Alþýðublaðið - 03.05.1938, Side 2

Alþýðublaðið - 03.05.1938, Side 2
ÞRIÐJUDAGINN 3. MAÍ 1938 ALÞÝÐUBLAPm EINHVERJAR snjöllustu rim- ur-,sem kveðnar hafa verið, eru 'rímur Arnar Arnarsonar af Oddi sterka. Hinar gullfallegu vísur, sem hér fara á eftir, eru úr mansön|g ia:nnarar rímu: Ligjgur blár í liogni sær; lítill gári steina þvær; úfin bára byrðing slær; boöinn hár til skýja nær. Oft í hári hangir fjör, hóti fári bylgjan ör, skýzt á árum skriðfrár knör skers og báru milli að vör. Gullnum bárum glitrar sær, igullnum márinn vængjum slær; iguliin-hár er glóey hlær, igullnum árum húskarl rær. * Dómarinn: — Eyðið þér öllu, sem þér vinniið yöur inn, fyrir vín? Ákærði: — Nei; sumt fer upp í sekt- irnar. ! * Það var hér áður fyr, á tímum siegiskipianna, að riiggskip lá við brygigju í þorpi einu. Sunnudag nokkum fékk skiips- höfn'iin baunir, kjöt og flesk, en skipshöfniinni fawst brajgðið ,svo andstyg|gilegt að matnum, að flestir gexðu ekki meira en rétt áð bi’agðia1 á boinum. Mesisia- drengurmn, sem biar á borð, glopriaði því þá út úr sér, -að kokkuritm hefði verið svo utan við sig um motiguninn, að hann hiefði af misgánimigi helt fullri flösku af ediki út í pottínn, svo að það væri ekki furða, þó að mannskapurinn gretti sig yfir kræsingunum. Meðal skipshafnarinnar hafði kokkurinn það orð á sér, aið hann væri labbakútur hinn mestí og skíthæil, og hinn mesti sóði í mat. Og þar sem þetta bættist nú ofan á alt annað, þá fanst mönln- um hann hafa verðskuidað hæfi- lega riefsingu. Það var ákveðið, að framkvæma refsinguna þá þegar. Kokknum var nú hótað' öllu illu, ef hann klifraði ekki upp í mastrið, og þar átti hann að fá að dúsa, þangiaið til hann fengi lieyfi til að koma niðúr. En það vair ekki nóg með það. Kokkuriinn átti að hrópa með stuttu millibili: — Hér situr svínakokkurinn! Hér situr svinakokkurinn! Stuttu seinna sigldi skonrnorta fyrir fullum seglum framhjá 'Og vöktu hróp kokksins allmikiinn hlátur meðal skipshafnlarinniar. En gamanið fór af skipsfélög- um kokksins, þegar hann bætti skyndilega við: • — Því að það er nefnitega ég sem malla matinn fyrir svínin þarna niðri. Kennari í þýzkurn skóla spyr börniin að því, hvaða myndir hangi uppi á veggjumum heiima: hjá þieim. Einn þeirra segir: — Heima hjá okkur hangir uppi mynd af Hitlier. — Það er gott, bamið mitt, segir kennariinin. — Við megum ö.Ll vera foringjanum þakklát. Hjá öðrum hanigir uppi mynd af Göring. — Það er ,líka mikill maður, segir kennarinn — og við verð- um að bera virðin|gu fyrir hon- úm. t Hjá þeim þriðja hangir uppi mynd af Göbbels. Þiegár sá fjórði er spuirðfur, segir hanin: — Niei, við' hjöfum enga mynd á vegignum, því að paibbi situ'r í fangabúðum. En hanin hefir skrifað, að þegar hann korni heim, þá skúli hanin hengja þá uþp alla saman. Dýravemdatrinn. Aprilhefti yfirstandandi ár- gamgs er nýkomið út. Efni: Mis- skilin ást á dýrum, Sjófuglar í hættu, Keli, eftir Jón N. Jóna's- son, Um óskráðan búmaðarbálk, eftir Hailidór Jónssion, '.sóknalr- prest að Reynivöllum, Vorið, kvæði eftir G. P. Ritstjóri er Símon Jóh. Ágú'stsaon. Fræðslnstarf Alþýðnnnar. ASÍÐASTA Alþýðusam- bandsþingi var