Alþýðublaðið - 21.05.1937, Blaðsíða 3

FÖSTUDAGINN 21. MAI 1931
iSim-MflOBmH r B
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
rttctiAdi .
F. R. VALDEMÁRSSON
AFGREIÐSLA:
ALÞÝÐUHÚSINU
(Inngangnr fri HverflsgUtuj.
SÍMAR: 4900 - 4906.
4930: Afgreiísla, auglýsingar.
4901: Ritstjórn (innlendar fréttir).
4902: Ritstjóri.
4903: Vilhj. S.Vilhjálmsson(heima)
4904: F. R. Valdemarsson (heima)
4905: Ritstjórn.
49Ö6: Afgreiðsla.
ALPVÐUPRENTSMIÐJAN
/./ kLÓr.ÍNiNf
TZS
Þjöftli krefst alvSri og
ðbjrrBðattilfiDDiigar.
ÞAU þrjú ár, sem núverandi
stjórn hefir setið að völd-
um, hafa verið gerðar stórfeldari
tilraunir til þess að auka og efla
átvinmilífið en nokkru sinni áður.
Petta hefir borið þann árangur, •
að afkoma iandbúnaðarins hefir
stórbatnað, iðnaður landsmamna
hefir margfaldast, og með nýjum
Venkunar og veiðiaðferðum hefir
tekist að framleiða sjávarafurðir,
sem áður voru óþektar á íslenzk-
um útflutningsskýrslum, fyrir
rúmar 3 milljónir króna á síðasta
ári.
Auk alls þessa hafa stjórnar-
flokkarnir með margra ára starf-
serni gert síldve'ðamar að viisum
og ajrðvænlegum atvinnuvegi á
hverju þjví ári, er síid aflast
sæmilega. Þetta hefir verið gert
með því að korna skipulagi á
framboð og sölu sildar á erlend-
um markaði.
En á þeim satna tíma, sem
alt þetta gerist, mæta atvinnu-
lífinu meiri örðugleikar — örðug-
leika’r sem okkur eru með öllu
óviðráðaúlegir — en dæmi eru
til urn lalngt skeið.
Þessir örðugleikair hafa eiiiikum
beinst gegn sjávaírútveginum og
eru annars vegar fólgnir í því, að
saltfiskmarkaðir hafa næstum því
lokast á Spáni og ítalíu, af inn-
auríkisaðstæðum í þeim löndum,
og hins vega|r í því, að tvær ver-
tíðir hafa brugðist svo herfilega,
að sliks eru fá dæmi.
Hvað myndu menn hafa sagt,
ef því hefði verið spáð fyrir 3
árum, aíð saltfiskmarkaður mundi
lokafst eða því sem næst á Spáni
og ítaflíu?
Það vill svo vel til, að um
þennan möguleika hefir verið
rætt. Þaíð var 1922, þegar Spán-
verjair hehntúðu að við gerðum
undanþágu frá bannlögunum, en
’hétu tollhækkuin á saitfiski ella.
Þá voru menn því nær á einu
máli um það, að ef Spánarmark-
aðurinn lokaðist, mundi verða
hér fullkomið fjárhagslegt hrun
og ríkið verðai gjaldþrota.
Svo sannfærð var þjóðin um
þettai, að tiltölulega mótstöðulít-
ið gerði hún þau lög að engu,
sem fyrir 7 árum gengu í igildi,
eftir beinni ósk landsmanna, og
voru vel á vegi með að útrýma
áfengisnalutn í landinu. En ein-
mitt þetta, sem þjóðin óttaðist
svo mjög árið 1922, hefir gerst
1936 og 37. En þrátt fyrir það
er haig þjóðarinnar ekki ver
komið nú en áður e.n þessir örð-
ugleikair dundu yfir.
