Helgarpósturinn - 09.06.1983, Page 3

fiBstuFhnl:
Fimmtudagur 9. júní 1983
_______ ______________-_______3
Ferðamál í brennidepli
hle/gai----------------------
pústurinn
Blaö um þjóömál, listir og
menningarmál.
Ritstjórar:
Árni Þórarinsson og Björn
Vignir Sigurpálsson.
Ritstjórnarfulltrúi:
Guöjón Arngrímsson.
Blaðamenn:
Guölaugur Bergmundsson,
Ingólfur Margeirsson,
Magdalena Schram og
Þröstur Haraldsson
Útlit:
Kristinn G. Harðarson.
Ljósmyndir:
Jim Smart.
Dálkahöfundar:
Hringborð:
Auöur Haralds, Birgir Sigurðs-
son, Heimir Pálsson, Hrafn
Gunnlaugsson, Jón Baldvin
Hannibalsson, Jónas Jónas-
son, Magnea J. ■Matthíasdóttir,
Pétur Gunnarsson, Sigríöur
Halldórsdóttir, Sigurður A.
Magnússon.
Listapóstur:
Heimir Pálsson, Gunnlaugur
Ástgeirsson, Sigurður Svav-
arsson (bókmenntir & leiklist),
- Siguröur Pálsson (leiklist), Árni
Björnsson (tónlist), Sólrún B.
Jensdóttir (bókmenntir & sagn-
fræöi), Guðbergur Bergsson
(myndlist), Gunnlaugur Sigfús-
son (popptónlist), Vernharöur
Linnet(jazz), Árni Þórarinsson,
Björn Vignir Sigurpálsson,
Guöjón Arngrímsson, Guö-
laugur Bergmundsson, Jón
Axel Egilsson (kvikmyndir).
Utanlandspóstar:
ErlaSiguröardóttir, Danmörku,
Adolf H. Emilsson, Svíþjóö,
Inga Dóra Björnsdóttir, Banda-
ríkjunum, Helgi Skúli Kjartans-
son, Bretlandi, Ólafur Engil-
bertsson, Spáni.
Erlend málefni:
Magnús Torfi Ólafsson.
Skák:
Guömundur Arnlaugsson.
Spil:
Friðrik Dungal.
Matargerðarlist:
Jóhanna Sveinsdóttir.
Stuðarinn:
Jóhanna V.
Þórhallsdóttir
- Útgefandi: Vitaðsgjafi hf.
Framkvæmdastjóri:
Guömundur H. Jóhannesson
Auglýsingar:
Áslaug G. Nielsen
Dreifingarstjóri:
Ingvar Halldórsson
Innheimta:
Helma B. Jóhannesdóttir
Gjaldkeri: Halldóra Jónsdóttir.
Lausasöluverð kr. 20
Ritstjórn og auglýsingar eru aö
Ármúla 38, Reykjavík.
Sími: 81866,
Afgreiösla og skrifstofa eru aö
Ármúla 38. Símar 81866 og
81741.
Setning og umbrot
Al prent hf.
Prentun: Blaöapríht hf.
Nú fer í hönd sá tími þegar er-
lendir ferðamenn flæða yfir íandið
og íslenskumælandi fólk kemst í
minnihluta á götunum í miðbæ
Reykjavíkur og öðrum. ferða-
mannastöðum. Eins og fram kemur
í Helgarpóstinum í dag hafa verið
talsverðar sveiflur í fjölda erlendra
ferðamanna undanfarin ár og eng-
inn veit hvort árið í ár veröur niður-
eða uppsveifla.
Talsmenn Ferðamálaráðs eru í
hópi þeirra bjartsýnu og hljóðar
spá ráðsins upp á 7% fjölgun er-
lendra ferðamanna á þessu ári og
3,5% fjölgun að meðaltali næsta
áratug. Fari sú spá eftir yrðu erlend-
ir ferðamenn hér á landi 106 þús-
und talsins árið 1992. Siðustu tvö ár
hafa þeir verið liðlega 72 þúsund en
flestir urðu þeir árið 1979 eða tæp-
lega 77 þúsund talsins.
Ekki fylla þó allir flokk bjart-
sýnismanna í þessum efnum eins og
fram kemur í samantekt Helgar-
póstsins um íslensk ferðamál. Þeir
eru ófáir sem telja að áhugaleysi
ráðamanna og lélegt skipulag sé vel
á veg komið með að ganga af ferða-
mannaþjónustu dauðri sem at-
vinnugrein.
