Alþýðublaðið - 20.04.1938, Side 1

ALÞÍflUBLABIB
kemur út árdegis á morgun
AUGLÍSINfiUM
sé skilað í blaðið á
morgun fyrir kl. 7 í
kvöld.
XIX. ÁRGANGUR
MIÐVXKUD. 20. APRIL 1938.
90. TÖLUBLAÐ
RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON.
ÚTGEFANÐI: ALÞÝÐUFLOKKURINN.
Fapið SBmrim
F.U. J. - félagar
með þvi að koma
á kaffikvðldfiO fi
kvðld. Margt ertil
skemtunar.
Rógur Héðins umAlþýðuhús
Rvikur er á engu byggður.
..—.
Péff Eagmam Mefél kmifiisf iapp sme® allar sinar
li§!©fsœ® á aéalfraiBéi Miifafélagsiifis, teefél Masaai
ekkl ifiaff par itema ISlfi afkvæði af 3709«
Raunverulega hafði hann 731 atkv. af 4618
O IÐAN Alþýðlublfcið um diajg-
^ inin rakti suindur ósamininda-
og blefckingavief Héðáins Vaildi-
inarssionar uim hJ. Alþýðuhús
Reykjavikur, hefiir sijákkiað tnokk-
uð mildð í fylglsmönínum hans,
Siem nú erui alment kalluðir
,, siemikiommlurn ar “.
Þó eru þeir, í sfeiinuisitu blöðum
af lolíusnieplinum enu að burðast
við að jórtra á sömu rógtuig)g-
unini, og finna þó sjálfir aiug-
sýnifega, að piað ier tilgangslauist.
Svio er ölL vörn jrieáirra miáttlafuis* 1 2 * 1 iOg
aumingjaleg. Enda hefir öllum
hugsandi möinnum orðáð ljóst
hiutverk H. V. og siemikomjnanna
þegar íLett var ofan iaf óheilánd-
um þeirra og sviksemi gajgnvart
því mikia verki siem uninið' vair
með bygginigu Alþýðuhú'SS'ins. En
þar viair tvent Uinnið í einu: Bjarg-
að fjárhia|g Fulltrúaráðsins, semi
var að siligast undir dýrri, óiarð-
bærri eign, og komið upp glæsi-
legu heimili fyrir alþýðiusiaimtök-
ln í bænum.
En af því, að við simámenni var
að eijga, vildi Aþbl. iekki leggja
á þá í einu allia þá 'hirtingu,
semi þieir höfðu uhnið tii. Þetta
var líka gert áður fyr við viislsia
tegund af mönnum, slem urðu
áð þoilia þrisvar sihnuimi tuttugu
og sjö vandarhögg. Og úr því
að þessir menn vifðast óiska eftir
því, er rétt, áð leyfa þeirn að
haida áfriam áð taka út hirtiing-
una. Skail því hér bætt niokikrum!
upplýsingum við.
Það, siemi loiíuimiennirmr eriu nú
helzt að reyna að bjarga sér á,
er lygín uim þáð, að þieár, sem
gríeiddu upp hlutafjárlofiorð sin
tiil Alþýðuhússins í sumar, og
mokkrir enda dáiítið meiraj, hafi
gert það til þesis áð tryggjia sér
yfirráðin í hlutafélaginu og ti.1
VíðavangsUaflpið íer
frai á nrgnn.
ÍÐAYANGSHLAUPIÐ fer
fram á morgun, eins og
venjulega, og eru þátttakendur
að þessu sinni 27, frá 5 félög-
um.
Frá K.R. eru 10 þátttakendur
frá Ármanni 5, Ungmennafé
laginu „Stjarna“ í Dalasýslu 4,
íþróttaélagi Kjósarsýslu 5, og í.
R. 3.
Keppt er um Svanabikarinn.
Hlaupið hefst kl. 2 við Al-
þingishúsið og endar við ísa-
f oldarprentsmiðj u.
Sigurvegarinn frá því í fyrra
Sverrir Jóhannesson frá K.R.
tekur einnig þátt í hlaupinu nú.
Keppt var tim Svanabikar-
inn í fyrsta sinn í fyrra og vann
þá K.R. hann.
Til eignar þarf að vinna bik-
arinn þrisvar í röð eða fimm
sinnum samtals.
þess, mieð ráðnum huga ajð vinnia
að klofningi í A lþýðufliokknum.