Á saíma tíma sem þetta gerist,
hefir þjóðinni fjölgað um nær
4 þúsund. Það hefir því verið
verkefni núveraindi stjórnar og
stjórnarflokka, að skapa þessu
fólki a'fkomumöguleika á sama
tíma> og fiskafli og fiskmarkaðir
liá'fa brugðist eins herfilega og
raun ber vitni um. Það verk hefir
tekist þannig, að atvinnuleysi
hefir ekki aukist í landinu. Er
slíkt ta'lið þrekvirki af öllum
sanngjörnum mönnum.
Breiðfylkingín lætur sér ekki
jtii hugaT komR að r»Öa málið á

REYKJANESSKÓLI VIÐ ISAFJA RÐARDJOP
Reykjanessyiiin við Isafjarð-
ardjtip er nli orðínn héraðsskóli.
Hann er sjötti sveitaskólinn,
í landinu sem öðlast þessi réttindi.
Samtal við Aðaistein Eiriksson forstoðimann skólans.
ASIÐASTA þingi var samþykt
frumvarp um, að Reykjanes-
skóli við ísaijaróardjúp fengi
héraösskólaréttmdi. Er hann 6.
skólinn á landinu, sem öðlast
héraðsskólaréttindi. Hiiir eru:
Lajugaskóli, Laugar vatnsskóli,
Reykholtsskóli, Reykjaskóli og
Núpsskóli. — Forstöðtimaður
Reykjanesskólans er staddur hér
í bænum og náði Alþýðjblað.ð
tali af honurn. Sagði hann m. a.:
— Skó'linn er fyrst og fremst
S'tofnaður sem barna- og ung-
lingaskóli í þeirn tilgangi, að
framkvæma tillögur mínar um
starfs- og skóla-he'imili í sveitum
landsdns.
Tillögur þessar birtust í
„Meutamálum" og „Skinfaxa“
árið 1933.
Samkvæmt starfsskrá skólans
er starfsemi hans þessi:
Barnaskóli fyrir tvo hreppa.
Unglingaskóli, sem starfar í
tveim deildum, 3 mánuði á ári.
Bændanámskeið um miðsvetr-
arleytið, 3—6 daga.
Garðyrkjunámskeið, 6 vikur, 1.
maí til 15. júní.
Vorvika kvenna, 1 vika í júnl-
mánuði.
Vordagur, þegnskaparvinnu-
dagur.
IþróttanániS'keið, 4—6 vikur í
júní ‘Og júlí.
Samkvæmt starfskránni er ætl-
ast til að koma á tveimur föst-
'um íþróttamótum, öðru að vetrin-
um og hinu að sumrinu.
— Hvernig hefir þátttakan ver-
ið?
— Hún hefir verið mjög mikil.
I þessi þrjú og hálft ár, sem
skólinn hefir starfað, hefir hún
ver.ið þessi:
I harnaskó'lanum 114 nemend-
ur, í unglingaskólanum 106, á
bændanámskeiðinu um 100 þátt-
takendur, í garðyrkjunámskeiðimu
7 nemendur, á vorviku kvennai
35 þátttakendur og í þegnskapar-
þessum grundvelli. Leiðtogum
henna'r þykir sæma að ræða at-
vinnuörðugleikai þjóðarianor með
fullkomnu ábyrigða'rieysi og létt-
úð; þár finnast engar tillögur til
úribóta, engin sanngirni, ekkert
þáð, sem heiðarlegan flokk má
prýða.
En þjóðin heimtar alvöru og á-
byrgðártilfinniagu af þeim mönn-
um, sem með mál hennár fara,
hún heimta'r tillögur og fram-
kvæmdir til umbóta' á sviði at-
vinnuiífsins. Þess vegna samein-
ast hún undir me-rkjum Alþýðu-
flokksins.
Alþýðan öll í einum flokki, Al-
þýðuflokknum.
vinnunni 149 manns, auk þess
sem n'emendur á hverjum tíma
hafa unnið nieira og minna í
þegnskaparvdnnu. 1 íþróttanám-
skeiðunum 138 nemendur.
