Alþýðublaðið - 18.11.1938, Blaðsíða 2

FÖSTUDAGUB 18. NÓV. 1938.
ALÞVaUBLAÖfÐ
HEYRT OG SEÐ
UMRÆÐUEFNI
S’ÆNSK stúlka, Elsa Gastaí-
son., hiefir enga ótrú á töl-
ninni 13 enida hiefir sú talia frek-
ar reynst hieami til giæfu, eins tog
eftirfarandi s'ýnir:
13. jamúar síðiastl. iialgi&i ungfrú
Eisia al stiaiö ttil Englamdis., tl |>iess
að leggja stloind á ’tiungumál. Hinn
13, fiebrúar hitti hún 13 Englend-
inga og siá 13. þeirra vair Frank1
Wi'ison, an hún trúliofaðist sama
dag, 13. febrúar. 13. aiprll var
lýst með pieim í kitkjUMnii, og 13.
|úlí lagði ungfrú Elsia af stað
hteimleiðis, til pess að iumidirbúa
brúðkaiupið. 13. ágúst var brúð-
kaiupið haldið. Pað viildi svio til
að sama dug átti presturinn 13.
áfa starfsafmæli, og hanm lagði
út af 13. kap. 13. versi í Kor-
intlubréfinu.
Pað lætur að likum', að 13
sðmjgvar vorU' sungnir í vedzlumini,
' em þíáð voru ekki 13 til borðs.
4 '
Fjárbirðir leimm tyrkneskuir í
TiaunusfjöHunum í Litlu-Asiíu! hef-
ir Vakið athygii á 'sár fyrir hve
gðða sjón hanm hefír. Hanm gatiur
taiiði hinar smæsitu grieliiniar í íh'íajrt
forihomum í 15 km‘. fjadægð. Sagt
er, áð fleira fóik á sömu slóiðium
hafi álika. glögga sjón.
*
í ritgerð Stephans G. Stephans
sonar um Klettafjöllin er eftir-
farandi kafli:
... Þau geta gægzt út úr
kaldri kveldskímu sem fölir
svipir, undir blá-rauðri loftskör:
„Efst er á fjöllum ísfölt gráð.
Af er sólar gylling máð.
Rofár belti roða-dimmt,
raðað loft-skör jökla við,
éljum korgað, kulda-grimmt,
Kyrðar-dapurt, þungbúið. —
Sléttir lofts á slétta spjald,
slikju-grænum, úfnum fald“.
Eða þau verða aðeins mjótt og
slétt, stálblátt belti, með dökk-
gráum jaðri og svona litri dags-
brún yfir sér. — í morgunhill-
ingum eru þau hæst og fegurst:
„Opnast snilli og fegurð full.
Fjöll í hillingunni
viðra á syllum sólskins-gull
sitt í stillingunni.
Það er svartblá skugga-móða
til jarðar að sjá, vestur að fjöll-
um. Kaflinn í þver-vestur rís
upp þver-hnýptur og öndverð-
ur í þrefaldri hæð. Ekkert fjall
er kúpt, þau eru þver-stýfð að
ofan, eða ská-skornar bríkur.
Manni finnst maður svo nærri,
að næstum glytti í hengiflugs-
hamra. í blámanum, sem þau
hjúpa sig frá rótum til topps.
er einhver móbleikja, eins og
þau ætli að fá bergslit, og sums
staðar eins og vottur fyrir rönd-
um, sem ætli að verða dauf
gylling. Suður og norður af eru
að fæðast bláar súlur, hyrnur,
höfðar og bríkur, sumar hanga
í lausu lofti, sumt eru keilu-
myndaðar strýtur, eða eins og
stunda-glas í laginu, einkum
suður; norður-fjöllin koma upp
meira í tíglum; allt er á breyt-
inga-rénnsli, eins og maður sjái
svif-myndir.
„Bakkinn sprakk —
brött sem trölla-kista
hnakka upp stákk
hýrnan þarna fyrsta.
Eyja blá
önnur hækkar, stækkar —
dauða sjá
drungans lækkar, smækkar“.
Og eftir litla stund er allt
orðið að einni samfellu af dags-
daglegum kletta-fjöllum. En
lista-verk var það, meðan það
stóð yfir. — Svo bið ég fjöll og
menn að fyrirgefa mér.
Látið okkur
smyrja reiðhfól yð
ar og geyma pað
yfir veturinn.
Laugav. 8 og 20. Sími 4661, 4161

Utbreiðið Alþýðublaðið!
