Alþýðublaðið - 21.09.1937, Blaðsíða 3

ÞRIÐJUDAGINN 21. SEPT. 1937.
ALÞfÐUBLAÐIÐ
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
BITKT iAdI .
F. R. VALDEMÁRSSON
AFORBIB8LA:
ALÞYBUHUSINU
(langnnsiir trá HverfisgStu).
SÍMAR: 4800 - 4908.
4900: Afgreiðsla, auglýsmgar.
4901: Ritstjórn (innlendar fréttir).
4902: Ritstjóri.
4903: Vilhj. S. Vilhjálmsson(heima)
1904: F. R. Valdemarsson (íieima)
1905: Alþýðuprentsmiðjan.
4906: Afgreiðsla.
ALI»T»UPBENTSMI0ÍAN
Helztn áeieinlngs-
ðtriðin.
A RANGURINN af fundi sam-
einingamefndanna á sunnu-
daginn varð minrai en vænta
hefði mátt og æskilegt-hefði ver-
ið.
Af hálfu kOirunúnista hefir fátt
nýtt komið fram, og viðleitni
peirra til að mæta tiliögum Al-
þýðuflokksins virðist minni en
æskilegt væri.
' Þó verður ekki annað séð, en,
að svo margt sé þegar fundið
sameiginlegt ineð flokkunum, að
sameiningargrundvö 11 ur sé fyrlr
Íhendi, og það þegar á þessu
hausli.
Helzta ágreiningsmáiiö virðist
vera afstaða hins sameinaða
flokks til Alþýðusambandsins, >pg
er því vert að gera sér sem ljós-
ast, hvað þar ber á milli.
Kommúnistar halda því frairi;.
að ekkert skipulagslegt samband
elgi að vera milM flokksins og
Alþýðusambandsins.
i Ef Alþýðusambandsþing kenrur
faman i haust, ætti það eftit til-
lögum þeirra að breyta lögum
Alþýðusambandsins þannig, að
frað yrði hreint verkalýð'ssam-
band og í engu sambaindi við
pólitíska flokka. Fengist þessi
samþykt ekki, virðist svo sem
það gætl þýtt, að ekki yrði meira
um sameiningu talað að sitnni.
Menn verða að gera sér Ijóst,
að jafnvel þó samninganefnd Al-
jþýðuflokksins og Alþýðusam-
bandsstjórn yrðu sammála um
það, að beita sér fyrir að fá sMk-
ar tillögur samþyktair á þinginu,
er erigin tryggiug fyrir því, að
þær næðu fram að ganga.
Það eru því allar líkur tii, að
sameiningin rayndi strauda á
þessu atriði, ef kommúnistar
héldu fast við þá stefnu, sem
jþeir til þessa hafa haldið fram í
þessu atriði.
Nefnd Alþýðuflo.kksins hefir
hins vegar lagt til, að eftir að
sameining hefir farið fram, verði
koslð til Alþýðusambandsþings,
og þá sérstaklega með tilliti til
skipulagsmálsins. Væri þessi leið
farin, myndu þeir menn, sem nú
fylgja Kommúnistaflokknum að
málum, fá kjörgengi til þingsins
sem meðlimir hins sameinaða
flokks, þá myudu og þau verk-
iýðsfélög, sem kommúnistar nú
ráða mestu í, og enn standa utan
Alþýðusambandsins, senda full-
trúa á þetta þing, og verður því
ekki annað séð, en að þeim
mönnum, sem þá kyinnu að vilja
slíta öllu samhandi milli flokks-
ins og Alþýðusambandsiins, gæf-
ist fullur kostur á að beita sér
fyrir því, og kæmi þá vitanlega i
ljós, hvað meirihlutinn vildi, en
meirihlutinn á að dómi beggja
þeiria flokka, sem nú tala um
kameiningu, að ráða.