gerð merkileg samþykt um stofnun Menningar- og fræðslusam- bands alþýðu. Sú samþykt var á sínum tíma birt í Alþýðublað- inu og um hana ritað nokkuð ýtarlega, enda skal það ekki gert hér, heldur lítillega minst á afstöðu S. U. J. til þeirrar starfsemi. Eins og kunugt er, þá er ein- stökum félögum og félagasam- böndum heimilt að gerast þátt- takendur eða meðlimir í sam- bandi þessu gegn því að greiða vist lágt gjald af hverjum með- lim, og fá þau þá vitanlega nokkra íhlutun um starf og stjórn sambandsins samkv. regl um þeim eða lögum, sem þar um gilda. Enginn mun efast um nauð- syn þess, að alþýðan sjálf veki öflugan áhuga innan sinna sam- taka fyrir slíkri samhjálp í mentunar- og fræðslustarfi. Hagsmunasamtök verkalýðsins hafa fært heim sanninn um mátt fjöldans, þýðingu samtak- anna og veldi þeirra á ýmsum sviðum. Verkalýðsíélögin hafa bætt kaupið, stytt vinnutímann, bætt aðbúnað og aukið öryggi á vinnustöðvunum. Neytendafélögin hafa hindr- að okur kaupmannanna, lækk- að vöruverðið og þar með bætt lífsskilyrði neytendanna. Þjóð- málasamtök alþýðunnar, Al- þýðuflokkurinn, hefir knúið fram ýmsar lagalegar réttar- bætur alþýðunni til handa. Af öllu þessu er alþýðu landsins orðið ljóst, að samtök smælingjanna eru mikils virði. Þau geta áorkað miklu í þjóð- lífinu til hagsbóta fyrir fjöld- ann, sameiginleg átök gefa fjöldanum styrk. Enn má nefna fleiri dæmi, er sanna þörfina fyrir samtökum og samvinnu í skipulögðum fé- lagsskap. Má t. d. nefna félög bindindismanna, íþróttafélög o. fl. almenn samtök, er hafa ver- ið og eru stofnuð til þess að hrinda í framkvæmd vissum á- hugamálum, sem einstakling- um er ofurefli við að etja, ef ná skal skjótum og góðum árangri. Ekki verður því mótmælt, að alþýða manna fær ekki notið mentunar svo sem hún þráir og þarf, lýðræðið í skólamálunum er ekki fullkomið, peningavald- ið ræður enn allmiklu um hverjir njóta „æðstu“ mentun- ar í skólum ríkisins, og fátæktin veldur því, að fjölmargir fá aldrei nauðsynlegustu alþýðu- mentun. Á þessu sviði eins og svo mörgum öðrum þarf alþýð- an að sýna vilja sinn og við- leitni til sjálfsbjargar, með því að leggja fram sinn skerf, miðla af sínum litlu fjárhagslegu efn- um, leggja fram sína krafta samstilta, og þar með hefja sitt skipulagða tómstundanám. Þess ari þörf verður leitast við að fullnægja með Menningar- og fræðslusambandi alþýðu, og engum er skyldara en alþýðu- æskunrd í landinu að styðja þessa viðleitni. Á þingi S. U. J. í haust verð- ur rætt um þátttöku í sam- bandi þessu, og þurfa félögin því að ræða málið og kynna sér áður en fulltrúar eru sendir til þings. En þess er að vænta að ekkert félag skerist úr leik um að sýna vilja sinn í þessu máli, sem hlýtur að verða jákvæður. Snga félag; ITT af því, siem fólögin þnrfa að gefa giafuni að, er varð- veizla alllra þaiiT'a @a|gta|a, er felia í sér heimáild fuim stofnun iog starf þeirra. Oft er þietta niokkuð sieint séð, o|g fynsit hiu|gsiaið um ajð! ná þesslU' saman, er náJga'st eiin- hver merkileg tiimiamót í sög|u fé- laganna, en þá fer oft svo, að ýmislegt hefir glliatast, rninini maininai er misjafnt og valt þvi að trieysta