Alþýðublaðið - 14.07.1937, Blaðsíða 2

MIÐVIKUDAGINN 14. JOLl 1937
A'HÞÝÐUÐBJCSIEI
Bvað ð að pa til að koma 1 veg
fyrir iðjnleysi nnglinganna?
Skoðanir Lúðvigs Gaðmunds-1
sonar skólastj.sem starfrækthef
ir fyrsta vinnuskóiann á Isiandi.
T 7INNUSKÓLINN í skólaselinu Birkihlíð við ísafjörð
* er fyrsta vinnuskólatilraunin, sem gerð hefir verið
í
hér á landi. Fyrir atbeina og ódrepandi áhuga Lúðugs !
Quðmundssonar skólastjóra var ráðist í pessa merki- I
legu tilraun og pau tvö ár, eða öllu heldur hluta úr !
ári, sem skólinn hefir starfað, hafa sýnt að verið er á
réttri leið.
Eins og kunnugt er hefir undanfarið verið mikið
rætt um atvinnuleysi unglinga og ráðstafanir sem verði
að gera til að hamla á móti athafnaleysi peirra. Starf-
semi fyrir atvinnulausa unglinga hefir verið rekin und-
anfarna vetur með góðum árangri svo langt sem hún
hefir náð, en sú starfsemi hefir verið á mjög frumstæð-
um grundvelli, fyrst og fremst verið rekin sem at-
vinnubótavinna og pví ekki verið hægt að sinna hinni
uppeldislegu hlið málsins eins^og skyldi. í peirri vinnu
eða starfsemi hafa tekið pátt piltar á aldrinum 14—18
ára.
Á tfðasta þingi komu fmm
frumvörp um þesjsi mái, án þess
áð ná samþykki, og var nefnd
kostin á þingi iw, skipuð þremur
mönnum], sem eiga að starfa
núna á milli þinga, og mun hún
nú vera í þann veginn að taka til
slarfa.
þesjsi mál eins rækilega og hugs-
að þau eins vandlega og Lúðvig
Guðmundsson og Aðalsteinn Sig-
mundsson. Hefir Aðals eínn Sig-
mund&son gsrt grein fyrir sinni
skoðun opinberlega og Lúðvíg
r.okkuð, en af því að hann geíur
i þessu máli bygi á eigin reynslu,
'snéii Alþýðublaðið sér til hans í
gær, en hana er nú síaddur hér í
bænum, og átti við hann viðtal
lum vinnusícólann.
iö elBS 14-16 ðra ung-
liagar.
J sagði Lúðvíg Guömuindsson. „14
—16 ára unglingar grnga ekiki að
lýðsféiaganna og samkvæmt lög-
’ ,iim eru þeir á framfæri foreidra
sitma. Ég hefi ekki trú á því að
UNGUR VERKAMAÐUR VIÐ
VINNUSKÓLANN A ÍSAFIRÐI.
séu teknir á vlanuisfeóla eða með
öðrum orðum að Uindirbúnings-
námið sé iengt með því að starf-
rækja vimnuskóla. Við verðwm nú
að mæta því vandamáli að eitt-
Irvað verði að gera til að varna,
(þyí að óþroskaöir unglingar,
sloppnir úr bannasfoólunum, verði
athafna- og iðjuleysinu að bráð.
Á að ffamiengja skólaslkylduald-
urinin? Ég tel það ekki heppilegt.
|Meiri bóklegur lændómuir, eins og
hann er rekiun í barnaslkólunum,
er að minu áliti ekki heppiieguir.
Ég tei heidur ekki að okkar litla
þjáifuo og vinnukunnáttu, kaup-
staðabörnin þekkja ekki moidina
og gróðurinn og bera enga ást til
jsiíks, sem eðlilegt er. Það verður
(með tímabundinni atvinnubóía
sem iðnnemar, þeir eru of uingir þjóðfélag þoli það fullkomlega.
til að koma undir taxta verka- Hins vegar vantar unglingana
VINNUSKÓLINN A ÍSAFIRÐI í JONt 1937.
Á myndinni sjást nemendurnir við iagningu Skiðheimabrauitar.
• „Starfsemi fyrir atvinnulausa
unglinga vil ég eingöngu teka
sem uppeidismái og að öllu ieyti
miöa hana við þátttöku 14—16
ára unglinga. Þetta .fvent tel ég
\era höfuðatriði þessa máls,“
vinnu fyrir unglinga sé veruiega
bægt að ráða bót á atvinnuleys-
’inu, en ég vil að þessir uinglingar
að ikenna þeim það. Það verður
líka að kenna þeirn aðra vinnu:
undirstöðuatriðin íiðmtum, smíðiá
| málm og tré, sjómensfcu o. s. frv.
Þetta er hlutverik vininu'skóianna,
enda haia nágrannaþjóðir ofckar
j ‘tekið þá í ’sína þjónuistu.
| Hváð við fcemur ræktuninni þá
vil ég benda á, að enn e: ekki
rækiað nema 2«'o af þvi landi,
sem ræktanlegt er. Þetta land
eiga hinir ungu að rækta og öðl-
ast utm leið ást á moldmmi. Þeir
eiga að grisja skóga og rækta þá,
gróðursetja tré og blóm. Við höf-
ium gert þetta í vinnutskólanium í
Birkihlíö og árangnrrnn er.glæsi-
legur, jafnvel miklu betri en ég
Branðasala.
