Alþýðublaðið - 23.04.1938, Blaðsíða 2

Alþýðublaðið - 23.04.1938, Blaðsíða 2
LAUGARD. 23. APRÍL 1938 # flar/iadapfmn: "s áelBBistal, >ést hefir hér i bæm Meiri ágóði af starfsemi Barna-" dagsins en nokkru sinni áður. Nýtt leikfaEigs vinginarlög Jörnndar. O umardagurinn . fyrsti ^ heilsaði með hlýju, en lítflli sól. Þegar um morgun- inn var auðséð að upp var runninn hátíðisdagur og að börnin höfðu lagt bæinn undir sig. Þau fóru um hús- in með blöð og merki og reyndust ýtnir sölumenn — enda fanst öllum að þessum gestum yrði að taka vel. Fánar blöktu á flestum flaggstöngum bæjarins. — Skátar fóru skrúðgöngu um bæínn um morguninn, en há- tíðahöldin hófust fyrst fyrir al- vöru upp úr hádeginu. Öll skólabörn voru boðuð í skólana kl. 12,40 og safnaðist þá þegar mikill fjöldi barna saman við báða skólana. Kl. 1 var svo lagt af stað með fánum og lúðrasveitum í skrúðgöngu og tóku þátt í þeim bæði börn og fullorðnir. Var svo stað- næmst á Austurvelli. en af svölum Alþingishússins talaði Ásmundur Guðmundsson próf. og lúðrasveitirnar léku sumar- lög. Var þarna samankominn meiri fjöldi fólks en nokkru sinni áður hefir sést í einum hóp hér í Reykjavík. Var Aust- urvöllur allur þéttskipaður af fólki, allt Kirkjustræti, Templarasund, Pósthússtræti og hliðargötur, en fjöldi manna stóð í Austurstræti. Var á tímabili svo mikil þröng í Pósthússtræti og Austurstræti að lítt mögulegt var að kom- ast átram. Fór þó allt, þrátt fyrir allan þennan mikla mannfjölda, þessi tvö bréf hiefðiu ekfei kotmið hjárta henniar til þes® laið silá hráðiar. Sá:, sient hafði skrifað piassi bréf réði yfiir hiálfuimi heimáinu'm. Hann hafði sigriast á erfðafjanda fööuriands hieniniar. Hamn viair hin Bíðasta voin hins súindurliimiaða. og örþjáða ættlandis henntar. Hún rainnsaikaði hjarta sitt.. Áneáiðlan- lega hafði hún u)m kvöWiið á dahzleiiknuim: gióða orðiið snortin af persónulegtim töfruim pesisa Kórsífcu'mann's. Og piaju éhrií höfðiu vanað, sem hún haföi orðiið fyrir af hontim, bæði sem mianni og keiisaria. En var þiað álst? Nei, það giat bún ekki látið sér datta í hiujg, H.úu, sem var að- einis 18 ára. Hún var pólsk. Hún var ennpá barn, pegar eettliand bannar beið hinn hræðitegai ó- sigur — hún var aðeinis 5 ára, ‘jregar Pr.aga féll. En frá þeiim tíma höfðu menn ekki prieyzt á pví að kvarta yfir öriögiuim Póil- larndis. Og mieðail fjölskyldu hieinn- ar og peirra, sent bún Uimgekkst, höfðu menn afdnei preyzt á pvi að taTa luim hetjur pær, siem höf'ð'ii viljað freilsia F'ólland og urðiu pesisiviegna að flýjia í útilegð eða lenitu jafmviel í fa.ngelsi. Öll piessi eftirlætisgoð Póllands mjög vel fram, og sýndi, að Reykvíkingar geta komizt í gott skap. Sýndu þó nokkrir uppkomnir strákar hrottaskap gagnvart smábörnum, þegar troðist var um til að sjá, er víðavangshlaupararnir komu niður í Austurstræti. Skemmtanir Barnavinafélags ins Sumargjöf hófust kl. 3 og voru öll húsin fullskipuð. Var uppselt í sumum þeirra þegar fyrir hádegi, og sýndi það vax- andi skilning Reykvíkinga á starfi því, er Barnav.f. Sumar- gjöf hefir með höndum. Alþýðublaðið hafði í morgun tal af ísaki Jónssyni gjaldkera félagsins og sagði hann: ,,Það gleður mig, að geta sagt það, að Reykvíkingar hafa enn slegið öll sín fyrri met út hvað Barnadeginum