum., sem á þessu
sumri hafa hagnast verulega á
xekstri sínuin, og bar því að taka
á sitt bak- þá áhættu, sem því
var samfara, að halda togurun-
um til ísfiskveiða í alt haust.
Og við þetta bætist svo það, að
sannað er, að þeir togarar, sem
leng&t hafa gengið til veiða ár
hvert, hafa haft bezta fjárhags-
lega afkomu.
Eftlr ÞórarinMaga-
ússon.
IALT SUMAR cg haust hefir
staðið yíir a'Imikil bygging
við gamlu sundlangina, þar scm
sameiaaðir eru i eina byggingu
búringsklefar, fatageymsia,
stsypiböð, salerri og baðvavðar-
klefi. Var hér um þarfa entíuvbct
að ræða, er margur hugði gott til
að yrði tll hagvbáta. Bygging
þsssi var takin til afnota srnnu-
tíajirm 8. þ. m., og skyldu nú
allir eldri en 14 ára borga fyrlr
fatageymslu 20 aura.
En hér fór sem fyr, að það s:m
hið opinbera læiur gera, er mis-
jafhléga pakkað og þegið, og mis-
jafnlega vd úr garði gert, svo er
um peita hús. Skal hér nú ljst
byggingunni að nokkru leyti. —
Pegar inn keir.ur tikur við langur
Hver viil nú eiga. það áhættu,
að þeir herrar, sem hafa tekið 4.
gr. starfsskrárinnar sérstaklega til
sín, og fullyrða að þeir muni
sæía refsingu þégar hún verður
framkvæmd (&br. Morgunblaðið
og 01. Thors), láti skip þau, er
þeir kalla sín, liggja bundin einn-
ig þegar vetrarvertíð hefst?
Pað vill' enginn ábyrgur maður.
Pess vegna verður að fram-
kvæma uppgjör hinnar gjald-
þrota stórútgerðar nú þegar, því
á að vera lokið fyrir áramót, og
framleiðslutæki þessi verða að
ganga hintírunarlaust meðan á
uppgjörinu stendur, og framvegis
verða þau að ganga á veiðar eins
lengi ár hvert og auðið er.
Petta er krafa fjöldans, krafa,
sem Morgunblaðið og Ólafur
Thors óttast. Að þeirra dómi
þýðir hún tukthús fyrir ýmsa
stórútgerðarmenn.
og riokkuð breiður gargur, því
sem næst eftir endiiangri bygg-
ingu vni; um þennan gang verða
a'lir að ganga, þe'r er inn karra
og út fara. Verður hann því a.l
sóða’eyur svo helzt má líkja bon-
um við iila hir.an fjósllár. Til'
hægri við innglngulyr er k’efi
baðvarðar, en inn af honum ía a-
geyms'ukldi, langur og mjór,
með 3 slám ef.ir endilöngu en á
þær eru hengd hcrðairé mcð fatn-
aði baðges a. Út frá þessum klefa
ganga þrjár á'.mur með göngum á
milli og í hverri álmu eru tvær
klefaraðir með gangi á milli fyrir
afgreiðslumann til að sækja föt
manna, taka við gja’di og færa
þeim fötin aftur, en því háttar
þannig, að þegar boðrgcs ur hef-
ir tekið sár klefa og afllxðst,
gelur hann merki framm í gcng-
inn með þar til gerðu spjaidi,
opnar lúu, sem fðt eru afgreidd í
gegn um og ka’lar á afgreiðsln-
mann, sem sjaldnast tekur efíir
merkinu að öðrum kosti, er þá
kemur og tekur við fötum og.
greiðs’u og afhendir merki, er
baðgesíúr að sundinu loknu verð-
ur að sýna á sarna há.t, til þess
að fá föt sín aftur. Er betta a"#.r
úrelt og óbeppilegt fyrirkomuing
á afjreiðs'u. Hjá öðrum Irióðum
er jþví víðast hvar slvip hagað,
þar sem það er þ-cssu iíkast, áð
fó’.k er lá:ið fara með föt sín
og sækja þau sjálft til a-greiðslu-
manns, en. eins og hér er fyrir-
komið, hlý’ur afgreiðslan að
ganga i’la fyrir einn mann, sem
oft ekki h-eyrir úr hvaða klefa
röð köllin koma; og verður því
að lei a að merki.