Héraðsmót hafa verið haldin á
hverju sumri, og hatfa sótt þang-
að 7—800 manns í hvert sinn.
Tvö undanfarin sumur hafa
:gestir heimsótt skólann, um
1400 manns.
— Hvað hefir verið unnið í
þegnskaparvinnunni ?
— Einkum hefir verið iagað til
umhverfi skólans, lagðir vegir,
undirbúinn skólagarður, og nem.
endur unglingaskólans 1936 hlóðu
bryggjuuppfyllingu, sem er um
3x4'xl5 metrar. Veitti alþingi 1000
krónur tii þessarar bryggjugerð-
ar, og er nú svo komið, að Djúp-
báturinn getur lagst við þessa
bryggju til mikiila þæginda fyrir
skólann.
Þá má geta þess, að nemendur
eru að koma sér upp skíðaskáia;
öjl vinna við hann er lögð fram í
þegnskaparvinnu. Einn nemandi
skólans, Jóhannes Jakobsson frá
Reykjarfirði á Ströndum, gaf all-
an trjávið í skálann, smíðaði
glugiga og hurðir og setti grind-
ima saman og reisti húsið.
1 framtíðinni er áformað að
koma á sama hátt upp íþrótta-
velli fyrir skólann og rækta og
prýða það land, sem skólinn fær
til umráða.
Það eru ekki einungis nem-
endur skólans, sem inna þessa
þegnskaparvinnu af hendi, heldur
einnig bændurnir í nágrenninu,
sem hafa sýnt mikinn áhuga og
skilning á þessu má’i Unnið helir
verið alls sem svarar 330 dags-
verkum.
— Hverjir eru stofnendur skól-
ans?
— Það er ísafjarbarkaupstaður,
s'kóiahérað barnaskólans í Reykja-
nesi og Norður-ísafjarðarsýsla.
Sundlaug skólans er 30x12
metrar, 3Vs m. á dýpt. Heima-
vistin er bráðabirgðahús, bygt úr
timhri, og er það mjög ófull-
nægjandi.
Skólahúsíð er ~hygt úr steini,
og er áformað, að við það verði
bygðar heimavistir og kennara-
íbúðir.
— Hvernig er fræðslustarfinu
hagað?
— Jafnframt forstöðumanns-
starfi mínu við Reykjanesskóiann
var mér falið að athuga og gera
tillögur um alt er snertir fræðslu
og uppeldi í sveitaskólum. Áliti
mínu og tillögum skilaði ég til
fræðsiumálastjórnar á síðastliðnu
hausti, og er það í aðalatriðum
þfttta; .
Börnin starfa í skóJanuin að
námi sínu fyrstu 10 vikur skóla-
ársinis. Þá eru þau einkum búin
úndir það að geta starfað á eigin
hönd að heimanámi sínu. Nséstu
12 vikur vinna börnin heima eftir
verkefnum, sem skólinn lætur
þeim í té. Milli skólans og heim-
ilanna er náið samstarf, og hefir
þ.etta heimanám borið eftirtektar-
verðan árangur. Það hefir sýnt
sig, að einyrkjahieiinilin rækja
þessa heimafræðslu ekki síður en
fjölmennu erilsheimilin, og þaö
er því lekki fólksfæðinni um að
kenna, að fræðslu heimilanna
hefir hnignað á undanförnum ár-
um.
Mikilvægasta starf heinavistar-
barnaskólanna í framtíðinni verð-
ur einmitt að skipuleggja þetta
heimanám og færa sitt fræðslu-
og uppeldisstarf sem mest inn
á heimilin.
Fræðslumálaistjóri hefir nú
falið mér að starfa áfram að
þessiim rannsóknum á ffæðsiu
og uppeldi sveitaskólanna, og
hefi ég alveg frjálsar hendur urn
það og á að skila tillögum um
tilhögun heimanáms og stjórn
skólamia ó því til leiðbeiningar
fyrir kenslu við sveitaskóla.
