Alþýðublaðið - 25.04.1938, Blaðsíða 1

RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON.
ÚTGEFANÐI: ALÞÝÐUFLOKKURINN.
XIX. ÁRGANGUR
MÁNUDAGINN 25. apríl 1938.
93. TOLUBLAÐ
Héðinn ætlar að kljðfa Daos-
brnn nt ar Albýðnsanbindina!
Lagabreytingar þar að lútandi í undirbúningi.
Fyrlrætlanir nm aO láta 100—200 manna klíku
svifta iiér um bil helming fuiltráanna, sem kosn-
ir voru af 700 meðlimum, fulltrúaréttindum!
FRÁFALL það. sem orðið hefir á síðustu tímum í liði *
Héðins Valdimarssonar, ekki aðeins hér í Reykjavík,
heldur og alls staðar í alþýðufélögunum úti um land, hefir
valdið því, að hann er farinn að grípa til örþrifaráða, sem
fáa myndi hafa órað fyrir að hann myndi nokkru sinni
grípa til. Þessi örþrifaráð hans sanna, að hann gengur vit-
andi vits út í allsherjar klofning á alþýðuhreyfingunni, ekki
aðeins hinni pólitísku, heldur einnig hinni faglegu.
Þetta kom greinilega í ljós á fundi í Trúnaðarmanna-
ráði Dagsbrúnar, sem haldinn var í fyrra kvöld, og á Dags-
brúnarfundinum, sem haldinn var í gær.
Á fundi Trúnaðarmanna-
ráðs lét hann Guðmund Ó.
Guðmundsson bera fram til-
lögur um breytingar á lög-
um Dagsbrúnar, þar sem
fyrst og fremst er stefnt að
því að slíta þau tengsl milli
Dagshrúnar og Alþýðusam-
bands íslands, sem Héðinn
Vadimarsson og Alþýðu-
flokksmenn lögðu meginá-
herzlu á að treysta sem bezt
síðast þegar breytingar voru
gerðar á lögum félagsins fyr-
ir aðeins einu ári síðan.
Á Dagsbrúnarfundinum í
gær lét Héðinn enn fremur
Sigurð Guðnason flytja til-
lögur þess efnis, að svifta
skuli þá fulhrúa, sem kosnir
voru til Alþýðusambands-
þings 1936 og þá, sem kosnir
voru í vetur við allsherjarat-
kvæðagreiðslu, fulltrúarétt-
indum þeirra, svo fremi sem
þeir ekki skrifi undir yfirlýs-
ingu þess efnis, að þeir fylgi
vilja og valdboði H V. í einu
og öllu!!
Alger lögieysa.
Eins og gefur að skilja nær
það auðvitað ekki nokkurri átt
að svifta þá fulltrúa fulltrúa-
réttindum sínum, sem kosnir
Samningum hætt
milli Stýrimannafél-
ags íslaids og Eim-
skip og Rikisskip.
UNDANFARNA daga hafa
staðið yfir samningar
milli Stýrimannafélags íslands
og Eimskips og Ríkisskip.
En síðastliðinn laugardag
hættu aðilar samtölum, þar sem
árangslaust reyndist að halda
frekari samningum áfram.
Má því búast við, að Esja,
Brúarfoss og Goðafoss, sem nú
eru stödd hér, fari ekki á til-
settum tíma. ,,
Samningar við stýrimenn
runnu út um síðastliðin mán-
aðamót,
hafa verið við allsherjarat-
kvæðagreiðslu með um 700 at-
kvæðum. og gera það á fundi,
sem skipaður er um 250 félög-
um. Þá hefir engin almenn at-
kvæðagreiðsla farið fram í
Dagsbrún um það, hvort verka-
menn vilja ganga undir ok kom
múnistaklíkunnar, sem þar hef-
ir haldi uppi ólátum á fundum
á undanförnum árum og fælt
menn frá fundarsókn, þótt Héð-
inn Valdimarsson og félagar
hans kunni að vilja það. Verð-
ur stórlega að efast um það, að
meirihluti verkamanna í Dags-
brún vilji nokkur mök hafa við
mennina frá Moskva.