Þetta atriðd kom Héðánn með í
sinná fyrstu frægu grein og kemr
ur mieð útueikming, sem á að
saninh það, iað stjórn hlutaféiagls1-
inís hafi verið' ólögliegla kosiin á
áðialfundi, og að hamn og hans
tnienh hafi í naiun og vieru átt að
wera í miéhihluta. Allur þessi út-
riéiknin|gu;r hanis er bygður á ó-
sannindum, og stoal það nú sýnt:
1. H. V. siegir, aði hluittafféð, s|em
hainin vi'li mótmælia, hafii veriði
40 þús. kr. Það feer hapn út
rnieð því að búia til tölur, sem
hveagi eiga sér stað, Er hann
oftar vainiuir aiðfiara'SvoaÖ?Sajnii-
leikurinn er sá, að það sem mienn
greiddu uimfram lofiorð nemur
riúimlega 23 þús. kr.
2. Þá mótmælír H. V. því að
fiorstjórii Aiþýðubrauðigerðia'rinniaa',
sem einnig hefir prótoúruumboð
fyrir það fyrirtæki, fór mleð þiaiu
ARN AD AGURINN — 1.
sumardagur er á morgun
og verður, eins og venja er til,
mikið um hátíðahöld, sem
Barnavinafélagið . Sumargjöf
gengst fyrir. Hefir Ifélaginu
tekizt með starfi sínu að skapa
enn meiri sumarhlýju um þenn
an dag — en jafnvel var áður,
og hlakka nú allir til dagsins,
hinir fullorðnu, ekki síður en
börnin, sem eiga daginn.
Hátíðahöldin hefjast á morg-
un kl. 1 með skrúðgöngu barna
frá barnaskólunum að Austur-
velli og leika Lúðrasveit
Reykjavíkur og Lúðrasveitin
Svanur fyrir skrúðgöngunum.
Prófessor Ásmundur Guð-
mundsson flytur ræðu af svöl-
um Alþingishússins. Kl. 2
verður hlé meðan víðavangs-
hlaupið fer fram, en kl. 2,20
leikur Lúðrasveit Reykjavíkur
á Austurvelli.
Kl. 3 hefjast skemtanir í
báðum kvikmyndahúsunum. í
Gamla Bíó verður skemtiskráin
þannig: Telpnakór, danzsýning
barna, leikfimi, píanóleikur,
Þyrnirósa (leikur), drengjakór
og gamanvísur. Bjarni Björns
son. í Nýja Bíó: Barnakór, sam
tal tveggja stúlkna, harmoniku-
leikur, karlakórinn Kátir félag-
ar, upplestur, Brynjólfur Jó-
hannesson, kvikmynd. í Iðnó
kl. 4,30: Telpnakór, píanósóló,
90 atkv. s'emi Alþbrg. hefir. Þiekk-
ir hr. forstjóri Héðinn Validilmars-
son visisuiega ekki lög luim finmu
og prókúruunib'Oð, eða er þetta,
visvitandi blekking?
3. Þá eru atkvæði Fulltrúiairáðs-
ins, sem' H. V. telur1 rangifega
meðfarin að 2/3 hlutum. Þau tiel-
n TDxca njBid So suiiai ýgoi uunq ju
aðialfundi, en virðist gleyma því
að landslög ákveða, lað enginn
miegl fara með meira en 1/5 atkv.
I hlu'tafélagi. Nú á Fuiltrúiarábáö
36 þús. kr. hlutafé eðia mikliu
meira en 1/5 hliuta: fjárjns mieðian
það er ekki komiið x hámianlk, sem
er 180 þíús. kr. Þar af laiðiir að
atkv. Fiuilltrúaráðisiiins fætokuðu
til muna ef hið' svokaliaða „nýja“
hlutafé var ekki tekið giit. Er
þetta g'leymistoa hjáH. V.eðiabara
af því að ekki þóttí ráðlegt að
siegja siatt þegar málistaður hans
var jafn vondur og hann var?
Frh. á 3. síðu, 6. dálki.
danzsýning, tvísöngur, leikfimi,
Litla dóttirin, sjónleikur. í K.
R.-húsinu kl. 5: Karlakórinn
Kátir félagar, aflraunir, gaman
leikur, töframaður, rússneskur
danz, eftirhermur, Gísli Sig-
urðsson. Kl. 5 verða kvik-
myndasýningar í báðum kvik-
myndahúsunum. Kl. 8,30 verð-
ur skemtuh í Oddfellowhúsinu.
Þar skemta nokkrir leikarar úr
revyunni, píanósóló, söngur og
danz. Á sama tíma hefst skemt-
un í Iðón. Þar syngur karlakór-
inn Fóstbræður og gamanleik-
ur verður sýndur. Kl. 10 hefst
danzleikur í K. R.-húsinu og
stendur til kl. 3. Kl. 10 hefst
einnig danz í Alþýðuhúsinu við
Hverfisgötu.
Aðgöngumiðar að öllum
skemtununum verða seldir í
anddyrum húsanna frá kl. 11;
kosta þeir eina krónu fyrir
börn og 2 kr. fyrir fullorðna,
nema í K. R.-húsinu.
