Alþýðublaðið - 21.09.1937, Blaðsíða 2

ÞRIÐJUDAGINN 21. SEPT. 1937.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
HEYRT OG SEÐ

•• r
SJOTIU ÞUSUNDUM
SKILAÐ
Alrikisstefnan
eftlr INGVAR SIGURÐSSON.
Kærleikurinn er í heiminn borinn til þess aö útrýma grimd-
inni og svifta hana valdinu og möguleikanum tíl þess að skapa
mðnnunum þjáningar og takmarkalausa vanilðan.
Þ&ss vegna hljáta hin miklu kærkiksgeni hinnar rússnesku,
itölsku og þýzku þjóðar að hefja sterka og einbeitta baráttu
giegn hinum hroðalegu fangapyntingum og dómsmorðum vald-
hafanna og hætta aldrei þeirri haráttu fyrr en yfir lýkur.
Því að kærleikurinn krefst þess, að grimdarofsi esnræðlsfant-
anna sé brotinn á bak aftur, hvað sem það bostar.
Til Akureyrar
alla daga nema mánudaga
ÍKlfPfllF aUa mIðvikwda8a- fö*tudaga,
IIIkUIvÍUíI laugardaga og sunnudaga.
2ja daga ferðlr þriðjudaga og fimtudaga.
Afflreiösla í Bejhjavfk: Bifreiðastöö tslanðs slnl 1540'
BIFRE1ÐAST0B AKUREYRAR.
1
MENN hafa oft deilt um það,
hvort til væri nokkuö, sem
héti íslenzk heimspeki. Til þess
að taka af allan vafa um þetta
ínál er eftirfarandi vísa birt: '
Sjá helmyrkvans bákn yfir hlóð-
um hins úrætta lífs.
f húsviltri þögn liggur grátstafur
mannkynsins falinn,
*em aflvana stuna frá egg vors
bitlausa hnífs.
í algeimsins vídd reyndist þver-
málið tæplega alin.
Vér sitjum í hnakk vorra fýsna
sem hlakkandi spé,
við hrlngspilsins storkandi óm
eða tollsvikið glingur.
Vér spyrjum hinn skrælnandi
svörð eftir föður vors fé
uns flaumósa tunga vor þagnar
og eldblaðran springur.
• •
•
Kjarval var einu sinni að mála
á Þingvöllum. Gékk hann þar
um vellina og rakst á hest, sem
hímdi þar vesaldarlegur. Kjarval
gékk að hestinum og sagði:
— Heyrðu góði! Ég held þú
ættir að velta þér!
Hesturinn sperti annað eyrað
og hélt áfram að híma.
— Heyrðu góði! Ég held þú
ættir að velta þér! sagði Kjarval
aftur.
Jálkurinn hreyfði sig ekki. Brá
þá Kjarval sér úr jakkahum og
velti sér. Þegar klárinn sá það,
Iagðist hann niður og velti sér,
stóð á fætur, hristi sig og fór að
kroppa.
* *
*
Á alþingishátíðinni 1930, þegar
kantata Davíðs Stefánssonar var
sungin, urðu margar lyriskar sál-
ir, þar á meðal Sigurður Eggerz,
hrifnar af kvæðinu: „Brenn-
ið þið vitar." Eitt sinn
var Sigurður að raula versið og
var Jónas Jónsson þar nærstadd-
ur. Vék hann sér að Sigurði og
Sagði:
Heldurðu, að þú hafir nú slrilið
almienniLega það, sem þú ert að
fara með?
Faðir hans brosti. Mick var allt
af dálitið grobbinn á hættuleg-
ustu augnablikunum.
— Þú hefir nokkuð mikið sjálfs
traust, drengur jminn!
— Ef maður tneystir sér ekki
sjálfur, faðir minn, þá er ekki
hægt að búast við því, að aðrir
tneysti manni. Ég geng ekki með
þessa blessaða vangildistilfinn-
ingu, sem allir þjást af nú á dög*
um. Nú er klukkan hálfeitt. Við
bíðum hér í þrjá klukkutima, ef
þér er jþað ekki á móti skapi.
— Það er mér sannarlega ekki
móti skapi. En ég vildi óska, að
okkar ágæti gestgjafi hefði skil-
ið okkur eftir fáeina stóla, til þess
að hvíla lúin bein. Mér þylrir
tekkert skemmtilegt að þurfa að
Standa hér upp á endann.