1 fæstum orðum sagt, virðist
um það deilt, hvort núverandi Al-
þýðusambandsþing, þar sem
kommúnistar eru útilokaðir, eigi
að taka ákvörðun um saimband
flokksins og Aljjýðusambandsins,
— það er tillaga kommúnista, —
eða Alþýðusambandsþing, sern
kosið er eftir sameiningu flokk-
Breytinflatillðpr frá nefnd Kommúnistafiokksins
við tiliðgnr samninganefndar Alpýðnflokksins.j
Samkvæmt ósk uefndar Al-
þýðuflokksiins gerir nefnd K.F.I.
eftirfarandi breytingatillögur við
tillögur Alþýðuflokksnefndarlnn-
ar:
1. grein orðist svo:
Sameiining flokkanna fari fratm,
þegar báðir flokkamir hafa hvor
í sínu lagi samþykt stefnuskrá,
starfsskrá oig skipulag hins sam-
eiinaða flokks. Sé það framkvæmt
þannig:
a. Nefndirnar koani sér saman
um aðalatriðiin í stefnuskrá, stia’rfs
skrá oig skipulagi hins sameinaða
flokks og skiii sameiginlegum til-
lögum hvor til sinnar flokks-
stjórnar.
b. Flokksstjórnirnar ltomi sér
endanlega saman um þiesisár til-
lögur og kveðji til flokksþinga
beggja flokkanna með skemmsta
löglegum fyrirvara.
c. Fiokksþing Alþýðuflokksins
(Alþýðusambandsþing) og þing
Komm ún istaf lokksins samþykki
lillögurnar um sameiningueinsog
flókksstjómirnar hafa orðið sam-
mála um þær. Þegar slík samþykt
hefir farið fram á Alþýðusaml-
baindsþinigi, segi Jafnaðarmiainna-
félögin sig úr Alþýðusambandinu,,
sem þá ier orðið hreint verkiý'ðs-
féliagasamhand og haldi nafninu:
Alþýðusamband Isiands. Áður en
þingi þesís sé sMtið verði lögum
Alþýðusambandsins breytt þann-
ig, að allir löglegir meðl|imir fé-
laganna í sambatndinu hafi sama
rétt innan sambandsins oggerifé-
lögum sambandsins að skyldu að
fylgja sömu reglu mnan félags.
d. FuIItrúar deiltía Kommúnista
flokks Islands og fulltrúar jafn-
aðarmanuaféliaganná, kosnir eftir
sömu reglum í báðum flokkuimí,
komi síðan saman á stofnþing
hins nýja flokks og sam'þykki,
þar endanliega stefnuskrá hans og
skipulag og setji honum lög og
starfsskrá fyrir fyrsta tímabilið
þar til nýtt flokksþing kemur sam
an, og kjósi honum stjóm. —
Flokksstjómimar ásamt nefndumi
frá flokksþihgunum geri sameig-
inlegar tillögur til hiins nýja
flokksþings um stjórnarkosningu
og alla starfisskiftingu til þess
að fyrirbyggja hugsanlegar deilur
um j>að.
e. Rieglulegt þing Alþýðusami-
bandsins 1938 sé kállað saman
ekki siðar en í fiebrúar — mars og
hafi áður verið sameinuð í samr
bandið þau verklýðsfélög, sem
enn eru klofin.
2. grein:
Þessari grein leggjum við til
að sé breytt algerlega, þannig að
þiar komi inn kaflinin b. 1—6 úr
tillögum okkar.
3. grein.
Á eftir orðunuim „á 13. þjngi
þes9‘" komi: en hliðsjón sé tekin
til tíliagna K.F.Í. í bréfi tiiJ Al-
þýðuflokksins, dags- 6. júlí 1937,
og starfsskráin öll endurskoðuð
með tiliiti til breyttrar skipulags-
afstöðu flokksins gagnvart verk-
lýðshreyfingunni. Komi flokks-
stjórnirnar sér saman unx endan-
legt uppkast að starfsskrá, er lagt
sé fyrir stofnþingið.
4. grein:
a-Uftur orðist svo: Flokkur og
anna, þar sem allir meðlimiir hins
sameinaða flokks innan verklýðs-
félaganna eru kjörgengir, og þa,r
kosnir með sérstöku tilliti til
þessa máls; það er tillaga Al-
þýðuflokksmanna.
