Helgarpósturinn - 07.03.1985, Blaðsíða 9

Njörður Snæhólm:
Draumur nýttist mér
í starfi
Draumar eða dulrænir hæfileik-
ar? Eftirfarandi sögu úr starfi sínu
sagði Njördur Snœhólm, fyrrver-
andi yfirlögregluþjónn RLR, í við-
tali við Helgarpóstinn:
„Fyrir mörgum árum fannst sjó-
rekið lík í Engey. Kvöldið áður í
myrkri og tunglsljósi gekk bóndinn
sem þá bjó í eynni út, og sá mann
standa við bát sinn í fjörunni. Hon-
um þótti það undarlegt, því engan
annan bát var að sjá, og heima-
menn í eynni voru inni í húsi.
Hann virti manninn lengi fyrir sér,
en gekk síðan niður að bátnum.
Þá sá hann engan þrátt fyrir leit.
Morguninn eftir fann hann lík við
hliðina á bátnum, sem hafði rekið
um nóttina.
Við Guðmundur Guðmundsson
hjá sakadómi fórum út í Engey að
sækja líkið. En á þessum tíma var
einskis manns saknað, það hafði
ekki verið lýst eftir neinum. Allan
daginn reyndum við að afla okkur
upplýsinga um málið, og komumst
að raun um að nokkrum mánuð-
um áður hafði maður stokkið fyrir
borð á togara. Maðurinn var aust-
an af fjörðum.
Morguninn eftir sagði Guð-
mundur að það ætti ekki að vera
mikill vandi að ganga úr skugga
um hvort líkið væri af manninum
að austan. „Hvers vegna?“ spurð-
um við undrandi. „Ekki lá það fyr-
ir í gær?“ „Jú, hann mun vera
með stórt ör á öðru lærinu. Mig
dreymdi það í nótt. Hann kom til
mín og sagði mér það.“
Og við sannreyndum þetta."
Njörður sagði ennfremur:
„Sumir vilja ekki upplýsa lögregl-
una um drauma sína, því þeir ótt-
ast að það verði hlegið að þeim.
En það er mesti misskilningur. Það
má svo sem segja að draumar séu
vitleysa, en það getur verið
sannleikur í þeim, og það verður
að ganga úr skugga um það.“
En er það gert?
„Eg get aðeins svarað fyrir mig.
Ég hef gert það. En ég man ekki til
að það hafi ieitt til nokkurs í öðr-
um tilvikum.
Hins vegar hafði ég eitt sinn
samband við hollenskan sjáanda,
vegna máls sem ég var að rann-
saka í kringum 1969, og sendi
honum tiltekin gögn vegna þess.
Það varð þó ekki til þess að málið
upplýstist.
Til sama manns var hins vegar
leitað vegna hvarfs ungrar stúlku í
New York. Hennar var mikið leit-
að en án árangurs. Frá þeim hol-
lenska bárust upplýsingar um að
stúlkuna væri að finna í ákveðnu
húsi, og tilgreindi hann nákvæm-
lega herbergi og hæð. Hann lýsti
líka umhverfi hússins og hvernig
ætti að finna það.
Lögreglan fór eftir ábendingun-
um en fann ekkert. Einhver hafði
orð á að upplýsingarnar væru
venjulegt rugl úr svona fuglum, en
þá kviknaði á perunni hjá öðrum.
Miðað við staðsetningu þess hol-
lenska væri húsið í annarri átt en
frá þeim séð, því skyldu þeir
breyta um stefnu. Nú, þeir gerðu
það og fundu stúlkuna í. hvelli!"
Jóna Rúna Kvaran:
Draumar og dulargófa
hafa komið að gagni
varðandi mannshvörf
Helgarpósturinn spurði Jónu
Rúnu Kuaran hvort leitað hefði
verið til hennar varðandi manns-
hvörf: „Það hefur verið leitað til
mín,“ svaraði hún, „en ég hef
aldrei viljað sinna slíkum málum.