Nokkur orð um blaða*
mennsku. Er blaðamennska
okkar íslendinga siðlaus~
ari en annara þjóða? Hvað
er svwirðilegast? Nokkur
dœmi um falsanir ©g ályg-
ar. Hvaða afleiðingar hefir
slík stigammnska?
Muganir Sæniiesar á hominn
ÝMSIR hafa haldið því fram,
að íslenzk blaðamenska
standi á lágu menningarstigi. Ég
er nú ekki viss um að þetta sé
rétt. Og þeir, sem lesa erlend
blöð, t. d. frönsk'og þýzk og jafn-
vel amerísk, sjá það fljótlega, að
við stöndum miklu framar hvað
snertir siðsemi í blaðamensku, en
það hefir helzt verið fundið að
okkur, að hér væri deilur harðar
og ósvífin orð notuð í garð and
stæðinganna.
*
Ég veit það, að menn geta sagt
að ég sé ekki óvilhallur dómari
milli blaðamanna, en ég vil þó
ekki segja annað en það, sem mér
finst réttmætt, og ég fullyrði, að
Alþýðublaðíð standi framar um
heiðarlega blaðamensku en flest
önnur blöð. Mér er kunnugt um
það, að við hin blöðin vinna menn,
sem hafa fjullan hug á því að skapa
fullkominn heiðarleika í blaða-
mensku — og reyna að verjast því
að deilurnar og rifrildið leiði
til þess, að óhreinum vopnum sé
beitt.
*
Eitt af því, sem ég tel svívirði-
legt, er það, þegar birt eru innan
tilvitnunarmerkja ummæli eftir
andstæðingi og þar með slegið
föstu að hann hafi haft þau um-
mæli orðrétt eins og þau eru birt,
sem hann hefir aldrei sagt. Þetta
er óheiðarlegt og meira en það,
það er fölsun af versta tagi.
•
Ég tala um þetta nú vegna'þess,
að í gær birtist grein í Morgun-
blaðinu, þar sein höfunduririri hef-
ir hvað eftir annað gerst sekur um
þetta. Ég hefi ástæðu til að halda
að þessa grein hafi enginn af föst-
um starfsmönnum blaðsins skrif-.
að, en samt er greinin nafnláus.
Mér þykir líklegt að Árni Jónsson
frá Múla hafi skrifað þessa grein
— og ef svo er ekki, þá þætti mér
mjög vænt um að. hann mótmælti
henni.
H. R. Haggard:
Kynjalandið.
82.
— Ég vierö 'áð fara1 í rúmiö, S'agði Júanna veiklu-
liegai; mig svimar. Ég iget ektó glieymt ]>essuni ógn-
Uim og þieS'Siu himiiingniæfainidi sæti. Þegar ég sá fyrst,
hvar ég var, Iá við, aö þaö liöii yfir mig og ég dytfti,
en oftir nokkra stiumd fór ég aö venjast við það. Sdjnjv
ast að segja gleymdi ég alveg hræöslunni meðian ég
vair að taflia til fólksiins, og það vair eins og ég yrði.
fjörugri við aið' vera svona hátt uppi. Slík og þvílík
sjón líka! þegar alt er uim garð gengið, er það stóTr
kostliegt aið hafa lifei'ð anniaið eima. Mér þætti gam'án
að vita, hvort nokkur maiðiur hefir nokkurn tímia séð
annað eius..
— Þér eruð einstök kona, Júanna, siagði Leonaird,
pg ég samgleðst yður. Snarræði yða'r og hugrekki
eigum við líf okkair a:ð þakka.
— Þér ’sjáiLð, áð þarð var rétt af mér, að heimta aö
fará með ykkur, svalralðí’ hún og var ekki laust viði
að. ertni væri í xómnum.
— Já, að því er okkur smehtiir. enn ég er. ekk:i viss'
uim það, að það hefði verið hietna fyrir okkuir að far;aj
aiis ekki. En hvafo 's-em því líðiur, þ áeru’ horfurnaír
föTuiitlítib vænl-egri nú, þó áð víð inluuium’ lenn þurfá að
h,afa eitthvað -saman við N-alm- -og h-ans félagaí að
sæi-da, og ekki er sjáanliegt, að víð .séum m-i-kið nær
því áð ná i ’holða'steinana, siern, er aðiallerindið.
— Satt er þa'b, -sagðii Júiaininia, en þér v-erði-ð að finua;
bá. Komdu Sóía, og afklæddu m-ig. Mér finst ég vera
hálf-dauö. Góða" nó.tt!
— Francisco, ságði Leo-nar-d, ,um leið og hiann vefði
’ábreiðu isánni ut-an um sig, það skall huirð nærri hæl-
Uim fyriir yður í kvöild. Ef ég hefði mist yður!
