Alþýðublaðið - 10.01.1939, Blaðsíða 2

ÞRIÐJUDAG ». JAN. 1939
ALÞYÐUBLAÐIÐ
LJóðmæli
eftir
Ingibjörgu Benediktsdóttur.
Reykjavík.
1938.
—o—
Frá afdali til Aðalstrætis
heitir bókin, en hvorki höfund-
ur, prófarkalesari né prentarar
hafa sé6 sér fært að beygja af-
dalinn, og er það bagalegt fyrir
upprennandi kynslóð.
Hugur minn rennir sér í
skyndi yfir afdali og aðalstræti,
og ber margt fyrir augu. Ég
opna ljóðabókina. Hugfanginn
horfi ég á myndina þína, frú
Ingibjörg. Þú ert fríð og gáfu-
leg, en það er ekki nóg til þess
að vera fullkomin Vera. Rit-
hönd þín nálgast koparstungu.
Og mikil er fegurð opnu þess-
arar. Það er viðkvæmt alvöru-
mál, — en um það tjáir ekki
að þegja, — að þér hefir láðst
að setja depil á eftir nafninu
þínu. Úr þessu verður ekki
bætt, fyr en í síðari útgáfum
bókarinnar. Þó að ég hafi sett
depilinn í mitt eintak, þá dreg-
ur það skammt. Skal nú útrætt
um punktinn að sinni.
„Fuglar í búri — og hindran-
ir húsveggja fjögra “ — Hvem-
ig stendur á því, að þessar
hugsanir fara um vitund
mína?
Ekki skal í þær eyður getið.
Vér hrærumst í hugsanahafi.
Og enginn veit með vissu, hvað
úr því seytlar inn í vitund vora.
En sjálf kveður Ingibjörg:
„Fyrst út fyrir landssteina
aldrei
ég ýtti sem farþegi úr vör,
við ysinn í Aðalstræti
mun enda mín pílagrímsför.“
Æskuna dreymir oft fagra
drauma, en þeir rætast ekki
æfinlega. Vona og draumatíma-
bilsins er saknað.
„Horfin lífs míns æskuár.
Hljóð og viðkvæm hinsta
• • * ■ sinni
hlýja kveðju bemsku minni
sendi ég og sorgartár."
Margur er sá maðurinn, sem
langar til að flytja sumarhlýju
og blómskrúð inn í vetrarkuld-
ann, en megnar hvorki að gera
það né fella óskir sínar í fagurt
Ijóð.
„Ég vildi óg gæti geymt þig,
mildi blær,
þig geymt unz kemur haust og
svalur vetur,
er frosta tekur, foldu hylur
snær
þá fyndist bezt, hve hlýtt þú
andað getur.“
Allir menn búa við einhverj-
ar þjáningar, en við og við rof-
ar til, þegar andinn lyftir sér
upp úr dali og stræti.
„Mildi faðir ára og alda,
auk þú mína trú.
Þig, já, þig og engan annan
athvarfs bið ég nú.“
Mennimir spyrja. Máttar-
völdin þegja. Margur að lykl-
um svipast innan dyra. Og
Ingibjörg spyr.
„Hví anzarðu ei alvizkugeimur,
þeim eilífu spumingum mínum?
Ég er altaf að leita að lyklum
að leyndardómunum þínum.“
Allir missa, allir þrá og allir
sakna. Og í söknuði og missi
spyrja menn.
„Getur hugsun orð og eðli,
eldheitt fjör og þrá
dáið allt í sömu svipan
sumri lífsins á?
Getur andlegt bál, sem
breiddi
birtu allt í kring,
slokknað, horfið allt í einu?
Er það missýning?
Þannig vinir þöglir spyrja,
þegar hverfur sá,
er þeir framar flestum öðrum
festu traust sitt á.----“
Ekki skilja allir æfintýr lífs-
ins.
„Æfintýri á alla vegu,
undarlega saman vafin.
Taktu mjúkt á þessum þátt-
um,
þú veist ei, hve djúpt þeir
liggja.“
Nýju lífi er jafnan fagnað, er
sáð hefir verið og vökvað.
„Þá finn ég með; fögnuð í
hjarta,
hvert frjómagn í reifum þar
býr,
er sprotar frá rótarhnúð spretta
og springur út blómknappur
nýr.“
Fyrrum — og ef til vill enn
er gerður munur á uppeldi
bræðra og systra, — systumar
hafðar útundan.
„Vér sökuðum engan, en sárt
var það stundum
vér systumar muninn á kjörun-
um fundum:
Þótt bræðumir ynnu sér fé eða
frama,
vér fengum ei slíkt, þó vér
þráðum hið sama.“
Vaninn er. harðstjóri. Kon-
urnar eiga að fórna!