við kem- ur. Það verður töluvert meiri á- góði af skemmtununum en í fyrra, af merkjasölunni verður ekki minni ágóði en þá, en miklu meiri af útgáfu barna- blaðsins og barnabókarinnar Sólskin. Þó að við, sem höfðum stjórn á starfsemi dagsins, séum dá- lítið eftir okkur, eftir allt argið, þá gleymum við þreytunni vegna þeirrar gleði, sem gagn- tekur okkur, af því við finnum hve mikillar samúðar og skiln- inga starfsemin nýtur. Ég vil biðja Alþýðublaðið að flytja Reykvíkingum innilegar þakkir okkar fyrir alla aðstoð þeirra.“ Þannig á það að vera. Með sameiginlegu átaki, — in>si. En mymdi hann viljia halida piesisi báifiu ioforð, siem h,ann hiafði igefiö Póliandi. M,ariia giat ekkii gleymit pvi, uð hann hafði sent pólsktu. hendieiilid- in,a til Hai'tii, p|ar sem hún eyddi kröftum, síntum og húgrielkikíi i paði að berjast við viiltia svtertingjia og hinu dýnniæt-a hiet'jublóðii Var úthélt ti'l leimskis,. Engi'nn hugsaði um pað eða kærði sáig umi -að hugsa uim piað. En henni komi aldnei til huigar að gera eigimmanni sínúim hmeásu. Þó var húm hrædd við Napóteon, (og í ótta siíinúim snéri hún sér til .viinkonu sinuar, Potoioka greifa- frúar. — Bannið mátt, hnópaði hfe. — Önn heimisimis kemur til píin,, og pú hikar við að veiða hiamm í snöru píma, ná honuim á vaild pitt og temja hiamm. — Metorðagirmid mím liedtar íefcki í pá átt„ svanaði Mairíia í hilnu !töfr,ainid,i sakleysi símiu. En frú Amina tók ekki pvilíkar ástæð'uir semi góða og gllda vöiru , og enn fnemur gerði húm lítið úr pví, pó að Mairía eliskíáði ekkli keisárann. — Ég dáiist að hoinum, p.að er áreiðamlegt, en p,að ier ekkli ást. Ferð krinpm landii —o— Nýja leikfangagerðin á Skólavörðustíg 18 hefir tekið upp gerð nýrra leikfanga fyr- ir börn og hafði hún sýningu á nokkrum slíkum leikföngum hér í bænum fyrir nokkru. Guðjón Bjarnason eigandi leikfangagerðarinnar, sagði í samtali við Alþýðublaðið: ,,Við leggjum áherzlu á að hafa leikföngin þannig að þau þroski börnin, vekji áhuga þeirra fyrir nytsömum málum og kenni þeim um leið. Við höfum tekið upp þá gerð leik- fanga, sem dr. Matthías Jónas- son ritaði um í Alþýðublaðið og kallaði skólaleikföng. Höf- um við ná(ð sajnböndum um þetta við dr. Matthías og upp- eldisstofnanir í Genf, Svíþjóð og Rússlandi. Kennarar hafa leiðbeint okkur og hafa þeir sérstaklega mikinn áhuga fyrir þessu.“ , Það leikfangið, sem einna mestum vinsældum mun ná, — heitir: Ferð kring um landið. Er það nokkurskonar tenings- spil með töflum og eru þær færðar eftir röð á 29 þekkta staði á landinu. — Byrjar í Reykjavík og endar í Reykja- vík. Er þetta mjög einfalt leik- fahg og skemtilegt. Því fylgir kort af landinu og myndir af öllum stöðunum ásamt vega- lengdunum í km. frá hverjum stað til annars. sem stjórnað er af Barnavina- félaginu Sumargjöf, er hægt að vinna stórvirki fyrir börnin I þessum bæ. Niei„ ég gæti aldrei veitt bomumi áisit mína. — Ó, kæra bair,n! siaigði frú Ainna. — Hvensui oft, bier pa.0i ekki við, að við konur anáisisikilj- um tilfinningar okkair. En fimsit pér pað pá svo mikite vifðii, nlð pú viljir ekki veita álsrt pína malnni, ,sem við> öll dáuanisit að. Eln María svanaiði aðeinisi: — Slík'ur héi^ómleiki eir mér ó- pektur. — En hvað uim föðurland pittt? Þesisi o'rð híttiu Mairíu einis