Pegar baðges'ur kemur út úr
k’efanum, g-engur hann .eftir
þessum áðumefnda miður þriía-
lega gangi í s'urluhað, scm er
fyrir enda hússins, og fær sér þar
það þrifabað, sem með þarf, svó
hann megi fara í cundlargir.a, en
til þecs að komast þangað, verður
hann að ganga efár þessum skít-
ugá gangi, og þarrn skít er hann
þá fær á fæturnar verður har.n
að fara með í laugir.a. Þegar
upp úr lauginni kemur, verður
hann að fara inn í s'urtulaðið
og-fá sér heiia eða kalda s urtu
ef ir vild, en að því loknu verður
hann einu sinni enn að ganga cfiir
skí uga ganginum í brningsk’ef-
ann, þar se.n hann þurkur sir og
geíur merki éftir fötum sínum,
sem hann fær úrgeymslunni, efíil
vi 1 með m ður velkomnum lif-
andi snikjudýrum úr foíum ann-
ara, því þannig er háttað í fata-
geymslunni, þá margt fólk er,
of .ast þegar gott er veður, að föt
verða að liggja þétt samaa, þcss
þríía’ega hjá fötum þess óþrifa-
legu o. s. frv. Er þetta vcrsti ó-
kostur á þessu hási og engin á-
stæða til, að við það verði unað.
Par sem margt og misjafn’.ega
þrifa’egt fólk kemur saman vcrð-
ur fatageyms’an að vera hólfuð i
sundur fyrir hvers fatnað fyri^
sig, það ér heilbrigðs og hpein-
læíis kraía. Pað þarf að breyta
klelunum þar.nig, að afgreið la
verði auðveldari, þannig, að fóllc.
fari og sækji föt sín sjálft að
úkveðnu afgreiðsluboröi, að i
ganginum verði settir rimlapall-
ar til beggja hliða, fyrir. berfætt
fólk tihað ganga eftir og að gerð
sé fótlaug með rermandi vatni
við dyr hússins inn i sundlaug-.
ina, svo fólk geti skolað af fót-
um sér áður en það fer í laug-
ina. .
Það er ekkl i fyrsta skiftið og
því miður líklega ekki í síðasta
skiftíð,- a‘ð framkvæmdir, sem
eiga og geía orðið almenningi til
þæginda og hagsbóía, verða mis-
hepnuð fyrir einræði og sjálf-
byrgingshátt þeirra manna, er
unr "hinar ýmsu framkvæmdir
eiga að sjá, í stað þess að leita
ráða til þeirra manna, er mest
hafa kynt sér og stárfað við hin
flryggið á s|6nm
Eííir Jón Sigurðsson, erindreka.
(Ní.)
Skipaflotinn stækkar ár frá ári
eins og ég tók fram áðan, og er
þá um leið full þörf á að þeim
mönnum, sem eftirliíiö eiga að
hafa með hön-dum, sé fjölgað í
hlutfalli við fjölgun skipanna og
jaínvei þar umfram, til þess, að
um aukningu eftirlits sé að ræða.
Atvik liafa komið fyrir og ekki
Langt síðan, sem að nokkru leyti
sárina, að ef.ir.it sé eklci elns
fuilkomið og vera þyrfti.