Eitt atriði er framar öðrum nefnt
til sem skaðvaldur í ferðamálum.
Það er hið háa verðlag sem hér ríkir
á ýmis konar þjónustu við ferða-
menn. Ef dæma á af tilsvörum við-
mælenda HP er það ekki síst sá sið-
ur hótelanna í Reykjvík að gefa upp
gistiverð í dollurum og reikna það
svo út á dagprísum sem hleypir
verðlaginu upp. Er nú svo komið að
hótelnýtingin í Reykjavík fer
minnkandi og grípa hótelin til
ýmissa misvel hugsaðra úrræða til
að sporna gegn þeirri þróun.
Þetta og annað sem miður fer í
íslenskum ferðamálum vilja margir
rekja til þess, að menntun á sviði
ferðamála er mjög fátíð meðal
þeirra sem að greininni starfa. Að
frátöldum námskeiðum fyrir leiö-
sögumenn og hótel- og veitinga-
skólum er enga menntun að hafa í
ferðamálum. Til dæmis verður
rekstrarhliðin alveg útundan.
Nú geta menn haft á því misjafn-
ar skoðanir hversu æskilegt það er
að laða erlenda ferðamenn hingað
til lands. Því verður hins vegar ekki
á móti mælt að þeir liölega 70 þús-
und manns sem hingað koma á ári
hverju eiga umfalsverðan þátt í
gjaldeyrissköpun þjóðarinnar, þeir
skila meiru en útflutningur lag-
metis, skinna- og ullarvöru saman-
lagt.
Ef stjórnvöld vilja tryggja það að
þessi 5% gjaldeyristeknanna haldi
áfram að skila sér og aukist jafnvel
verða þau að huga betur að skipu-
lagi ferðamála en nú er gert. Það
væri ágætt að stíga fyrsta skerfiö og
standa við landslög scm kveða á um
tekjustofn Ferðamálaráðs, en þau
hafa verið þverbrotin undanfarin
ár.
Af meðaljónum
og kameljónum
Þannig var fyrirsögnin
fullmótuð og alsköpuð í
huga mér þegar ég vaknaði í
morgun. Svona getur svefn-
inn verið gjöfull. Ég sofnaði
gersamlega hugmyndalaus
— og svo vakna ég með full-
skapaða hringborðsgrein í
huganum — meira að segja
fyrirsögnin tilbúin. Og ég
dreif mig á fætur og í sund.
Syndandi í fullheitri laug-
inni hélt ég áfram að hugsa
um þetta. Meðaljónarnir
voru náttúrlega sjálfstæðis-
mennirnir sem keyptu ráð-
herrastólana dýru verði um
daginn, kameljónin fram-
sóknarmenn sem gátu farið
til náms, námsgreinar án
innra samhengis, en samt
gerist ekkert. Þannig halda
kollegar mínir íslenskukenn-
arar áfram að troða í menn
málfræði svo þeir geti lært
stafsetninguna — þó svo töl-
urnar sýni greinilega að það
er engin marktæk fylgni
milli kunnáttu nemenda í
málfræði og getu þeirra í
stafsetningu. Og áfram tala
menn um aukið jafnrétti, þó
svo landsbyggðin haldi á-
fram að vera mun lægri á
samræmdu prófunum en
Stór-Reykjavík. Skýringa er
náttúrlega leitað (margar
góðar skýringar er t.a.m. að
finna í viðtali við Ólaf
hrinoboröiö
í dag skrifar Heimir Pálsson
úr vinstri stjórnum yfir í
hægri stjórnir án þess nokk-
ur gæti þekkt þá frá um-
hverfinu. — En heitt vatn
hefur ýmislegan lækninga-
mátt. Smám saman rann upp
fyrir mér að þetta gengi ekki.
Þetta myndi fljótt kosta það
að ég ætti enga vini innan
Sjálfstæðisflokksins, og
meira að segja hugsanlegt að
frændur mínir í Framsókn-
arflokknum afneituðu mér
— og vina- og frændalaus
stæði ég uppi.
Þar með varð ég að hafna
þessari bráðsnjöllu hug-
mynd, og greinin sem var al-
sköpuð þegar ég vaknaði
verður aldrei skrifuð. Ekki
fremur en önnur snilldar-
verk sem mig dreymir.