Vonandi fallast kommúnistar
Við nánari athugun á þessa til-
íögu.
verklýðsfélagasamband séu
skipulagslega aðskilin og hvort
öðru óháð. Flokkurinn saman-
standi af pólítískum félögum
(flokksdeildum), einu á hverjum
stað, og gangi sérhver meðlimur
inn sem éLnstaklingur og skuld-
bindi öig persóðulega til að
fylgja stefnuskrá flokksins,
greiða flokksgjöld og ‘tarfa fyrir
flo'kkinn.
b-liður: Á eftir orðinu „flokks-
þíngum" bæt'ist inn: „og jafn-
friamt sé gagnrýni leyfð sam-
kvæmt nánar settum reglum í
blöðum og tímaritum flokksins".
c-liður: Sjá 2. gr.
Gremargerð
Nefnd Alþýðuflokksins hefir
lagt til, að flokkarnir skyldu
sameinaðir tafarlaust þegar á
þessu hausti. Við erum samþykk-
ir því að sameiningiin fari fram
svo fljótt sem auðið er. Hins veg-
ar teljum við sjálfsagt, að vand-
aðar tiilögur um stefnuskrá,
starf&skrá og skipulag hins sam-
einaða f'.okks séu fyrst samþykt-
ar á þinguim beggja þeirra
fiolcka, sem leggja á niður, en
meðlimir þeirra eiga að vera
stofnendur hins nýja flokks.
Okkur finst það beinasta og
eðlilegasta leiðin, að nefndir
flokkanna geri frumdrætti að
þessum tillögum og leggi þær
síðan fyrir stjórnir beggja flokk-
anna, sem síðan reyni að komast
að samkomulagi um breytingar
á tillögum nefndanna, ef stjórn-
irnar geta ekki fallist á þær ó-
breyttar.
Þá fyrst er orðið mögulegt að
leggja tillögurnar fyrir þing
beggja flokkauna, sem við ætl-
Umst til að boðuð yrðu með
skemsta löglegum fyrirvara til
þess að tefja ekki málið að ó-
þörfu. Auðvitað yrðu flokkarnir
að kalla Jressi þing sín saman
samkvæmt Jreim r'egium, sem þar
urn gilda í hvorum flokki.
Þegar þing beggja flokkanna
hafa samþykt tillögurnar óbreytt-
ar eins og þær voru lagðar fyrir
þau, er fyrst fienginn sameining-
argrundvöllur.
Þáð, sem við teljum að sam-
eina beri, er raunveruiega tvent:
Annars vegar hinir pólitísku
flokkar og hins vegar verklýðs-
fiéiögin, sem eins og kunnugt er
em sums staðar kloftn. Þar sem
við emm þeirrar skoðunar, að
slíkt sambland verklýðsfélaga og
pólitískra félaga, sem átt hefir
sér stað í AlþýÖusambandinu til
þessa, hafi lamandi áhrif á þróun
og vöxt beggja þessara tegunda
félagsskapar, álítum við sjálfsagt
að skilja skipulagislega á miilli
þeirra um Ieið og einn flokkur
er myndaður. Einfaldasta leiðin
til þess er að okkar áliti sú, að
jafnaðarmannafélögin gaingi úr
AlþýðUsambandinu, en að þaö
jafnframt nemi úr lögum sínum
ákvæðið, sem sviftir þá, sem ekki
vilja viðurkenna pólitíska skuld-
bin d ingu j afn a ða rm annaféi ag-
ánna, rétti til þess að gegna trún-
aðarstörfum, sem félag þeirra
kann að hafa kosið J>á til að
gegna, hvort heldur er innan
sambandsins eða viðkomandi fé-
lags. FuLt jafnrétti allra löglegra
meðlima verklýðsfélaganna telj-
um við vera aðalskilyrðl fyrir
góðu og árangursriku samistarfi
í hagsmunabaráttunni.
Á stofnþingi Lriins nýja flokks
verða báðir aðilar vitanlega að
vera jafn réttháir og það teljum
við nást með því, að báðir flokk-
ar kjósi til þess eftir sömu regl-
um, sem yrðu eitt af samkomu-
lagsatriðunum. Enn fremurLeggj-
um við til, að fydtt þiinguin
flokkanna liggi ákveönur uppá-
stungur um menn í stjórn og um
starfsskiftíngu hins nýja flokks,
þar sem annars er hugsanlegt
að einhverjum rulLtrúum kynni
að finnasl hallað á sinn flokk
með uppástungum, sem kæmu
fram að þeim óvörum, og gæti
það valdið deiium og jafnvel
vakið tortryggni, sem hægara er
að forðast ef farið er að eins og
við leggjum til.
