Alþýðublaðið - 27.04.1938, Page 2

MIÐVIKUDAG 27. APR. 1938.
ALÞÝPUBLAfiHP
HEYRT OG SEÐ
UNDIR „Heyrt oig séð“ í igær
voru birtar rnokkrar vísur úr
rímu Arnar Arnarsonax uim Odd
sterka. Lýstu þæ:r æiskuárum
Odds, þiegair hainn v.ar aið- aliast
uip.p við sjávairsíðuina. Eftirfar-
aindi vís'ur eru mansönjgur sjö-
uudu rímunnar, sem heitir Dóma-
da|gsræða Odids sterka:
Eitthvert mesta yndiið var
léftir lestaferðirinar,
piegar ©est aið garði biar,
igóðum hestii áði þair.
Hviersdagsfaisi bóindi brá,
basl oig asi gleymdist pá,
ætti í vasa viinuir sá
víndögg gia'si fögru á.
Höndin titrair, brosa brár,
bairnsleg glifra í aUgium tár,
iglieð:in vitrast, skín vi'ð skjár,
skemanukytran siailur hár.
Öls við teiti söinguir .svall;
sóIskinsiLeitur kotajiárl,,
gjarin aið veita, gekk í hjall’
igróf upp feitain skyrhákaxl.
Kári'iinn ungur aftur va'r,
áráþ'uingann fislétt bar.
Um afriek sungu æskunnar
engiatunguim minntiingar.
•
I sjöundu xímunm e;ru enn
fremur þiessar vísiur:
Æskan göfug hauíður, höf
hehns af jöfuir fékk aið gjöf.
EÍÉm höfug heimtár töf,
hrökklást öfug niðuir í gröf.
Sein, í vöfum svæflum á
sefur höfug fnelsisþrá, ■
gienigur öfug auðstétt f.lá
eftir djöfuls stefnuskrá.
Snaiuður, þjáður biað uim brauö,
birauði ráða hróðug gauð,
gauð, sem dáðu aðeins aiuð,
auð, sem smáði þjóðar natuð.
Og að lokUm síðasta vísa sið-
ust'u rímu:
KveÖ ég ‘hátt, uinz dagux dvín,
— Já, hierra.
— Elskið þér þá ekki þennan
mann iengur? i,
María briosti að ákefð ha'ns, því ,
að hún bar vott um afbrýðisemi
— oíg hristi höfuðið.
— Ætt okkar er gömul og er
ein af æðstu aðials'ættutm Pói-
lands; en við vorum biáfátæk, og
við vorum sex, systkinin.
— Hafði ekki faðir yðar háa
stöðu í Póllandi.
— Herra, það var ekki hcegt á
þessurn órólegu timum. Auk þiess
dó faðir minn, meðán ég var Iítil.
Ég hiefi 'raun'ar aldrei þekt hann,
og man aðieins eftir móður minni,
sem biarðist alia æfi, fyrir því,
áð við fengjum að haldá erfða-
ó'ðiali okkiár. Hún sendi okkur
börnin á hieimiavistarskóia í V,ar-
sjá, svo að við gætuni lært eitt-
h,váð, og þar var okkur kend
f/anska og þýzka, og áuk þes,s
hljómiist oig danz. En mentun
mín var ekki fulikomin, þegar ég
varð að hvierfia aftur heiim úr
hiennavistarskólánutm', og ég var
látin sjálfráð um að fuilkoinina
mentun, mína.
— Og það hafið þér gert!
— Herra, ég hefi frá bairnæsku
haft áhuiga á fögrtum listum og
vísindum. Ég helgaði þeimi ailiar
frístundir minar, og ég reynidi aö
kynna mér verk allria heiztu snill-
dýran hátt við baugalín.
Venus hátt í vestrii skín. —
Við skuium hátta, dskan mín.
•
Það var í kristinfræðitíma í
biaJinaskóIanium oig kens'Iuboinain
var að útskýra fyrir börnunum
forsjón guðs og sagði:
— Segðu: mé:r, SveLnn litli; ef
þú kiifrar hátt tupp í tré og greiin-
Ln brtotnar og þú dettur niöuir, án
þiess að meiðá þi|g; hvað kallárðu
það?
Sveimn: — Það kalla, ég nú
heppni.
— En ef þú klifrar ennþá
hærrai og hrapair niður, án þess
þó að meiðá þig?
Sveinn: — Þá kaiia ég þáð
hundaheppni.
— En ef þú klifrar í þriiðjia sinn
efst úppi í tréð og d-ettur niöur,
án þiess að meiðá þig, skiluröu1
þá ekki, hvernig á því stendur?