eiinjgöngu, fundatlgeriðir eru misjáfnar að skýnleik', en gefia þó vitanlega góða hiugmynd tim starf félagsins, en till þessi þlarf þó að fæiria inin stjómar- fundargerðir, en frása)gnáir aif fé- lagsfúndum enu ekki eánhllítair. Nú er þianniig háttað um fiest F. U. J. félögin úti á lan'dinu, aið þau enu' ekki ma'i]gm áíra, þiess vegna ætti að vera hægðar- leiknr að saifna nú þegair öllum upplýsingum, sem máli skifta um stofnun þeima, söguleg tildrög, stofnendur, umdirbúníingsfundi', stofnfund o. s. frv. Þetta verkefni á ekki að' láta bíða lengur, helduir byrja straix í dag meðan alt eða fiest er geymt. Ykkur mun ekki iðra þess síðar, að hafa haift forsjá um þessa hluti, heldur miklu fnennur mun það valda vandræðum oig eftir- sjá, ef þið fnestið að safna þesis- um heknijduim. Sagal F. U. J. féiiaganna en eirnrn þátturiinn í sögu alþýðusa'mr takanna á Isi'andi, sá þáttuir, siem ekki verður álitinn ómierkastur, er tímar Jíða], og litið verður yfiir| þróun þeirra. þes's vegna á það' að vera metnaðarmál okkar allra, að [ varðveita sem biezt ail'ar sögur legar heim.ildir nnn þaiu, o|g um leið venjum við okkur á xegiu- Haría Walewska og HapeleoB. I — En hvað segir keisarafrúin, sagði Tallieyriand. Kieisarinn svaraði brosandi: — Hún mun ekki koma méð neinar ásakanir. Og ég hefi ekki heldur í hyggjn að leyna hana þessu. Þó að eiginmaðurinn sé ótryggur þá gerir það ekkert til. Eiginkoman verður áð vísu gröm í fyrstu, en hún fyrngefuir honum þó. Það er öðm máli áð gegna, pegar konam er ótrú. Hver getur álbyrgst það, að ótryfð hennalr fái ekki afleiðingár? Og þá er ekkii hægt að geria gott úr því aftur, og þess vegna getur hún ekki leyft sér það saima og eig- inmaðu'rinn. Skylda konuinnialr er að vera mianni sínuni uinidiiigefin. Tail'eyrand, sem, eiins 'Og hjninar b.nd hans sýntíi, gat ekki látið i'essa kenningu verða fra'mkvæm- antega, svairaði aðeins þvi, að f á þessu sjóniármiði væri ekki tekið mikið tiilit til ástaráninar.. Keisarinn, sem fanin broddinn í þessum orðuim og hafði grun um, að hi.nin sniö!U|gi bragðianefur vildi komast að einhverri vit- neskju um Mariu Walewsku, svaraði: — Vitið þér það ekki eninþá, fursti, að* íminmi vitund er ást- in ekk itil. Og án þess að seigja mieira stóð Napio'teon á fætur. ------------ 1S. Þiegar harnn kom inin í vilnnu- herbeigi sitt beið han's þa)r boð- skaipur fró Bernad'O.tte. Keisatriimi’ las bioðska'pinn og skiipaði Roust- »a þegajr í slað aið hafa ia)lt til- búið og iLagð iaf stiað saimdægurs, án þess að kveðja Malríu Wal- ewsku. Það var a'ðfaranótt 31. jainúar. Þennan dag var háð einhver sú man'nskæðaista oirusta ,sem getið er ‘um mankynssögunni. Rétt áður en Naipoteon fór skhrifaði hann ástmey sinini: — Ég fer í stríð, Malria. Bíddu effcir skipunum mínum. Ekkert í heiminum sk.al megtia aið skilja o k ur að . 