Reglu’egt Alþýðusambandsþing
á að halda á árinu 1938, og þar
sem hins breytta sambands bíða
mörg og stór viðfangsefni, sem
taka verður fyrir án nokkurrar
tafar, teljum við rétt að flýta því
þingi svo, að það verði haldið í
febrúar eöa marz, enda verði tim-
anum þangað til varið til þess að
sameina innan sambandsins þau
verklýðsfélög, sem klofin eru, og
■ná inn í það J>eim, sem utan
þess standa.
Stefnuskráratriði.
Báðar nefndir virðast vera sam-
mála um það, að hinn nýi flokk-
ur skuli vera sósialistiskur, að
[>að skuli vera hlutverk hans' að
berjast í broddi fylkingar fyrir
þvi, að afnema auðvaidsskipulagi-
ið og byggja upp sösíalistiskt
þjóðskipulag á Islandi. Þetta er
enda svo sjálfsagður hlutur, að
án þess gæti flokkurinn ekki tal-
ist sannur verklýðsflokkur. AÖ
visu er mögulegt með harðvitugri
baráttu á öllum sviðum að bæta
kjör aiþýðunnar nokkuð innan
auðvaldsskipulagsins.en svo lengi
sem það er ríkjandi, \erðúr al-
þýðan alltaf undirstétt, sem á
undir högg að sækja o|g| í vök að
verjast árásiun auðvaldsins á lífs-
kjör hennar. Til þesls að tryggjaj
framtíð sína verðá undirstéttírnat'
því að stefina hærra og vinna lát-
laust að því, að afinema sjálfit
auðvaldsSkipulagið, sem þjáir
þær, en stofna Jxess í stað sitt
sósíalistiska skipulag. Hluterk
þess stjómmálaflokks, sem und-
irstéttimar skapa sér er að hafa
á hendi forustUnla í [xeissu, en til
þess að koma þvi í framkvæmd
verður hann að njóta stuðnings
alls þorra undirstéttanna sjálfra.
Þessvegna hlýtur það að vera
aðalhlutverk hans fyrst um sinn
að vekja fyrst og fremst allan
verkálýð og allar lágstéttir ti!
meðvitundar urn nauðsyniua á því
að steypa auðvaldstekipulaginu af
stóli fyrir fullt og al.lt og skapá
hjá fólkinu trú á sjálft sig og
möguleika þess að byggja upp
sósíalismann á Islandi. Með til-
liti til þess hve lítil sannfæring
er fyrir hendi hjá íslenzkum und-
irstéttum um það, að sósíalismr
iinn sé þeirra skipulag, álltur
nefnd Konimúnistaflokksins það
sérstaklega nauðsynlegt, að þiettá
sé aðal þátturinn i öllu útbreiðþiu
starfi flokkisins, svo að þeir sem
á hverjum tíma hafa sannfærst
um nauðsyn sósíalismalns líti á-
valt til flokksins sem forustuliöis,
er leiði fólkið til sósíalismans. Og
enda þótt hann taki þátt i mynd'-
un ríkisstjórnar með l>orgaraleg-
um lýðræðisflokkum á þeim
hættutímum, sem nú vofa yfir,
má ekki gera það á þann hátt,
að hann verði á nokkum hátt á-
byrgur fyrir misfellum auðvalds-
skipulagsins, sem hann vill út-
rýma.
Marxisminn.
