Alþýðublaðið - 18.12.1937, Qupperneq 2

LAUGARÐAGIÍW 18. DE2, tðíf
ALÞ7ÐUBLAÐIÐ
HEYRT OG SÉÐ

Nv Hóðahók.
Hrfmhvfta móðfr
sðgnl|öd eftlr Jólmnnes úr Kötl~
um kom i bókaverzlanir fi dag.
Verð kr. 8,00 ib., kr. 0,00 ób.
Bókaútgáfan HEI1SKEINGL&,
Lauoaveg 38.
Siml 2184.
Hárvðtn A. V. R.
Eau de Portigsl
Eau de Gologue
Eau de Qaiuiue
Bay Rhasui
fisvsto.
Reynlð pað og sannfœrist una gœOln
Smekkiegsr umbúðir.
Sanngfarnt veið.
Áfengisverzlun
rfikisins.
Jöla- «g nýjárskveðjur
til almennings og ein*
stakra berast á vegum
útvarpsins
til um 70 þúsund Mnst-
enda um aiit land.
Nánar anglýst í sjálfn útvarplnu.
Útvarpsstjári.
FJÖLNISMENN gier'ðu töluvert
að því að þýða útlend eig-
imnöfn á íslenzku. Indius þýddu
þeir Svartá, Bombay Góðvík, —
Malabar Fjallaströnd, Geylon
Ljónseyjar, Heine heitir Hænir og
Walter Scott heitir Valtari Skott,
(því ekki Valtýr Skott?). Um líkt
leyti orti Sigurður Pétursson um
islenzkuna:
Englar guðs á ebresku
orðin meinast hneigja,
en árar tala íslenzku
á það þori ég deyja.
Fyrir nokkru síðan bauð dansk-
ur herragarðseigandi, Hans And-
erssn að nafni, nokkrum trú-
biseörum sinum úr Oxford-hreyf-
ingunni beim til sín á kristiLega
samkomu. Á samkomunni játaði
kona hans, að hún hefði fyrir
tveim árum að næturlagi kveikt í
hinu gamia óðali þeirra hjónanna,
til þess að þau fengju vátrygg-
ingarféð. En nú var hún frelsuð
og vildi taka út begningu sína.
*
Nú hafa veriö seldar rúmLega
þrjár milljónir eintaka af bibl-
íu Hitlers: „Meiin Kampf.“ Orsök
þessarar miklu sölu er að vísu
ekki sú, að bökin sé 3vo girni-
leg til fróðleiks, heldur eru menn
neyddir til að kaupa hana. Allir
fastir starfgmenn verða að kaupa
hana og .er verð bókarinnar dreg-
ið frá launum þeirra.
Bókin kostar 10 krónur og það
er óhætt að gera ráð fyrir því,
að HitLer fái 2 krónur af hverju
eintaki. „Foringinn* mun því hafa
grætt um 6 milljónir marka á
þessu andlega afneki sinu. Því er
stöðugt haldið fram, að Hitler
vinni „stjómarstörf" aín fyrir ekki
neitt. Hvað ætti hann líka að
gera með 50 þús .marka árslauin,
þegar hann sópar inn milljónun-
um fyrirhafnarlaust.
*
Eftirfarandi klausa stóð rétt
fyrir síðustu mánaðámót í nordku
blaði:
„Hínn 26 ám gamii Loonard
Furbee, sonur vellauðugs verk-
smiðjueiganda í Reykjavik var
Sandy ók bílnum inn á afgirt
svæði. Á einum stað var flug-
vélaskýli og úti fyrir skýlinu var
fjögurra manna flugvél.
Ungur grannvaxínn maður stóð
við véliina í fiugmannabúningi og
hélt á hjálminum í hiendinni. —
Hann veifa'ði glaðlega til þeirra,
þegar þ-eir komu.
— Pat, sagði lögregluumsjónar-
maóurinn. Má ég kynna hirm
fræga Mick Cardby.
Ungi maðurinn þrýsti bönd
Micks: Mig hefir alltaf langað
til að kynmst yður, herra Card-
by-
Kallið mig bara Mck, sagði
Mick; þetta er Sandy frá Soot-
land Yard.
Ég er kominn í góðan fé-
lagsskap, það verö ég að sagjá,
sgaði Pat. Segið mér nú, hvað
ég á að gera; ég er til í allt.
