Alþýðublaðið - 15.03.1939, Blaðsíða 2

■ MIBVIKUDAC 15. MABZ 1939
ALÞVDUBLADID
UMRÆÐUEFNI
Breikkun Vonarstrætis. Það
ætti að fylla upp krókinn við
Iðnó. Bréf frá 9 ára telpu um
barnatímana. Ógift stúlka,
sem vinnur úti, um störf ó-
giftra kvenna utan heimilis
og innan.
ATHUGANIR HANNESAR
Á HORNINU.
•i BÉEIKKUN Vonarstrætis við
Tjörnina er mikil bót frá því, sem
áður hefir verið, og lagfæring göt-
unnar, sem nú er unnið að, var
, mikil þörf fyrir, því að þessi gata
er mjög fjölfarin. Mér virðist að
fyrst þessar miklu lagfæringar eru
iíú framkvæmdar við Tjörnina, þá
, 'ftéfði verið • sjáifsagt að hafa þær
, rneiri.
ALLIE BIFREIBASTJÓRAR og
.gestir í Iðnó, í leikhúsinu og öðr-
um samkvæmum, sem þar fara
fram, þekkja það hve mikil vand-
' ræði hljótast oft af því að koma
• bifréiðum að aðaldyrum hússins.
. Vel hefði verið að fyllt hefði verið
upp í krókinn Tjarnarmegin við
Iðnó, að Barnaskólanum — svo
hségt hefði verið að aka í kring
fi-ó Vonarstræti á Fríkirkjuveg og
frá Fríkirkjuvegi og að Vonar-
stræti. Þetta hefði bætt mjög sam-
gönguleiðina þarna og auk þess
orðið fallegra.
JÓHANNA G. BJÖRNSDÓTT-
IR, 9 ára gömul telpa. skrifar mér
eftirfarandi bréf:
„Ég fylgist oftast nær með dálk-
um þínum í Alþýðublaðinu, og
„mér þykir þeir alveg ágætir. Nú
ætla ég að skrifa ,ér um barnatím-
ána í útvarpinu. Ég er nú bara 9
ára og mér þykir oftast nær gam-
an að barnatímunum. En mér þyk-
ir ekki gaman að píanóleik og svo-
leiðis gargi. En mér þykir gaman
.■ áð.harmónikuleik þjá Braga Hlíð-
berg. Mér þýkir líka gaman að ■
söng hjá telpnakórnum og sögum,
í. d. Leyndardómurinn, Trúr
þjónn, Vertu trúr yfir litlu og
Ljósgeislinn hennar mömmu. Mér
þykir líka gaman þegar er verið
að íesa upp úr bókum Jóns
• Sveinssonar (eða Nonnaj. Einu
sinni í barnatíma söng Anna Han-
sen, en ég tók eftir svolitlu hjá
hqnni, og það er þáð, að hún fór
með margar vísur vitlaust. Mér
finnst að það ætti að kenna krökk-
Um vísur alménniléga áður en þau
syögja þær í útvarpið. — Settu
þetta í Alþýðublaðið, góði Hann-
es,“
■ ,..Ógift, sem vinnur úti,“ skrifar:
. „MÉR VARÐ LITIÐ í Þjóðvilj-
ann 20. f. m. Meðal annars á
heimasíðuna, þar sem hann fer all-
hörðum orðum um ungar ógiftar
konur, er vinna úti og ennfremur
að þær hugsi og tali með skelfingu
um stallsystur sínar. sem eigi orðið
DAGSINS.
