Helgarpósturinn - 12.03.1982, Blaðsíða 15

__helgarpósturinrL. Föstudagur 12. mars 1982
15
viöial: Dorgrímur Geslsson
„Tei mig eiga koppnum
laisvert ao þahha
f J
eins vel og Þórarinn? Við spyrjum hann
hver hann áliti að sé staða flokksins nú.
Hinir hala nálgasi rramsóhn
„Staða Framsóknarflokksins er r.okkúð
svipuð þvi sem hún hefur verið frá upphafi.
Hann hefur tekið minnstum breytingum af
öllum flokkunum, stefnulega séð. Upphaf-
lega var hann stofnaður sem vinstrisinnað-
ur miðflokkur og hefur alla tið orðið að
starfa með öðrum flokkum sitt á hvað.
Flokkurinn var stofnaður 1917, og þeir
Jönas og Tryggvi, stofnendurnir, voru
miklir umbrotamenn, sem urðu samt að
vinna með ihaldsmanninum Jóni Magnús-
syni og fylgismönnum hans á þingi á
árunum 1917—1920. Þótt flokkurinn ynni þá
til hægri var stefpa hans til vinstri og hann
hafði náið samstarf við Alþýðuflokkinn, en
Jónas stofnaði báða þessa flokka. Annan til
að vinna i bæjunum, hinn til að vinna i
sveitunum.
Siðan þá hafa orðið meiri breytingar á
Sjálfstæðisflokknum og Alþýðuflokknum en
Framsóknarflokknum. Þeir hafa báðir
sveigst inn að miðju, og Alþýðubandalagið
er að gera það núna lika. Áður var þjóð-
nýtingin aðal baráttumálið hjá Alþýðu-
flokknum, en nú er það alveg úr sögunni.
Og Sjálfstæðisflokkurinn var á móti félags-
legum umbótum, eins og trygginga-
málunum, en siðan hefur hann tekið það
allt á stefnuskrá sina.”
aiii elníicgir ungir menn
— Hvernig kemur yngsta kynslóð stjórn-
málamanna þér fyrir sjónir?
,,Ég hef kynnst sumum þeirra.bæðii
minum flokki og hjá andstæðingunum. Ég
get nefnt menn eins og Pál Pétursson, Hall-
dór Ásgrimsson, Guðmund G. Þórarinsson,
Davið Aðalsteinsson, Jóhann Einvarðsson,
Guðmund Bjarnason og Olaf Þórðarson.
Mér finnst þetta allt efnilegir menn og geri
mér góðar vonir um þá. Vissir menn hjá
Sjálfstæðisflokknum eru lika efnilegir. Þar
þekki ég Ellert Schram, Friðrik Sopusson
og Guðmund H. Garðarsson. Mér hefur
gengið vel að eiga samstarf viö þessa
menn, og tel að þarna séu á ferðinni efni-
legir menn. Sama hygg ég að megi segja
um ungu mennina i Alþýðuflokknum og
Alþýðubandalaginu, þótt ég hafi ekki
kynnst þeim eins vel, nema Ólafi Ragnari
Grimssyni, sem óþarft er að kynna.
Ef ég á að gera samanburð á minni kyn-
slóð og þessari ungu hef ég trú á þvi, að þar
séu ekki siður frambærilegir menn, sem
eruhæfir til forystu. En það þyrftu að vera
fleiri ungir menn sem koma fram, það er
galli hvað þeir eru hlédrægir.
En auðvitað eru breyttir timar, menn
hafa fleiri áhugamál nú en var. Ég held að
menn komi seinna inn i pólitikina. Margir
koma eftir að þeir hafa lokið háskólanámi
og starfað i nokkur ár, menn eins og Stein-
grimur Hermannsson. Ég hef trú á að i
framtiðinni komi ýmsir menn inn i póli-
tikina með þeim hætti, að það verði leitað
tii þeirra vegna þess að menn hafa komið
auga á verðleika þeirra. Þannig verður
meiri breidd i þessu. Ég nefni sem dæmi
Guðmund G. Þórarinsson og Kjartan Jó-
hannsson. Það var meira um það áður, að
menn uxu úr ungliðahreyfingunum upp i
forystuna.
Ef ég á að bera saman þá sem voru á
þingi þegar ég byrjaði að fyigjast með
stjórnmálum, þá sem sátu með mér á þingi
og þá sem eru núna á þingi held ég að það sé
ekki siður vel skipað mönnum nú. Á þeim
tima, þegar ég kom á þingið, voru þar
margir reyndir stjórnmálaforingjar eins og
Ólafur Thors, Hermann, Eysteinn, Einar
Olgeirsson, Bjarni Benediktsson og Emil.
Núna er minna af slikum mönnum, það eru
ekki eftir nema Gunnar Thoroddsen og
Ólafur Jóhannesson. Af þessum ástæðum
gæti manni þótt þingið svipminna en áður.
En það á ekki að breyta þvi, að úr hópi
þessara ungu manna, sem nú eru á þingi,
eiga eftir að koma foringjar sem verða
sambærilegir við þá sem voru áður.”
Félagasðmlöhin hoinu í bunhum
— Þú féllst á prófkjöri Framsóknar-
flokksins 1978. Má ekki segja, að þú hafir
orðiö fórnarlamb kynslóöakiptanna á
þingi?