og élding. Hún fölnaði og snéri sér að viinkonú s'inni. — Hvað áttlu. við mieð pví? — SkilU'rðu pað pá efcki einn- pá? Mesisi maðlur., 'sem ekkert lOkkar igetúr haft áhrif á, kemiur krjúpandi til pín. Þú, og aðeins pú hefi'r vald til pes,s að krefjast íaf bonum. Mestu hetjúr föður- iainíds okkár ern áhrifallau'sar gaignva'rt honuim. En ál'lir óskia pesis og prá pað, að hainn setji kóróiniú Pólkinds á íhöfuð sdtt. Hvernig væri, að pú meyttir ,feg- úrðar, pinnia'rú pá átt, að útvega Póllandi koniuing? MaTía Walewska var svo utan við sig, að hiúrn bralst í gráit, án pesis að' geta isvariað notókriu., Því að húgtakið föðúníanld var henni pað helgasta, sem hún pekti á pesisári jörð. Þesisair tilfinniingair gagnvart Póllanidi höfðu henni verið innræ'ttar frá pví húm var barn. Daglega mintisit húm föður- lands Isínis í bæintuimi 'síniuim. Og Alþýðublaðið hefir verið beðið fyrir eftirfarandi grein, sem Nýja Dagblað- ið neitaði að ljá rúm í dálkum sínum. Jörundur Brynjólfsson hefir flutt frumv. til breytinga á hin- um nýju lögum um iðnaðarnám. Lög þessi eru gefin út 1. febr. 1936 og hafa því lifað að eins rösk tvö ár. Reynsla er því enn ekki orðin veruleg á gagnsemi þeirra. En Jörundi virðist óþarft að bíða eftir meiri reynslu. Það er nokkuð, sem rekur á eftir. í aðalatriðum fer frumv. fram á að draga áhrif sveina og meist- ara frá ákvörðunum um nem- endatöku og nemendafjölda í hinum ýmsu iðngreinum. Þó er þar ætlast til að sveinafélög og meistara séu spurð, en úrslita- atkvæðið liggur ekki hjá þeim, eins og nú. skv. 1. 1. febr. 1936, heldur hjá iðnfulltrúum svo- nefndum, sem tilnefndir eru af iðnnefnd Alþingis, sem sé mönnum, sem engin minsta trygging er fyrir að hafi nokkra þekkingu á starfi og högum all- flestra iðngreina. Tilgangurinn er því augljóst sá, að útiloka með öllu áhrif og afskifti meistara ojg sveina í hverri iðngrein og í þess stað valdbjóða meisturum, hvaða iðnnema þeir skuli taka og hve marga, alveg eftir geðþótta og dutlungum pólitískt skipaðra manna og án tillits til þess, hvort nokkurt vit sé í því eða ekki. Hér er gengið svo langt í vald- boði, að jafnvel vinnuveitandi má ekki ráða því hvort hann hafi nemendur eða ekki og ekki hverja hann hafi eða tekur. — Athugasemdin við frumvarpið sýnir það. Svo langt hafa engin sveinafélög enn þá leyft sér að ganga. Þau hafa farið fram á að takmarka tölu nemenda á hverjum tíma í hlutfalli við tölu sveina og ætti það ekki að vera ósanngjarnt, því iðnin á þó að vera til fyrir mennina, sem hafa lært hana og stundað, en ekki fyrir nemendur ein- í æskú h-ennar hiafði páð \eitt valdið heinni áhyggjuim, að vitai föðurland sitt isiunidúrlmiaið og praútpínt iaf óvinúim- pesis. Anna Potockia pneyttist ékiki á pví að ,sýnia henini fram á, hvíilíkt vald hún mynidi fá yfir Niapóleon, og hvetja hiana til pess >að bjargia Póllandi. Þegar hún yfirgiaf vinkonú sina, var hún í mjöjg æstú skiaipi. Greifafrúin sviaraði ekkii bréfi Napóiteons. En mynd pieisisia manns hviarf ekki úr húga hennr ar,, og í tvo næstu diaiga var henni mjög órótt í skapi. Potocka greifafrú Já ekiki á liði sínú pesisa diaga. Hún ieit á piettai sem bendingú, frá himnium- Naúmiast hafði maður hennar komist á snpðir úm innihaild bréf- annia frá Napóleon, áðúr ien bainn, náði sambandi viö Pioni'aitiowski. Um leið fékk pólski aðailinn fréttir af pes'súmi vejkleikia Na,- póleons. 