mann og börn — og þurfi að sjá
um heimili.“
„ÞETTA ER EKKI rétt athug-
að, því flestar konur, ef ekki allar,
óska sér einskis fremur en að
eignast yndislegt heimili með
manni, sem er þess albúinn, að
gera allt, sem í hans valdi stend-
ur, að konan geti öðlast þá full-
komnustu hamingju, sem felst í
sambandi milli manns og konu,
ekki um stundar sakir, heldur sem
endist yfir allt lífið.“
„EN ÞETTA er einmitt það, sem
svo oft vill vera konum andstsett
og áhyggjuefni. Og því er það, að
svo margar konur sækjast eftir
vinnu í verksmiðju, við búðar-
borð, saumaskap, o fl. en að ganga
í óheppilegt hjónaband, sem getur
auðveldlega eyðilagt tilveruna. —
Ég hefi komið á heimili giftra
starfssystra minna, sem hafa um
fleiri ár unnið úti við hið tilbreyt-
ingarlausa starf, eins og þeim
þóknast að orða það, sem ekki
væri til þess fallið að þroska okk-
ar persónulegu hæfileika, sem í
okkur byggju sem einstakling. Ég
hefi ekki annarsstaðar orðið vör
við meiri heimilisgleði og myndar-
skap og reglusemi í hvívetna, en
einmitt hjá þeim, auk þess hafa
þær aldrei farið þeim orðum um
heimilisstarfið. að það væri leiðin-
legt og yfir höfuð þrældómur, þó
efnin væru ekki mikil, en þetta á
sér því aðeins stað, að maðurinn
létti undir heimilisáhyggjurnar og
sé konunni sinni samhentur í einu
og öllu, því að öðrum kosti er
hjónabandið einskisvirði.“
' „EN EINS OG KUNNUGT ER
fer hin ógifta útivinnandi kona
enganveginn á mis við heimilis-
gleði. Hún hefir lag á því að skapa
sér þá ánægju og búa út .með
smekkvísi herbergið sitt, svo það
verði heimilislegt og aðlaðandi,
sem tekur á móti henni, þegar
hún kemur þreytt heim, eins og
góður og göfugur vinur bezt gæti
gert. og þar finnur hún þann
dýra fjársjóð, gleðina, að fá nú að
njóta hvíldar og næðis við lestur
góðra bóka, sem er hvorttveggja
í senn heilbrigt og nauðsynlegt,
þannig er hin útivinnandi kona á
margan hátt öfundsverð, það er
dásamlégt að vera frjáls — óháður
öllu og öllum, og njóta ávaxtanna
af starfi sínu, laus við allt sem vill
fjötra og auka oss sorgir og erfið-
leika.“
M.-A.-kvartettinn
syngur í gamla Bíó fimtudag-
inn 16. marz kl. 7 e. h. Breytt
söngskrá. Er það fjórða söng-
skemtunin, . sem þessi vinsæli
kvartett heldur að þessu sinni.
drottningin

• 1
Inni í stóru borginni, þar sem eru mörg hús og margir
menn, og þar sem ekki er nógu mikið pláss til þess, að
allir menn geti átt ofurlítinn blómagarð, og fólk verður
því að láta sér nægja blóm í pottum, voru tvö fátæk börn,
sem áttu blómagarð, sem var ofurlítið stærri en jurtapott-
ur. Þau voru ekki systkini, en þeim þótti vænt hvoru um
annað.
Foreldrar þeirra bjuggu í þakherbergjum og Og gluggarnir snéru saman svo að hægt var
húsin þeirra lágu saman. að komast úr öðru húsinu yfir í hitt um
gluggann, með því að stíga yfir þakrennuna.
Foreldrárnir höfðu trékássa úti og í honum uxu jurtir og í hvorum kassa var enn fremur
fallegt rósatré. Nú datt foreldrunum í hug að setja kassana yfir þvera rennuna, svo að þeir
náðu nærri því frá einum glugganum til annars og mynduðu eins konar girðingu úr blóm-
um. Langar greinar uxu á rósatrénu og þær vöfðust um gluggana, eins og rammi.
*

Vísindin láta ekki að sér hæða.
Hvort réttara kann að vera, að. góð erlend mjóik innihaldi 10
eða 20 mg. af C-bætiefni í mjólkurlítranum, skal ekkert um
sagt, Hitt er nú aftur á móti staðreynd, að gerilsneydd mjólk, í
mjólkurstÖðinni hér í bæunm, reyndist í JANÍJAR og FEBRÚ-
AR síðastl. að innihalda 13—14 mg. af C*bætiefni í 1 lítra af
mjólk, svo sem sjá má af áður birtum vottorðum frá Rann-
sóknarstofu Háskólans.
Hin mikla arfleið Islands,
bók eftir skozka fræöimanninn
Adam Rutherford, er nú komin
út í snoturri íslenzkri útgáfu,
mjög aukinni og endurbættri frá
ensku útgáfunni, sem hér hefir
verið seld. Mun mörgum forvitni
að kynnast nú af eigin lestri
kenningum þessa lærða manns
um hlutverk það, er hann telur
áð íslendingum sé ætlað að vinna
á sviði alþjóðlegra mála.
Útbreiðið Alþýðublaðið!
BRÉF !
Forstjóri Sjóvátryggingarfé-
lagsins svarar „Sjómanni.“
VEGNA fyrirspurnax „sjó-
manns“ til Sjóvátrygg-
ingarfélagsins í blaði yðar 7.
þ. m., vil ég biðja yður að birta
eftirfarandi upplýsingar, sem
rúmsins vegna verða því xniður
styttri en skyldi.