„Vér allflestar höfuðin hljóð-
lega beygðum.
í hlýðninni og skyldunni tak-
mark við eygðum.
En einstaka þrjózkum og þver-
lyndum konum
var þröngvað með dómi, — svo
lutu þær honum.“
En sá kemur, tími, að alþýðu-
konan fær laun sín, — en þau
eru meiri í orði en á borði.
„En skemtilegt er svo ef
skáldin þig finna
með skörung og sóp — þínum
störfum að sinna;
þar grátin þú máske ert í
glóðina að skara,
því grátur er einasta líkn
þinna kjara.
Og meðtak þar lofgjörð um
móðurást blíða,
að mest sé að elska og þola og
líða.
Þigg hjartnæma þökk inna háu
og ríku,
er hnígurðu þrotin frá dags-
verki slíku.“
Sum heimili eiga hvorki ölt-
uru né ljós. En bömin þurfa að
kveikja og eiga að kveikja ljós
á ölturum heimilanna, ef til
eru.
„Ég vildi’ ég ætti -eftir margt
eitt sinn
hér inni að tendra ljósin, pabbi
minn!
Og ég vil verða jólastjama smá,
og ég vil brosa pabba og
mömmu hjá.“
Lesari góður, svona yrkir frú
Ingibjörg Benediktsdóttir. —
Þessar Ijóðlínur, sem hér eru
birtar, vom teknar á við og
dreif úr bók hennar. Eins og
sjá má, yrkir frúin betur en
sumir karlmenn, og er þá langt
vitnað!-----Sá, sem vill kynn-
ast Ijóðum skáldkonunnar, þarf
að fá sér bókina.
Rv. 30. 12. 1938.
H. J.
Útbreiðið AlþýðublaðÍð!
t
Kennslnmálaráðherrar Norðorlanda.

Kennslumálaráðherrar Norðurlanda höfðu nýlega með sér í Kaupmannahöfn fund og sjást
þeir hér á myndinni, þar sem þeir eru í Kristjánsborgarhöll. Frávinstri: Sænski kenslumálaráð-
herrann Arthur Engberg, Stauning forsætisráðherra, danski kennslumálaráðherrann Jörgen
Jörgensen, Hannula, kennslumálaráðherra Finnlands, Sveinn Bjömsson sendiherra, sem var
fulltrúi kennslumálaráðherra íslands á þessum fundi, og loks Nils Hjelmtveit kennslumála-
ráðherra Norðmanna.
vegna Alþýðublaðstns og Alpýðo«
prentsæiðjunnar fara hér eftlr
fram á fðstuáðgum kl. 2—3 e. h.
Ur ýmsum áttum.
Drengtuitinn: Ég sá yðtur kyssa
hama isystiur mina.
Harm: Uss! Þeg’iöu, dœngur!
Hér er Úikall og fimmti'U.
Dnenigiuríinn: Takið fknmtiu
aiurana1 afturr ég er ekki vatnur
að takai raema túkall fyrír þiaið.
*
Kaiupmaður einn bauð rílcum
bónda með isér ti.1 útlaínnda. Kaup
máðuriim var sjóveikur og hélt
slig mest í rúmi. En bómdi var
áltaf á fótum.
Þegar peir voriu kornnir lif
skipsfjöil, segir kaupmaður: Þú
hiefir drukkið skrambi mikíiið á
leiðinnl.
— Já nokkuð saup ég á, sieglr
bóndi. — Hvað ætli það hafi
annars kostað þig?
— Já, við skúlum sjá, segir
kaupmáðtor, og tekur upp hjá sér
nei'kninginm, þaið erto 80 krómur.
— Á er þtíð svona míkið? En
hvaið stendtor hér. Ein flaiska af
portvínf. JÚ þaið er rétt, ég dnakk
nokkrair af þeim. En hváðstendtor
nú bér: Ein flaiska dittó! Og aftur
eim dittó og dittó! Ned, hva.'ða
fjand'i er áð vita þetta, þiú hefir
VTerið stóivsniuðaöur á þessiu, þvi
ég dnaikk ekki anmað vin en port-
vin, Oig gefði ekfei svo mikið sem
braigðá þetta audsikotamB dittó.
þeirm!