— Jæjat, Outram, þáð var hiepni fyrir mig, að þér
Srsið handstarkur og snairáður. ó, ég er óttalegur,
h*iigu]l, iog ég get -nú séð það, og þ,að fór hroilhu?
DAGSINS.
í greininni segir að Stefán Jó-
hann hafi sagt 1936: „Við erum
búnir að leggja undir okkur al-
þýðuna við sjávarsíðuna, en nú
munum við hefja svipaða herferð
í sveitunum." Þetta er birt innan
tilvitnunarmerkja. En þetta er ó-
satt. Þetta hefir forseti Alþýðu-
sambandsins aldrei sagt. Hér er
um fölsun að ræða.
*
Á þingi Alþýðusambandsins
haustið 1936 sagði St. J. St., sem
þá var ritari Alþýðusambandsins:
„Eins og þið sjáið, höfum við lagt
undir okkur svo að segja alla
strandlengju landsins, hins vegar
eru aðeins örfá félög til sveita.
Næsta hlutverk okkar er, jafn
framt því að efla félögin í þorpum
og' bæjum, að sækja til sveitanna
og skipuleggja bændaalþýðuna í
órjúfandi félagsskap innan Al-
þýðusambandsins við hlið alþýð-
unnnar við sjóinn.“
*
Þetta er annað en það, sem sagt
er í greininni að St. J. St. hafi
sagt. í fyrsta lagi er meiningin alt
önnur og í öðru lagi notar höf-
undur greinarinnar alt önnur orð.
Ritari Alþýðusambandsins var að
gefa skýrslu um félögin innan Al-
þýðusambandsins, er hann sagði
þetta.
*’
Þá vil ég skora á greinarhöfund
að skýra frá því, hvenær Alþýðu-
blaðið hafi birt þessi ummæli, sem
hann telur höfð eftir því og birtir
innan tilvitnunarmerkja: „Fram-
sóknarflokknúm í eitt skifti fyrir
öll, að þéss væri krafist, að hvert
einasta atriði í stefnuskrá Alþýðu-
flokksins, væri framkvæmt á næstu
2 árum.“
Slík blaðamenska og hér hefir
verið lýst er saurblaðamenska og
ekki samboðin siðuðum mönnum.
Ég trúi því ekki að neinn málstað-
ur sé betur settur þó að hann beiti
slíkum aðferðurn — jafnvel þó að
hann kunni að vera slæmur og erf-
itt að berjást fyrir honum. Geta
menn ekki deilt um það, sem á
milli ber, ó heiðarlegri hátt en hér
hefir verið lýst?
*
Það .er ekki nema til að bæta
falsanimar upp þegar höfundurinn
segir, að Alþýðuflokksmenn hafi
gert sér það að lífsframfæri að
svíkja alþýðuna!
*
Með slíkri framkomu og hér
hefir verið lýst er verið að ljúga,
'M..1, aaaauaaa
Nýir kaupendur fá
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
tll næstu mánnðamótn
ókeypis
Gerist áskfflfené-
uf strax í ðsi!

■atl* pér Mt
ffiÆTU® BE¥KJA¥Mi)m¥
i H Ef «ldd, pá múio yOur tit areata bóksalct. g
ekki einungis á andstæðing, held-
ur og að fólkinu í landinu. Ég skal
viðurkenna það, að það getur skap-
að andstæðingnum, sem logið er á,
nokkra erfiðleika, en ég hika ekki
við að fullyrða, að slík bardagaað-
ferð eins og þessi er ekki happa-
sæl og að hún hlýtur að hefna sín.
Mér finst ekki tiltökumál, þó að
stigamannaflokkar leyfi sér slíkan
vopnaburð, eins og t. d. nazistar
og kommúnistar, en þeir flokkar,
sem raunverulega bera ábyrgð á
því, að við byggjum áfram eins og
hingað til siðað þjóðfélag, mega
ekki beita slíkum vopnum. Það
getur ekki haft aðrar afleiðingar
en þær, að sýna að hin ábyrgu öfl
í þjóðfélaginu telji stigamenskuna
sjálfsagða.
Hannes á horninu.
Þurkuð bláber
nýkomin.
Géðar saltfiskuF
0,2S Va bg* Komi©,
sfuaið, sendlð.
BREKKA
Ásvallagötu 1, sími 1678, Berg-
staðastrseti 33, simi 2148, og
Njálsgötu 40.
Heibergí ósktast. Skilvís greiðsla.