1. ágúst næstkomaindi opnuiri vér mjólkurbúð I vesíuTbæn-
um. Þeir, s«m gera viljia tilboð um bfauð til sölu í téðri búð,
s*ndi oss skrifl#g tilboð fyrir 20. júlí.
Mlólkursamsalan.
allt að 25 pilta út úr samkepjþjn-
inlai þar.
2. Að nota námstímann til þess
að manna unglingana, auka vinnu
hæfni þeirra og þrótt með skipu-
( lagsbundmi vinnunámi og í-
þróttaiðkunum við reglubundiÖ,
einfalt líf og strangan aga í hei!l-
næmu skógar- og fjallalofti.
3. Að nota vinínuafl piltanna til
þess að sfcapa bæjarfélaginu verð-
mæti í atiktnni ræktun, nýjumt
vegum o. fl.
Sú grundvailarregla réði um
val verkeína, qð einung’.s var
tekin fyrir vinjna, sem eigi voru
líikindi til, að unndn yrði af al-
roetnnjum vierkamönnum i náinni
framtíð.
Hvern vifkan dag var stu;nda-
skrá skólans þiesai:
Kl. 7,30: Vakna, fclæða sig, þvo
sér, búa um rúm, borða imorgun-
verð (hafragraut og mjólk).
Kl. 8,30: Vinrta hefst.
Kl. 10: Matarhlé í stuinda'rfjórð-
ung ,(2 beilar snieiðar af -rúg-
brauði mieð ísl. smjöri).
Kl. 11: Hvíid í 5 mín.
Kl. 11,45: Hvíld í 5 mín.
Kl. 12,30: Hætta vinnu, halda
beim á leið.
Kl. 13:. Miðdegisverðtr.
Kl. 14: Vinira befst á ný.
Kl. 15: Hvíildj í 10 min.
Kl. 16: Vinina hættlr. Hrjir.s.i
verkfæiri, koma þeim fyrir, þvo
sér. Kakó. Hvíld.
Ki. 17,30: Erindi. Viðræður eða.
gnóðurathugainir.
Kl. 18: Leikfimi, úti- eða inni-
leikir, frjálsar íþróttri.
Kl. 19: Kvöldverður.
'Kl. 20: Frjálsar skemmttanir.
Kl. 22,15: Hátta.
Kl. 22,30: Aiger næturrö.
Tvo sunnudaga var farið í
göngufierðir um nágrennið, gróðuir
og jarðmyndanir athugað, leið-
beint um ferðalög o. fl.
Piltarnir unnu það, sem hér
segir:
Vegavitnína: Unnið var í 1117
stundir að svonefndri Skíðheima-
braut, sem Skíðafélag Isafjarðar
lætur leggja frá Seljalandsvégi
upp á Seljaliandsdai.
Grisjað yar í Birkililíð :nál. 1
ha. skóglendis. Þá var og í Binki-
hlíð grafið fyrir sundþró 8x5Va
mtr. og „púkkaður" botn hennar,
en síðar vierður botn og veggir
steyptir.
Neðan við Birkihlíð var gerður
blómar og trjá-garður og sléttuð
allstór leikflöt. Injnan við garð-
inin var grafinn ca. 30 metra lang-
u.r og 1,25 mtr. djúpur skurðmn
Ni jkkrir nemendur unnu allmik-
ið að smíðum og lagfæringum
ininan húss.
Síðustu clagana, sem skólinn
starfaði, va;r byrjað á akviegi, sem
ráðgert er að liggi frá núviEjítandi
bílvegi upp og iinn dalinn, um
Sumarbústaðahvierfi það, sem þar
er að myndast. Vannst aðieins tírni
til að hlaða ca. 25 metra af vég;i
• þessum.
Allir piltat’nir fengu æfingu og
leiðbeiningu um vinnu með
venjuiegum jiarðvinnutækjum: —
skófiu, haka og kvísl. Nokklrir
þeirra læ,rðu að rista þökuiii og
skera snyddu og hlaða kant. Við
grisjun skógar náðu 6 piltar all-
mikilli leikini.
Reyk)avík - Olafsvfik
Frá Reykjavik
alla mánudaga kl. I ird.
Frá Ólafsvík
alla þriðjudaga.
Bifreiðastöðin „Bifröst“.
| Slml 1508. 7 " 7 7 ! T| Simi 1508.
gerði sjálfur ráð fyrir, og er ég
Iþó alt af bjartsýnn. Slík stairfsemi
verður æskumönnunum ii! ómet-
anlegs þroska og þjóðinni fundiö
fé.“
Hvemig var vinnuskólinn í
feirkihlíð skipulagður?
Stigtiagniflg.viBBa$k61'
Tilgangur og takmark vin;nu-
skólans var:
1. Að rýma til á vinn.umarkað-
|num í bænum, með því að taka
Þamnjg var síarfsemin í fyrria.