Undir starfsemi héraðsskólans
kemur unglingafræðslan og öll
námskeiðin. Stefnt er að þvi að
sameina menn félagslega um
lausn ýmissa verkefna, einkum
sem varða skólann. Og 5. júní
næstkomandi, á vordegi skólans,
verður nemendasanibandið stofn-
að og þá verður tekið til athug-
unar að fá önnur æskulýðsfélög
í Norður-ísafjarðarsýsiu til sam-
starfs um þetta menningarmál
sýslunnar og að ]>etta væntan-
lega félagasanih'and ynni svo. að
bættum skilyrðum til íþrótta,
fræðslu og félagslífs í hverri ein-
stakri sveit í sýslunnd.
En það, sem mestu máli skift-
ir, segir Aðalsteinn að lokum,
— er. það, að * fólkið stendur
heilt og óskift að baki skóla sín-
um, og vona ég að það verði
einnig í framtíðinni.
FjrfírhBeað kappflng
lilli Parisar 09 New-
¥oé bannað.
LONDON í gærkveldi. FU.
Samgöngumáiaráðuneiyti
Bandaríkjanna hefir lagt bann
við hinu fyrirhugaða kappflugi
miili New York -og Parísar, siem
franska flugfélagið ætlaðist til
að færi fram í þessum mánuði
í tilefni af því að liðin eru 10
ár síðan Lindbergh flaug þessa
leið fyrstur manna.
Ástæðan, sem samgöngumála-
ráðuneytið færir fram fyrir bann-
inu er sú, að kappfiugi fylgi ætíð
taisverð hætta, þar sem það er
ekki rekið undir venjulegum
kringumstæðum, og þess vegna
vei'ki það traust almennings á
öryggi flugvéla sean farartækja.
Ihaldið hefur þegar
tapað kosningunum
Það viðarkennir gað lika i sinnm eigin blððnm.
En stærstur verður ósigurinn hér í Reykjavik,
„Það má gera ráð fyrir því
að sjálfstæðismenn kjósi sitn
lista, af því að með því einu
móti geta þeir gert sér vonl:
um að Sjáifstæðisflokkurinn
haldi völdunum í bænum.“
,,Visir“, þriðjudag.
Vonleysi íhaldsins í kosning-
unum er búið að grípa svo ger-
samlega um sig, að það kernur
jafnvei fram í blöðum þess hér
í bænum.
Þetta er ekki ástæðulaust. All-
ir kunnugir agitatorar í bænum
fuliyrða, að aldrei hafi verið ann-
að eins rót á fólki fyrir neinar
kosningar og nú. Millistéttin sér-
staklega er að yfirgefa íhaldið,
smærri útgerðarmenn sjá enga
björgun fólgna í því að halda á-
fram að kjósa Magnús fyrv. dós-
enf, Jakob Mölier, Sigurð mosa-
skegg eða þá kumpána. Þeirhafa
aliir verið í valdaáðstöðu og ekk-
ert gert. Þeir hafa allir stjórnað
ásamt öðrum foringjum Sjálf-
stæðisflokksins sjávarútveginum,
iðnaðarmálunum og verzluninni
og afleiðingin orðiö sú, sem fyr-
ir löngu er kunn orðin.
Hinurn gömlu Sjálfstæðis-
flokkskjósendum, sem sjá það
eins og aðrir iandsmenn, að ekki
dugir að standa í stað og bíða
eftir því að lausn fáist á vanda-
málunum á einhvern kúnstugan
hátt, heidur verði hafist handa
með nýja atvinnuvegi og lífiblás-
'ið í þá gömlu, þeir fá ekkineina
von um neina lausn með því að
hlusta á ræður foringja Breið-
fylkingarinnar eða með því að
lesa blöð þeirra. Þar er ekkert
annað en botnlaust fleipur um
rauða hunda, rauðálfa, moskó-
víta o. s. frv., og einu málin,
sem talað er um, eru' vinnulög
og gengislækkun, sem aðeins ör-
fáir landsmenn fylgja.