Saunra’ í húsum. Uppiýsing-ar á
Lind.argöt'U 10 A.
Um hiainn. Alt -af siðaji ég var bam hefi ég trúað p'ví,
aið ég mund;i d-eyja af j>ví áfð défta ofajn' laf emhverjum ■
háium s(f;að, log þiegar ég sá, hva;r ég viar staddur,
hél.t ég ;aÖ daúð-astúnd mín væri k-omrn. 1 fynstu stóldi,
ég ekki, hvernig ástatt v-a’r, ]>ví -aði ég var ;að h-orfa á
Binidl'it -siöniorumn-ar1 í ttanlglisljósxiniu ,-og mér sýndist hún ■
vtQpa! ei-ns iDg engil.I. Svo sá ég ált, iog {>á misti ég mieð-
vi'tluindinial. Mér fanst leimis og hendur vera réttar ppp
úr idiimmrumni til þiesis tað- draga' mig mður — jiá, ég
slá henfdumtar. En þér björigulðiu -mér í þetta skifti,
Outraim, þ óað þafð dtagi tmér leklti til f-ulls, því áð
ei-nhvern veginin svonai d-ey ég á len-daniiKn. Láturo
svio veriai. Það er b-etra. fyrir mig að deyjá, -mieg, setti
ekki’ get unn'ið eigiur á vonzku hjiarta: míns.
— En' -sá þvæ'ttipgur, Frainci’soo minin góður, sagði.
Leiomard; talið þér ekki um' aðöfara að deyjia. Eng
iin-n -okkár hiefir ráð á a,ð d-eyja rétt núnia — það er1
uð isiegja, ef við verðúim ekki njey-ddiir tíl þess. T.a(úg-
air yðar eru komn-a|'r í óliag, -og þa-ö -er engin furðal
Og hvaið -snertir’ „vonzku hjarta," yða'r, þá vil-di ég
aíð siem fl-es tir hefðu leájis lítið af henni og þér; þá
mtandi hieimurinn verial hetri -en hann er. Heyxið þér,
ilarið þér :nú að sofal yður IM-ðiur a;lit öðWuVfer á -miorgun.
Frlainicisc -brostí raunajlega og hriksti höfuðið; sV-O’
loialup hann niður og tók að biðjast fyrir.
Ktakklan var orðin 9 áður ien Leon-ard vaiknaði næsta!
moiTgiunánn eftir, rodia höfðu þieir ektó farið .að -soflai
fyrr en Mtakikian var orðin -svo að 'segja 3. Þá var
Fram-cisoo .þiegar kominn á fætur og farinn að biðj-ast
fyriir eiin-s og h-ann var vamiur. Þegalr1 Leonar-d hafði,
kiætt -sig, fóru þieir iinn í hie-rbiergi Júönnu-, -og vár
þar -matlur tíl hain-diai þeim-. Þar fundu þej;r Otur, -og
var haun ekki -sem ánægðastur.
— Baas, Baas, sagði hann, þær eru ko-mmiar og
vilja ekM fara laftur.
— Hverjar? -spurði Leonard.
— Konurnar, Baasi,_ sú siem mér hefir .verið gefin
fyrir toonu, og margar aðrar — þjónustustúlklur henn-
ar — mieð henni. Þær eru yfir 20 fyrir után, Baa, og
allar griðarstómr, Hv,«ið á ég nú «ið gera við hana
UmmtfíM
Biaias? Ég k-om hingað ti/1 að þjóná þér og til þ-sss
að leita; að rauðu s' sinurmm ,sem- þú þráðjr, -en ekM
til þess iað leita að k-onlue, sfém ef svo sjtópviaíxjifní,;
— Ég veit -sannariegaj ekki, og svo stendur -mér á
siama, svunaði Leonard. Ef þú 'vil-t vera guð, þá v-erð-
urðu að tak-a aflföiðinigunum. E.n mundui mig um það
OtUr, hialt þér saman, þvi að þiessi kvennmáður m-un
kenn-a þ-ér -a,ð t-aljal mál -sitt, -o-g. þ-að getur vel vleriið
að hún sé sett til að njðsnai.
— Já, Bia-as., ég skal sjjá Um þ'að. Er ekiki nafn imitt
Þögn, og skyldu koniur k-oimia mér tíj a-ð tala — mér,
siem hefi æfínilega hatað þær? En — -ekki viæjntí ég
Baas vi-ldi niú sjájftar iganga að eiga h-ana? Ég er
guð og dæmia-’aust gneiðugur; ég ætlá1 'að gefa þér
hian-a, Batas-.
— Ég hield niú síður, sviaraði Leoin-atrd afdráttarlajust.
