Alþýðublaðið - 03.09.1938, Page 1

RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
UTGEFANDI: ALÞYÐUFLOKKURINN
XIX. ÁRGANGUR
LAUGARDAG 3. SEPT. 1938.
203. TOLUBLAÐ
AiMðnflokksgélaBið:
I tojaheiði með
Stratinðflnni.
Alþýðuflokksfé-
LAG REYKJAVÍK-
UR hefir samið við h.f.
Strætisvagna um flutning
á fólki í berjaheiði á morg-
un upp á Mosfellsheiði. Er
þar allmikið af berjum að
sögn kunnugra manna og
öllum heimilt að tína þar.
Strætisvagnamir fara
upp eftir kl. 10 f. h. og kl.
1 e. h., og kostar farið
hvora leið kr. 1,50 fyrir
fullorðna. Öllum er heimil
þáttaka. Berin eru mest
þegar fólk hefir gengið dá-
lítið burt frá veginum.
Stiðnst atvmnnbðta
viaaaa i Siberín?
Ivað eerir bœrbm til iiess
að vinnan geti Maídið áfram?
EINS og almenningi er kunn-
ugt og áður hefir verið
skýrt frá hér í blaðinu, hófst at-
vinnubótavinna í Siberíu fyrir
tæpum þremur vikum og stóð
íil að vinnunni yrði haldið á-
fram, þar til landið væri full-
undirbúið tij ræktunar. Hafa
unnið þarna um 35 menn. Féð,
sem unnið var fyrir, var lagt
fram af ríkinu, sem er atvinnu-
bótafé, með það fyrir augum,
að bærinn, vegna hins mikla at-
vinnuleysis, sem hér hefir verið
í sumar — og m. a. vegna þess,
að Öll loforð um hitaveituna
hafa brugðist, legði fram fé á
móti að sínum hluta.
Nú hefir það algerlega brugð-
ist, og mun því, ef bærinn neitar
að leggja fram féð, vinnan lögð
niður næsta þriðjudag.
Bræðslnsildarafliim^niiimi
en á sama tima i fjrrrá
-----4----
En saltsildaraflinn 71 þúsund
tn. meiri en á sama tíma í fyrra
C* ALTSÍLD AR AFLINN
^ er nú kominn upp í 268
þúsund tunnur alls á öllu
landinu, og er það 71 þús.
tunnum meira en á sama
tíma í fyrra og 58 þús. tunn-
um meira en yfir allan síld-
artímann í fyrra.
En bræðslusíldaraflinn er um
% minni en í fyrra. Er hann
núna rúml. 1% millj. hl., en
var á sama tíma í fyrra rúml. 2
millj. hl.
Saltsíldaraflirm sikiftisf þiainnig
efti'r vterkunara&feröutm:
VienjuLeg' ssaltsí/ld 86 þoisiuud
tunmiir, matés 82 þús. tuirunlúr,
ma|giadr. 25 þús., hreinsnð' 200
tin. kryddsíld 44 þús., flött 1300
tn., aúnar aöferöir 6 þúspnd ta.
Bræðs.lusildarafliinn, mældur í
málum, 'skiftist þannig mi'lli verk-
smiújanina:
Siglufjöröur 352000, Hjaiteyri
190000, Djúpavík 131000, Knossa-
ines 90000, Dagveröaneyri 50000,
Hjaltieyri 46000, Rauðka 42300,
Rafufiarlxöfn 37300, Gráina 11000,
Seyðisfjöfðúr 9000, Húsayík 8000,
Norðfjörður 8000, SóibakM 4700.
Saltsildiaraflinin, mælduf í Ituinni-
um, 'skiftíst þanmiig niðiuir á sölt-
unianstöðvárnar:
Alkúneyri 11000, Hótmavík 5000,
Húsavik 1600, Ingöífsfjörðiur 8300,
Reykjarfjörður 9700, Sauöá'ilkrók-
Ur 4800, Sigl'ufjörður 196000,
Skagaströnd 5700, Dalvík 5700,
Hríisiey 11000, Ólafsfjörður 6000,
Suðurland 11033.
Síðastliðinn sóliarhriúg voru sa'lt
aðiar á Siglufirði 6175 tuwnur,
þar áf 2000 matésisaltiaiðiasr.
1 tíaig er ágsett veður yfí'r öllu
svæð'iínu, en síltíin ©r að fjar-
lægjaist lianldið.