Pað er viianlegt, að seinni ár
hflfa verið erfið fyrir útgerðna
og þar- af leiðandi ekki hægt að
gcra við skipin e’ns þyrf i,
og undanþágur verið veittar á
frámkvæmdum þeirra aðgerða,
sem sicipskoðunin hefir krafist, cn
slilcár undanþágur verða að
hverfa úr sögunr.i, og ef ir it v-crð-
ur að auka, og þá með þ.í, að
fjölga: eftirlitsmönnunum,
Ég get ekki lokið svo þessari
grein, að ég minnist ekki á eitt
veigamikið atrili, en það er veður-
fregnirnar. Már virðist svo, að við
sjósækni sé ekki farið eftlr vcður-
fregnum útvarpsis eins og
skyldi. Þ\i hefir verið vlð borið,
þegar minst befir verið á það mál,
að veðurspárnar væri svo í ið að
veðrið yrði eins og spáð værj i
veðurútliíi. Pað g-etur vcí'-vérið
sa'.t. áð tæknia á þessu sviðl sé
ekki orðin eins m’.kii og gáð, cins
og hún á efiaust efíir að vcrða,
en þó ekki sá lengra komið í
fecsum efnum, vil.ég. nú hiklacst
ha’.tía þxi fram, að Lað iriégi mik-
ið mark talca á \ eðurfregnnm,
og það er raunverulcga skjlda
sjómanna að taha ti.Iit til þe’.rra,
á meðan ekki er annað be ra til
leiðbeiniagar, að m’ns a kos i
þegar sendar eru út viðvaranir
um að óveður sá í aðsigi, hefir
það sjaidan komið fyrir, að ekki
he.ir farið efiir,, það sem spáð
hefir verið, og er að sjálls glu
að taka fu’t tillit til að aa ;a,
því það er meira í húfi, meirl á-
hætta að fara á sjóinn, en ía a
ekki. Eins og ég tólc fram fyr,
er það, sem ég hefi sugL, eklci á-
dei a á neinn sérs akan, en-það
er eða á að vera áieiia á það
skipulagsleysi, þá deyfð. og'þann
drunga, sem ríkt hefir um þessi
mál hjá öllum fjöldanum.
að undanteknum nokkrum
mönrum, sem vel og dygglPga
hafa u.mið. Það á elnnig að veia
| hvöt, til þess.að melra verði um
! þecsi mál hujsað og meira g:rt
marka, pað væri svo sjaidan »ð I tii þess að öryggi verði auk.ð .
og úr megi draga þeim tiðu sjó-
slysum, sem fyrir koma og átak-
anieg fclóðfórn er fyrir okkar fá-
menr.u þjóð.
Pað sem af er þcssu ári, hafa
100 manns farlshí sjó yið strend-
ur laadsir.s eða n l egt þeim; af-
þe sum 100 voru 61 Islendingar.
Legið befir nærri að me’.ri slys
yrðu. Hversu óme an’egt tjón er
þet'a ekki fyrlr þjóðina i heild,
hvenu margir eru ekki munaðar-
leysingjarnir og þeir, scm m st
hafa fyrirvinnuna, og hversu
margir eru ekki þeir, sem hera
þunga.n harm og súran sóknuð i
sambandi við frái’aJ allra þcssa a
manna. ;
Þörfiri er brýn að hafist vcrði
handa nú þegar, að a.t sá gcrt
sem mannlegur máttur og vit -ork-
ar til þess, að öryggi geti scm
mest orðið á öllum sviðum og
ekki síct á sjónum.
Pað er margt fleira, scm at-
huga þarf og neína mætti, sem
orðið gæti til au’.c’n3 öryggls, eri
tíminn er afskam aður.
1 kvöld vil ég enda orð mín
með þeirri von og vi:su, að við
ge u:n öll tekið • höndum saman
u.n ;það, að vinna að þvi, aó sjó-
menrd.nlr, þecsar he’.jur is’.cnzku
þjóóa inr.ar fcafi við melra öryggi
og betri aðbúnað að búa í þcir.i
hörðu barúttu, sem þelr heya við
náttúmrf.iri við að sækja slr og
sínum, og óhætt að scgja allri
Þjóðinni, lífsviðurværi,; og þá um
leið drögurn við úr þeim ótta,
þeim nagaudi kvíða, sem lamar
1-Ugi þeirra, sem í landi bíða og
ástvini eiga á sjórmm í baráttu
við svartmyrkur ve ramætur'r.n i',
holskeflur Ægis, blindslcer. og
hoða, og yfir'.eitt allar þær marg-
\ í;’.e..u hættur, scm sjómaðurlnn
kelir við að s'ríða.