— Jæja, seztu þá á gólfið, þú
deyrð ekki af því!
Þeir gátu ekki taiast meira við.
—■ En stirðnuðu báðir upp. Það
beyrðist fótatak í fjarska. Mick
læddist að dyrunum. Svo varð
hann truflaður í svipinn. Fóta-
takið virtist nefnilega ekki korna
að framan. Hann horfði upp i
looftið. Máske var einhver að
ganga um gólfið uppi yfir þeim.
En hijóðið virtist ekki heldur
— Ég beld það sé ekki mikill
vandi að skilja það, siagði Sig-
urður.
— Hvað heldurðu að hann eigi
við með þessu: „Hetjur styrkar
standa við stýrisvöl"? Það
er náttúrlega við Tryggvi
(gleymdi Einari á Eyrar-
landi). — Og þetta: „nótt til
beggja handa,“ það er náttúrlega
íhaldið og kommúnistar. Og þetta
„særótið þylur dauðra manna
nöfn,“ það eru, skal ég segja þér,
menn eins og þú og þínir nótar.
En þetta „Bnennið þið vitar, lýsið
hverjum landa, sem leitar heim
og þráir höfn,“ ja, það er nú
bara „dumt" hiá Davíð. Hann á
bara við Vestur-íslendingana, —
sem Langaði heim á alþingishátíð-
Ina.
• •
*
Franskur þingmaður stóð inni
á bar og var að fá sér staUp. Kom
þá maður til hans, sem tók hann
tali. Fóru þeir iinn í hliðarherbergi
og ræddust þar við stundarkom.
Þegar þingmaðurinn kom inn
aftur, fór kunningi hans að ger,a
gys að h'Onum fyrir það, hvað
hann skriði fyrir kjósendum sín-
um.
— Þetta var ekki kjósahdi
minn, sagði þingmaðurihn. Hann
er læknir heima í kjördæmi mínu
og um allar kosningar vitjar
hann andstæðinga minna og skip-
ar þeim að halda kyrru fyrir á
kosningadaguin.
• •
•
Siggi litlú kom klukkutíma of
seint í skólann.
— Hvernig stendur á því, að
þú kemur svona seintV spurði
kennarinn.
— Það var maður, sem misti
krónu á götunni, og það komu
svo margir til þess að hjálpa
honum að leita, sagði Siggi'.
— En hvað kom þér það við?
sptirði kennarinn.
— Ég stóð á krónunni, sagði
Siggf.
koma þaðan. Og samit sem áður
færðist fótatakið stöðugt nær og
nær.
Faöir hans fór að verða dálítri
ið taugaóstyrkur. Honum var illa
við allt dularfuUt. Mick stakk
vasaljósinu í vasiann og tók upp
bæði skammbyssuna og kylfuna;
svo færði hann sig dálítíð frá
dyrumun. Nú var auðheyranlega
hvatlegt fótatak. Mick hnyklaði
brýmar. Þessi gáta varð stöðugt
flóknari og flóknaxi. Það virtist
Svo, sem fótatakið nálgaðist
vegginn beint á mótí dyrunum.
AHt í einu var numið staðar; Mick
gékk lengra Jinn i klefann og
faðir hans tók sér stöðu við hlið
hans. Svo beyröist skyndilega
smellur og á eftir heyröist suð-
andi hljóð, eins og í einhverskon-
ar rafvél.
Mick gxeip andann á lofti. Mjóa
Ijóskeilu bar í gegn um vegginn
beint á móti dyrunum og eftir því
sem sekúndumar liðu, bmikkaði
ljóskeilan og ljósið varð bjiart-
ara. Það sem virtist ómögulegt
Þvar nú aö gerast. Bakveggurinn
klofnaði í tvent um miðjuna, að
ofan frá og niður í giegn og sinn
belmingur rann til hvorrar hlið-
ar.