Siltí ler enmþá á Grímseyjar-
Isúntíi og við Kolbeiinsey, siem,
ler um 60 miílluir út frá Siglufirði.
Sild enn við
Selsker.
Nokkur skip, sem lagt hafa
upp á Djúpuvík, eru hætt síld-
veiðum og komin hingað. Eru
það Baldur, Bragi, Hannes ráð-
herra og Karlsefni.
En ennþá er dálítil síldveiði
við Selsker og á meðan svo er
fara skipin ekki öll heim.
í gær og nótt komu eftirfar-
andi skip til Djúpuvíkur með
afla: Ólafur 1300 mál, Málmey
250 mál, Huginn I. 300 mál og
Rán með 100 mál.
í dag er gott veður á Djúpu-
vík, logn og hlýindi, hiti 10 stig,
en dálítið skýjað.
Afmæliskappleiknr
Fran á morpn.
Á morgun eiga Reykvíkingar
kost á að sjá skemtilegan kapp-
leik.
Knattspyrnufélagið ,,Fram“
á 30 ára afmæli og af því tilefni
hefir K. R. boðist til að keppa
við það einn leik. Verður þetta
án efa mjög skemtilegur leikur.
Glæsllegasfa garðyrkjusýiiing
sena sézt hefir hér á landi.
Þúsnnd manns séttu sýningnna i gær.
ARÐYRK JUSÝNINGIN,
sem var opnuð í gær í
Markaðsskálanum við Ingólfs-
stræti, mun áreiðanlega verða
sótt af þúsundum manna. Þegar
maður kemur inn í skálann, er
eins og birtist manni töfraheim-
ur, þar er svo margt af gróðri,
að marga mun undra að slíkt
skuli hægt að framleiða hér —
á fslandi, en hverahitinn hefir
verið tekinn í þjónustu garð-
yrkjunnar og með honum hafa
verið unnin kraftaverk.
Ingimar Sigurðsson, hinn öt-
uli formaður Garðyrkjumanna-
félagsins, bauð gestina vel-
komna með stuttri ræðu. Hann
drap nokkuð á þróun garðyrkj-
unnar hér á landi, sem hefir
alveg umskapast á síðustu ár-
um. Síðasta garðyrkjusýningin
var haldin 1935 í Miðbæjar-
barnaskólanum. Var hún síð-
«pta verk Einars Helgasonar
garðyrkjustjóra. Með þeirri
sýningu, sem nú er háð, er öll
áherzla lögð á það, að sýna nýj-
ungarnar — og hvað við getum
sjálfir framleitt — og þá fyrst
og fremst með aðstoð jarðhit-
ans. Gat Ingimar Sigurðsson
um það í ræðu sinni m. a. sem
dæmi um hinar stórfenglegu
framfarir, sem orðið hafa í
garðyrkju, að árið 1928, eða
fyrir 10 árum, voru framleidd
á landinu um 500 kg. af tóm-
ötum en í ár, sagði hann, fara
á markaðinn um 40 þúsund kg.
Fyrsta gróðurhúsið var reist
hér á landi 1923, en nú eru þau
als staðar þar, sem garðyrkja
er stunduð og hægt er að koma
þeim við, enda aðalstuðningur-
inn við ræktun við jarðhita. Ingi
mar skýrði frá því, að fyrst var
byrjað að rækta kartöflur um
miðja 19. öld og að fyrsti vermi-
reiturinn var gerður 1888. Síð-
an um aldamót hefir uppskera
úr görðum fjórfaldast — og þó
framleiðum við ekki nema um
% hluta þeirra garðávaxta, sem
við þurfum.
Þó að ræða I. S. væri ekki
löng, var í henni mikill fróð-
leikur.
Eysteinn Jónsson ráðherra tók
því næst til máls. Hann lýsti á-
nægju sinni yfir dugnaði og
framtaki garðyrkjumanna, benti
á hina miklu nauðsyn aukinnar
garðyrkju og taldi miklar vonir
bundnar við starf garðyrkju-
mannanna. Opnaði hann sýn-
inguna síðan.
Garðyrkjusýningin er eins
og áður er sagt hin fullkomn-
asta og fegursta. Þegar maður
kemur inn í forstofu salsins,
blasir við með stóru letri:: „Út-
rýmið illgresinu,“ og það er
eins og þetta séu einkunnarorð
(Frh. á 4. síðu.)
Þýzka nazistastjórnin að
byrja að láta undan síga?
Ástandfð ekkl talið eins alvaplegt sg áðnr
LONDON í morgun. FÚ.