Þá skal á það bent að hér er
algerlega um pólitískt mál að
ræða. í Dagsbrún geta verið
menn af öllum pólitískum flokk
um. í stjórn félagsins geta sam-
kvæmt lögum félagsins setið
menn af hvaða pólitískri skoð-
un sem er. Það nær því ekki
nokkurri átt að ætla að neyða
menn til að skrifa undir póli-
tíska trúarjátningu einhvers
hluta félagsins og reka þá úr
félaginu að öðrum kosti!
En þetta, ásamt tillögum
Guðmundar Ó. um að strika
nafn Alþýðusambandsins svo
að segja alls staðar út úr lög
um félagsins sýnir ekkert ann-
að en það, að H. V. telur von-
laust að hann geti á löglegan
hátt náð meirihluta á því þingi
Alþýðusambandsins, sem kem-
ur saman í haust. Auk
þessa, sem hér hefir ver-
ið talið, má benda á það,
að það eina, sem Alþýðu
flolcksmenn geta farið eftir í
sameiningarmálinu, er það til-
boð, sem síðasta þing Alþýðu-
sambandsins sendi Kommún-
istaflokknum og hann neitaði.
Það nær þess vegna heldur ekki
nokkurri átt að hægt sé að reka
menn úr Dagsbrún eða svifta
þá fulltrúaréttindum fyrir það
eitt. að þeir standa ákveðið á
þeim grundvelli er siðasta Al-
þýðusambandsþing lagði, og
neita að taka þátt í klíkustarf-
semi sem stefnir gegn þessu til-
boði og þar með algerlega gegn
ákvörðunum síðasta sambands-
þings.
Alpýðufiokksíélag
stofiað i SeyðtsfirM
—0*—
-ÞÝÐUFLOKKSFÉLAG
SEYÐISFJARÐAR var
stofnað í gærkveldi og voru
stofnendur 36.
í stjórn félagsins voru kosnir:
Formaður Gunnlaugur Jónas-
son, ritari Þórður Ingólfsson og
gjaldkeri Inga Jóhannesdóttir.
Á fundinn kom Árni Ágústs-
son með nokkra klíkufélaga með
sér og lézt vilja gerast meðlim-
ur í félaginu, en talaði þannig
að auðséð var að hann ætlaði
sér að hleypa fundinum upp.
Það tókst þó ekki og hafði mál-
æði hans engin áhrif á fundar
menn. ,
Samþykkti fundurinn, að þeir
einir gætu verið meðlimir í fé-
laginu, sem stæðu með Alþýðu-
flokknum og stjórn hans gegn
klofningstilraunum Héðins og
kommúnista. Lagði þá Árni eftir
það fram inntökubeiðni fyrir
sig og félaga sína, var þeim þá
gefinn kostur á upptöku, ef þeir
vildu skrifa uridir yfirlýsingu
um að þeir stæðu með Alþýðu-
flokknum gegn klofningsmönn-
unum, en þeir neituðu að gera
það og gengu síðan af fundi.
Jón Sigurðsson erindreki var
staddur á fundinum.
Stefnt að brott-
rekstrum.
Breytingar á lögum Dags-
brúnar verða að ræðast á tveim
ur lögmætum fundum í félag-
inu og síðan verður að fara
fram allsherjaratkvæðagreiðsla
um þær. En þá ræður einfaldur
meirihluti úrslitum. Verkamenn
í Dagsbrún geta því átt von á
því að innan skamms verði efnt
til allsherjaratkvæðagreiðslu í
félaginu um þetta mál.
Tillögurnar um réttindasvift-
ingu fulltrúanna, ef þeir ekki
skrifa undir yfirlýsinguna um
að fylgja H. V. í klofningsstarf-
semi hans, var samþykt á Dags-
brúnarfundinum í gær, sem var
mjög fámennur. Haraldur Guð-
mundsson lagði fram tillögu um
að fram færi allsherjaratkvæða
greiðsla um tillögurnar, en H.
V. kom með breytingartillögu
þess efnis að stjórn og Trúnað-
armannaráði væri heimilað að
láta allsherjaratkvæðagreiðslu
fara fram um tillögurnar um
leið og greitt verður atkvæði
um lagabreytingarnar. Geta
Dagsbrúnarmenn því einnig átt
von á allsherjaratkvæðagreiðslu
um þá lögleysu.
(Frh. á 4. síðu.)
Henlein ætlar að kúgastjórn
Tékkóslóvakíu með hótun-
inni um vopnaða innrás.
• --— -É»- .....