Nefintí KotmjnlúniS'taflokksins
leggur áherzlu á það, að flokk-
urinn sé marxistiskur. Mariíjsmr
ínn er vísindaleg rannsókn á auö-
valdsskipulaginu frá sjónarmiði
verkalýðsins og uncMrstéttanna yf-
irleitt og Marx, Engels og aðrir,
sem síðan lxafa starfiað í saiiia
a, að því að hagnýta verkaft
3. rnm reynslu síðfustu tíma, hafa
sStapað undirstéttunum vísindaleg
an grundvöll fyrir frelsisharáttu
þeirra. Þjóðfélagsvísindi Marx-
ismans eru þess megnug að koll-
varpa öllum gervivisindum borg-
arastéttarinnar á sviði þjóðfié-
félagsmálanna og tæta sundur
blekkingavef þeirra. Þannig er
Marxisminn bitrasta vopn þess
flckks, sem hyggst að hverfa iólk-
inu frá trúnni á auðvaldið og
skipulag þess og skapa hjá því
trú á skilning á eigin mátt og
vekja hjá því þann eldmóð, sem
meðvitundin um það, að starfa í
samræmi við þróunina, ein er
megnug að skapa. Án sliks vopns
getur flokkurinn ekki verið starfi
sínu vaxinn sem forustulið undir-
btéttanna í frdsisfcaráttu þeirra.
Alþjóðiasamböndin.
Um leið og við í tillögum okk-
ar leggjum sérstaka áherzlu á að
feinmitt hinn sameinaði sósíalista-
flokkur berjist fyrir fullkomnu
frelsi og sjálfstæði Islands og Is-
lendinga, þá viljum við undir-
strika alþjóðlegt eðli flokkslns og
frá upphafi vega sýna og sanna,
gð fullkomið samræmi sé milli
hins þjóðlega og alþjóölega, en
aMs engin raótsetning. Um leið
og við tii samkomulags ieggjum
til að flokkurinn sé utan alþjóða-
sambandanna, viljum við því að
hann hafi vinsamleg samböntíviÖ
bæði II. og III. Internationale (al-
þjóðasambönd jafnaðarmanna og
kommúnista) og við fiokka
þcirra. Það hlýtur að vera á-
hugamál íslenzka verkalýðsins,
að hafa sem bezt sambönd við
bræðraflokka sína erlendis, og
jafnframt er það hagsmunamál
allrar íslenzku þjóðarininar, að
eining geti tekiist milli þessara
alþjóðasambanda, þair sem í þvi
fælist stórum aukið öryggi fynir
Bjálfstæði sniáþjóða eins og ís-
Jendinga gagnvart hinum fasist-
isku ofbeldisríkjum.
En um leið og flokkurinn
þannig tekur afstöðu með alþjóð-
legri einingu verkalýðsáns, lýsiir
hann andstöðu sinmi gegm þeiim
klofningsmönnum, sem ákafast
vinna nú að sundrungu verka-
lýðsins um allan heim, trotskist-
unum svonefndu, sem meira að
segja hafa gerst hjálparhella fas-
istanna með því að gera uppreisn
gegn iýðræðislegri stjórn alþýð-
unnar, þegar hún stendur í blóð-
Ugri borgarastyrjöld við fasiism-
ann. En það gerðu trotskistarnir
í Barcelona i maí þ. á., sem
kunnugt er. Einmitt flokkur, sem
setur vernd lýðræðisins gegn fas-
ísmanum sem aðaiatriðáð í starfs-
skrá slnni, hlýtur að taka á-
kveðna afstöðu gegn þeim öflum,
sem á hættulegustu stund vega
aftan að lýðræðinu.
Verndun lýðræðkins gegn fas-
ismanum.
Nefnd Kommúnistaflokksins á-
lítur, að á meðan hinn nýi flokk-
ur verður að starfa undir auð-
valdssikipulaginu, beri honum
skylda til að stuðla að því, að
stjórnarform þjóðfélagsins sé
sem alira lýðfrjálsast og veiti al-
þýðu sem mesta möguleika til
baráttu fyrir bættum kjörum og
frelsi sínu. Þess vegna verði
flokkurinn að berjast fyrlr að
vernda þau réttindi, sem alþýðan
nú hefir aflað sér, og auka þau
á öilum sviðum. Þar sem hið
borgaralega lýðræði, sem þessi
réttindi alþýðunnar ininan auð-
valdsskipulagsins eru tengd við,
er i stórkostlegri hættu frá aft-
urhaldi og fasisma auðvaldsins,
verður flokkurinn að setja sér
það sem helzta hlutverk sitt sem
stendur, að hrinda sókn auð-
mannastéttarinnair og kæfa fas-
Isma hennar i fæðingunni. Verði
flokkurinn til þess að hafa saim-
vinnu gegn fasismanum með öll-
um þeim öflum, sem vernda vilja
lýðræðið.