í vo;r hófst sikólimn 23. maí og
lauk 22. júní. — Nemendu'r voru
falls. 25, eims og í fyrra sumar.
Tilhögun skólaras var í nálega
jöllum greinum eims. og sil. ár.
Piltarnir unmu það sem hér
segir:
Víð byggingu Skíðheimabraut-
ar unrnt þeir alis 908 stundir.
Þar eð ókieift reyndist að
flytja að mægilega mikiið af gras-
þökum til þess að þekja leik-
flöt þá, sem gerð var sl. sumar,
var þar nú gerður kartöflugarð-
br. Auk þess vovu gerðir allstórir
Frá Steindá
Akureyrarferðir.
Alla mánudaga og fimtudaga.
Hraðferð aila fimtudagfl frá Akran*sl; lagt *f EtaS úr
Reykjavik ki. 7 árd. með mk. „LáSffégSi",
Þingvallaferðir.
Þrjár ferðir á dag.
Frá Reykjavík kl. IOV2 árd., U/s »£ 5 slii.
Frá Þingvmllum kl. U/s, 6 i‘if 71/2 Sfttd.
Eyrarbakkaferðir.
Tvær ferðir á tlag, árd«gis *g s%d«gis.
Keflavíkur- og Sandgerðisferðir.
Tvær ferðir á dag, árd«gis «g sfid<í|ís.
Grindavikurferðir
Ein ferg á dag.
Guilfoss- oo Gejrsisferðir
Skemtiferð nm Langarvato, Lyngdals«
heiði og Þinjivelii alla sæsnnaðaga
kl. ð ártfegls
SIehí Igso.
Það er ófrúlega létt að þvo ár
Þvottaduftínu Perlu
Ohreinmdin reuua fyrirhafnarlaust úr þvottin-
um og hann verður hvítur og i a 11 eg ur
matjurtagarðar innan og ofan við
skólaselið, nokkuð af þeim í
landi, sem mjög erfitt var að
yinna. Nýir garðar, gerðá'r í sum-
ár, eru alls ca. 700 ferm. I garða
þessa voru aðallega settar kart-
öflur og sáð tii gulrófna, einnág
þæpur, gulrætur, radísur, græn-
k’ál, salat o. fl. Vinnuskólinn
greiddi andvlrði útsæðis, fræs og
áburðar, en vinnuskólapiltarnir fá
úppsjkerunia í hausf, enda annist
þeir uppskeruvinnuna.
Gangstígur (1 mtr. á breidd)
var gerður frá seiinu út í fagran
hvamm, sem er í m'iöju skógljendi
Birkihlíðar, I brattanum ofanvert
við hvamm þenna, sem hlotið
hefir heitið Fagrihvammur, er
stórgrýtt, en gróið á mLlli. Vex
birki alt í Ikrirag og nokkrar hrísl-
úr inn á milli steinanna. Um all-
|an þenna: hvamm, í lautir og
holur milii steina, voru sl. sum-
ar, 'en þó einkum í suimar, gróð-
úrsettar fjölmargar tegundir inn-
lendra og erlendra blómplantna,
m. a. burnirót, valihiumall, rnjað-
arjurt, helluhnoðri, úlfabaunir,
ýenusvagn, svefnjurt, kerfill, bell-
is, kornblóm o. m. fl. Enn frem-
Wr greni- og furuplöntur, reyni-
viður og álmur.
I skóglendi Birkihlíðar gróður-
settu piltarnir ca. 1500 furu- og
greniplöntur, sem Skógræktarfé-
(lag is.lands hafði gefið skólanum.
IVar furan gróðursett í margföld-
um röðum meðfram girðingunni,
en einkum þó í sikóginum og
brekkunni miili Fagrahvamms og
skólaselsins.
Þá lögðu piltarnir riimlega 180 ;
mtr. af bílvegi þeim, sem á aði
tengja su rn ar b úst a ð ab ve rf ið i i
Tungudal við bílvegiran, sem
liggur frá isafirði ian í daliiran.
Auk þesis, sem nú hefir veriðú
néfnt, unnu piltarnir allmikið að-
skmðgarðinum, sem er neðan vib»
húsið, grófu fyrir rotþró, gerðu
iokræsi og veittu vatni frá fag--
urri gras,- og lyngbrekku, sem:
er rétt við bæjarlækinin, sem fell-
íir niður utanvert við hlaðið.
Útvarpstæki var komið upp í
Birkihlíð á miðjum námsítífflan-
um.
Nokkru fyrir lok námsitknans
Sitofnuðu 15 piltanna með sér
ræktunarféiag af eigin frum-
kvæði. Af þeirri uppsikeru, s®m
piltarnir fá í haust í Birkihlíð,
verður haldið eftir útsæði í nýju
garðana, sem þeir eiga sjálfir að
eiga og annast að öllu leyti og
bæjarstjórn hefir látið þá fá.
, í þes.su, sem ég hefi nú sagt,
koma fram í siórum dráttum
sikoðanir min,ar á þvi, hváð við
eiguni að gera til að varna því,
að unglinígarnir farist í iðju- og
(Frh. á 4. siðu.)