Hann heimtar rikl í rikinu fyrir Sudeten-Þjóð-
verja, og heimild til herþjónustu á Þýzkalandi
KALUNDBORG í gærkv. FÚ.
"O" ENLEIN birti í dag
kröfur Sudeten-Þjóð-
verja á hendur tékknesku
stjórninni í stefnuskrá þeirra
í framtíðinni í ræðu, sem
hann flutti á afarfjölmenn-
um fundi Sudeten-Þjóðverja
í Karlsbad.
Kröfur Henleins og stefnu-
skrá eru í átta liðum og eru
meginatriðin þessi:
1. Fullkomið jafnrétti og við-
urkenning Sudeten-Þjóðverja á
við aðra borgara landsins svo
og aðra minnihluta, sem í land-
inu eru.
2. Lagaleg viðurkenning á
því, að Sudeten-landið sé sér-
stakt þjóðland, sem tilheyri
hinum þýzku íbúum þess og
sem þar af leiðandi hafi þjóð-
ernislegan rétt til þess að
vernda það sér til handa.....
3. Lagaleg viðurkenning á
því, að þýzk menning sé jafn-
rétthá í landinu og hin tékk-
neska. svo að ekkert verði að
lögum gert til þess að rýra á-
hrif hennar eða veikja aðstöðu
hennar.
4. Fullkominni sjálfstjórn Su
deten-Þjóðverja verði komið á
í landinu.
5. Komið verði á lögfestu
kerfi, sem kveði á um og heim-
ili þýzkumælandi mönnum að
gegna landvarnarskyldu í þágu
Þýzkalands, þó að þeir búi utan
landamæra hins þýzka ríkis.
6. Sudeten-Þjóðverjum verði
greiddar skaðabætur fyrir fjár-
tjón það, sem þeir hafa beðið
vegna aðstöðu sinnar . innan
Tékkóslóvakíu.
7. Þýzkir embættismenn séu
settir inn á þýzkumælandi
svæðum, svo margir, að það sé
í réttu hlutfalli við íbúatölu
Þjóðverja í landinu.
8. Viðurkendur sé réttur Su-
deten-Þjóðverja til þess að hall
ast að hinni þýzku lífsskoðun
og ekkert gert til þess að tor-
velda mönnum slíkt.
Hý Miganga?
Ágæínr afli enn í Vesíraanna-
eyjura.
—0---
f7 er ágætur afli í Vest-
mainnaeyjiran1. Margir bátar
tvíhJóéu á laiuigardajg og í gær,
en mokkrir bétair fengu hins veg-
ar Jítið. v
í afflaimran, sem fékst á lalugar-
dajgiinn oíg í gær, var töluvert af
aiýjum smærri fiski, dg telja .sjó-
nnenn, að hér sé um nýja fijski-
göngui a& ræða.
Eru vomir sjómanna um vertíð-
ina mjög m'ikið að batna.
RAssneski lawnufar-
peginn Ilnttur ðt.
Hann var úrskurðaðnr um
borð í „Kyloe“.
Hótanir Henleins.
Henlein talaði mjög um þ,an,n
órétt, siem þýzkíuimælaridi mienn í
Tékkóslóvakíu hefðiu ofðið áð
þola, iog rauraar hefði svo eiraniíg
verið í öðrjram rikjumi. (En þetta
gæti ekki lengur g-englð' svo til.
Þýzkaland léti ekki friamar bjóða
sér slíka meðférð þýzkra miainina.
Ef tékkneska stjórniin vill ger,a-
þaran órétt góðan, verðiur hún jaið
breyta sv-o stefnlu s'iirani í þiessuim
rnáhran, að Tékkóslóvakía verði
ekki réttilega iieiknuð meðal
þei'rra xikja, sem er.u fjandsaimleg
Þýzkalandi.
Þá talaði Hendeiin latajgt mái uim1
það, að hairan hefði , lnaft fu'Lian
rétt til að bera fraim kröfur Su-
deten-Þjóðverja mik'iu víðtækari
og ákveðnari ©n hairan hefði gert.