A STANDIÐ í tékknesku
deilunni virðist ekki
alveg eins alvarlegt og áður,
enda þótt engin ákvörðun
hafi enn verið tekin.
Ekkert er enn vitað með
vissu, hvað fram fór á umræðu-
fundinum í Berchtesgaden og
þýzku hlöðin tala mn heimsókn
Henleins til Hitlers sem heim-
sókn í einkaerindagerðum.
Gagnrýna þau frönsku og ensku
blöðin fyrir það, hve mikið þau
hafi gert úr þessari heimsókn,
eins og um einhvern sögulegan
viðburð væri að ræða.
Þýzku blöðin halda því fram,
að það sé rangt hjá enskum og
frönskum blöðum, er þau telji
ábyrgðina á lausn deilunnar
hvíla á Hitler, þar sem stjórnin
í Prag geti ein stigið þau skref,
er leitt geti til endanlegrar
lausnar.
Henlein fér f rá Bercht
esgaden kl. 3 i gær.
LONDON í gærkveldi. FÚ.
Henlein, leiðtogi Súdeta, fór
á fund Hitlers á heimili hans,
Berghof í Berchtesgaden, kl.
11% árdegis. Von Ribbentrop,
utanríkismálaráðherra Þýzka-
lands, kom til Berghof nokkr-
um mínútum á undan Henlein.
Var hann viðstaddur viðræður
þeirra.
Henlein lagði af stað til Prag
laust fyrir klukkan 3.
Þýzka fréttastofan birti til-
kynningu um viðræður þeirra
Henleins og Hitlers skömmu
eftir brottför Henleins. Segir í
tilkynningunni, að Hitler hafi
hlýtt á skýrslu Henleins um
viðræður þær, sem leiðtogar
Súdeta hafa tekið þátt í með
frekari samkomulagsumleitanir
um deilumálin fyrir augum.
Hitler félst á skoðun Henleins
viðvíkjandi þessum málum, eins
og sakir standa.
Ekkert liggur enn fyrir opin-
berlega um hverja skoðun Hen-
lein hafi látið í ljós við Hitler.
Göring, Göbbels og Hess
tóku þátt í umræðunum í gær.
Flokksping nazlsta i
NUmberg i næstu viku.
LONDON í morgun. FÚ.
Hitler nnuíi halda kyrru fyrir
á búsíað slnum í Bercthesgaden
þar til á mánudiaginn kemur, er
hlanp leggnir laf stað til Nuvn-
beqg, þar sein flokksþing nazista
verður haMið í neestu viku.
Viövöru'n lieftr verið giefin út
til þeirra, er ætla sér að sækja
flokksþinigiö í Numberg', >og eru
tmienin þar viaraðir við aið kiaista
hlómvöniduim iinn í vagnia, siern
Hitler eða aðrir niazistafioftngj-
ar sitja í eða stökkvia upp á
fótpalla vagnianraa, þar siem slíkt
geti vaMið alysum.
Enn halda þýzku blöðin á-
fram árásum sínum á Tékkósló-
vakíu, og að þessu siniii er til-
efnið enn atburður við landa-
mærin, þar sem tékkneskur
landamæravörður hleypti af
skoti á þýzkan tollvörð. Skotið
hitti þó ekki tollvörðinn.
Annað tiliefnii þessara blaðaá-
rása er það, iað eitt blað Súd-
eta-Þjóðverja var giert upptækt
S igiær.
Þýzka uttaniríikismáliaráðluinieytjð
mótmælir þeirri feqgni, aö Þjóð-
verjar hafi gefíð Bnetnm tofo'áð
um að ekki sfcyMi gripxð til
Tieinna óvæntra ráðsitjafeinö gegn
TékkóslóvakíU. Er á þaÖ bent í
þiessiu isaaníbamtíi, aö ief slíkt tof-
orð hefði veriö gefiö, þá væri
ösfcilja'nteg sú ráölstöfun Runci-
marans láviarðíar a!ð kiomia til teið-
ar viöræðúfúindi þeirna Hitlier® og
Henlieins'.
hræðnr, segir ffltler M!
LONDON í gærkv. F.Ú.
Parígarblaðið „Le Joumál“ birfi
í mongun viðtal við Hitler.
