Helgarpósturinn - 09.06.1983, Qupperneq 5

.5
^P^turínn Fimmtudagur 9. júní 1983
vísku hótelin séu farin að finna fyrir afleið-
ingum þeirrar verðlagsstefnu sem þau hafa
rekið. Síðasta föstudag birtist forsíðufrétt DV
þess efnis að nú hefðu hótelin tekið upp á því
að bjóða íslendingum gistingu á allt að því
helmingi lægra verði en útlendingar þurfa að
greiða. Nú kostar tveggja manna herbergi á
Hótel Loftleiðum 2.430 krónur fyrir John
Smith og frú frá Manchester en Jón Jónsson
og frú frá Súgandafirði sleppa með að greiða
1.200 krónur fyrir nóttina í slíku herbérgi.
Að sögn Emils Guðmundssonar hótelstjóra
á Loftleiðum er þetta tilraun til að fá landann
til að gista á hótelum. „ Þetta tilboð gildir í ó-
ákveðinn tíma og helgast af því að landinn
hefur tilhneigingu til að hverfa á sumrin, þá
sést hann varla á hótelunum. Það er líka lítið
að gera í innanlandsfluginu á sumrin og þetta
er viðleitni til að auka það“, sagði Emil.
Aðrir höfðu sínar skýringar á þessu. „Þeir
geta einfaldlega ekki selt þessi herbergi", sagði
Tryggvi Guðmundsson. Og það er staðreynd
að nýtingin hjá Reykjavíkurhótelunum hefur
verið að dala að undanförnu. Tryggvi sagði að
hótelin gætu sjálfum sér um kennt. „Á vet-
urna eru þau með ýmiss konar tilboð, helgar-
pakka oþh., og fara þá allt of langt niður í
verði. Hótelin eru því rekin með tapi á veturna
en því hyggjast þau ná inn á sumrin. Þetta
virðist ekki standast lengur“, sagði hann.
Margir höfðu líka ýmislegt út á það að setja
að bjóða upp á mismunandi verð eftir því
hvert þjóðerni hótelgestsins er. „Mér líst illa á
allt sem heitir mismunun í verði eftir því
hvaða tungumál menn tala“, sagði Birgir Þor-
gilsson. “Slíkt getur þó átt rétt á sér sem kynn-
ing í stuttan tíma í því skyni að ná til ákveð-
inna hópa. En sem almenn stefna er það ákaf-
lega varasamt".
Tryggvi Guðmundsson tók undir þetta og
taldi það óeðlilegt að mismuna fólki eftir
þjóðernum. Og einn sem HP ræddi við varp-
aði fram svofelldri spurningu: „Hvað gerist
þegar John Smith tekur eftir því að Jón Jóns-
son í næsta herbergi borgar helmingi minna
fyrir næturgreiðann en hann sjálfur? Hótel-
gestir ræða málin sín á milli og flestir erlendu
ferðamennirnir fylgjast grannt með verðlag-
inu“.
Emil Guðmundsson viðurkenndi að lakari
■nýting hótelanna gæti verið ein skýringin á
þessu nýja tilboði. En hann vísaði öllu tali um
mismunun á bug. „Við erum með fjölmörg til-
boð í gangi bæði fyrir íslendinga og útlend-
inga. Það gætu staðið þrír útlendingar í mót-
tökunni og greitt hver sitt verð fyrir sama her-
bergið. Þetta er bara tilraun sem við erum að
gera og óákveðið hve lengi tilboðið gildir“,
sagði hann.
Eitt hótel í Reykjavík, Hótel Garður, virðist
telja að í óefni stefni. Þar hefur verðið í doll-
urum lækkað frá þvi í fyrra. Ein af ástæðun-
um er sú að helstu keppinautar hótelsins eru
þeir sem bjóða upp á gistingu og morgunverð
í heimahúsum og þar hefur verðið ekki hækk-
að eins mikið og á hótelunum. Það staðfesti
Úlfar Jacobsen sem segist eingöngu koma
sínu fólki fyrir i heimahúsum hér i Reykjavik.
Engin menntun í
ferðamálum
Hörður Erlingsson heldur því fram að ein
af ástæðunum fyrir verðlagsstefnu hótelanna
og reyndar mörgum öðrum hlutum sem af-
laga fara í íslenskum ferðamálum sé ónóg
menntun þeirra sem að férðamálum starfa.
Eina menntunin sem hægt er að afla sér á
sviði ferðamála hérlendis eru námskeið sem
Ferðamálaráð heldur af og til fyrir verðandi
leiðsögumenn. Enda segir Hörður að á því
sviði sé ástandið til fyrirmyndar.
' „Það sem vantar er menntun á rekstrarsvið-
inu. Erlendis eru alls staðar til skólar eða há-
skóladeildir sem sérhæfa sig í að mennta fólk
til að reka ferðamannaþjónustu. Hér er ekkert
slíkt fyrir hendi“, sagði Hörður.