*
Maour kom á bæ :og vair tökið
vel, hiamto ætláði að- vena þar í
noldtna daga. Hamto var allai vík-
tona út og mæstu viku með', og
vur ekkert fararsmð fariinm að
sýnai á 'sér, þegair tamið var fram
i miðja þá þriðjiu. Þá eitt kvöld
þegar fóikið vair alt tamið intn i
H. R. Haggard:
110
sem vatnið hafði stalað miður. Mjðg skuggtsýnt var
þama immi, en hvíta morgtonljósið, sem nú var orðið
ratoitt, var óðum að koma niður á yfirborð tjarnarinn-
ar úti fyrir eftir þvi sem þokan rénáði, og enidur-
skim frá tjöminmi kastaðist inm í göngin. Svo stóð
á þvi, að Otur, er hafði þamm hæfileika, sem ekki er
sjaldgæfur meðai villimamma, að geta séð, ef ekki
var tolniðamyrktor umhverfis hann, svo stóð á því,
segjtnn vér, að ha,nn gat mjög fljótt gert sér nokk-
Uinn vegimm greim fyrir þvi, hvenmig þarma var um-
hiorfs. Þetta var hel'lir, ekki allhár né víðtor, og hafði
verið búimn til í saimföstum ktettintom áf vaitmskraft-
imum og eins vel frá homium gengið, eins og effi
hatnn hefði veirið þöggvánm af mainma höndtom, og það
var í eirnto horniniu á þessum helli að Otu'r hnipraðii,
sig samap; þetta var i stiuttiu máli afarmikill afnetoisl-
is-pípa gerða af náttúmmmar höjndum, en búim til úr
harnri í ‘sta-ðim'n fyrir leir. Neðsit í þeasarí pípu séitl-
a!ði lækiur, sem hvengi vár meira en sex þumltongai
djúptor, en beggja vegna við hamto var þykk bneiðá
ur mjuldtom hamri, tíu fet éða meiitai á breidd. Anð-
vitáð gat hiann ekki séð, hvað langt hellirimm náði
imn, og ekki gat hanm. heldur enn séð, hvar hiinm
voða’.egi hellMmi var, þ Öað móg væri af mierkj-
um um nærveru hams, því að afanmikil spor voru á
san'dgólfmiu, og viðbjóölegasita fýla var þama' inni.
— Hvert hefir nú þesisi illi andi farið? hugsiaði:
Ottor með sjálfum' sér. Hanrn hlýtur að vera hér nærri
og þó get ég ekkiart til haiis séð. Ef til vill á hann
héima Itemgira inmi í helLinltom, og hamn skreáð eáitt-
eða tvö skref áframt og gægðist im'n í myrkrið.
Nú tók hanm eftir nokkrto, sam áður hafði farið
fram hjá honum, eitthvað fjóna fáðma frá hellismtonn-
smtom var pártur af steimi eins og bofð í lögun; vair
ekki mema tæp s)ex fet frá honum upp að loftinn í
fifiliiinum og flötuirinm að ofam hálláðist fram að kvisl-
itini Þetta steinhrot hafði laiugsýniiega verið harðarat
Bn kletturimm umhverfis og hafði þolað vatns-sraúning-i
itnn; þó að vatnið væri nú að eins lítlll lækur, leymdi
þaið sér ekki, áð á sumuim tímum ársins hljóp mikill
vöxtur í það.
— Hér er rúm, sem krókódiilinn gæti sofið á,
ságði Otur við sjálfam sig, skreið ofuriítið átfrarn,
starði á steimimn og .sérstaktega á þrihymdam hlut, -
sjem tá ofatn á halla ftetiiitom, og eitthvað, sem lá fyrir
neðam hanm. — Éf þetta er araraars sternm, hugsiaði!
Otur með sér, — hvemiig étendtoT þá á þvt,- að hamm'
sA.uft ekki renna dfan T vatmíð. eims og hann ættí áð
gera, og hvað er þáð, sjemi. harnn hvílir á? Og hamm,
fænði sig ofurlftíð tM hliðar tíl þess að hamm skyldi
eldti sjálfur skyggja á mextt af þeim Ijósgeisilav seím
ailra snöggvast skeim bjartana 6g bar biriu yfir lamgt
svæði í h’ellinumj.
Svo fór hiann aftur að horfa og þá lá við, að hamn
hnigi miður a.f skelfingu, því að nú sá hainm alt.
HlUturiiran, sem vta,r uppi á fletiraum, og hann hafði
haldið að vær Ssteinm, va!r hausimm á Vatoabúiajntuirn,
því að þarrna glampáði dauft og breytílegá' á tvö
voðateg augu, þegar Ijósið féll á þau. Haran sá m.ei,ra
að segja hvalð það var, sem lá undir kokirau á sikrið-
dýrimu. Þafð va,r likarni prestsiras, stem Otur hafði
hiatftÞ rnieð sér, þegar hamm stökk ofan af líkneskju/nmi,
Þþví að haran sá amdlitið standa frtam undah öðrum
tnegim.