IHALDSBLÖÐIN hafa nú í
liangan tima verið að knefj-
ast þess af stjórn Síldarverk-
smiðja ríkisins, að mjölið yrði
selt ódýrara til bænda heldur en
heegt er að fá fyrir það í öðmm
löndum, eða sem þau kalla með
kiostnaðarverði. Og 15. þ. m.
stendur fyrirsögn í lei&ara eins
íhaldsblaðsins: „Sjötiu þúsundum
skilað.“ 1 þeirri grein er sagt
— að nú hafi fóðurmjölsheildsala
ríkisins neyðst tíl að lækka verð-
ið á fóðurmjöli úr 22 krónum
niður í 20,25.
Ot af þessum skrifum blaðsins
er ekki úr vegi að minnast á
og rifja upp skrif blaðanna frá
þeim tíma, sem nekstur þessa fyr-
irtækis var að byrja.
Þá var ætlunin sú, að verk-
smiðjurnar tækju við afla skip-
anna til vinnslu og kæmu afurð-
unum í verð en svöruðu ekki
út við móttöku nema lágu áætl-
ur.arverði strax,en bættusvoupp,
eftir á, þegar allar afurðimar
væru seldar — líkt og sláturfé-
lögin gera. Þetta var látið hieita,
að sjómenn fengju hið raunveru-
lega verð, en sökum ýmsra van-
kanta á þessu fyrirkomulagi, —
beittu fomstumenn Alþýðuflokks-
ins, fyrir hönd sjómanna og eftir
beiðni þeifra, sér fyrir því, að
verksmiðjuxnar keyptu síldina
ímð fyrirfram ákveðnu verði á
áii, til þess að sjómenn gætu
fengið hlut sinn greiddan tim lieið
og þeir fóru úr skipsrúntí.
Þegar þessi ákvörðun var tek-
In, sem ég tel hina beppileguistu,
var ekki meiningin, að yrði hagn-
aður eitthviert árið, þegar búið
væri að borga allian reksturskostn
að ásamt ákveöinni útborgun til
sjómanna og útgerðarmanna það
árið, að verksmiðjurnar ættu að
lækka verð sitt á innanlandsmark-
aðinum niður fyrir það verð, sem
hægt væri að selja það á .erlend-1
an markað.
Að mínum dómi á hagnaður
hvers áns að fara til þess að
endumýja verksmiðjumar eða
geymast tíl næsta árs til þess að
hækka kaupverðlð það sumar, eða
* SJÖUNDI KAFLI.
NEÐANJARÐARKLEFARNIR.
MícK rann kalt vatn milli skinns
og hörunds, en þó hafði hann fult
vald á sjálfum 8 r Rifan á veggn-
um var ekki meira en tveggja
þumlunga breið, þegar hann tók
viðbragð og hljóp út að öðmm
belmingnum. Vélin hélt áfram að
suða og stöðugt stækkaði rifan.
Faðir hans hafði gengið að veggn
um hinumegin rifunnar.
Mick var að hugsa um. hvenær
vélin myndi ‘stanza og hverau
stórt opið yrði. Ef veggimir
rynnu alveg út til enda, þá gátu
þeir fieðgamir ekki leynst. Stöð-
ugt heyrðist suðið í vélinni og
ljósið streymdi inn um rifuna.
Bilið var (orðið um hálfur mieter á
breidd, þegar v suðið hækkaði
skyndilega í véiinni og smáþagn-
aði síðan, þar til steinhljóð varð.
Mick starðí á opið og nálgaðilst
haegt og hægt með kylfuna í anbr
ari beendinni og skammbyssuna
í hinni. Mick hafði ákveðið að
Iáta kylfu ráða kasti, hvað sem
í skærist.
Vofukend vera nálgaðist opið.
Mick hafði kylfuna á loftí og
reiddi hátt tíl höggsins. Kylfan
var ekki meira en örfáa metra
frá höfði andstæðingsins, þegar
Mick gat á síðustu stundu breitt
stefnu svo að kylfan lentí af
beljarafli á veggnum og féll síð-
an niður. Mick þrýsti skammþ
koma i vcg fyrir iækkun til sjó-
manna, ef afurðimar falla á er-
lendum markaði.