0,g bér is|áú menn ef tiil vill eina miögútókann til pess að bafa áhrif á hann. Og jpiegar í stiað ur'ðú ailliir á eitt sáttir um pað, að pesisa fórn yrði að færa, og ef mokkúr ær- legur dropi af hinu pólska. hetju- bilóðií fiyt'i í æðúmi Maríú W>a- lewskú, pá mæt'ti hún ekki nieita eiinvaldainúmi úm að úppfyllia ósk- ir hans; p,á yrði hún ,að fóirna sér á altari ættjarðarinnar. Urn petta leyti kom priðjia bréf- ið frá Napóteoin; „Þær stuindir eru til í lífi hversi nianns:, lað honúm fiinist of hiá göngu, því aö ef svo væri, þá á I lú.n sér engan tilverurétt, hvorki frá hagkvæmu né menn- ingarlegu sjónarmiði. Það gefst að líkindum tækifæri til þess að skýra þá menningarlegu hlið málsins síðar. En niðurstaðan af því verður ekki til þess að styrkja málstað Jörundar. í einni iðngrein hér hafa bæði meistarar og sveinar kom- ið sér saman um að banna nem- endatöku vegna tilfinnanlegs atvinnuleysis. Mér er einnig kunnugt um að tilfinnanlegur atvinnuskortur eigi sér stað í fleiri iðngreinum. Og ofan á þetta á svo að valdbjóða fjölgun nemenda af löggjafarvaldinu og það eiga að framkvæma menn, sem áreiöanlega standa fyrir ut- an allar eða flestar iðngreinir og hafa því ekkert vit á því, sem um er að ræða og því síð- ur nokkra reynslu. Hvar og hvernig ætlar Jörundur að út- vega þeim mönnum atvinnu, sem hafa lokið námi og hvernig ætlar hann að útvega þeim fjölda námsverkefni, sem hann vill valdbjóða inn í iðngreinarn ar til náms án þess að reka þá út á klakann, sem fyrir eru og búnir að nema, þegar svo er ástatt í sumum iðngreinum, sem ég hefi lýst. í prentverk- inu hér í bænum eru nú notaðar vélar, sem taka vinnu frá 90 mönnum, en að eins rúmir 100 sveinar eru í bænum og svo á að hrúga nemendum ofan á það. Svo er ástatt um fleiri iðngrein- ar að altaf er verið að auka við vélum, sem taka vinnu bæði frá sveinum og nemum. Og Jörund- ur kemur vélunum ekki í burtu með löggjöf. Með þessu háttalagi er besti tími manna tekinn og þeir látn- ir læra handverk í 4—5 ár og svo reknir út á gaddinn á eftir, hafa ekki neitt og geta ekki neitt, því þeir eru þá orðnir ó- hæfir til þess að vinna aðra al- genga vinnu þó hana væri þá að fá. Annars kom mér þetta mál alls ekki á óvart. Frumv. þetta var í fyrra boðað í grein Eiríks Hjartarsonar, sem birtist í Nýja Dagblaðinu og er það undan hans rótum runnið eða fleiri manna, sem þar eru á bak við. Athugasemdum þeim, sem Ei- ríkur fékk í sambandi við mál þetta, bæði frá mér og öðrum, hefir hann engu svarað og fyrir- spurn minni, sern ég endaði grem mína með um það, hvað ætti að gera við alla atvinnu- leysingjana, sem óhjákvæmi- lega yrði ungað út, ef kröfum hans yrði fullnægt, hefir hann ekki svarað. Mér finnst það viðkunnan- legra, að þeir kumpánar, Jör- undur og Eiríkur, byrjuðu með því að svara athugasemdum fyrst og ræða málið betur en gert hefir verið áður en lengra er haldið. Hverjum ætlar Jörundur að gera gagn með þessu tiltæki sínu? Heldur hann að það sé heppilegra fyrir bændur að fá ódýra verkamenn, er þeir hafa lokið námi í einhverri iðngrein og verða að leita á aðrar slóðir eítir vinnu þegar nýir nemar verða settir í þeirra stað? Bænd