— Það er fljótt frá sagt. Hættu
Legasfi glæpamaðurinn í Eng-
landi hefir ráðgert að flýja í
flugvél. Hann fer klukkan 4, eða
eftir fimrn stundarfjórðunga, —
Leggur hann af stað frá einhverj-
um stað um 4 kílómietra frá Wan-
tage. Ég veit ekki sjá’ifur, hvar
sá staður er, og þegsvegna þorði
ég ekki að aka þangtað í bíl.'Við
sjáum betur yfir, ef við erum
uppi í loftinu, er ekki svo?
nýlega staddur í London. Hann
rölti þar inn í búð, til þess að
kaupa jólagjöf hainda systur sinni
— og lagLeg, ung afgreiðslustúlka
Margarethe Cant, afgreiddi hann.
Hann starblíndi á stúlkuna með-
an hún afgreiddi hann og tók
haina þvi næst tali og ræddi hajm
aðallega um heimilishagi sina í
Reykjavík.
Þegar liðnar voru 19 mínútur,
venti hann sínu kvæði í kross
og spurði stúlkuna formálalaUst,
hvort hún viidi giftast sér. Hún
gaf sér naumast tíma til að roðna
áður en hún hafði svarað játandi.
Og það einkenniiegasta við alt
saman er það, að foreldrar hans
í Reykjavík hafa ekkert við þetta
að athiiga. Nú eru þalu á brúð-
ka'upsferð. . . .“
Við gratulerum.
*
Stórkaupmaður einn hafði ver-
ið á baðstað í sumarlejdinu sínu.
Dag nokkurn kom hann inin á
lögreglustöðina og tilkynti, að
um morguninn hefði hann gleymt
whiskyflösku niðri við ströndina,
og flaskan hefði verið nærri því
full.
— Flöskunni hefir sennilega
ekki verið skilað hingað? spurði
stórkatipmaðurinn með eftirvænt-
ingu.
— Nei, flöskunni hefir ekki
verið skilað, sagði varðstjórinn.
— En aftur á móti var komið
með manninn, sem farm hana, og
hann var fullur.
❖
Eiginmaðurinn: — Ég hefi lát-
ið líftryggja mig fyrir 100 000
krónur, sem þú átt að fá, ef ég
dey. Get ég gert nokkuð fleira
fyrir þig?
Eiginkonan: — Nei, vinur
minn, ekki i iifandi lífi.
*
Héraðsrétturinn í Vestfoldby
dærndi nýlega í barnsfaðernis-
máli, og þótti töluverður hæng-
ur á dómnum. Það kom sean sé
í ljós, að dómarinn hafið gert
ráð fyrir IU/2 mánaðar með-
göngutíma, og þótti fullvel í
— Jú, ekki ber því að neita.
Eruð þér tilbúinn að leggja af
stað?
— Bíðið andartak! Flugvöllur-
inn, sem hann leggur af stað
frá, blýtur að liggja þeim megin
\nð Wantayes, sem fjarst er
London. Ég athugaði kortið með-
an ég var á leiðinni og ég held,
að vTð verðum aö fljúga í hring.
— Sko til, hérna er kortið og
hérna liggur Wantaye. Fljúgið
frá Wantaye og til Spossholt,
þaðan til Baydon og frá Baiydon
aftur í áttina til Wantaye’, en þó
ekki alla leið. Eruð þér tiibúinn?
Já, viljið þið fá flugbúning?
— Ég vil gjarnan fá hjálm og
gieraugu og svona til frekara ör-
yggis getið þér látið mig hafa
faUhlíf. Það er bezt að vera til-
búinn að mæta hverju sem er.
Klukkuna vantaði fimm mínút-
ur í þrjú, þegar þeir lögðu af
stað, og vélin hóf sig til flugs og
stefndi í vesturátt. Mick hafði
hóg að gera við að spenna á sig
fallhlifina. Hann var að visu ekki
svartsýnn, en hann þekti Mil-
som Crosby.
Enda þótt molluhiti hefði ver-
ið niðri á jörðinni, þá fór þó
kuldabi'ollur um Mic, þegar þeir
Voru komnir upp í 700 metra
hæð. Hann néri saman höndun-
Jón úr Vör:
Éfl ber að dyrum.
Rvík, nóv. 1937.
Hij’

JÓN OR VÖR
v:
ÉR er á ferðinni tvítugur
unglingur, nýr gestur við
musterisdyr iistarinnar. Hann er
heldur fátæklega klæddur og
virðist ekki hafa mikil erindi upp
að bera. Kunnátta hains í Jistrnm
er ekki mikil, og lesandinn finn-
ur hjá honum hvorki mikla lífs-
reynslu eða baráttuhita‘ nokkurr-
ar trúar frá fortíð eða samtíð.