Ég get þó ekki fullyrt að ég myndi
ekki gera það. En því fylgir mikil
ábyrgð. Hér er á ferð miicið alvöru-
mál, ekki síst þar sem ástvinir eiga
í hlut, og ég myndi ekki vilja verða
til þess að hryggja neinn með
röngum væntingum."
Jóna Rúna kvaðst vita til þess að
erlendis hefðu menn með dular-
gáfu starfað með lögreglu. Sjálf
hefði hún hins vegar aldrei gert
það, og af lögreglunnar hálfu hefði
ekki verið farið fram á slíkt. Hún
taidi hins vegar sjálfsagt að lög-
reglan leitaði til fólks með slíka
hæfileika ef allt annað þryti, eins
og fólk leitaði í bænina þegar um
sjúkt fólk væri að ræða og lækn-
ingamátt þryti.
„Ég veit að draumar og dular-
gáfa hafa komið að gagni í sam-
bandi við mannshvörf. Til þessa
þarf þó sérstakan hæfileika, og
minn styrkur liggur ekki á því
sviði.
Að mínu mati á ekki að hundsa
góðan vilja fyrirfram; ef fólk snýr
sér til lögreglu eða aðstandenda af
einlægni, og trúir því að það hafi
eitthvað til málanna að leggja í
gegnum innsæi, berdreymi eða
hugboð, þá er rétt að skoða þá
möguleika."
Ótrúleg saga um mann sem...
týndist — og fannst í gœsluvarðhaldi
Hákoni Hákonarsyni var eðlilega hætt að
standa á sama þegar vinur hans hafði verið
týndur í viku, án þess að nokkuð spyrðist til
hans. Sem betur fer kom hann í leitirnar, og
trúlegt eður ei: Eftir að hafa verið í vörslu
lögreglunnar, í gæsluvarðhaldi nánar tiltek-
ið. Forsaga þessa er allsérkennileg.
Hákon: „Vinur minn átti í persónulegum
erfiðleikum þegar þetta gerðist fyrir sex ár-
um. Því höfðum við meiri áhyggjur af honum
en ella. Hann var fluttur að heiman, en hafði
aðsetur í íbúð sameiginlegs kunningja okkar.
Við skulum kalla vin okkar Svein, því söguna
segi ég að honum forspurðum.
. Að kvöldi föstudags hringdi sambýlingur-
inn til mín, mjög áhyggjufullur. Hann hafði
hvorki heyrt Svein né séð í fimm daga. Það
var sama upp á teningnum á vinnustað
Sveins. Síðast var vitað af honum á bíl sínum,
sem var all áberandi. En af bílnum voru held-
ur engar fréttir.
Mér varð illt við. Ég tók strax til við að
hringja í allar áttir í von um upplýsingar um
ferðir Sveins. En þær voru hvergi fáanlegar.
Svo virtist sem hann væri gjörsamlega horf-
inn.
Ég hringdi meðal annars á lögreglustöðvar
í Reykjavík og úti á landi, ef einhver kynni að
hafa orðið var við bílinn, en svo var ekki.
Alla helgina leituðum við dyrum og dyngj-
um, en sú leit bar engan árangur.
Af hverju létuð þið ekki lýsa eftir mannin-
um? kynnu menn að spyrja. Við hefðum
kannski átt að gera það strax, en vildum leita
af okkur allan grun áður. Við álitum líka
heppilegra að byrja á að útvarpa tilkynn-
ingu, þar sem Sveinn væri beðinn að hringja
heim. Það lét lögreglan gera á mánudegin-
um.
Handtekinn, grunaöur
um aðild aö róni
Sama dag hringdi ég til Rannsóknarlög-
reglunnar í Reykjavík, sem þá hafði aðsetur
í Borgartúni. Ég sagði alla söguna og lýsti
Sveini og bílnum hans, sem var blár og svart-
ur Mustang, stór og áberandi. Þar var mér
bent á, sem rétt var, að leit að manni væri til
að byrja með í höndum almennu lögreglunn-
ar. Hins vegar var mér ráðlagt að leita til Út-
lendingaeftirlilsins. Þar gæti ég fengið upp-
lýsingar um hvort Sveinn hefði farið úr landi.