Pið ís.'enzku •sjómern, scm á
mig hiucíið, ykkur tre^s i ég tll
þess að vinna að framgangi
I e-sara mála, rísa upp frá þvi
tómiæíi, cem ri'ct helir innan s'.éit-
ar ykkar un þessi mil, scm þó
varðar ykkur og -ykkar ástvini
svo óendanlega rniklu. >
Vandað ogel
sem nýlt til sflu h|á
Valtý Mýrdal ó Grett-
isgötu 28.
Ef a'cugin Lindln, Fralckastlg
16, telcur föt til hreinsuuar og
, pressurmr og viðgerðar. ódýrasta
i viana í bænum. Hafið það hug-
fast. Sími 2256.
Munió; í Hafnarstræti 13 cru
góöar ög ódýrar veilLngar.
i___________________________________
! Kiingla úr tré og járni tapaðist
á lóð Mentaskólans fyiir nolckru.
Skilist til dyravarðariris í skóian-
> tun.
ýmsu verkefní, sem - um er að
ræða’ á hverjum tíma, fara þeir
sínu fram og taka alls ekki til
greina leiðbeiningar annara, þó
góðar séu, og er þstta hús IJós
vottur þess, því ef sundkennar-
arnir hefðu verið spurðir ráða
eða leiðbeiningar þeirra teknar
til greina, hefði þetta hús orðið
að miklum mun fullkomnara og
þægilegra en það er, án auka-
|;ostnaðar í byggingu eða rekstri.
U:n gja.'dið er það að segja, að
það er að vísu ekki hátt, en þó
nógu hátt til þess, að margir, sem
atvinnulausir eru og hafa drepið
tímann með því að læra og æfa
sund, verða nú að hætta þvi
vegna auraleysis, og er þá orðinn
vafasamur hagnaðurinn af þeim
auram, sem inn koma á þess-
um stað.
Efíir margra ára strit og stríð
haía áhugamenn íþróttamálanna
geíað sannfært allan almenning,
eða að minsta kosti æskuna, um
gildi iþróttaiðkana frá lilcam-
legu og andlegu heilbrigðissjón-
armiði, þeir hafa sannað, að l|k-
amlega og andlega heilbrigður
lílcami er manninum alt, en að-
staða til hinna margvíslegu í-
þróttaiðkana er misjöfn, og kem-
ur þar margt til greina, óhagsfæð
iíð, vond aðsiaða og aðbúnaður,
of mikill kostnaður við æfingar
eða á æíingarstöðunum> o. s. frv.,
en einna fullkomnasta og holl-
asta íþróttin er sundíþróttin, og
hana haía flestir, er hafa
haít áhuga fyrir henni, getað æft
sér að-kostnaðarlausu. Nú er. því
lokið, og hvað eiga þá hinir fá-
tæku og aívinnulausu menn að
gera sér til viðhalds og ánægju?
Rétt hafa þeir til að lifa sem aðr-
ir.
Sparið ekki útgjöld til heil-
brigðisráðstafana, því það eru
gjöld,, er fást endurgoldin með
hraustari þegnum, meiri andleg-
um og verklegum afköstum og
aimeimari vellíðan, en minkandí
'Sjúkrakostnáði.
Það er hið setta takmark.
P. Maguússon,
Upplestnr
i Iðnó á morgun«
Elisabeth Göhlsdorf les
upp kvæði eftir f>ýzks
sniilÍQga.
i . ___ rn j: jn
¥TM þessar mundir dvelur hér
þýzk leikkona, ElisabetK
Göhlsdorf, og ætlar hún að lesa
upp fyrir bæjarbúa é morgun.
Er hún bæjarbúum að góðu
kunn, því að hún dvaldi hér i
fyrra vetur og las þá upp bæði I
háskólanum og í Iðnó nokkur af
beztu kvæðum þjóðar sinnar. a|
slíkxi snild, að hún hreif áheyr-
endur með sér, þó að sumir.
skildu ekki til hlýtar mál henn-;
ar.