ur gætu þá ef til vill fengið þá sem matvinnunga, en ég er hræddur um að þeir þættu lið- léttir til verka margir hverjir þegar þeir væru orðnir afvanir stritinu. Þá yrði komið á sama lagið og í einræðislöndunum og er það þess konar skipulag, sem þeir Jörundur og Eiríkur eru að vinna að? Jón Árnason prentari. I. R. mm Viða- Migshlaopl. Sverrir JóIiaimssoa>ai,ð íjrst- ur al raarki ©ins m í fyrra. "17 íðavangshlaupið á sumar- ® daginn fyrsta var hið 23. í röðinni, og gengst íþróttafé- lag Reykjavíkur, eins og kunn- ugt er, fyrir því. Að þessu sinni voru 24 þátt- takendur frá 5 féiögum, K.R., Í.R., Ármanni, Ungmennafél. „Stjarnan“ í Dalasýslu og I- þróttafélagi Kjósarsýslu. Úrslitin urðú pau, að K. R. vann víðaVanigsbiflúpið — og úrðú úrsiit pessi: Fyrst varð 1. svieit K. R. með 10 stigúúi, með 1., 4. og 5. raamn að mairki. Anmað va'rð I. R. með 28 stiig og 6., 9. 'Og 13. mamn að oniai'ki. Þriöja varð önnur sveit K. R. 28 stlig O'g 7. 10. og 11. manin að malrfci. Fjórðia vairð Ármiamn með 29 stíg og 8., 14. og 17. mianm að nmrki. Fimta vairð' ípróttaféj]ag Kjósar- sýs-lú með 42 ,s.ti|gúm og 3., 15. og 24. mainm að mlalrki.. Sjötta va'rð Stjiaúniain með 49 stig og 2., 22. og 23. niiatnn að malrki. Sjöúinda va'rð III. sveit K. R. með 47 stig og 12. 16. óg 19. mann að marki. Fyrstú prír menuiimir vorú: Sverrir Jóhannesson (K. R.), 13,42,2 mín. Hara'lduír Þórðúrson (Stjarna), 14,2,1 mín. Gúðnrundur Jónsson (!. R.) 14,4,0 mín. Va'r tekið á móti keppendunum í Austúr/stræti með aniklum faign- aðarjátum af hinúm miklia rnann- fjölda, K. R. vanin pví víðavangshlaúp- )ið niú í 2. sSnn> — og var Svierrii'r éinlnHg fyrstúV í fyrra, en til pess að fá Svaúab'ikarimn til fulllnar eignar palrf að vi'ima hlaupið Ipiúsvan í röð, ieða 5 siinn.um alls. Að hlaupinu loknu hélt Í.R. samsæti -fyrir þátttakendurna að Flóíel Borg og afhenti for- maður Í.R. þá bikarinn og 3 mönnum úr 1. sveit K.R. verð- launapeninga, þeim: Sverri Jó- Jóhannessyni, Óskari Sigurðs- syni og Oddgeiri Sveinssyni. Að því loknu mælti formaður K.R., Erlendur Pétursson, nokk ur orð — en því næst árnaði formaður Í.R., Jón Kaldal, sig- arvegaranum og keppendunum allra heilla og hvatti til aukins áhuga fyrir íþróttum. Húrra. ■— Fluttur. Nú er ég fluttur. Flutti næst síðasta vetrardag. Ágætt hús, fyrirtaks herbergi. Laus við Kleppsveginn og Helga. Jónas situr í því, nær sér ekki upp. Ég þakka þeim, sem hjálpuðu mér, Magnúsi V. Jóhannessyni, sem stóð fyrir öllu saman og Sigurði Jóhannessyni, sem hjálpaði mér til að koma í lag heima hjá mér, hengdi upp myndir og fleira, og Alþýðu- blaðinu, sem tók af mér grein- arnar um þetta, og blöðin hafa alltaf mikið að segja. Vísir neitaði mér um greinar, eftir að Páll fór frá ritstjórninni, en þessi taglaskellir, Kristján Guðlaugsson kom í staðinn. Páll var farinn að iðrast synda sinna, og það vildu þeir Jak- og Björn ekkert með hafa að gera; iðrandi syndara, nei, takk. Forhertan syndara og stjóri passaði í kramið. Gleði- legt sumar allir mínir menn. Oddur Sigurgeirsson Laugar- nesvegi 80 við Kirkjusand. Guðmundur í Tungu er bú- inn að taka að sér hestinn minn og heyið. Sami. Haría Walewska oo Mapoleon. Se höfðú safnast undir merfci am'air-

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.