Eg gerði það, en ekkert benti til þess að svo
væri.
Á þessu stigi vildi lögreglan lýsa formlega
eftir manninum, og ég ákvað að láta til skar-
ar skríða daginn eftir. Við kunningjarnir vor-
um orðnir verulega áhyggjufullir um afdrif
Sveins, og farnir að gera ráð fyrir því versta.
En um kvöldið fékk ég hringingu frá lög-
reglunni. Á öllum fréttum hafði ég átt von,
en ekki þessum: Sveinn var fundinn. Hann
var í gæsluvarðhaldi í Síðumúlafangelsi. Þar
var hann búinn að dúsa í viku, grunaður um
aðild að ráni.
Ég varð æfur af reiði. Ég þóttist vita það
betur en nokkur annar, að Sveinn tæki ekki
þátt í öðru eins athæfi og ráni. í reiði minni
hringdi ég í Harald Henryson sakadómara,
sem hafði úrskurðað Svein í gæsluvarðhald,
og krafðist svara. Var sjálfsagt að úrskurða
menn í gæsluvarðhald, án þess að aðstand-
endur væru látnir vita? Hver var réttarstaða
þessara manna? Haraldur svaraði sem svo,
að menn ættu að vita um rétt sinn undir þess-
um kringumstæðum.
Stöðvaður af
tveimur mönnum...
Sveini var sleppt daginn eftir, og málið
upplýstist. Hann var saklaus. En málavextir
voru þeir, að hann hafði verið á ferð á bílnum
sínum fyrri helgi, þegar tveir menn stöðv-
uðu hann og báðu að keyra sig til Keflavíkur
gegn greiðslu. Sveinn gerði það, og ók þeim
orðalaust á áfangastað, án þess svo mikið
sem spyrja þá að nafni. Hann skildi síðan við
þá, og segir ekki af þeim frekar, nema hvað
lögreglan stöðvaði Svein á mánudags-
morgni, þegar hann var á leið til vinnu.
Sveinn var grunaður um aðild að ráni, sem
hafði verið framið um helgina, af þessum
tveimur mönnum líklega. Vitni hafði talið sig
sjá bíl nálægt ránsstað. Lýsingin kom heim
og saman við sérkennilegan bíl Sveins. Nú lá
hann í því, og vissi ekki einu sinni hvað far-
þegar hans hétu. Hann var svo úrskurðaður
í gæsluvarðhald án þess að nokkur vissi.
En Sveinn varð aftur frjáls maður á þriðju-
degi, daginn sem formleg leit átti að hefjast.
Og það sem meira var: Allan þennan tíma
hafði bíll hans staðið í porti Rannsóknarlög-
reglunnar í Borgartúni, án þess að lögreglan
hefði veitt honum sérstaka athygli.
Úr þessu varð aldrei meira mál. Vinur
minn býr nú erlendis og geymir áreiðanlega
þessa óhugnanlegu lífsreynslu í sálarkirnu
sinni, eins og við hinir."
Þannig sagðist Hákoni Hákonarsyni frá, en
við bárum sögu þessa undir Harald Henry-
son sem var nafngreindur hér áður. Haraldur
kvaðst því miður ekki koma þessu tiltekna
máli fyrir sig, og gæti þar af leiðandi ekki
staðfest svar sitt. „En yfirleitt held ég að það
sé venja hjá viðkomandi rannsóknarlög-
reglumönnum eða fangavörðum að iáta að-
standendur vita ef eitthvað er. Manninum er
jafnframt skipaður réttargæslumaður, sem á
að gæta hagsmuna hans. Dómari gerir ekki
annað en að taka til meðferðar kröfu Rann-
sóknarlögreglu um gæsluvarðhald og kveða
síðan upp úrskurð."
HELGARPÓSTURINN 9