En hvað skrifum við þá,
riddarar hringborðsins, við
sem dæmd erum til að berj-
ast við vindmyllur eins og
hinn sjónumhryggi.
Beinast lægi vitanlega við
að skrifa um grunnskóla-
prófin og nýbirta skýrslu um
þau. Árlega opinberast þar
margháttaðir gallar skóla-
kerfisins, opinbert misrétti
Proppé í Nýjum menntamál-
um) en þrátt fyrir skýring-
arnar virðist ekkert hægt að
gera — og skýringarnar ná
reyndar aðeins til hluta máls-
ins. Þannig er með öllu ó-
skýrt hvers vegna munurinn
milli dreifbýlis og þéttbýlis er
langmestur í ensku. í öðrum
greinum má styðjast við mál
eins og „betri kennarar“,
próf sem höfða meira til
þéttbýlinga en dreifbýlinga
o.s.frv. En þegar munurinn
verður miklu mestur í einni
grein er aftur erfiðara um
vik.
En áframhaldandi skrif
um grunnskólaprófið
myndu líklega aðeins leiða
til tvenns. í fyrsta lagi að allir
lesendur blaðsins hlypu yfir
þessa grein og í öðru íagi,
myndi enn fara fækkandi
vinum mínum.
Þá er að ieita áfram. Veðr-
ið er náttúrlega kjörið um,
ræðuefni og hefði legið vel
við höggi fyrir fáum dögum,
en nú er einmitt komið á lág-
marks-jafnrétti í því efni,
hlýindin farin að teygja sig
norður og snjórinn að fara af
túnum þar og allt sýnist
stefna til betri og sælli tíða.
Og þá verður allt í einu engin
ástæða til að skrifa um veðr-
ið. Það er einfaldlega gott.
Og svona gengur það á-
fram og ég sé þann grænstan
að láta greinina bíða til
kvölds og vita hvað dagurinn
ber í skauti sér.
— Og viti menn. I kaffi-
hléi kemur efnið upp í hend-
urnar á mér — í gervi auglýs-
ingar frá Landvernd í blaði.
Þar erum við hvött til snyrti-
legrar umgengni m.a. með
þessum orðum: „Gætið þess
að landið og hin viðkvæma
náttúra þess er sá arfur sem
vér eigum að skila næstu
kynslóð óspilltri af manna-
völdum“.
— Hvernig í veröldinni
eigum við, vesælir móður-
málskennarar eiginlega að
geta kennt unglingum og
börnum að umgangast
tungu feðra sinna með virð-
ingu þegar samtök sem
hvetja til sómasamlegrar
umgengni á landinu sýna
móðurmálinu ekki meiri
ræktarsemi en fram kemur i
þessum texta? — Eða hver er
óspillt af mannavöldum
samkvæmt þessu? Jú, næsta
kynslóð!
Er kannski til of mikils
mælst að þeir sem semja
auglýsingar af þessu tæi at-
hugi ofurlítið hvað á saman
samkvæmt einföldum beyg-
ingareglum tungunnar. Eða
eru lesendum ekki vandandi
kveðjurnar meir en svo?
Ég get ekki að því gert að
svona málsubbuskapur kem-
ur mér ævinlega í vont skap,
og sannast að segja dreg ég í
efa hæfileika höfundanna til
að hugsa rökrétt, fyrst sam-
hengið er ekki traustara í
máli þeirra. — Hinu er svo
ekki að leyna að stundum get
ég séð ýmislegt broslegt í
subbuskapnum, eins og þeg-
ar blaðmaður Moggans var
upptendraður eftir hesta-
mannamót og skrifaði eitt-
hvað á þessa leið: „Það var
tilkomumikil sjón að sjá
stóðhestana koma ríðandi
inn á mótssvæðið“ Því mið-
ur tók meðfylgjandi mynd af
öll tvímæli og sýndi að stóð-
hestunum var riðið inn á
svæðið, þótt hitt hefði ugg-
laust verið tilkomumeira.
En það var líklega þetta ó-
spillta sem um ræddi í aug-
lýsingunni sem kunningi
minn var að hugsa um þegar
hann kvað:
Á útreiðartúr og í tjöldum
er oft tuskast og faðmast á
kvöldum
en ekkert má bila
ef öllu á að skila
óspilltu af mannavöldum.
HP