Hlutverk líftryggingarum-
boðsmanna er að ná sambandi
við þá menn og konur, sem
óska að líítryggja sig, skýra
fyrir þeim hinar mismunandi
tegundir trygginga og hvað
hver fyrir sig kostar, og gefa
upplýsingar um tryggingarskil-
málana. I því skyni fær félagið
umboðsmönnum í hendur iS-
gjaldaskrá með öllum ofan-
greindum upplýsingum. Aðrar
upplýsingar má venjulega ekki
búazt við að umboðsmaður geti
gefið og vil ég nota tækifærið
til að áminna almenning um að
snúa sér beint til félagsins, ef
annara upplýsinga er óskað en
þeirra, sem umboðsmaður get-
ur sýnt skilríki fyrir frá félag-
inu. Gildir þetta ekki síður fyr-
ir mnboðsmenn annara líftrygg
ingafélaga en líftryggingar-
deildar Sjóvátryggingarfélags-
ins, enda er það skiljanlegt, ef
umboðsmaður gerir sig sekan
um að gefa „upplýsingar“ um
hluti, sem hann veit ekki um,
að þær verði rangar og sízt
furða þó umboðsmönnum beri
þá ekki saman. Væri æskilegt
ef „sjómaður" vildi gefa félag-
inu upp hverjir þessir „sumir
umboðsmenn“ eru, svo félagið
geti gert sínar ráðstafanir
gagnvart þeim.
Annars býzt ég við að nokk-
uð af þeim misfellum, sem
„sjómaður“ telur umboðsmenn
gera sig seka um, starfi af mis-
skilningi þeirra, sem umboðs-
maðurinn talar við, t. d. tel ég
næsta ósennilegt, að umboðs-
maður viti ekki fyrir hvaða fé-
lag hann starfar.
Fyrirspuminni um það,
hvaða endurgreiðsla fáist, ef líf-
trygging hættir, geta umboðs-
menn ekki syarað nákvæmlega.
Réglan er sú sama og hjá öðr-
um líftryggingarfélögum, að
endurgreidd eru tiðgjöldin að
frádregnum stofnkostnaði og
iðgjöldum fyrir þá áhættu, sem
félagið er þegar búið að bera.
Viðvíkjandi fyrirspurn „sjó-
manns“ um bónussjóð félagsins
skal þess getið, að ekkert skír-
teini fær bónusrétt fyr en á 6.
ári og þar sem líftryggingar-
deild félagsins var stofnuð 1.
desember 1934, er því nokkuð
snemmt að talá um þá hluti
ennþá.
Það er alrangt hjá „sjó-
manni“ að erlend líftrygg-
Frh. á 4. sf&u.
Maðurinn sem HVARF
3.
. Ef til vill var ekki hægt að áfella hana fyrir neitt af því,
‘sem hún hafði gert. Að minnsta kosti ætlaði hann hvorki
að dæma eða fordæma hana.
Maður gat ekki áfellt Ilku Varaska fyrir það, að hún var
borin og barnfæddur Rússi, eða fyrir það, að hún var óvenju-
lega fögur kona. Og ekki heldur fyrir það, að hún hafði farið
með fegurð sína á bezta sölutorgið í Rússlandi: leiksviðið, —
eða fyrir það, að hún hafði knúð rússnesku aðalsmennina í
hópum, unga og gamla, til að varpa sér í duftið við fætur
hennar. Og þó að Jim grunaði, án þess að vita neitt með vissu,
að sumir þeirra hefðu framið hin ægilegustu afglöp og yfir-
sjónir. í ástaræði sínu, gat hann ekki skellt skuldinni á Ilku.
— En hinn logandi ástríðuhiti hennar og hæfileikar hennar
til að vefja Jím um litlafingur sér bentu ótvírætt til þess, að
það.væri ekki í fyrsta sinn, sem hún elskaði eða væri elskuð.
Og ekki gat .maður ásakað hana um rússnesku byltinguna,
og hún hafði víst varla átt annars völ en að flýja úr þessu
landi skelfingarinnar, meðan allt lá þar í rústum. Aðalsfólkið,
sem hún flýði með, sóaði því fé, sem það hafði meðferðis, á
stuttum tíma, og ■ gimsteinarnir og skartgripirnir, sem því
tókst að smygla yfir landamærin, voru fyrir löngu síðan ann-
aðhvort veðsettir eða seldir. Þeir, sem ekki snéru til baka
til að fylkja sér í.hvítá herinn og falla á blóðvellinum, gerð
ust þjónar og dyraverðir, eða leikarar í Hollywood. — Og
konur þeirra og dætur urðu á skömmum tíma jafn-tötralegar
og þeir sjáHir.
. .. Ilka, fékk fljótlega nóg af fátæktinni; hún hataði hana. Þeg-
ar hún kynntist. hinum ríka ameríska lögfræðingi, sem
brotizt hafði til frægðar af eigin ramleik, hafði hann ennþá
ekki grætt nema fyrstu milljónina af auði sínum. En Ilku
fannst, að ein milljón dollara væri ekki svo afleit byrjun. —
Þegar hún reiknaði það út í rúblum með þáverandi verðlagi,
urðu það blátt áfram tröllauknar tolur.