Sovétríkin.
Enginn atburður hefir haft aðra
eiins þýðingu fyrir vertóýðjshreyf-
inguna og sósíalismann í heimin-
um og valdatakia verkalýðsins í
Rússlandi með byltingunini 1917
og sköpun hins sósíalistiska
þjóðskipulags þar á síðustu árum.
Einmitt Sovétríkin hafa sannað
fy'rir öllnm heiminum yfirburðj
sósialismans yfir auövaldsjsldpu-
lagið með því aö útrýma atvinnu-
leysinu að fuliu og öliu, afmá
kreppuna og au!k]a í sífellu fiuam-
leiðslu mannfélagains, meðain aUð-
valds&kipulagið er orðliinn slíkur
fjötur á framleiðsluöflunumi að í
ár er i ðna ðarframlei ðsla þesis sú
sama og fyrir 8 árum. Þegar við
þetta bætist að Sovétríkin nú eru
sterkari vörður lýðræðis og sjálf-
stæðis smáþjóðanna í heiminuin
og v'oldugasta aflið gegn fas-
istaríkjunum, þá liggur í augufm
uppi, að flokkur íslenzka verka-
lýðsins, sem vill stefna að sófsíaJ-
isma, vernda lýðræðið og vinna
gegn fasismanum hlýtur að taka
ákveðna afstöðu með Sovétríkj-
unum.
Alylttn ftá Starfs-
Miiafélaiin
* —
Á fundi stjórnar Starfsmanna-
félags Reykjavíkurbæjar, seni
haidinn var í gær tii að ræða um
\v innudei lumál gasstöðva'rkynd-
(aia, samþykti stjórnin eftírfar-
andi áiyktun:
„Stjórn Starfsmannafél. Rvíkur
telur, að kyndarar gasstöðvarinn-
ar hafi með framkomu sinni í
launakröfum sínum, sem mú hefír
leitt til verkfallsdei'lu, gengiö
á mjög ófélagslegan hátt fram
hjá féiagi voru, og enda þótt
starfsmainnafél. hafi mál þeirra
til meðferðar og nú að síðustu
komið því tii leiðar, að tillögur
um kauphætur liggja fyrir bæjar-
ráði, þar sem tillit verður tekið
til launakjara kyndara þeirra,
sem hér um ræðir.
Stjórn Starfsmannafél. þykir
leitt, að slík deila skuli risin,
sem nú er á daginn komið, út
af launakjörum kyndaranna, og
um leið og hún telur framkomu
ikyndaranna í fyilsta máta víta-
verða, vill hún benda á, að bæj-
arstjórn hefir sýnt drátt úr hófí
fram í að svara bréfum Starfs-
mannafél. út af iaunamálum
starfsmanna.
Þá telur stjómin, að Dagsbrún
hafi með afskiftum sínum af
þessu máli seilst inn á sivið ann-
ars stéttarfélags og það án þess
að leita nokkurra upplýsinga hjá
því eiginlega stéttafélagi þeirra
manna, sem hún hefir nú gert
kröfur fyrir. Verður slík fram-
koma að teljast mjög móðgandi
íyrir Starfsmannafélag Reykja-
víkur.“
Þáð er auðvitað ekki rétt hjá
stjórn Starfsmannaféiagsins, að
Dagsbrún hafi seilst inn á svið
jæss. Kyndatarnir eru í Dagsbrún
og þeir hafa beðið Dagsbrún um
aöstoð.
ATVINNULAUSAR STCLKUR,
sem hafa í hyggju að taka að
sér aðstoð&rstörf á helmihmi hér
4 bænum á komandi vetri, ættu
I tíma að ielta tii Ráðningarstofu
Reykjavikurbæjar, þar eru úrvals
stöður við hússtörf o. fl. fyrfr-
llggjandi á hverjum tíma-
Ráðningarstofa ReykjavLkurbæj-
ar. Lækjartorgi 1. Sími 4966.
IBCÐ TIL LEIGU á Seltjarnar-
nesi, 3 herbergi og eldhús og
geymslur I nýlegu 8telnhú»i. —
Upplýsíngar I aíma 2574,