Það er því ekki að furða þó að
málgagn Jakobs Möller svona
rétt „gerí ráð fyrir því að sjálf-
stæðismenn kjósi sinn lista, þar
sem það sé eina vonin til aö
Sjálfstæðisflokkurinin haldi völd-
janum í bænum.“ Höfuðið er svo
sem ekki borið hátt, slgurviss-
an glampar ekki úr aúgurn í-
haldsjns.
Þannig er ástandið og úti um
land. Alls staðar er íhaldib á
undanhaldi, vonlausí og uppgef-
ið áður en kosningabardaginn
hefst fyrir alvöru. Jafnvel fyr-
verandi frambjóðendur þess berj-
ast gegn því. Og hvernig er á-
standið í hinu gamla höfuðvígi
hins koisvartasta íhalds Gull-
bringu og Kjósarsýslu? Úr því
kjördæmi beraist markverðustu
fréttirnair fyrir kosningarnar. Al-
ger vakning er meðal allrar al-
þýðu á Suðumesjum og fylgi
„svarta gammsins" hríðfellur.
Alþýðuflokkurinn margfaldar at-
jívæðatölu sína þar frá síðustu
kO'sningum, jafnvel sprengifram-
boð hinna svívirðiiegu banda-
mamna íhaldsins, kommúnísta,
keniur að engu haldi, jafnvel þó
að Ólafur Thors, hyggi nú allar
vonir sínar á þessum þræiuna sín-
um.
Breiðfyikingi 1 herir þegar tap-
að kosningunum. Það er fullvíst,
að íhaldið verður í minníhluta í
fyrsta skifti hér í Reykjavík við
þessar Itosningar, þó að úrslitin
verði þrír og þrír. Þaið er
Ílíka fullvíst, að Alþýðuflokkur-
inn vinnur nokkur þingsæti úti
um iand. íhaldið er dauðadæmt.
A. L. B.
Kringlnmýri.
Svat frðZGarðyrkjastjóra.
1 Alþýðubl. í fyrradag birtist
samnefnd grein eftir N. Bendir
N. i henni á ýmsa galla og vand-
kvæði, er hann telur. M. ai. segir
N., að garðs'kýli þau, er byggja
;má í görðunum samkv. ákvæðum
bæjarstjórnaT, séu alt of dýr —
6—700 kr. — til þess, að almenn-
ingur geti ráðjst í að byggja
þau.
Þetta er alls ekki rétt. Garð-
skýlin eru einmitt áformuð eins
ódýr og unt er. Minstu húsin og
hin stærri líka má hæglegai
byggja mun ödýrara. Ákvæðin
segja aðeins fyrir únt útlit
og gerð húsanna, en hver einn
getur vandaö til efnis og frá-
gangs eftir eigin ástæðum. Það
má því meö saani nota orð grein-
arhöfundar, að garðleigjendur
„geta klaínbrað húsunum saman
fyrir iítið fé“ sé þess aðeins gætt,
að þau hvað útlit snertir
séu þokkaleg og samkv. ákvæð-
unum.
Um hina aðra gaila, er grein-
arhöf. telur, skal eigi rætt hér.
Það er staðreynd að mörgu er
enn ábótavant, og mun reynt að
bæta úr því eftir föngum.
Ö. B. Vilhjálmsson.
Keflavík, Garður, Sandgerði.
Hveragerði, Ölfusá.
Eyrarbakki, Stokkseyri.
Daglegar ferðlr.
Þlöðfrægar blfrelðar.
Bifrelðastðð
Steindórs,

Sími 1580, 4 línur.