Sveinn: — Jú, þá er ég búinn
að fá æfinguna.
*
— Mamma! Nýja stofustúlkan
okkar getur séð í. myrkri.
Móðirin: — Hvaða vitleysa er
í þér barnið gott.
— Jú, ég heyröi hana seigja við
þabba í myrkrinu í gærkveldi, að
hann væri órakaður.
Sýslufunduir
Eyjafjarðarsýslu var haldinin á
Akuneyri 7.—13. þessa mánaðar.
Kjörnir voru tveiir menn ásaant
oddvita tll þess að várn/a mæði-
véikinni að berast í héraðið. —
Helztu liðir fjárhagsáætlunar
voíru: kr. 800 til sundkenslu, kr.
1150 til atviunumáia, kr. 1000 til
björ|gun,arskútu NiOTðurlands og
k!r. 33 500 til sýsluvega. (FO.)
Barnaskólabörnin
í Niorðfirði hafa undanflarandi1
haldið samkoimuir undxr fioirustui
Sigdórs Briekkan kennara og með
aðstoð nokkurra kenmara til á-
góða fyrir ferðasjóð sinn. Skemti1-
atriðxn, sem voru sjónleifcur', upp-
lestur, söngur iog ,sámspil, önnuð-
ust börinin sjálf. (FO.)
bókmentum.
— En þér hiafið' látið listir -og
bókmentir Frakk-a sitjia á hakan-
um?
— Nei, h-erra, en flestum þykir
sinn fugl fagur.
— En hvierndg stóð þá á því,
að þer giftust greifanum?
— Herra, á þeim ráunialegui
tímuim, sem ég var að segjá! yð-
ur frá, þ-ekti ég aðeins tvo h,lu|g-
bið yður um. Viljið þér uppfylla
þessa litlu bón Frakklandskeis-
ara?
Rödd hans var mjúk -og viÖ-
kvæmnisleg. Alt öðru visi, en
hlún hafði áður hieyrt.
María hafði frarn að þessu að-
eins heyrt hann talia víð hersýn-
ngar oig í danzsölunum.
Og henni hafði fundist það þrír
ólíkir menn. Traust henn-ar vakn-
aði.
Og hún fékk hugriekki til þess
tök: ástina til guös og föður-
lánds mín©. Annað skiildii ég ekki,
og ástin var mér eins og bók
með sjö innsilglum.
— Ens og hún er ennþá, bætti
Napóleon viö briosandi.
María roðnaði og hikaði við
stundarkorn, áður en hún hélt
áfnam. En keisarinn benti henini
aö hialda áfram sögu sinni.
— Ég hefði aidrei getað gifst
Signrður Mrólfsson
verkstjðri.
Fædður 20. sept. 1883.
Dáinn 15. april 1938.
SIGURÐUR ÞÓRÓLFSSON
ALANGA FRJÁDAG s. 1.
andaðist að heimili sínu
Krosseyrarveg 1 hér í bæ Sig-
urður Þórólfsson verkstjóri,
eftir rúmlega viku legu. Bana-
meinið var lungnabólga. Hann
varð 54 ára að aldri, fæddur 20.
sept. 1883 að Hreinsstöðum í
Borgarfjarðarsýslu. Hann var
kvæntur eftirlifandi konu sinni,
Ingibjörgu Jónsdóttur, kvænt-
ust þau 20. sept. 1909.
Þau eignuðust 8 börn, hvar
af 3 dóu ung, en 5 eru á lífi.
Þau eru: Júíus stýrimaður
giftur, Jódís, ógift, Elísabet,
gift, Sigríður, eltkja, og Guðný,
ógift.
SigurCur heitinn starfaði
mörg ár sem verkstjóri í Viðey,
en fluttist hingað til bæjarins
1924 og hefir verið flest árin
verkstjóri hér síðan, enda vel
fær í sínu starfi og jafnan verk-
séður og aðgætinn í öllum störf
um.
Við Hafnfirðingar eigum hér
á bak að sjá einum vinsælasta
borgara bæjar okkar. Var Sig-
urður sem fyr segir lengi verk-
stjóri hér í bæ, fyrst hjá einka-
fyrirtækjum ,en nú s.l. 8 ár
verkstjóri bæjarins við alla op-
inbera vinnu, sem bærinn fram
Rússa eð-a Prúsisa, því að báðar
þæri þjóðir fja'ndskapiast við föð-
urLand mitt. En satmt siem áður
höguðu örlögin því þannig, að
ég var áslfatiginn af Rússa.
