Helgarpósturinn - 25.07.1985, Blaðsíða 9

Nokkrir framsóknarembættismenn í Reykjavík og nágrenni
Hjalti Zópóniasson, deildarstjóri í
dómsmálaráðuneyti, — hallur undir
Þorgeir Þorsteinsson, lögreglustjóri á
Keflavíkurflugvelli.
Már Rétursson, fulltrúi fógeta og sýslu-
mannsins ( Hafnarfirði.
X-B.
Framsóknarmenn og sjálfstæðismenn í sýslumanns og/eða fógetaembættum
Þessa sjálfstæðismenn
langar (embætti lögreglustjóra
Stefán Hirst, skrifstofustjóri lögreglu-
stjórans ( Reykjavfk, — langar ( lög-
reglustjóraembættið.
William Möller, aðalfulltrúi lögreglu-
stjórans í Reykjavfk - langar (lögreglu-
stjóraembættið
Böðvar Bragason, sýslumaður í Rang-
árvallasýslu, — Jón (Seglbúðum skip-
ar hann lögreglustjóra — X-B.
Jón Eysteinsson, sýslumaður ( Gull-
bringusýslu og bæjarfógeti f Keflavík,
Grindavík og Njarðvlk — Sonur Ey-
steins Jónssonar — X-B.
Friðjón Guðröðarson, sýslumaður á
Höfn ( Hornafirði, — langar (embætti
lögreglustjóra — X-B.
Sigurður Gizurarson, sýslumaður Þing-
eyjarsýslu og fógeti á Húsavlk — X-B.
Jóhannes Árnason, sýslumaður í Snæ-
fells- og Hnappadalssýslu og fógeti í
Ólafsvík — X-D.
Ellas I. Ellasson, sýslumaður (Eyjafjarð-
arsýslu, fógeti á Akureyri og Dalvík —
X-D.
Þórir Oddsson vararannsóknarlög-
reglustjóri — RLR — langar í lögreglu-
stjóraembættið.
Friðjón Þórðarson alþingismaður —
stuðningur viö Gunnar Thor. dýr — vill.
verða lögreglustjóri.
Þessirframsóknar-og sjálfstæðismenn hafaséð um úthlut
un embætta úr stóli dómsmálaráðherra:
Bjarni Benediktsson, Sjálfstæðisflokki
Hermann Jónasson, Framsóknarfiokki
Jóhann Hafstein, Sjálfstæðisfiokki
Auður Auðuns, Sjálfstæðisflokki
Ólafur Jóhannesson, Framsóknarflokki
Steingrímur Hermannsson, Framsóknarflokki
bæjarfógeti verði skipaður í Firð-
inum.
Það er því ýmislegt í deiglunni
hvað varðar sýslumanns- og bæj-
arfógetaembætti á landinu — eða
nánar til tekið í hópi löglærðra
framsóknarmanna. Sumir þeirra
una þó glaðir við sitt og vilja sig
hvergi hræra. Má þar nefna sýslu-
manninn í Mýra- og Borgarfjarð-
arsýslu, Rúnar Gudjónsson, enda
fékk embættið veglegt húsnæði
yfir sig í Borgarnesi þegar Borgar-
fjarðarbrúarsmíðinni lauk um síð-
ir. Svipaða sögu er að segja af
Kristjáni Torfasyni, bæjarfógeta í
Vestmannaeyjum. Hann mun ekki
telja sig hafa neitt að sækja upp á
meginlandið.
Græn svæði
í Reykjavík
Ef sjónum er hins vegar á nýjan
leik beint að höfuðborgarsvæðinu
og litið nánar á stöðuna hjá topp-
um dómskerfisins þar, þá eru
hreyfingar framundan. Það fer
senn að líða að því að Þóröur
Björnsson ríkissaksóknari, 69 ára
gamall, láti af embætti. Við dyrnar
bíður vararíkissaksóknari, Bragi
Steinarsson. En hann er sjálfstæð-
ismaður. Enn er því spurt um tíma-
setningar. Verður Jón í Seglbúðum
dómsmálaráðherra, þegar Þórður
hættir, eða hefur þá valdið færst á
hendur annars?
Eins og í upphafi var nefnt, er
staða Framsóknar einkar sterk í
borginni á þessu sviði embættis-
manna. Fyrr hefur verið nefndur
ríkissaksóknari, Þórður Björns-
son. Til viðbótar á toppi þessa
píramída eru bæði Jón Skaftason,
yfirborgarfógeti í Reykjavík, fyrr-
um þingmaður Framsóknar á
Reykjanesi, og Björn fngvarsson,
yfirborgardómari, framsóknar-
maður sem áður gegndi störfum
lögreglustjóra á Keflavíkurflug-
velli. Björn er 68 ára gamall, þann-
ig að nýr yfirborgardómari verður
skipaður innan fárra missera. í
þennan flokk framsóknarmanna í
lykilstöðum er ennfremur rétt að
skipa Birni Hermannssyni, toll-
stjóra í Reykjavík.