1 viötalinu rædtíi Hitler um
nauðsyn þess að koma á varan-
legum friöi þjóða á artílli og siam-
úö Frakka og Þjóðverja, em um
baniai siagði Hitler, að þrátt fyrir
lerfibteika í isaimíbúö þeima væri
saninleikiurinn sá, aið þeir væru
bræður og bænu gagnkvæma að-
ídáun í íbrjósti.
Hvatti Hitler mjög til aukininar
viðsfciftalegnar samviunu og
rædtíi um hiran nýja antía sam-
vimmúnmar, sem þyrfti að verða
ríkjantíi, til þesis aö erfiðá: þjóð-
anna mætti koma þeim að sem
miestum nioturn. Styrjaldir talaði
hann um siem hræðilieg mistök.
Rinplrelð eg éstjern er
pað eiia, sen eftir koim-
inista Rggor í Neskaapstað
------p----
Norðfirðingar vilja hvorki óstarfhæfa
bæjarstjörn né óstjórn kommúnista
Eftir
Jéaas Guð-
mandsson.
ÍDAG birtir Þjóðviljinn að
vanda margar greinar
um kosningarnar á Norðfirði.
Fer þar nú á stað í fyrsta sinn
aðalforsprakki kommúnistanna,
Lúðvík Jósepsson, með sarna
níðinu, sama róginum og sví-
virðingunum og samherjar
hans, Bjarni og Jóhannes, hafa
gert.
A einum stað í grein L. J.
segir:
,,Ég efast heldur ekki urn að
svívirðingar hans um mig séu
þegar komnar á pappír hans,
en geymt er að þrykkja þær,
svo öruggt megi telja, að fyrir
kosningar nái svörin ekki.“
Lúðvík veit hér upp á sig
skömmina. Hann veit, að hann
hefir fyllilega til þess unnið, að
ég tæki hann til athugunar og
framkomu hans alla fyrr og
síðar. En ég hefi ekki gert það.
Það er fyrst nú, eftir að greinar
hans koma í Þjóðviljanum, að
ég minnist á hann.
Á þessu geturðu séð það,
Lúðvík, að það er ekki ég, sem
ræðst að ykkur, heldur þið að
mér.
Ég svaraði grein Jóhannesar,
þegar hún kom, og ég hefi virt
Bjarna svars, þó hann sé engra
svara verður, en báðir hafa þeir
átt upptökin. Þið getið ekki
skrifað svo um nokkurt mál, að
blanda mér ekki á einn eða ann
an hátt inn í það. Ég læt ekki
vaða þannig yfir mig, án þess
að bera hönd fyrir höfuð mér.
Þið hafið nú, eins og áður,
ráðist á mig persónulega, reynt
að níðast á andstæðingi ykkar,
með því að fara með óhróður
um einkalíf hans. Þetta hafið
þið alt af gert. Fyrst leigðuð
þið til þess óþokka, en nú hafið
þið ráðist í það sjálfir.
Ég hefi ekki í greinum mín-
um sveigt að einu einasta atriði,
sem ykkur snertir persónulega
og ég ætla ekki að gera það, þó
ég af minni staðgóðu þekk-
ingu frá Norðfirði ætti mjög
hægt með það.
Ég álít slíka bardagaaðferð
svo langt fyrir neðan það, sem
samboðið er fullvita mönnum.
Viltu muna það, Lúðvík, að
ég minntist ekki á þig einu orði,
fyr en þú gafst sjálfur tilefni til.
„Framkvæmdir“ kommún-
ista.
Aldrei hefi ég séð aumara og
vesalla kosningaskrif en það,
sem L. J. birtir í Þjóðviljanum
um framkvæmdir og framtíðar-
fyrirætlanir ógæfuliðsins.
Það er békstaflga ekkert, sem
þessir menn hugsa sér að geta
gei't.
Sjúkrasamlagið, sem þeir á
sínum tíma reyndu að drepa,
er nú orðið það helzta, sem þeir
reyna að hrósa sér af.
En hvernig er ástand þess.
síðan kommúnistar og Alfons
tóku við því? Við Alþýðuflokks
menn höfum þar engan rnann
átt síðan um áramót. í stjórn
þess hafa skipað meirihluta —
þeir Bjarni, Lúðvík og Alfons,
en hversu mikil ástæða er til
þess, að lofa svo mjög stjórn
þeii'ra á samlaginu er víst álita-
mál.
í fyrsta lagi segir L. J. að
ekki sé enn búið að auka hlunn-
indin eins og þeir hafi ætlast
til. Samt sem áður er það svo,
að þrátt fyrir það, þó hlunnind-
(Frh. á 4. síðu.)