—■ Jæja, saigði keisariinn.
— Hann v,ar kurteis, og, ég
hiel-d, góður maðwr, bætti Maria
við, til þess að aísiaka sig.
— Var hann ungur?
— Ekki mjö,g, herra.
— Hvað hét ha-nn?
— Iwanowitsch Plaíow.
Mieð hiþiu þekta öryggi: sínu
og nákvæmni fiesti keisarinn
þietta n-afn þegar í stað í minni
sínú. Hann þiekti vel þenin,ain
Rússa. Þegar fyrir 25 árum hiafði
Pliatow barist hetjulegia úndir
stjórn Suwanows á Krím. í sex
ár hafði hann v-erið yfirío.nin|gi
Don k ó sakkahie r s i n-s, yf irmia ður
alira Tússnieskna kósakka, hæítu-
Legasti fjándmiaður keisairlan,s,
sem einn'ig núnia var við- því
búiinn að leggja til onustu við
hann.
En hann iét ekki ber-a á tilfiinin-
ingum sírium og María hélt á-
fram.
— Ég giat ekki orðið kona hlans,
því að hann var Rússi, og hamn
var ekki heldúr aðalsmaðiur. En
hietjuskapiur háns gaíf fybirheit
um það, að ævifieriil hialns yrði
glæsiiegur. En hann var Rússi
og ég varð því að gleymia hionum.
— En yður veitti’st það ehvitt,
frú?
— Já, svaraðii María hrein-
kvæmir. Hundruð verkamanna
hafa starfað sem undirmenn
Sigurðar og fullyrði ég hik-
laust, að hann naut trausts og
virðingar þeirra allra og það að
fullum maklegleikum. Ljúf-
menska og glaðværð voru ríkir
skapkostir í fari Sigurðar, sem
öfluðu honum alveg sérstakra
vinsælda meðal allra þeirra, er
einhver kynni höfðu af honum.
Sjálfur minnist ég, sem þetta
rita, margra slíkra ánægju-
stunda, og ég er viss um að svo
er um ótal fleiri, sem kyntust
Sigurði heitnum.
Hann var einn hinna mörgu
og góðu liðtæku sona, sem vaxa
úr jarðvegi íslenzkrar alþýðu,
með henni lifði hann, starfaði
öll starfsár sín meðal hennar
og var mér vel kunnugt, að Sig-
urður skildi vel köllun alþýðu-
stéttarinnar íslenzku, enda
skipaði hann sér í sveit þeirra,
er trúa á betri tíma, ef jafn-
rétti og bræðralag gæti tengt
hina sundruðu í einn hlekk.
Hann var góður félagi síns stétt
arfélags, Verkamannafélagsins
Hlíf í Hafnarfirði, og síðasta
árið í stjórn Jafnaðarmannafé-
lags Hafnarfjarðar.
Ég er viss um, að við, með-
limir þessara félaga, ásamt
mörgum öðrum vinum Sigurð-
ar, minnumst hans sérstaklega
í dag, og endurminning um
góða drengi geymist jafnan
lengi. Okkur er ljúft að minn-
ast hins góða og ánægjulega
samstarfs undanfarinna ára og
við hörmum sérstaklega, að Sig
urður skyldi svo fljótt hverfa af
sjónarsviðinu. Það má kannske
segja, að maður komi manns í
stað, en þrátt fyrir það veit ég
að vinir Sigurðar hefðu einlæg-
lega óskað að hann hefði mátt
um mörg ókomin ár starfa hér
hjá okkur.
En þótt okkur kunningjum
Sigurðar heitins finnist nú autt
rúmið, sem hann áður vel skip-
aði, þá má gjarnan á hitt minna,
að djúpur og sár harmur er
kveðinn að eftirlifandi eigin-
konu, börnum og öðrum hans
nánustu, en eins og fyr segir þá
eiga endurminningar um góðan
dreng og nýtan þjóðarson að
vera þess megnugar að vísa á
skilninigsligga. Enn brá fyrir
skuiggá á a'ndliti keiislairians, en
María tók ekki efíi’r því.
— Annar biðill minn v-ar An-
astasíus Co'Lonnia, greifi ,af Wal-
ewice-WaÍewski. Hainn var otrð-
i!nn lekkjumiaðlux í an'raað siWn.
Elzta ba'rniaba'rn hans var níu'
árum -eld'ra en ég, en — hann
vair rikur.
— Og Miairía Walewska — h-ef-
íir sielt sig?