,,Það held ég ekki. Sannleikurinn er sá,
að strax 1974 hafði ég hugsað mér að hætta
á þingi i lok kjörtimabilsins, 1978. Ég hafði
þá verið gagnrýndur nokkuð fyrir að sinna
ekki Timanum nóg, og eigi ég að velja milli
þingmennskunnar og blaðamennskunnar
kýs ég hiklaust það siðarnefnda. Sé maður
að sækjast eftir áhrifum er miklu vænlegra
að vera pólitiskur blaðamaður en venju-
legur þingmaður. Ekki sist gilti þetta á
timum Jónasar, þegar hann hafði „Tima-
klikuna” i kringum sig. Það voru ráð-
gjafar, sem hann ráðfærði sig við, og þar
voru linurnar lagðar. Sem ritstjóri Timans
og þátttakandi á þessum fundum vissi ég
miklu betur hvernig þræðirnir lágu en flest-
ir þingmannanna.
En það var lagt hart að mér að fara i
þetta prófkjör, sem var fyrsta opna próf-
kjörið. Þátttakan var gifurlega mikil,
miklu meiri en sem nam fjölda kjósenda
okkar i næstu kosningum. Stór hluti voru
hópar úr iþróttaíélögum, Junior Chamber
og fleiri lélagasamtökum, sem komu i
bunkum til að kjósa ákveðna menn. Ég
hafði ekkert slikt á bakvið mig og hafði
heldur ekki áhuga á slikum baráttuað-
ferðum.”
— Svo við snúum okkur aftur að blaða-
mennskunni. Geturðu borið saman blaða-
mennskuna og blöðin nú og á fyrstu árum
þinum?
„Það er mjög erfitt að bera það saman,
ekki sist þegar þess er gætt, að Morgun-
blaðið var aðeins fjórar siður á móti 40
siðum nú. Efni blaðanna er orðið svo miklu
fjölbreyttara en þaö var, og stærð þeirra
hefur gert mögulega þessa opnun á blöð-
unum sem hefur orðið. Áður fyrr var úti-
lokað að hafa blöðin opinn vettvang vegna
plássleysisins.
Gilla biaöamannasléllarinnar
Nú er starf blaðamanna meira sérgreint
og ég held mér sé óhætt að fullyrða, að þeir
sem eru raunverulega biaðamenn nú, það
er haldast i starfinu eitthvert árabil og eru
nokkuð fastir, séu svipaðir og starfsbræður
minir milli 1930 og '40. Menn eins og Jón
Helgason, Ivar Guðmundsson, Pétur Ólafs-
son, Vilhjálmur S. Vilhjálmsson, Her-
steinn Pálsson, Finnbogi Rútur, Kristján
Guðlaugsson og Siguröur Guðmundsson,
sem allt voru m jög hæfir menn. Ég hygg að
það megi segja alveg það sama um þá
blaðamenn sem starfa nú og enda þótt
kjörin hafi verið misjöln sé það gifta blaða-
mannastéttarinnar, að i hana hafa jafnan
valist mjög hæfir menn. Islenskir blaða-
menn hafa staðið jalnfætis þvi sem er i
betra lagi erlendis. Við getum verið stolt af
þvi framlagi sem við höfum lagt til þeirrar
þjóðfélagsbyggingar sem helur verið að
risa á siðustu áratugum.
Sem gamall blaðamaöur sé ég ástæðu til
að lýsa ánægju minni með þá grósku sem er
á islenskum blaðamarkaði. Blaðið ykkar er
t.d. alveg nýtt form, og það er sýnilega lögö
mikil alúð við það. Stofnun Dagblaðsins var
merkilegt átak og ég hefi stundum kallað
Jónas Kristjánsson blaðamann átt-
unda áratugsins. Hugmyndirnar um nýtt
siðdegisblað sýna, að það er enn landnema-
hugsun til meðal islenskra blaðamanna, og
ég vona að það verði áfram. Það var skaði
að sú hugmynd datt uppíyrir, þetta blað
hefðiorðiö til bóta og það hefði veriðgaman
að sjá hvað úr heföi orðiö. Sameining Dag-
blaðsins og Visis var hinsvegar spor aftur-
ábak; þetta nýja blað er daufara en hin
voru hvort um sig.”
„Eg er ehhi nema 67 ara!"
— Að lokum: Margir láta sér nægja
minna en 50 ára starfsferil. Ertu farinn að
hugsa til þess að draga þig til baka?
„Kominn á þennan aldur, geri ég siöur
áætlanir um framtiðina en áður. Meðan ég
hef heilsu er ég allskostar ánægður með
þetta eins og það er.
Það hefur verið talsvert rætt við mig um
að ég skrifi bækur, t.d. um Jónas og Her-
mann. Vilhjálmur Hjálmarsson er að
skrifa bók um Eystein. Þá á ég enn óskráð-
an seinni hlutann af sögu Framsóknar-
flokksins. Fyrra bindiö kom út fyrir 15
árum, en siöan hef ég nánast ekkert sinnt
þessu verki.
En ætli það sé ekki nóg hverjum manni aö
vera i starfi til sjötugs — ég er nú ekki
nema 67 ára ennþá, athugaðu það!