í framhjáhlaupi er vert að minna
á, að störf tollstjóra og yfirborgar-
fógeta eru hæst launuð þessara
embætta vegna reglna sem kveða
á um að ákveðnar prósentur gangi
til uppboðshaldara við nauðung-
aruppboð. Þessi aukasporsla hefur
að vonum gefið vel í aðra hönd, nú
þegar nauðungaruppboðum fjölg-
ar jafnmikið og raun ber vitni.
Þessar reglur um prósentur í vasa
uppboðshaldara koma einnig bæj-
arfógetum og sýslumönnum til
góða, en aðeins eru það þó örfá
embætti sem hafa einhverja telj-
andi umsýslu í þessum efnum.
Meginþorri uppboða fer fram á
Reykjavíkursvæðinu.
En af öðrum traustum stoðum
Framsóknar í embættismanna-
kerfinu á höfuðborgarsvæðinu má
nefna Hallvard Einvardsson rann-
sóknarlögreglustjóra og fyrr-
nefndan Kristin Ólafsson, toll-
gæslustjóra. Einnig herma fregnir
að nýskipaður ráðuneytisstjóri í
dómsmálaráðuneytinu, Þorsteinn
Geirsson, sé hliðhollur framsókn-
armönnum, þótt hann hafi al-
mennt verið vistaður annars stað-
ar í stjórnmálunum á árum áður.
Telja framsóknarmenn að hringn-
um verði því sem næst lokað, fái
Framsóknarmenn lögreglustjóra-
embættið í sinn hlut, sem allt
bendir til. Að vísu má finna bláa
stöngla í öllu grængresinu. Sem
dæmi um slíkan gróður er Gunn-
laugur Briem, yfirsakadómari í
Reykjavík. Sjálfstæðisflokkurinn
telur sér hann, með flokkspólitík
að bakgrunni.
Ef litið er á Hæstarétt, þar sem
sitja átta dómarar, þá er sú kort-
lagning ekki jafnafdráttanaus. Yf-
irlýstir framsóknarmenn eru þar
Björn Sveinbjörnsson, sem áður
var nefndur, og Halldór Þor-
björnsson, fyrrum yfirsakadóm-
ari. Yfirlýstir sjálfstæðismenn í
dómnum eru Þór Vilhjálmsson,
eiginmaður Ragnhildar Helga-
dóttur menntamálaráðherra, og
Sigurgeir Jónsson, fyrrum bæjar-
fógeti í Kópavogi. Hina fjóra í
Hæstarétti er erfiðara að staðsetja
í flokkspólitísku tilliti, en heim-
ildamenn HP töldu þá á Fram-
sóknar/Sjálfstæðisvængnum, þó
án beinna tengsla.
Þau sáu um úthlutun
Það er svo fróðlegt að fara nokk-
ur ár aftur í tímann og rifja upp
hverjir það hafa verið sem hafa
haft embættisveitingavaldið á
hendi á vettvangi dómsmálanna.
Bjarni Benediktsson, fyrrum for-
maður Sjálfstæðisflokksins, var
dómsmálaráðherra frá
1949—1956, þegar vinstri stjórn
Hermanns Jónassonar tók við
völdum. Hermann tók sjálfur
dómsmálin með
forsætisráðherraembættinu. Um
eins árs skeið sat síðan minni-
hlutastjórn Alþýðuflokksins, ’58 til
'59, og Friðjón Skarphédinsson fór
með dómsmálin. Þá var á nýjan
leik komið að þætti Bjarna Bene-
diktssonar, en hann gegndi dóms-
málaráðherraembættinu í fyrstu
viðreisnarstjórninni, eða fram til
’63, að Bjarni tók við oddvitastarf-
inu úr hendi Ólafs Thors, en Jó-
hann Hafstein settist að í dóms-
málaráðuneytinu. Með dómsmál-
in fór síðan Jóhann allt til hausts-
ins 1970, að Auður Auðuns varð
dómsmálaráðherra. I júlí 1971
hófst þáttur Framsóknar á nýjan
leik, og það var Ólafur Jóhannes-
son, formaður Framsóknarflokks-
ins, sem stýrði nýrri vinstri stjórn
og hélt um dómsmálin jafnhliða.
Og áfram fór Ólafur með dóms-
málin í Ge/rsstjórninni 1974—78,
en í síðari Ólafsstjórninni,
1978—79, var það Steingrímur
Hermannsson, sem tók upp merki
föður síns frá 1956 og varð ráð-
andi á sviði dómsmálanna. Eftir
slit þeirrar stjórnar sat Vilmundur
Gylfason á stóli dómsmálaráð-
herra í minnihlutastjórn Alþýðu-
flokksins í tæplega fjóra mánuði.