Ég tel því mjög ranglátt gagn-
vart sjómönnumi og útgerðarmönn
um, ef ríklsstjóm og stjórn SíLd-
arverksmiðjanna ætla sér að
selja afurðir verksmiðjanna
Lægra verði á innlendum markaði
fteldur en hægt er að selja þær
á erlendum. En það er auðskilið
mál, hversviegna íhaldsblöðin
vilja draga hér frá ríkisverk-
smiðjumun. Það er sökum þess,
að ýmsir einstaklingar og félög
.eiga líka Síldarverksmiðjur, sem
verða að kaupa síldina sama
verði og ríkisverksmiðjurnar á-
kveða. En meÖ þvi að láta ríkis-
verksmiðjumar gefa um 70 þús-
undir eða meir af þessa árs fram-
kiðslu, hlýtur það að draga úr
getu þerrra, að kaupa síldina eins
háu verði næsta sumar, og víð
það lækkar einnig verðið hjá
verksmiðjum einstaklinganna, sem
þá þurfa ekki ef til vill að kaupa
málið nema 7 krónur næsta sum-
jar í staðinn fyrir 8 kr, í ár. Þar
að auki þurfa þeir ekki að
borga eins háar prósentur til
þeirra, sem taka prósentur af sölu-
verði aflans.
Hér er þvi sýnilega ekki ein-
göngu um umhyggju fyrir bænd-
um og því síður sjómönnum að
ræða, heldur ótvínæða hags-
munahvöt, eins og vamt er, um
leið og verið er að reyna að hafa
af sildarverksmiðjum ríkisinis, til
þess að þær geti síður haldið á-
íram að greiða sjómönnum og
útgerðarmönnum jafn hátt verð
og þær gerðu í sumar. Ég tel að
sjómönnum og smáútgerðar-
mönnum beri engin skylda, öðr-
um stéttum fremur, að selja sín-
ar afurðir innanlands lægra verði
fen hægt er að fá erlendis og ég
býst vlð, að bændur yrðu ekki ve!
ánægðir, ef þeim væri gert að
skyidu að selja sínar afurðir
miklu lægra verði innanlands
holdur en þeir gætu fengið með
því að flytja þær út úr landinu.
Eða hvað myndu stórútgerðar-
menniimir segja, ef þeiim væri
byssuhlaupinu að baki andstæð-
ingsins, sem þegar snéri sér við.
Það var kona. Mick sá inn í ívö^
blá augu, sem störöu á hann
óttaslegin,, sá náfölt andlit og
titrandi variír. Stúlkan reikaði,
hristi höfuðið og féll loks í faðm;
Mic‘k. En hann þorði ekki að
eiga neitt á hætíu.
— Gangið eitt sk'ref aftur á
bak — eða ég skýt, hvíslaði hann.
Hún reikaði aftur á bak og hafði
nærri bvi rekist á föður haos.
Mick horfði á hana einu sinni
ennþá, og komst að þeirri niður-
stöðu, að hún var ekki að Leika.
Hún var áreiðanlega hrædd. Var-
ir hennar bærðust, eins og hún
vildi reyna að segja -eittbvað.
— Takið þessu með stillingu,
sagði hann vingjarnlega. Ef ekk-
ert býr undir, þá þurfið þér ekk-
ert að óttast.
Faðir hans lagði hönd sína á
öxl hennar og hún bældi niðri í
sér meyðaróp. Hún hafði ekki tek-
ið eftir honum fyr. Hún skalf
frá hvirfli til ilja, og Mick átti
v-on á því á hverri stundu, að
það liði yfir hana, en hún hark-
aði af sér og varð ról-egri. Hann
gægðist út um opið og k'om- auga
á langan, mjóan gang, sem vár
lýstur af rafljósum. Gangurinn
var um 20 m-etrar á l-engd og
beygði því næst til vinstri. Aftur
beindi hann athyglinni að ungu
stúlkunni.
Hún var lítil og grannvaxin
kringluleit og virtist tæpast orð-
gert að' skyldu að selja verka-
(Fðlki 1 kaupstöðum lan-dsins salt-
fiskskippundiið 2—3 krónum
lægra heldur en þeir fengju á
erlendum markaði? Að öllu þessu
athuguðu hlýtur það að vera skil-
yrðislaus krafa allra sjómanna og
þeirra, sem eiga afkomu sína
undir þessum atvinnurekstri, að
ríkissjóður greiði þær ivilnanir,
sem bændum eru ætlaðar í fóð-
ÚTbætiskaupum vegna óþurkanna
í sumar.
ineiiiaiar stækki
skála siaaí Jóselsdal
Þelr etia enfrenir að varða
Yegiu ipp eltlr.