En Jietta er þóknanlegur gestur,
yfirlætislaus, smáglettinn, þel-
hlýr og kemur þægilega fyrir sig
orði. Því er þess að vænta, að
dyrunum verði lokið upp fyrir
honum síðar og hann leiddur inn
sem heimamaður.
Jón hefir fátt um sjálfs sín
hagi að segja, sem vekur Les-
andann til áhuga. Hann segir frá
þvi, að hann hafi ætlað að yrkja
um sólskinið loppinn -og ekki get-
að að- því gert, að kvæðið hans
hafi orðið um kulda, um að hann
hafi „langað heim til Línu og
Dodda og lítilla barna vestur á
Patreksfirði", en þegar heim
kom, hafi þar að visu verið
morgunsól og vordýrð, en hvorki
Vinnai eöa lífsskilyrði handa hon-
um. Hann segir frá rukki og
reiki á götum Reykjavikur og
hálflærðum leikbrögðum í hálf-
leik ástarinnar. Hann reynir í
kvæðum um þessi efni að fylgja
tízku hinna yngri ljóðskálda, sem
ei’nkenna má nteð þessum Ijóð-
uni, þangað tii honum var fariö
ibfurlítið að hlýna, tók því næst
skammbyssuna upp úr vasa sín-
'um og fór að athuga hana. Hann
rétti Sandy skammbyssu Bútch
Davies. Pat Corfe sá í speglin-
um hvað fram fór, kinkaði koili
og brosti.
Því næst fór Sandy að syngja
svo hátt, að hann yfirgnæfði há-
vaðann í vélinni. Þegar klukk-
una vantaði tuttuga mínútur í
fjögur ,snéri flugmaðurinn sér að
þeini og benti niður. Húsin virt-
ust lítil, eins og þeir svifu yfir
einhverju Putalandi, og göturnar
sýndust örmjóar.
— Þetta er Wantaye, hrópaði
Corfe og snéri til hægri. Hinir
tveir gægðust út fyrir brúnina.
Corfe lækkaði flugið. Þeir flugu
nú yfir ökrurn og engjum.
Mínúturnar liðu og þeir flugu
í hring. Mick fór að verða' óró-
legur og leit á úrið sitt. Klukk-
una v-antaöi fimm mínútur í fjög'-
ur og ennþá höfðu þeir ekki séð
flugvél Crosbys. Ennþá beygðu
þeir og stefndu nú í áttinai til
Wantaye. Alt í einu heyrði Mick
hrópað við hliðina á sér, snéri
sér við og sá Sandy benda til
hægri. Hann horfði þangað,
krepti hnefana og hraut blótsyrði
af vörum. í um þriggja kíló-
metra fjarlægð var flugvél búin
að hefja sig til flugs og stefndi
á fullri ferð í suðurátt.
Mick hrópaði til flugmannsins
óg benti. Pat snéri þegar við og
línum: „Kveldið var svo kol-
dimt, ég kendi í brjósti uim mág“
(Stefáti frá Hvítadal), en hann
kann ekkt á því lagið, að finn-
ast ha*nn finna til, og „getur ekki
að þessu’ gert“, og ætti alveg að
hætta að reyna það. Hitt lætur
honum miklu betur, að segja frá
því fólki, sem verður á leið hans,
helzt aiþýðufólki og einkum
gömlu. Hann sér jafnvel í lífi al-
þýðufólksins meiri auðlegð en
hann virðist vilja viöurkenna. 1
kvæðinu Amstur lýsir hann á lit-
ríkan hátt daglegri önn fátækrar
alþýðukoniU', erfiðri að vísu, en
þó þannig, að lesandanum fiust
hún vera auðug af því,‘sem gef-
ur lífinu' virkilegt gildi — og
lok kvæðisin® eins og höfundur-
inn skilji ekki sátt eigið verk:
Og svona er þeirra æfi öll
alt af sama gleði og sorg
og sömu störf og sama nudd
og sömu barnaorg.
Af lýsingum Jóns á lífi aiþýðu-
fólks skal hér birt sem sýnishorn
kvæðið um karlinn í Keflavík:
Við Láfa hefir aldrei átt
að yrkja jörð né gæta fjár.
Hann hefir lengst af sjóinn dótt
i sextíu og fjögur ár.
í æsku sinni áður fyrr
hann aflaróður margan fór,
og ýtti stundum fari á flot,
þótt fyndist öðrum þungur sjór.
Hans er óskert heyrn og Sjón
og handtökin sér fyrrum lík,
og veðurgLeggri er hann enn
en útvarpið í Reykjavík.