1 herbúðunium fékk Naipóleon tínia tij þess a'ið' geua kjörfuinst- anu af Sabdiandi að konungi. Meðal hinna löglegu fursta var hann fcryggur vinuir kieisa!ra)ns, áð minsta kosti sá eini, sem hélt liofoirð sín iog elða. Hinir fuirst- arrniir efndu loforö sín aðieáinis áð svo miklu lieyti, sem þau fóru jekkt í bága váð hagsmuni þeá'rra. Murat heið keisairanis í WillKe'ra- be'rg. Við Passemheiim rakst keis- ariilnn ása'mt liði sínu á Rús'siaina, e)n þeir hörfuðu strax undan til Suktdorf. Rússannir og leyfairnair af prússmeska hemum, voru undir stjórn Benmigisem, seim áleiit, að Rússairnir væru umkringdir, réð- ist með lífvarðariilði sínU og þiriðju '0g sjöumdu herdeild á þá og skipaði Souilt að ráðaist á blriúna við Bergfrted, til þess að komast fyrir vinstri arm óvin- anna. Tólf rússneskar herdeildi.r vörðu brúna af mikilli kia)ri- mensku. En marskálkurinn gerði áhlaup með herdeilduim sínum og hratt ó'vinunum af höndum sér. Rússiarnir létu eftir fjónar fall- 'byss'ur og margiir lágu faln'iir á vígvelliMum. Skömmu seinna urðu O'rustuirn- ar við Waltersdorf, Deppen og Hoff, þar sem Frakkairnir sálgr- úð|u. Þann 6. febrúar stóðu' Frakk- arnir og Rússamáir ianidspæniís bver öðrtuim við prússneska Eylan í 'góðu skotfæri. Napóleon yfiigaf tjald sitt snemma um miorgiuninn og sté á bak himum hvíta gæðiingi sínum'. Gótu övinirnir vel séð hanm, þar sem hann fór, því að á þeim ár- um gátu óvinirniir ekk ivegiið hver annan úr fjarska, og sigrar kéis- arans bygðust aiðali'Jiega á djairf- mannlegum. riddapaárásum og æðisgengnWm orustunn með byssuistingjum. Með þessum bardagaaðferðum var Korsíkumaðurinn ósigrajndL Keisarinn visisi þegar, aJð þetta myndi verða úrslitaorustan. Bennágsen hafði látið allt skot- Jiðið koma sér tiJ hjólpair. Hiann hóf bardagiann með ægiiegri fialil- byssiuiskothrið; en það varð til þiess, að Napóleom ákvaö striax að' igera páðstafamir tiJ þess1 að geta dregið' allar hersveitir sínar inn í bardagiamm. I 'birti'ngu um morgunimin var ált .lífvarðarfiði'ð komið áf stað, en það var öITum hernum tákn þiess, að þetta yrði erfiður dag- ur. Það var blindbyiuir. ískaldur stormur þaut yfir merkumalr oig harði snjókiornumum fralmian í Napólean, svo að hann varð hva,ð eftir arnnað að taka kíkirimn frá augunum til þess að þiurfca af glasinu. Skipulag óvinannia sást aðeilns mjðg ógrieinilega. Á þessarf stund vár Napóleoin jámharður á svip- inn, og svipu'r hans bar enigan vott um æfintýri liðiinma daga. Það hefir máske ekki veri'ð til neinn maður í heilmiinum, aem hafði jafnmikla hæfiilieiká og hann til þess að hafa vald yfir sér. Alveg eins 0|g hann hafði' jafnan laig á því, að stjórna á- hláupum einmitt eins og hezt og hiagkvæmast var á hverri stundu. Þánnig gat hanm einibeitt a'ii'rii sinni huigsun áð því vé.rkefni., sem hlróðiasta maiúðsyn bar til að leysa á hvérri stundu. Keisarinn skipaði AngPeau marskálki að fara nneð herdeiM síma bei'nt á móti byasuhlaiupumi Rússanniaj. Á siíkum stundum datt Napó- .leon aldnei í hug að hlífa her- mönnunum'. Augereau var rétti maðurinn tii þess að stjórnia, hvort sem það var í hræðilegu kúlnápegni eða' á ofur meinllausri hiersýningu. Fyrir tveim árum síðan hafðii hann verið gerður að hertoga af Castigliione. En hann hafði áreið- anlega ekki ennþá gefið' frá sér voninai um það, að verða méð tímanum Frakklandskeisari, því að metnaði hams var ekkierf tak- mark of hátt sett. En um' þessar, mundir úthielt ihann hlóði sín.u fyrir