Þá gefur félagið út merki,
sem seld verða á götunum eins
og vant er og kosta 50 aura.
Ber öllum skylda til að kaupa
þau.
Sumarfagxiað
heldttr Alþýðiufíiok'ksféil. Raykja-
VÍkuT í Alþýðuhúsmu við Hverf-
isgötu á laugairdjaigskvöldið. Náo-
I lair i biaðinu á liaugiardag.
Barnadagurinn t
MlkM hátíðahðld verða
I bænnm á morgun.
--------
19 skenfitaifiia* í mirani samkðmu^
liiisraiii bæ|apiBBS«
Forlngi rnmenskra
íasista dændur í 6
lánaða fangelsi.
—o—
LONDON í morgun. FÚ.
CODREANU, leiðtogi rúm-
enskra fasista, hefir verið
dæmdur í herrétti í 6 mánaða
fangelsi fyrir að hafa móðgað
fyrverandi forsætisráðherra
Rúmena, Jorga.
Codreanu — leiðtogi rúm-
ensku „Járnvarðanna“ — var
leiddur fyrir herrétt í Bukhar-
est, og kom mál hans fyrir rétt-
inn í gær. Hann var sakaður
um landráð.
í sambandi við fimm ára á-
ætlunina rúmensku sem er á-
ætlun um allsherjar viðreisn
atvinnuveganna, hefir séi’stök
nefnd verið sett á laggirnar til
að rannsaka hvernig auka megi
olíuframleiðslu Rúmeníu. í
nefndinni eru m. a. brezkir full-
trúar. ,
Otto af Habsbnrg
ákærðnr af nazist-
nn fyrir iandráð.
Hann iifir Iandflótta f Beigiu.
LONDON í gærkveldi. FÚ.
ÞÝZKA hlaðið „Angriff“
staðfestir þá fregn í dag,
að gefin hafi verið út handtöku-
fyrirskipun á hendur Otto von
Habshurg, ríkiserfingja Austur
ríkis, og honum gefin landráð
að sök. Handtökufyrirskipunin
er gefin út af dómsmálaráðu-
neyti Austurríkis.
Otto von Habsburg dvelur nú
í útlegð í Belgíu, svo að það eru
engar líkur til þess að hann
verði handtekinn, en málið
gegn honum verður rekið eftir
sem áður, og ef dómurinn
gengur gegn honum, þá þýðir
það það, að eigur hans í Aust-
urríki verða gerðar upptækar,
en þær nema um tveim milljón-
um sterlingspunda.
iðnifnndnr kennara-
félags Vestfjarða.
—o—
ADALFUNDUR Kennarafé-
lags Vestfjarða var hald-
inn á ísafirði 10. og 15. þ. m.
Jafnhliða var námskeið kenn-
ara og tóku þátt í því 15 kenn-
arar frá 8 skólum.
Aðalnámsgreinar voru töflu-
teikning og undirstöðuatriði
smábarnakennslu. Auk þessa
voru flutt erindi um söng-
kennslu í skólum. Ýms mál
voru rædd á fundinum og marg
ar tillögur samþykktar.
Meðal annars var ákveðið, að
framvegis slcyldu Vestfjarða-
kennarar taka ákveðinn tíma
að vorinu til hvíldar og hress-
ingar og dvelja þá til skiftis í
héraðsskólunum að Núpi og
Reykjanesi.
Ákveðið var að halda aftur
námskeið í sambandi við næsta
aðalfund og veita þá einkum
leiðbeiningar í því að búa til
ódýr og einföld kennsluáhöld.
(FÚ.)
Hersveitir Francos bnnar að
nð 40. km. strandlengju
í sitt vald sannan við Ebro
Tortosa enn á valdi stjórnarhersins
LONDON í morgun. FÚ.
EINT í gærkveldi hafði upp
reisnarmönnum á Spáni
ekki tekist að ná Tortosa, né að
koma sér fyrir norðan Ebró-
fljóts, en þeir hafa 40 km. langa
strandlengju sunnan fljóts-
mynnisins á valdi sínu.
Stjórnin segir, að her hennar
á nyrstu vígstöðvunum í Ara-
góníu hafi hrakið her uppreisn-
armanna til haka, en þar sækj-
ast uppreisnarmenn eftir því að
einangra Katalóníu frá Frakk-
landi.
Franco hershöfðingi sagði í
útvarpsræðu, sem hann flutti í
gærkveldi: „Vér höfum unnið
stríðið.“ Hann sakaði lýðveldis-
sinna um að hafa verið valdir
að morði 400 þúsund Spán-
verja og sagði, að þeir myndu
verða látnir sæta hegningu fyr-
ir það. Franco skýrði því næst
frá þeim umbótum, sem hann
myndi gera í stjórnarfari lands-
ins og á sviðum þjóðfélagsmála.