Birgir Þorgilsson tók undir þetta sjónarmið
Harðar. „Við höfum verið að reyna að koma
svona menntun inn í viðskiptadeild Háskóla
Islands en það tekur sinn tíma að fá þörfina
viðurkennda. Enn hefur það ekki náð lengra
en svo að nú er nokkuð um að fólk velji sér
lokaverkefni á sviði ferðamála. En það er að
færast í vöxt að fólk leiti eftir þessari menntun
til útlanda, td. hafa amk. fimm manns farið á
skóla í Lillehammer í Noregi“.
Maturinn skánað
Andstætt því sem gildir um hótelin hafa
þeir sem reka hópferðabíla orðið að lúta
verðlagsákvæðum. Þeir hafa orðið að fara
bónarveginn að stjórnvöldum þegar verðið er
farið að þrengja að þeim. ÚLfar Jacobsen var
ekki hress með rútuverðið. „Það hefur hækk-
að um 100% frá því í fyrra“, sagði hann.
Georg Ólafsson sagðist ekki telja að taxti
sérleyfis- og hópferðabíla hefði hækkað um-
fram verðbólgu að undanförnu. „Hækkana-
beiðnir þeirra eru lagðar fyrir sérstaka nefnd
auk þess sem um þær er fjallað hér í Verðlags-
stofnun og ráðuneytinu og þeir hafa einungis
fengið sannaðar kostnaðarhækkanir bættar“,
sagði hann. „Hins vegar veit ég að í þessu fagi
er mikil samkeppni og mikið um að ferða-
skrifstofur semji um verðið við eigendur bíl-
anna. Það eru margir um hituna og hefur
færst í vöxt að ýmsir aðilar, td. þeir sem reka
skólabíla á veturna, fari inn á þennan markað
á sumrin“.
Að sögn þeirra sem til þekkja hefur þjón-
usta matsölustaða farið mjög batnandi á und-
anförnum árum, þótt enn sé ýmsu ábótavant,
ekki síst á minni stöðum á landsbyggðinni.
„Fyrir nokkrum árum fór maður hringinn í
kringum landið og át lambakjöt með grænum
baunum fjártán daga í röð“, sagði einn við-
mælenda HP. „En þetta er að breytast, þeir
eru td. farnir að þora að bjóða ferðamönnum
upp á fisk“.
Eins og allir vita hefur matsölustöðum
fjölgað mikið í Reykjavík á undanförnum ár-
um. Einna örust hefur fjölgunin verið á stöð-
um sem teljast vera í milliflokki hvað verð og
þjónustu snertir. Þetta hefur ma. orðið til þess
að fínni staðirnir hafa orðið að koma til móts
við þróunina og halda í við sig í verðlaginu.
Þegar verið er að ræða íslensk ferðamál fer
ekki hjá því að athyglin beinist að landkynn-
ingu. Þar er víða pottur brotinn. Eitt er áður-
nefnt fjársvelti Ferðamálaráðs sem ma. bitnar
á kynningarstarfinu. Allir eru þó sammála
um nauðsyn þess,ef við á annað borð ætlum
okkur að auka ferðamannastrauminn til
landsins.
Náttúran eða næturlífið?
En menn greinir á um það hvernig kynning-
in eigi að vera og ekki síst um það hvers konar
ferðamenn við eigum að leggja áherslu á að
laða til landsins.
Skemmtanaþyrsta karlmenn á léttasta
skeiði, eins og fræg „lopapeysuauglýsing“
Flugleiða virðist höfða til,eða þá sem einkum
sækjast eftir náttúrufegurð og hreinu lofti?
Hörður Erlingsson segir að meðalaldur og
menntunarstig erlendra ferðamanna á íslandi
sé hærra en gerist og gengur á meginlandi álf-
unnar. „Það fólk sem hingað kemur er ekki að
leita uppi lúxus eða skemmtanir heldur nátt-
úrufegurð og nýstárlegt umhverfi. Það vill að
hreinlætið sé í lagi og skipulagið gott. Og þú
mátt hafa það eftir mér að rallkeppni er ein-
hver versta auglýsing sem við getum fengið.
Fólk kemur einmitt hingað til að hvíla sig á
bílum og hávaða stórborganna. Við eigum að
auglýsa náttúruna og að við bönnum rall“.
Góð reglugerð - en ekkert
eftirlit
En hvað sem landkynningunni líður er það
staðreynd að hingað koma yfir 70 þúsund
manns á ári frá öðrum löndum og ef vel tekst
til ætti þeim að fara fjölgandi. Ekki koma þeir
þó allir fyrir milligöngu íslenskra ferðamála-
frömuða. Það hefur færst nokkuð í vöxt á
undnförnum árum að hingað komi hópar
ferðamanna á vegum erlendra ferðaskrifstofa
og einstaklinga. Þessir hópar eru ekkert alltof
vel séðir og hafa jafnt innlendir skipuleggj-
endur ferðamála sem náttúruunnendur kvart-
að undan því að þessir hópar fylgi ekki settum
reglum um umgengni og viðtekunum hefðum
í ferðaþjónustu.
