Alþýðublaðið - 13.04.1939, Blaðsíða 2

FIMTUÐAGINN 13. apríl 1939.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
SiHurðnr Þorsteinsson:
Þerlákshofn II.
ISAFOLDARPRENTSMIÐJA hef
ir enn þá einu sinni sent á
markaöinn bók, sem hefir að
geyma pjóðlegan fróðleik. Er pað
annað bindi ritsins um Þorláks-
höfn og verbúðalífið þar.
1 þessu bindi eru endurminn-
ingaí Jóns frá Hlíðarenda, sem
lengi var formaður í Þorláks-
höfn, formannavísur o, m. fl., en
skráð hefir Sigurður Þorsteinsson
frá Flóagafli, höfundur fyrra bind
is „Þorlákshafnar“, sem út kom
á síðastliðrtum vetri. Það er senni
lega ekki mikili gróðavegur um
pessar mundir að gefa út bækur
um slik efni, sem þessi bók fjall-
ar um, en því meiri þakkir á
framkvæmdarstjóri Isafoldarprent
smiðju, Gunnar Einarsson, skilið
fyrir að vemda á þennan hátt
frá glötun gleymskunnar fróðleik
um atvinnuþátt, sem í því sniði,
sem frjá er skýrt í bókinni, er
nú liðinn undir lok.
Það eru karlar í krapinu, sem
Jón frá Hlíðarenda man eftir og
segir frá, hvort sem þeir hétu
nú Páll í íragerði, Karel á Ás-
gautsstöðum, éða Gísli í Vestri-
Móhúsum, „útigangsjálkar allir
saman“, sem lögðu í röð(ur í tví-
sýni, án þess að kunna aðra sigl-
ingáfræði en sjóferðabænina, tóku
miðíh eftir draumspá í stað
kompáss, hlóðu bátinn rígaþorski,
sigldu heim í austanroki með rif-
uðum brandauka og.aftursegliog
voru ekki loppnir á stýrissveif-
inni i lendingunni, enda drukku
að jöfnu lýsi og brennivín í land-
legum og hertu tennurnar á
hrossákjötsáti. Þessir víkingar
voru fyrirmynd Jóns í æsku
hahs,- énda gerðist hann seinna
meir hinn mésti sægarpur, hepp-
inn förmaður og aflasæll. En
Jón hefir ekk-i mikla trú á hinum
nýmóðins véiðiaðferðum, telur aít
bezt, éins og það var i gámla
daga, freystir seigum axlaliðum
betur én mótörum, hvort sem
þeír heita Ðan, Diesel eða June
Munktell, og er það fyrirgefan-
legt gömlum manni, sem í endur-
minningunni hefir miklað fyrir
sér. afrek manndómsáranna.
Bókih er fróðieg og skemtileg
og frásögnin látlaus.
(í)
Súgandafjðrður.
Eltir Pétur Sigurðsson.
T^IL SUÐUREYRAR korn ég
með póstbátnum laust fyrir
hádegi 21. febr. s. 1. eftir mjög á-
nægjulega dvöl bæði á ísafirði
og í Bolungavík. Ég var að
hugsa um að halda áfram og
stanza ekkert á Suðureyri, því
félagslíf og bindindisstarf Súg-
firðinga er svo gott, að þeir
bjargast vel án minnar aðstoðar.
Ég fékk þó ekki að halda áfram.
Klukkan 5 þennan sama dag sat
ég mjög fjölmennan barnastúku-
fund á Suðureyri. Næsta dag var
ég svo beðinn að tala í hinni
nýju og myndarlegu kírkju
þeirra, þó nýbúið væri að messa.
Ég kunni mætavel við bæði á-
heyrendur og húsið, sem er Súg-
firðingum til stórsóma. Þetta var
kl. 5, en klukkan 8 flutti ég svo
erindi í samkomuhúsinu fyrir
fullu húsi ágætra tilheyrenda, en
á eftir var fjölmennur stúku-
fundur. Allmargt var af börnum
bæði í kirkjunni og eins á seinni
samkomunni; voru þau svo prúð
og stilt, að það vakti sérstaka
eftirtekt mína. Ég minnist þess
ekki, að hafa orðið var við ó-
kurteisa framkomu barna á Suð-
ureyri, og er þó þéttbýlið mikið.
Ekki veit ég hverju helzt skal
þakka þetta, heimilum eða skóla,
eða hvorutveggja, en vafalaust
hefir hin ágæta barnastúka, sem
undanfarin ár hefir starfað á
Suðureyri, átt sinn góða þátt í
þessu verki. Undanfarin ár hafði
hún þann leiðtoga, sem allir
ljúka lofsorði á, kennarann Jó-
hann Þorvaldsson, sem nú er
fluttur til Siglufjarðar, og sakna
Súgfirðingar hans, og það ekki
áð ástæðulausu. Þeir hafa nú
fengið tvo nýja kennara, sem
vænta má góðs af, og hafa þeir
báðir gerst liðsmenn í bindindis-
starfi þeirra á Suðureyri. Skóla-
stjórinn er Guðmundur Daníels-
son rithöfundur. Þótti mér vænt
um að kynnast honum.
Næsta kvöld flutti ég svo aftur
erindi á Suðureyri, og var þá
sömuleiðis ágæt aðsókn og prýði-
leg stemning. Það er þó ekki
fyrir þetta, að ég hrósa Súgfirð-
ingum, því þess er víðar kostur.
En Súgfirðingar eru fyrirmynd í
mörgu. Ég hefi þegar minst á

sJ

V

■:

mmmm
' : ; ■
' 1
x . x B!
ÉE|
hW

—*
\V ? -
W
liililliiii
:■ ■'
, • 'ÍF , r' ' Xv V
I U,
ðMini
/ /•
- >
spg.es 4'
■ ■
iiiiwwiii i'ii n 11 o i o<i;i.i