Napóleon, &em stóð hon- um rniiklu ofar í mannféiags- stiganum. Þessi ávaxtakaupmannslsoinur frá París, fyrverandi liðhlaupi og skilmingameistarii, teiddi nú hier- sveitir sínar geign hinu þétta' kúlnaregni. En snjórinn var hættuliegri en kúlnaregnið. Hann bJindaði augu Angereaus, qg þar sem hann kunni aðieins að haida fram, þá viltist hann og varð þess skyndi- lega var, að hann va>r stiáddur í miðri rúsnieskri herdeild, miili þiei'nra hershöfðingjanma Tuschu- koffs og Doctapoiws. Óvinipnir sáu þegar í stað, hvernig komið' var og notfærðu sér þiesisa óheppni ma'Pskálksins. Hann reyndi álð komast út úr þessu völundamhúsi, en það reyndist ógerningur. Anigereau barðist eins og ljón Orðsending frá S. U. J. AKOMANDI hausti verður háð þing S.U.J. Félögin úti á landi þurfa því nú þegar að hafa sinn viðbúnað um að senda fulltrúa á þingið. Þau þurfa nú þegar að senda skýrslu um sl. starfsár og gera skil um skattgreiðslu, þau, sem enn eiga það eftir. Félögin þurfa að taka til athugunar þau mál, sem þau kunna að óska eftir að tekin verði fyrir á þing- inu, og senda beiðni sína þar um til stjórnarinnar. Hér í Alþýðuæskunni verð ur minst nokkuð á þau mál, sem lögð verða fyrir þing- ; ið eftir því sem ástæður ; leyfa. í þetta sinn er laus- ; lega drepið á inngöngu S. ; U. J. í Menningar- og ■ fræðslusamband alþýðunn- I ar. Verða félögunum send : nánari gögn þar að lútandi ! síðar, og eins mun verða í leitast við að gefa þær upp ! lýsingar, sem þau kunna sérstaklega að óska eftir, hvort sem er um þetta mál eða önnur, sem hér er drep ið á og snerta starfsemi S. U. J. Bréf til sambandsins eða Alþýðuæskunnar ber að senda til ritara. Utaná- skrift: Guðjón B. Baldvinsson, Ásvallagötu 39. semi oig sýnuim' félagslegan þrioská og skilinlng, en það eitt sæmir unguan1 jafinaðarfnönnum. Stjónnir féJaganna eiga því að hefjast halnda nú þegar og haflai fopgöngu um að safna ölluim slík- um hieiuiildum saimaw, sjá uro að þær verði geymdar á öruggulmi og góðum stað, og heizt draga nú þegar saman í eitt heJztu viðburði úr sögu félagsin's firá upphafi, því skrifieg gögn má áltaf fyila betur méð því að lieita sannfróðra hieimilda hjá þeim, er biezt muna, og fejla inn í skrif- legu heimildirnar. Eitthvert sinn munu álþýðu- samtökiin setja upp sitt skjailasiafn ojg þá ieiga F. U. J. að eigá þar siinn hluta af sögulegum heim'illd- um, enda væri illa k'omið söguást ísJendinga og fróðleiksþorsta, ef ekki væri enn haildið után að handritum, jgerðabókum1, greinium í hJöðum oig öðru því, er máli skiftir. Alþýðan í landin'U má ekki varpa aJlrf ábypgð upp á sögu- prófessora og einstáka grúskara, hvað snertir hennar eigini félajgs- og þ'rioskasöjgu, isjálf vefður hún í þessu sem öðíru að vera á vairð- (berjgi ojg geyma sín verðimæti sjálf. Ungi'r jafnaðarmenn, gang- ið á Undan með góðu foirdæmi. isktrn fri F.D.J. R-vik. Þair siem stjórfi félagisinis hiefir grun um, áð ýmsif fóla|ga'r muni jafnveJ enn hajfa í fó'rum sílnunt ýms gögn varðandi stofnun fé- lajgsins eða sögu þess á ánnan hátt, vill hún eindregið mælast tii (Frh. á 3. síðu.)

x

Alþýðublaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.