Þeim fyrrnefndu blæðir í augum að þessir
hópar koma iðuléga með farartæki og allar
vistir með sér og eyðavarla einni krónu í inn-
lenda þjónustu. Og þeim síðarnefndu blöskr-
ar oft umgengni hópanna við landið. Um
þverbak keyrir þó þegar þurft hefur að kalla
út hjálparsveitir til að leita uppi ferðamenn af
þessu tagi á öræfunum.
Þessar kvartanir hafa orðið svo háværar að
i vor setti samgönguráðherra reglugerð um
eftirlit með þessum hópum. Þar er þeim gert
að lúta sömu reglum og innlendir skipuleggj-
endur hópferða og þeir verða að hafa viður-
kenndan íslenskan umboðsmann.
,,Þú mátt eiga dollarana
og pundin“
Talandi um eftirlit þá er það opinbert
leyndarmál að ekki kemur allur sá gjaldeyrir
sem erlendir ferðamenn taka með sér hingað
til lands til skila í bönkum landsins. Hér i
landi strangra gjaldeyrishamla hefur alla tið
blómstrað svartur markaður fyrir gjaldeyri.
Þó eru menn yfirleitt sammála um að töluvert
hafi úr honum dregið eftir að takmörkunum
á gjaldeyriskaupum til utanlandsferða var af-
létt árið 1978 en þess í stað sett á sérstakt af-
greiðslugjald.
Þeir sem hafa þjónustu við erlenda ferða-
menn að aðalstarfi eru skyldaðir til að gefa
nákvæmar skýrskur um gjaldeyristekjur sínar
til Seðlabankans. En hvernig á að hafa eftirlit
með þeim fjölmögu fyrirtækjum sem skipta
bæði við íslendinga og erlenda ferðamenn,
svo sem hótel, bílaleigur, minjagripa- og lopa-
peysuverslanir og önnur þjónustufyrirtæki?
Sigurður Jóhannesson hjá gjaldeyriseftir-
litinu sagðist ekki telja að brask með gjaldeyri
væri stórvægilegt núna. „En við erum sjálf-
sagt þeir síðustu sem frétta af því. Við höldum
ekki uppi neinu eftirliti með öðrum en þeim
sem standa í rekstri ferðaþjónustu. Við höf-
um ekkert lögregluvald og verðum að láta fólk
bera ábyrgð á þessu sjálft. ”
Það er sem sé erfitt að festa hönd á gjald-
eyrisbraskinu. Eilitla vísbendingu um að það
eigi sér stað má þó ef til vill fá í skýrslu um
„Ferðamál á íslandi“ sem unnin var fyrir sam-
gönguráðuneytið nú í vetur en þar er m.a. að
finna samanburð á gjaldeyriskaupum bank-
anna árin 1981 og 1982.
Þar kemur í ljós að heildarkaup bankanna
jukust talsvert árið 1982 þótt ferðamanna-
fjöldinn hafi verið hérumbil sá sami. En það
verða ótrúlegar sveiflur eftir greinum. Það er
einkar athyglisvert að þrátt fyrir verðhækkan-
ir og óbreyttan fjölda ferðamanna verður um-
talsverð lækkun í gjaldeyrisskilum hótela,
verslana og bílaleigufyrirtækja meðan aðrir
aðilar skila svipuðum upphæðum eða meira
en árið áður.
Hver fær dollarana og pundin?
■1- Sl
II III
i ' ra
myndir: Valdís Óskarsdóttir
ii i » ■**•*£; imnk
uiiiii r. i ■■ m,

Fjölbreytni íslenskra ferðamála færist sífellt í vöxt. Þetta skip
er þýskt að uppruna en í sumar ætla eigendur þess að gera það út
í þrjár hringferðir um landið með viðkomu á ýmsum stöðum og
bjóða upp á skoðunarferðir frá viðkomustöðunum. 50 manns
komast með í hverri ferð og um borð eru öll þægindi. Enda er verð-
ið töluvert hátt.
Ymsum brá í brún þegar skipið birtist og vildu vita hvort ferðir
þess væru löglegar. Svo er, því útgerðin uppfyllir það skilyrði að
hafa íslenskan umboðsmann. „Eg held að þetta skip sé tiltölulega
góður viðskiptavinur", sagði Birgir Þorgilsson markaðsstjóri
Ferðamálaráðs. „Utgerð þess greiðir hér hafnargjöld og kaupir
vistir og olíu auk þess sem farþegarnir versla áreiðanlega í landi.
Og ekki skemma þeir náttúruna. Það er talsvert dýrt að ferðast
með þessu skipi svo mér sýnist liggja beint við að líkja því við
skemmtiferðaskipin sem hingað koma á hverju sumri“.
Thermor
ELDAVÉLA-
SAMSTÆJA
✓
Odýrari en þú átt að venjast“
Thermor eldavélasamstæðan er valin af þeim
er vilja vönduð og góð tæki, ódýrt. En það
eru bara ekki allir sem átta sig á því, hversu
hagkvæm þessi kaup eru.
Lítið við og skoðið THERMOR tækin það
borgar sig.
KJOLUR SF.
Borgartún 33.105 Reykjavík. Símar 21490 - 21846