Þá tók við Friðjón Þórðarson, í
Gunnarsarmi Sjálfstæðisflokksins.
Eftir síðustu kosningar var það svo
títtnefndur Jón Helgason sem
fékk dómsmálastýrið í hendur.
Af þessari upptalningu, þar sem
farin eru 36 ár aftur í tímann, sést
glögglega að framsóknarmenn og
sjálfstæðismenn „eiga” þessi mál.
Aðeins tvisvar sinnum hefur sú
helmingaskiptaregla verið brotin.
í bæði skiptin hefur verið um að
ræða minnihlutastjórnir Alþýðu-
flokksins, en líftími þeirra er hins
vegar samtals um 15 mánuðir af
þvi 36 ára tímabili sem áður var
rakið.
Eða skyldi það vera einber til-
viljun, að 25 bæjarfógetar og
sýslumenn, lögreglustjórar í
Reykjavík, á Keflavíkurflugvelli og
hjá rannsóknarlögreglu, tollstjóri,
yfirborgarfógeti, yfirborgardóm-
ari, yfirsakadómari, ríkissaksókn-
ari, tollgæslustjóri og fleiri toppar
á þessu sviði eru allir úr sömu
tveimur flokkunum — Sjálfstæðis-
flokki og Framsóknarflokki; sömu
tveimur flokkunum og átt hafa
dómsmálaráðherraembættið í
landinu til fleiri áratuga?
Sú spurning sem vaknar eftir
þessa samantekt er að sjálfsögðu
sú, hvers vegna stjórnmálaflokk-
unum er svona áfram um að hafa
„síná’ menn á réttum stöðum í
dómskerfinu. Stundum er verið að
launa dyggum flokksmönnum
með feitum embættum, en það er
þó ekki alltaf. Til dæmis mun emb-
ætti lögreglustjórans í Reykjavík
ekki gefa mikið í aðra hönd. Aðrir
fá hins vegar það sem kalla mætti
„geigvænlegar” tekjur, og er þá
einkum horft til manna eins og
Jóns Skaftasonar, yfirborgarfóget-
ans í Reykjavík.
Það er því ekkert óeðlilegt, að
menn velti vöngum yfir því að
Framsóknarflokkurinn og Sjálf-
stæðisflokkurinn kunni að öðlast
einhverja öryggiskennd af því að
hafa rétta menn á réttum stöðum.
En það gefur á hinn bóginn tilefni
til vangaveltna um alvarlegri hluti
er varða pólitísk afskipti af dóms-
valdinu, einum af þremur sjálf-
stæðum og óháðum örmum sér-
hvers lýðræðisþjóðfélags.
Því þegar öllu er á botninn
hvolft koma stjórnmál dómsmál-
um ekkert við — nákvæmlega
ekkert. Eða svo hermir stjórnar-
skráin.
Jón Helgason
dómsmálaróðherra:
„Auglýsi embætti
íögreglustjórans
fljótlega laust til
umsóknar"
— Hvernig víkur því vid að
allir helstu embættismenn á
sviði íslenskra dómsmála
koma úr sömu tveimur stjórn-
málaflokkunum — Sjálfstæðis-
flokki og Framsóknarflokki?
„Ég hef ekki hugleitt þetta sér-
staklega.”
— Er það rétt, Jón, að þú
hyggist auglýsa embætti lög-
reglustjórans í Reykjavík til
umsóknar nú á næstu vikum?
„Já, ég reikna með því að það
verði gert fljótlega. Sigurjón Sig-
urðsson verður sjötugur í næsta
mánuði.”
— En nú er það algengt að
embsettismenn hjá ríkinu eigi
þess kost að ljúka því starfsári,
sem sjötugsafmæli þeirra ber
upp á, þannig að samkvæmt
því ætti Sigurjóni Sigurðssyni
lögreglustjóra að vera heimilt
að sitja til áramóta, ef hann
óskar svo.
„Það er engin algild regla og ég
reikna með því að auglýsa starfið
laust til umsóknar á næstunni.”
— Er það ekki staðreynd að
starfinu hafi þegar verið ráð-
stafað bakvið tjöidin og það
eigi að fá Böðvar Bragason,
sýslumaður á Hvolsvelli, sveit-
ungi þinn og flokksbróðir?
„Ég forðast það að svara spurn-
ingum af þessu tagi og vil engin
fyrirheit gefa um það hverjir hljóti
embætti fyrr en fyrir liggur hverjir
sækja um. Ég vil ógjarnan binda
hendur mínar fyrirfram og lenda
ef til vill í þeirri stöðu að fá svo inn
á borð umsækjanda, sem nánast
er sjálfkjörinn til starfsins, en hafa
áður ákveðið að hafa annan hátt
á.“
HELGARPÓSTURINN 9