Gættu að hv-ort maturihn er tii. Nei, ég g'Ieymdi þvi,
að þú ert guð; Mifraðu upp í hásætið-þitt ^og vertu
’gUðdómiIiegur ief þú getur.
Um lieið og hatan sagði þietta), k-om Júanna út úr
herbiergi því er hún h-afði aofíið i; hún var nokktað föl,
og þiau aettust mú að mongunveiði. Áð'ur ien rnáltíð-
>n var á enda, k-om Spa[ m-eð þ'au skilaboð, að O’lfán
hiði fyrir ut-an. Júa,rma{ btauð áð hleypá h-onum inn,
og kom hann inn að vö-rmu sp-or’i.
— Gienigur -ait viel, Olfan? spurði Júainna.
— Alt Igerugur vel, idriottning mín, .svaraði ha-n-s
tvi»m og þrjú h-úndrtað prestar héldu ráðstefnú f dög-
un- í pnesta'húsinu þama] hinUm meginn. Það gengur
tálsfvert á í |b|0i]g-inni|, en ilýðurinn- glaður 1 lanid'a út
af því að gömlu guðimiir eru komnir aftur til okkar,
og færa með sér frið.
— G-ott, sagði Júannaj. Svo tók hún áð spyrja hann
kænlegá um margt, og simátt og sniátt fengu þa'u
méira að (vi'tat Um ÞokU-Iýðinln.
Það virtist svo, eins og Leo-nard hafði áður gi-zkað
á, þetta væri mjög gömUl þjóð; og hiefði Um ótal
manhsaldrá þ-okusælU sléttunni Þjóðiin var saimt ekki
mifcð 6HU fráskilin- öðrUm- þjóðum, því -að vitJ iog við
Pröfessorarnir
fáieipfríarlóðir
Deilnr á bsjantiéraar-
fnaðí aia petta ailsrétti
Engm ástæða tii a@ Mna
Dannig prófessoFHSum.
PRÓFESSORAR við háskól-
ann höfðu farið fram á
það við bæjarráð, að þeim yrðu
fengnar nokkrar lóðir undir í-
búðarhús suður af háskólalóð-
inni, enda samþykkti bæjarráð
stærð og lögun lóðanna.
Mál þetta kom fyrir bæjar-
stjórrjarfund í gær og vakti all-
miklar deilur. Lagði borgar-
stjóri til að bæjarráði yrði fal-
ið að ráðstafa málinu og vildi
hann að prófessorunum yrðu
fengnar þejssár lóðir.
Jón Axel Pétursson taldi
ekki ná nokkurri átt að prófess-
oramir fengju lóðimar svo stór-
ar, sem talað hafði verið um.
Stefán Jóh. Stefánsson gerði
þá fyrirspurn til borgarstjóra,
hvort ætlast væri til að lóðirn-
ar yrðu látnar leigulaust og
svaraði borgarstjóri þvx ját-
andi. Taldi Stefán það mjög ó-
sanngjarnt að taka þannig út
úr nokkra bæjarbúa og láta þá
fá leigulausar lóðir og það ein-
hverjar beztu lóðirnar í bæn-
um. Þeir J. A. P. og Sigurður
Jónasson fluttu saman tillögu
um, að lóðirnar yrðu takmark-
aðar við 600—800 fermetra, en
hún var feld og var tillaga
borgarstjóra síðan samþykt um
að fela bæjarráði lausn máls-
ins. Mun bæjarbúum yfirleitt
þykja hér misrétti beitt. Há-
skólinn féldk sína lóð endur-
gjaldslaust eins og sjálfsagt
var og þannig er og um lóðir
undir aðrar stofnanir hans. En
hér er um einstaklinga að
ræða, sem engin ástæða er til
að ívilna svo mjög umfram aðra
bæjarbúa, að gefa þeim lóðir
endurgjaldslaust, en á þessu
eins og raunar flestu öðru, sést
hverra flokkur íhaldsflokkur-
inn er.
Dömur, takið eftir! Hattastofa
mín er flutt frá Laugavegi 19 á
Skólavörðustíg 16 A. Mikið úr-
val af nýtízku höttum. Herra-
hattar litaðir og breyttir í
dömuhatta. Lægsta verð í bæn-
um. Vönduð vinna. Fljót af-
greiðsla. Helga Vilhjálms. Sími
1904.
G-eri vfð saumiavélter, allsksaar
íieirailisvélar o-g skrár. H. S*aá-
holt, Kleppiawstíig 11, síml 3635.
Útbreiðið Alþýðublaðið!