Frú Göhlsdorf hefir stundað
leiklist í Þýzkalandi, svo að hún
er eriginn viðvaningur á þessu
sviði. Starfaði hún við leikhús í
Leipzig og kendi auk þess upp-
lesíur og framsögn við háskóla,
Klukkan 4 e. h. á morgun æti-.
ar hún að lesa upp nokkur af
beztu kvæðum Goethes, svo sern
Der Erlkönig, Prometheus, Der
Fischer og Ðer Zauberlehrjing.
Einnig les hún upp nokkurkvæðl
eftir Schiller, svo sein Der Hand-
schuh. Þá les hún upp kvæði
eftir Chamisso, Uhland og Cor<-
rad Ferdinand Meyer.
Peir, .sem hlustuðu á frú Göhls-
i'Jorf í fyrra, munu minnast þess,
hve afburðavel hún las upp, og
ætti hvert sæti að vera skipáð !
Iðnó á morgun.
Nazlslastjórnln heSir fi hót-
nnnm viO norskn stjórnlna
út af frlðarverðl&nnnnnm.
11119 kemttr narska tlklna ekkl vli, seglr Eoht
OSLO, föstudag. (FB)
Þýzkfsendi;ierr\nn í os-
lo, fahrii, fúr í gær i
corska utanrikismá'arcðcncytið
og tjlhi Koht uta rlkismálaráð-
herra, að þýz'ca stjárrin væri óá-
nægð yfir því, aú Cssietzky heíðl
verið veitt frFa verð’.curx Nvbcls.
Koht utanríicisráðherra svaraði
sendiherranum þvi, að norska íík-
isstjórnin hefði hvorki beint eða
óbeint nolckur afskifti af ákvörð-
ur.um Nobe’sverðlaunar.emdar-
innar og heldur cigj bæri Stór-
þingið r.okkra ábyrgð á úthlut-
uni.mi. Nóbejsverðlaunanerndin
hefði alt af farið nákvæmlega
eftir þeirri grundvallarreglu, að
hún væ;i a’gerlega sjáifstæð og
tæki ákvarðanir sínar sjálf. Stór-
hingið kysi nefndina, sem svc
væri algerlega sjálfráð um hver
fengi friðarverðiaunin. Ekkert’
norskt rikisvald bæri þvi ábyrgö
á þessu efni. ;
Sendiherrann sagði þá, að ef
afleiðingarnar hefði áhrif á sam-
búðina milli Noregs og Pýzka-
lands, mundi málið ekki óvið*
komandi ríkisstjóminni, en Kóht
syaraði því, að eins og stæði
vissi hann ekki neitt um hverjar
afleiðingar þýzka síjómin teldi
að þetta kynni að hafa i för með
sér, en éf svo færi, að þær snerti
Noreg eía r.orsku þjóðina, mundl
hann taka afstöðu til þeirra.
(NRP.)
* *
mo:
PÓRBERGUR ÞÖRÐARSON: Bréf til LSru,
ÍON BERGMANN GISLASON: Eitt ár úr æflsöge mínni. Leng-
ferðasaga um tslands íjöll og bygðir.
UPTON SINCLAIR: Smiður er ég nefndur, skáldsaga.
SAMl: Jimmie Higgins, skáldsaga.
EINAR SKALAGLAMM: Húsið við Norðuiá, ísienzk leyníiðgregla-
' sagá*. '
HANS FALLADA: Hvað nú, ungi maður? skáldsaga.
MÁBEL WAGNALLS: Höll hættunnar, skáldsaga.
PóRBERGUR PoRDARSON: Bylting og Ihald, úr Bréfi til Lám.
DAN GRIFFíTHS: Höfuðóvlnurínn, ritgerð um jaí'naðarstefnuna,
PÓRBERGUR PÓRÐARSON: EldvígsSaxs, opið bréf til Kristjáas
Albertssonar.
THEÓDÓR FRIÐRIKSSON: Mlstur, skáldsaga, framhald af Loka-
degi.
VILM. JÖNSSON: Síraumur og skjálítí og ISgln i landinu, rtt-
gerðir.
SÖNGVAR JAFNAÐARðlANNA.