Vorið er hans vonatíð,
þá veiðast bLessiuð hrognkelsin.
og fiskigöngur fara þá
að færast upp á grunnmiðin.
Og Látrabjargið lifnar við,
þar iöngum gargar fílunginn.
Þá sígur karl og sækir egg
og selur þau í kaupstaðinn.
Og gildan sjóð í gömlum pung
hann geymir, s-em ei snerta má,
svo ekki þurfi oddvitinn
um útförina hans að sjá.
Lik þessu eru kvæðin Kata
gamla) í Kofanum;, Úr eftirmælum
Kúa-Rósa, Gunnsa gamla og a.n.l.
Sumardagur í þorpimi' viö sjóinn.
Enginn sem les þe3si kvæði, —-
þarf að efast um, að Jón befir
skáldauga. En stundum er eins
og honum v-erði svo barnalega
mikið um það, sem hann sér eins
og skáld, — að hann þurfi að
hlaupa allsnakinn út á torg og
gatnamót til að segja frá þvj,
að hann hafi séð. Þegar hann lýs-
is vorinu meðal annars, að „kart-
öflurnar spíra inni í trogum“, er
það barnaskapur að fimbulfamba
um það, „því vorsins áhrif ná í
skúmaskotin, þær skjóta sínum
öngum mðti ljósi.“
Jón úr Vör verður -ekki Leiddur
á bekk meö góðskáldum fyrir
þessa ljóðabók. En þrátt fyrir
efnisskort og hitaleysi margra
kvæðanna — -er hann augljósLega
iefni í skáld. Og það er trúa þess,,
er þetta ritar, að síðar fái þetta
litla kver aukið gildi af því, að
af því megi sjá, mieð hvað hann
hefir byrjað og við það megi
miða framför hans.
Amór Sigiirjótisson.
Notaðar íslejizkar bækur kaupir
Pétur Jakobsson, Kárastig 12.
Gerf við saumavélar, alls kon-
ar heimilisvélar og skrár. H.
Sandholt, Klapparstíg 11, sfmí
2635.
Dívanar og dlvanviðgerðir. —
Afsláttur til áramóta á Freyju-
götu 8, sími 4615.
íhaldsárás á íjár-
málapólitík frðnskn
stjórnarinnar.
—O—
Ætla kommúnistar hér að af~
saka framkomu sína á algingi
með henni?
~~0>~
LONDON í fyrra kvöld. FO.
JÁRMALASTEFNA BONNET,
franska fjármálaráðherrans,
varð fyrir mikilLi gagnrýni í dag
af fyrverandi f jármálaráðhen'a
Reynaud. Hann sagði að Bonnet
þættist gera vel aö ætla ekki að
takai til láns nema 26 þúsund
milljónir franka á komandi fjár-
hagsári, en spáði því að hann
mundi' þurfa áð taka til láns 40
milljónir. Á síðasta fjárhagsári
hefðui lántökur keyrt fram úr
hófi, og þó höfðu þær ekki nægt
þörfunum. Hann hélt því frarn,
áð eina leiðdn tíl þess að bæta
fjárhag ríkisins væri að auka
framleiðsluna og koma á sarn-
ræmi milli vöruverðs innan lands
og utan. (FO.)
Þessa frétt birti Þjóðviljinn i
gær -undir fyrirsögninná: „Jafn-
aðarmenn ráðast á fjár-
málastefnu frönsku stjórnarinn-
ar.“ Þar hljóp á snæri fyrir Þjóð-
viljanum! Þarna er mönnum ætl-
áð. að sjá, hvort ástæða sé til
þess að áfellaist kommúnista hér
fyrir hinar fiflslegu árásir sinaír
á stjórn Alþýðuflokksins og
Framsóknar, fyrst jafnaðarménn
leyfi sér að ráðast á stjórn
frönsku alþýðufyikingarmnar,
sem þeir eiga sjálfir marga ráð-
herra í! En hér eins og víðar hef-
ir fáfræðin og vanþekkingin
hlaupið með kommúnistablaðið i
gönur. Reynaiud er ekki og hefir
aldrei verið jafnaðiarmaður, held-
ur ákveðinn íhaldsmaður, með-
limur eins af hægri flokkunum á
Frakklandi, og svæsinn fjand-
maður alþýðufyikingarinnar frá
upphafi. Svo fór um sjóferð þá.
Armbandsúr,
kærkomnasta jólagjöfin, hjá Sig-
urpör, Hafnarstræti 4.
Jélagjafir
veljiö þér beztar hjá Sigurpór,
Hafnarstræti 4.
lagt.
Btsvfd Hnmex
Dartmoor bið