M. a. sagðist hann ætla að
byggja upp öflugan her og
flota, og gera Spánverja aftur
að mikilli þjóð.
Uppreisnarmenn ksmnir
ai litjSðram Tortosa.
LONDON í gærkveldi. FÚ.
Frá Spáni kemur í'riegn um
það í miorgun, að upprei'sniar-
menn séu komnir að útjöðruini
Tortosa. Reuter srf réttarittari
skýrir sívio frá, að brýrn'air á E-
brófijóti standi eninþá og að her-
sveitir stjórnarininiaír í borgjinni
hafi iennþá sambaind við aðra heri
stjórnarininar.
Sékn Japana hafin
í Shantnng.
—©—
JAPANSKI hierinn hefir haf-
ið almennia sófcn á Shian-
tu ngví'gstöð vuniuim. Mifclar orus.t-
u,r eiga sér nú stað við austfiui-.
enda Lu'nighai'-jámbxputarininaT
og hafa Japanir boðið út hverj-
uimi manni,, sem lUinint var að ná
til og sækja í átt til Suchov.
Japanir eru eininig að gera tdi-
raun tll þess aÖ ná til hersliins,
í Yi-hsien, sem er uimkringd af
kínverskuim her. >
Sanniioar Frakka ag Itala
bjina strax á fðstudagim.
----.
Það veriur samii nm Miij arðarhafsmálin og
itðlskn oo trðnsku nýlendurnar i Afriku.
LONDON í gærkveldi. FÚ. ♦
IANO greifi, utanríkisráð-
herra Ítalíu, tilkynti
sendisveitarfulltrúa Frakka í
Róm í dag, að Mussolini hefði
fallist á það, að saxxmingaum-
leitanir milli Frakka og ítala
yrðu hafnar þegar í þessari
viku, og er gert ráð fyrir að
fyrstu undirbúningsumræðurn-
ar eigi sér stað á föstudaginn
kemur.
Tilgangurinn með viðræðun-
um er í stuttu máli sagður sá,
að koma á bættu samkomulagi
milli ríkjanna, og þar á meðal
fullkomnu stjórnmálalegu sam-
bandi ,en í nokkra mánuði und-
anfarið hefir enginn franskur
sendiherra verið í Róm, vegna
þess að franska stjórnin vildi
ekki sníða embættisskírteini
hans eftir þeirri fyrirmynd,
sem ítalska stjórnin krafðist, þ.
e. a. s. stíla þau til Victor Ema-
nuels sem konungs yfir ítalíu
og keisara yfir Abessiníu.
Önnur ágreiningsmál, sem
gert er ráð fyrir að rætt verði
um, fjalla um eignir Frakka í
járnbrautinni frá Djibuti til
Addis Abeba, Miðjarðarhafs-
málin, viðskifti milli franskra
nýlendna og Ítalíu, og landa-
mæri franska Somalilands, og
nýlendna Ítalíu í Austur-Afr-
íku.
Leikskólasýnino
í IM.
—o—
NEMENDUR lieák'skóla frú
Soffíu Guð'l'aiuigisd'óttur héldu
fnuimisýnixigiu sina á „Álffcoiniajn í
Selhamri" eftir Sig. Björgúlfsisj(>n
's. 1. þriðjudagskvö Id. Þegiair tietkaÖ
er tiilliit tii, að, leikendur eru aillir'
viiðvainingiar, verður ekki aimnlað
siagt, en að þiedir hafii ieyst hlut-
vetk sím vel af henidi. Þiað' er
ekki hægt að gieria kröfur til
nxiikilfengtegrar listaa* á silífcuim
leifcsýiningxximi, ienda vtenðixxr jafinr
framt aið líta' á þesisiar siýningar,
feiepnl eáinin lið í njáimj'nlú, þ- e. a. s.
að venja nenxenduirnia, váð að
líoma fram- — HeiiMiarsv’ipuirin n
var aið vísiu nokkuð daluifur, en
sainx'teikujr víðiast hviair mjög góð-
ur og áferðar'slét'tur.
Lögiin við textana eru fallieg,
og dgi ótrú'liegt, að þiau eigi
eftir að læna'st og verða iaihnenín-
iingsieign. Damzairnir voriu prýðis-
fagrir og vel sýimdir. Verðuir eigi
aninað sagt, en að fm Soffía eiigi
xniklar þakkir sikilið fyrir þetta
virðingarverða starf, og ætti öll-
tumi að vera aint usm að hlúa, að
þessuim visi til leiksfcóla.