Bn haran hefði þó ekki viljað gera
það, til þess að sýna öllum heijm-
iraum, að- það væri vilji hains að
gera iekki ineitt sem skoðast gæti
tiiraun til þess að stofna friðini-
|ram í hættu. Bn jafnfralmt kvaðst
ihairan vilja miiraraa á, að þessar
kröfur væru til, og hann viidi
mjög alvaðlega aðvaha Tékkó-
slóvakíu um áð reiðia sig ekki uim'
of á baindarineinu sína, Frakka og
Rússa, því að svo kyinni að fáha,
að' þeir hefðu nóguim öðruim
ihnöppum að hraeppa en að styðja
Tékkóslóvakíu til þess að spyrna
mótii brioddunum í þiessu efni.
Það værj þvi fyrst og fremst
undir Tékkóslóvakíu sjálfri, kom-
ið, hvort hún vi'Idi leggja sinn,
skierf til þess að friður mætti'
'ha'ldast, mieð því að taka vel og
vinsamlega í þesisia stiefnuskrá
Sudieten-Þjóðverja, eða eiga það
á hættu, sem af því kyrani ,að
hljótast að spyrraa þar á móti'.
Þá tálaði Heraleiin laingt mál
um vöxt og viðgang fliokks síns,
sem hann ,sagði, að væri stöðugt
að aufcast. Aðstreymi í flokkiun
værii að jafnáði 10 þúsund á
mánuði og niú teldi hann orðið
yfir 8000 þúsund mieðlkni.
Stjórnin getnr ekki
gengið að kröfum
Henleins.
—o—
LONDON í moigun. FÚ.
Fréttaritari Reuters í Prag sieg-
iir, að stjórnin í Tékkóisióvakíu
muni ekki geta gengið að kröfum
Henleins, og hefir hann það eftiir
máis'metandi mönnum í höfuð-
staðnum. Stjórnin lítuir svo á, siqg
ir hann, að ailar btaeytingar, sem
gerðar kurani að verða til þess
að þóknazt minriiíhiutanumi í lalntí
'inui, verða áð vera í saniræmi
við stjórnarsktiána, einis og hún
en nú.
Þýzk blöð rita mikið í dag uim
ræðu Henleins og kröfur haus.
Kemst eitt þeiirra þannig að orði,
að þetta sé 'síðasta aðvörunin til
stjórnarinraar i Tékkóslóvakíu. —
Börsen Zeitung siegir, að hieim-
uriran verða að venja sig við,
að líta á SudetenrÞjóðverja sem
nazista'. Enrafiemur, að Tékkó-
slóvakía verði að hætta aö iíta á
sjálfa sig siem uokkurskionar varn
armúr gegn nazis'maraum og
bandaríki Soyét-RússJajnidsi.
1 Sveitarstjórnarkosninigatrraa/r í
TékkósJóvakíu eiga að hefjaist 22.
maí.
RÚSSNESKI laumufarþeg-
inn, sem hér hefir verið í
rúmt ár var sendur utan í gær
með „KyIoe“.
Eins og mönnUmi er kuraraugt
komu hingað tvei'r rússraeskir
laumufa'rþegar fyrir númu árl,
síðára með erasfca kolalskipinu
Kyloie.
Höfðu piltami'r lalumast um
láorð í skipilð í höSn i Finnlandi
og fundust ekki í skipiinu, fyr en-
það vár komið út á rúmsjó.
Sigldi skipstjóri'nn því næst
iraeð þá hingað og setti þá hér í
ia-nd, og tók lqgreglain við þeim
og kom þeiara fyrir. ,
Eftir raokkurn tíma straluk ann-
ar laumiufafþieginn, en hiiran var
eftir og hefir verið hér, þaragað
,til í gærmoilgun.
Fyrir raiokkrum dögum kom
enska kolaskipið' Kyloe hingað
aftur, og var laiumufairþegirara úr-
skurðáður um borð í skipið, sem-
fó:r héðara í gærmorgura.
Séra Anér Árna-
son iézt i gær.
QÉRA Arnór Árnason prest-
^ ur að Hvammi í Laxárdal
í Skagafirði lézt í gær.
Hann var fæddur árið 1860,
varð stúdent árið 1884 og tók
guðfræðipróf árið 1886.
Varð hann fyrst prestur að
Felli í Kollafirði, en síðan að
Hvammi í Laxárdal.
Hann lét af prestskap fyrir
nokkrum árum fyrir elli sakir.
Birni Fr. Björnssyni
hefir verð veitt sýslumanns-
embættið í Rangárvallasýslu.
Hann var áður settur sýslumað-
ur þar.