RMENNINGAR eru nú að
stækka sklðaskája sinn I
Jósefsdal, og einnig eru þelr að
byggja þar vatnsþró.
Við skálann hefir tilfinnanle^a
vantað skíðageymslu, -og á þessi
viðbótarbygging að verða skíða-
geymsla og forstofa.
Undir geymslunni befir svo- ver-
ið byggð vatnsþró, siem mun
rúma 30—40 tunnur af vatni. —
Verður svo vatninu dælt upp og
það síðan leitt inn í eldbúsið.
Er búið að byggj-a vatnsþróma
og verið að 1-eggja undirstöðu að
skíðageymslunni.
Aðeins félagar úr Ármanni hafa
unnið þarna og hefir veriið unni-ð í
sjálfboðavinnu. Hafa verið þar
efra 10—20 Ármenningar dag-
Iega undanfarið.
Þá hafa Ármienningar eininig í
hyggju að varða veginn upp í
Jósefsdal, því að þar er oft villu-
gjamt, ef nokkuð er að veðri.
Áheit til Slysavarnafélags Is-
tends.
Frá Þ. B„ Reykjavík, kr. 10,50.
D. kr. 20,00. M. A., Reykjavík
'kr. 10,00. N. N. kr. 50,00. Elín
Jónsdóttir, Iiólmavik, kr. 5,00. E.
K. kr. 50,00. H. F. J., Reykjavík
kr. 5,00. Ónefndur, Reykjayjk kr.
10,00. Önefmdur, Eyrarbakka kr.
2,00. S. S. Reykjavík kr. 10,00.
M„ Reykjavík kr. 5,00. — Kærar
þakkir. — J. E. B.
Haustfermlngarböm
geri svo vel að koma í dóm-
Skemtileg íprótt
á Sandskeiðioi.
AI ejrinl — f fiiiYðiIia.
, ____ i i ! )
VIFFLUGFÉLAG Islands æfir
nú um hverj-a helgl svifflug
á Sandskeiðinu. Var blaöamönn-
um boðið á sunnudag að horfa á
þcssar æfingar, og eru þær ákaf-
lega skemtllegar.
Um 18 píltar tóku þátt í æfing-
únu-m í gær, og em meðal þefrra
skrifstofumenn, verkamenn af
Eyrjnni og bílsf'ó ar.
Settust 'þeir í i ::n;a, girtu um
s:ig böndin s ;J þeir væra
stöðUg(ir, grtpu um stýrisútbún-
aðinn og svifu síðan hátt í loft
upp og lentu prýðilega á saud-
jnum.
Flugan er sett á skíði eða
rennu, en langt burtu er bí-lf með
spjli á, og taugin frá þvi er fest
í flugu-na. Þegar gefið er merki
frá flugunni, er kraftur settuir á
fepilið og þýtur flugan þá hátt í
loft upp, en flugmaðurinn slepp-
ir tauginni þegar ha-nn álítur að
hann -sé ko,mjrm í nægilega hæð.
Er þetta ágæt iþrótt, og var
það óvinsælt verk, er Sigurð-ur
Jónsson flugmaður hafði, að
gæta þess að piltarnir æfðu eftir
röð — allir vildu fá að reyna a'lt
af.
30 piltar eru nú í Svifflugfé-
laginu, auk þess tvær stúiikur, sem
ekki vilja vera minna á lofti en
piltarnir, — og alt af fjölgar í
félaginu.
Félagið hel-dur fund í Oddfel-
lowhú-sinu uppi á miiðvikudags-
kvöl-d. Eru þangað allir velkomn-
ir, s-em vilja gerast félagat eða
óska eftir upplýsingum um það.
„Er þetta ekki kostnaðarsöm í-
þrótt?" spurði Alþýðublaðið eina
flughetjuna.
„Nei, góði, bezti, ég eyði meiru
ef ég er í bænum á sunnudög-
um.“
Skamt frá æfingastöðinni eru
tjöld; þar er suðuvél og ágætar
veitingar.
kirkjuna tíl vi-ðtals i þessari viku,
til séra Friðriiks Hallgrimssonar
miðvikudaginn kl. 5 síðdegis -og
til séra Bjarna Jónssonair fimtu-
daginn kl. 5 síðdegis.
Davfd Hamei
Dartmeor bfiOnr.