— Þáð gæti verið, ef ég biði við dálitla stumd, að
h/amrn færi að éta hamm, hugsaði dvergurinn með sér,
því að. haran mimtist þesis, hvemig krókódiíar eru
vtamir að fara að ráði sínu, — og þá get ég ráðist á
hlanm meðan hamm hvílir sig á eftír. — Svo stóð hamm
kyr og borfði á, hvemig grænleiti eldtorinm í aiugum
ófxeskjiumraar titraði, óx og dvinaði.
Ottor vissi áldrei, hvað tengi hanm beið svona; loks-
itnla varð harnn þesis var eftir nokkurn titmaj að flugun
vtíru farim að stara á hanm og draga hamm að sér,
þó að hamm vissi ekld, hvoft skriödýrið sæá rig eða
ekki. Um sttorad vflrðist hanm gegn pessiutm viðbjóðs'-'
legto töftmm; svo varð hanm yfirkomimm af ótta og
neyndi áð flýja aftur til tjariraariraraar, eða þá eitthvað
amináð, btort frá þessum djöfultegu hnöttuim1. En því
miðtor, það var of seint; hamm gat ekki farið eittj.
eine.sta sknef aftur á bakj þó að toainn ætti lífifó að
leysia. Nú varð hamm áð toal/dia áfnam. Það vair eins og
Vatmabtoimn hefði lesJið í htoga: hans og drægi nú óvin
siimin a.ð sér til þesís áð vjta, bver lelkslokin yrðto.,
Ottor isteig eitt sfcref áfraim; — hamm toefði heiduxi
víljað ganga aftur fram af toaiuismuiim á Kkneskjumind,
mikJu; — og aiugum gJðmptoðíu enn hræðilegair to
áður, einss og þafó vaari í þeim sigurhrós. Þá hraeijg
Ot'ur náðlur í örvæmtingu sinmi, huldi aindlitíð með
höndum isér og sttondfii.
— Það er djöfultínm, sem ég á áð berjast við,
djöftoll með töfraj í aiuguntom, sagði hamm við sjálfam
sig. — Og hverraiig á ég afó geta bairist við konUmg
hSmnej illu amda- í krókódílslíki?
Jafnvel mú, þegar hainn gat ekki séð auigtm, fatnm
Jhatran þau draga s‘ig áð sér, em af þvi að hamm sá þau
pkki lengur, fékk hanm aftuir svo mikið hugrddd og
þrek, toó haran gat Farið að hugsfl af nýju.
— ötur! sag&i hanira við sjálfam sig. — Ef þú bíou:r
svomat, þá vimna töfraimir bráðtom bug á þér. Þú
Þmisair mneðvittonidimaj og pessi djöfull étxir þig. Jó,
hamm glieypir þig, og það er engin mynd á því fyrir
maran, sem kallafótor hefir verið guð, að fá þau afdrif.
Memn, iað ég ekki tali um guði, ættu áð deyja í
bardaga, hvort sem þeir raú eiga við aðna, mienra, við
villidýr, við höggorma, éð.3 við djöfla. Htogsafóu þér
raú að herra þiram, Biairgarinm, sæi þig hnipna þig
samxan svona atomingjaliega: hainm muradi heka upp
hlátto’r og segja: — Hó! Ég hélt að þetta væri htog-
.raikktor maður. Hó! Haran lét mikið yfir þvi, að hamm
baiðstofumia, 'segir Gudda gamla
við nniarnmimm: Ósköp er þafó raú
leiðirabegt fyrir hjómim héma ‘á
bœniuim, iaö þú skiulir addneá ætl.a
að koma affttor að heimsækjia þau.
— Því segirðu það, að ég ætíi
aldrei afó tama afte, mér sem
hefir iiöið hér svo ágætiega?
— Þú kernur aldrei aftur að *
heimsækja þau, hélt Gtoddaí á-
fram, það er leifómlegt fyxir
hjónim hérraa'.
— En þvi segirðu þetta, áð ég
komi aildrei flftiur. Viist kam ég
aíiur!
— Nei, raei, þú kemur flldxei
aftiur sagði Gudda, þú getur al-
Oiei tamið áftívr fyrst þú aMrei
ferð!
— Pabbi! Af hverju heitir það
eginlega móðurmálið, en ekkS
föðUrmálið?
— Af því mamma motair þuð
mest, dnemgur mimra
í sekkjum og lausri vigt.
Gulrófur, Hvítkál og Sítrónur.
Harðfiskur, Smjör, Egg.
Ávalt bezt.
Ásvallagöhi 1, sími 1878, Berg-
staðastræti 33, sími 2148, og
Njólsffötu 40,