Mialría fölnaði -og holiði skelfd-
um alu|guim á feeisairainn, sem eitt
andartak hiaíM látið gtímuna
fialla.
— Herra, stamaðii hún svo iágt
að va-rl a; heyrðist — þarna, þiar
sem erfðiaóðál okkar iá var hann
æðsti aðálsmaðuirinn. Vilð heiim-
sótt'um ha'nn oft, hann tók okkur
eins ojg fursti. Hann var kalmim-
erhe’rria hjá konuniginium sáluga’.
Hann bar hieiðiursmerki hvíta arn-
arins.
— Og þess vegna giiftust þér
honum, sjötiugum öldunginum.
— Herra, ég bar virðingu fyrir
hio'num. En fjölskylda mín þ-reytt-
tst aldriei á því að- hvetja mig
tll að gi'ftast hio'num. Hann bað
mín, en ég veiktist af tHhugsun-
inni um að eiga að giftast ho-nuxn
og lá nfiUli heims og hdju 1
fjóra mánuði.
— Og samt var ekki hætt við
að láta yðuir eiga hánni.
— Þegar ég vár orðiin heii-
biriiigð va'r ég ieidd fyriir altáriðL
Ég var aðiei'nis rúmlegia fknmtán
bug slíkum tilfinningum þegar |
tímar líða.
Við, sem eftir stöndum, spyrj ]
um oft: Hvers vegna svona ■
fljótt? Og svörin verða víst öll i
eins hjá öllum. Svo er það hér. i
En fyrir hönd félaga þinna, Sig- j
urður, hér í bæ, vil ég að lokum
segja þetta: ,
Við þökkum þér, Sigurður !
Þórólfsson, fyrir samstarfið,
fyrir alúðina, glaðværðina, trú-
menskuna, félagslyndið og fleiri
skapkosti þína. Við þökkum
dagsverkið vel unnið, þó dagur
inn væri alt of stuttur. Við varð
veitum minningu þína sem eins
hins nýtasta félaga og kunn-
ingja. Og við viljum taka kröft-
uglega undir síðustu orðin þín,
er þú mæltir, þegar þú árnaðir
heilla landi og þjóð.
Við þökkum þér og kveðjum
Þig-
Hafnarfirði, 27. apríl 1938.
Óskar Jónsson.
Aflabrögðin.
Viðtal vTð Magnús
í Höskuldarkoti.
„Iivernig er aflinn? spyrj-
um vér Magnús í Höskuldar-
koti, sem kominn er til borgar-
innar, en Magnús' er svo sem
menn vita ein mesta aflaklóin
hér við Faxaflóa.
„Alveg prýðilegur,“ segir
Magnús. „Ég er búinn að fá á
Freyju 35 þús. fiska nú á ver-
tíðinni, og fiskurinn er feitur
og mjög lifrarmikill."
„Og hvar takið þið fiskinn
núna.“
„Við veiðum hann í net núna
10 til 13 sjómílur norður til
vesturs út af Skaga. Það er
grunt þar, aðeins 36 til 38 faðm
ar.“ ,
„Hvað eruð þið margir á
Freyju?“
„Við erum sex, sem förum á
sjóinn, en fimm menn eru í
landi.“
„Er kostnaðurinn mikill við
netaveiðina?“
„Nei, ekki verður það sagt.
Netin eru auðv. dýr að kaupa
þau, en úr því er kostnaðurinn
lítill. Ég hefi eytt eitthvað fram
undir 100 netaslöngum í vetur.
Netaveiðin er ódýrasta fiskirí-
ið.“
„Heldurðu að aflinn haldist
ekki eitthvað frameftir?“
„Jú, það vonar maður, og svo
byrjar nú dragnótaveiðin 15.
maí.“
Símablaðið.
1. oig 2. tbl. yfirstandanjdi ár-
gangs ier nýkiomið út. Flytur það
grieinar um m'álefini síma;mianna'
r>. fl.
Sálarrannsóknarfélag íslands
heldur fund í Varðarhúsinu
fimtudagskvöldið 28. þ. m. kl.
8V2. Skyggnilýsingar. Haf-
steinn Björnsson flytur erindi
um dulsýnir. Menn eru beðnir
að taka með sér sálmabókina.
Stjórnin.
M.s. Laxfoss
fer til Breiðafjarðar laugardag-
inn 30. þ. m. Viðkomustaðir:
Arnarstapi, Sandur, Óafsvík,
Grundarfjörður Stykkishólm-
ur, Búðardalur, Salthólmavík
og Króksfjarðarnes.
Flutningi veitt móttaka á
föstudag.