Hún byrjaði því strax á því áð gefa Jim undir fótinn. Hún
söng og danzaði fyrir hann einan, eins og hann væri sjálfur
keisarinn, og það leið því ekki á löngu áður en Jim Blake var
altekinn af brennandi ást, svo að þegar hann bað hana um
að giftast sér, þorði hann naumast að trúa sínum eigin eyr-
um, þegar hún hvíslaði með mjúku lokkandi röddinni í eyra
hans jáyrði sínu. Það hvarflaði ekki að honum eitt augnablik,
að bónorð hans væri eins konar björgunarhringur fyrir hana
og hennar síðasta úrræði, því perlukeðja, sem hún hafði fengið
að gjöf frá einum keisaralegum herforingja, reyndist óekta.
Jim byggði svo lítlu höllina handa henni í Southampton
og þar töfraði hún óðara allt og alla í umhverfinu. Hún hélt
dýrindis veizlur fyrir íbúa héraðsins og baðgestina, og fýrir
meðlimi siglingaklúbbsns og veðreiðaklúbbsins. -— Hún var
bezt klædda konan í hverju samkvæmi og hafði umhverfis
sig hirð af rússneskum flóttamönnum og fyrverandi háaðli.
En í umgengninni við þessa samlanda sína kom það í ljós, að
kósakka- eða tartarablóð hlaut að renna í æðum hennar. Hún
fór með þá engu líkara en þeir væru þrælar hennar. — Á
hinum gömlu og góðu dögum keisaranna höfðu aðalsmenn-
irnir leikið forfeður Ilku eftir hinni viðteknu rússnesku
reglu um meðferð húsbænda á þjónum. Þeir gáfu þeim fyrir-
skipanir sínar með svipuhöggum og þökkuðu þeim fyrir með
sparki og misþyrmingum. í Rússlandi hafði hún orðið að
skríða fyrir þeim. En nú tilheyrði hún yfirstéttinni og naut
þess í ríkum mæli að láta þá skríða fyrir sér.
I augum Jims Blake var þetta heimiii hans eins kohar ein-
kennilég þaradís og í^augum nábúanna varð „Blakéton“ töfr-
andi og annarlegt æfintýraland, sem rifjaði upp kynjasögur
frá tímum gamla Rússlands. — Jim saknaði aðeins eins. —
Þrátt fyrir hinn rússneska ástríðuofsa Ilku og hans eigin
heitu ást bar hjónaband þeirra engan ávöxt. Ilka fór ávallt
undan í flæmingi í svörum sínum, — læknir hennar hefði
bannað henni að ala börn o. s. frv. —Hefðu þau eignazt barn,
taldi hann sjálfum sér trú um að allt myndi hafa verið öðru-
vísi. En Ilka vildi ekki einu sinni heyra nefnt að taka kjör-
barn, eins og hann oft hafði sárbeðið hana um. Oftast hristi
hún bara höfuðið, ef hann minntist á þetta. En stundum
missti hún alla stjórn á sjálfri sér og rauk upp með öllum
ofsa rússneska sléttubúans.
„Ég vil ekki hafa barn innan þessa húss veggja,“ veinaði
hún. „Þú veizt það vel, að ég má ekki ala barn og svo ætlastu
til að ég fari að taka barn annarar konu; — .svo að ég geti
alltaf og æfinlega fundið til þess, að ég gat ekki fullnægt þrá
þinni. Hvers vegna heldur þú stöðugt áfram að kvelja mig?
— Það er þýðingarlaust fyrir þig. —- Ég vil ekki taka á móti
barni inn í þetta hús.“
Svo þegar hún hafði ætt um og talað sig þreytta og gerðist
ef til vill dálítið óróleg við að sjá bitru drættina kringum
munn hans og sársaukann í augunum, þá vafði hún allt í einu
hinum mjúku og hlýju örmum um háls hans og hvíslaði blítt
og innilega:
„Jim, — ástvinurinn minn. Hvers vegna viltu ekki skilja
mig? Geturðu ekki skilið, að það er einmtt af því að ég elska
þig svo óendanlega heitt, að ég get ekki hugsað mér að þurfa
að deila ást þinni við einhvern annan, jafnvel þó það sé að-
eins barn. — Ég varð að eiga þig og hjarta þitt ein, — alein,
— alla þína kossa, hvert einasta bros, sem þú brosir. Ekkert
brosandí dúkkubarn skal ræna mig neinu af þessu. — Ef þú
ekki elskar mig lengur öðruvísi en með barn við hliðina, —
þó, — þá drep ég mig. — Og svo g«tur þú Kkíð svo mörg