Sigiurjóji Ólafsson myndhöggvari
ev nú áð' vinna aiö nýju stóru'
myndlistarverki. Er það hópuir
af JeikaindL börnum, og er fyriir-
huigaó sem hluti af miininismerki
æfmtýraskáldsinis H. C. Andersen.
Um minnismerki þetta fór fram
samkeppni í fyrra og komu fxam
3 uppástiungur -og vorU' allar
dæmdar jafngóðar og fengu aillar
fyrstu verð,laiun. Ein af þesisum
uppástUingum var , sanneigihlegí
verk þeirra Sigurjónis Ólafsisioniair
og danska húsiameisitiaranis Fle-
ining Feiisen. Er uppéstunga
þeirra í því fólgin, að minnás-
merki H. C. Andersens verði'
stórt Oig fagurt hús, þax isem bæði
sé bókasafn og bamaleikhúis og
alt skreytt myndlistarverkum. —
Sigurjón hiefir nýlcga tekið þátt í
þremur sýningumi í Kaupmanna-
höfn og fengið rnjög góða dónna.
Kona hans, Tiove Ólafsisiori, er
einnig inyndhö)g|gvari, og hefir
hún mýliega fenjgið 11 hundruð
krónai verðliaiun fyrir mynd, sem
hún sýndi á Charlottenborgar-
sýningunni. — Sigiurjóm ráðgerir
að koma til íslands í isumar. (FÚ)
Laugaskóla
var slitið 12. þ. m. — Nem-
endur í vetur voru alls 77. —
Tíu voru í smíðadeild og voru
smíðaðir rúmlega 160 munir.
þar af 3 hefilbekkir, 14 borð, 52
stólar, 16 pör af skíðum, 5 skáp-
ar og kommóður og margar
smærri hirzlur. — Námskeið í
íþróttum og smíðum standa yf-
ir. Nemendur eru 40 til 50. —
Bændanámskeið hefst í Lauga-
skóla annan páskadag. Þar var
frá Ræktunarfélagi Norður-
lands Ólafur Jónsson, auk
margra fyrirlesara úr héraðinu.
Námskeiðinu lauk með sam-
komu fyrsta sumardag. — Síð-
asta vetrardag var haldinn á
Laugum almennur æskulýðs-
fundur Þingeyinga og þar rædd
mörg áhugamál ungra manna.
Gerð var þar ályktun um áfeng
isvarnir. FÚ.
Norski búmðarmálastjórinm
befir sient bændum la'ndsiws lal-
menna hvatningu í blöðuiniiiim um
að aUka ei'ns -og umt er kiartöflpa-
og igrænmieti's-rækt. Hanm siegir,
að vLssuLega sléu mlatarbirgðir
rmeiri í Noregi nú en 1914, en þó
hvergi nærri fullnægjandi, ef
tekur fyrir a'ðflutninga af völdum
ófriðiar. Þess vegna, segir hianm,
er 'nauðsynieigt,, að allir þieir, senx'
hafa jörð til laifiniota, ulndi'rbúi
btrax í vor eins mikla miatjurta'-
rækt og -möiguilegt er, ein auk
þess ,sé hyggiilejgt að kaiup'a
matvæli, sem þiola geymslu í
sálti eða miðursuöu. 1 !þieis|su Isky-ni
verður dreift út bækjinjgum urn
hentugar geymsIuaðfieirðÍT iog n:ið-
arsUðiu ýmsra miatvæla. (FU.)
Skinfaxi,
apríl-heftið er nýkomið út.
Efni: Margrét Jónsdóttir: Vorið
kallar (kvæði), Aðalsteinn Sig-
mundsson: Félagsstarfsemi
meðal unglinga, Agnar E. Ko-
foed-Hansen. Hlutverk æsk-
unnar, Kristján Sigurðsson: í
dögun (kvæði), Aðalsteinn Sig-
mundsson: Ríkharður (14
myndir), Halldór Kristjánsson:
Umf. á héraðsskólum, Magnús
Guðmundsson: Vonir æskunn-
ar, Ríkharður Jónsson: Hjá
Benedikt frá Auðnum (2 mynd-
ir), Jón Helgason: Skíðamenn-
ing íslendinga (2 myndir), Jens-
ína Jensdóttir: Kata gamla
(saga), A. S.: Skógrækt á ís-
landi, R. Þ. og A. S.: Sambands-
mál, Gunnar M. Magnúss. A.
S.: Bækur.
Uibreföiö Alþýðublaöið!
Haría Walewska m Mapoleon.
------- 9.
inga Póllauds, bæði í listurn og