Hvað sagði umféðmingurinn? Á bröttum fjallstindi er gam-
all kastali og sígrænar jurtir
Snæ-
drottningin.
vefjast upp að múrum hans
og teygja; sig upp að vegg-
svölunum,
og þar stendur lítil stúlka og :Hún er fegurri en nokkur
hún beygir sig og horfir nið- rósin í garðinum.
ur á veginn.
Kemur hann ekki?
Er það Óli, sem þú átt við?! spurði Gréta
litla.
Ég er bara að segja æfintýrið mitt, draum-
• inn minn, sagði umfeðmingurinn.
hið ágæta bindindisstarf þeirra.
Þeir menn, sem helzt hafa foryst-
una á staðnum, hafa verið svo
samtaka og áhugasamir um slíkt
menningarstarf og félagsmál, að
á betra verður varla kosið. Þeir
hafa nú fyrir skömmu stækkað
samkomuhúsið, en hin nýja kirkja
ber þó einna helzt vott um sam-
tök þeirra og sérstakan dugnað.
Þessi litli og fátæki söfnuður
reisir hið vandaðasta guðshús
skuldlaust. Hafa menn ekki hvar-
vetna afsakað sig með kreppu?.
Gátu ekki Súgfirðingar líka af-
isakað sig með kreppu? Jú, vissu-
lega,. og ekki síður en aðrir. Ég
efast um, að kreppan hafi gengið
öðrum þorpum mikið nær. En
Súgfirðingar.. minnast aldrei á
kreppu. Þeir eru æfinlega glaðir
og kátir, þegar maður hittir þá,
og fullir af áhuga fyrir ýmsu
góðu og nytsömu. Slikt sálarlíf
má sannarlega vera öðrum til
fyrirmyndar. Maður kveður þetta
fremur fátæka ,þorp ríkari en
maður kemur þangað.
Frá Suðureyri varð ég að
leggja leiö mína yfir. Klofnings-
heiði fil Önundarfjarðar. Ég lof-
aði því, er ég fór, að taka mér
fylgdarmann á Stáð, og átti hann
aðrfylgja mér vestur af heiðinni.
Ég er reyndar vanur að vera einn
á ferð yfir fjöll, þótt ekki geti
það talist nein sérstök varkárni,
þVí það segir fátt af einum, Nú
vildi svo til, að maðurinn var
ekki heima, og enginn karlmaður
á bænum, er gæti farið. Mér var
illa við að leggja einn á-. fjallið,
því bæði gat verið snjóflóðahætt
og einnig harðfenni á fjallinu, en
að, snúa við aftur inn á Suður-
eyrf var lika ilt, því leið sú er
ógreið og leiðinleg. Nú sá ég
hve bagalegt það getur verið,
að ekki er sími á prestsetrinu.
Það getur stundum verið alófært
fnn á Suðureyri, J)ó leiðin sé ekki
nema um 5 km., því vegurinn
liggur inn fjörur undir klettum
og gengur særokið stundum á
land upp, svo að öfært er. í
Dalnum eru þrjár jarðir og fimm
búendur. Og þó svo færi, að
prestssetrið yrði flutt inn á Suð-
ureyri, þá virðist hin mesta.nauð-
syn á síma á Stað, því vegalengd
in er þó aldrei nema um 5 km.
Væri full ástæða til að athuga
þetta nánar.
Mér tókst þó að ná í fylgdar-
mann frá insta bænum í dalnum
Veturliði Guðnason heitir hann.
Á því græddi ég það, að ég fékk
,að kanna nýja leið. Hann var
hálfhræddur við snjóflóð og tók
því það ráð að ganga beint upp
á fjallsöxlina yzt í dalnum að
austanverðu. Það var heilmikil
brattganga og harðfenni töluvert,
en bóndi var fótviss og með góð-
an broddstaf, og auðvitað fetaði
;ég í fótspor hans. Það hefði ekki
verið neitt þægilegt að hrapa
niður. Uppi er fjallseggin skörp,
og verður maður að þræða hana
góðan spöl inn á fjallið. Snar-
bratt er vestur af, og má maður
helzt aldrei fara 3—4 fet til
hægri eða vinstri. Við héldum
svo inn eftir fjallinu og inn fyrir
dalinn, og auðvitað gerðist ekkert
sögulegt, Við skildum þar, sem
vörðurnar tóku við á heiðinni og
héldum hvor sína leið. Þetta
hefði verið hin bezta skemtiganga
ef veður hefði verið bjart. Skíða-
færi var heldur ekki gott. Það
var ekkert undarlegt, þótt menn
legðust út í gamla daga, því á
fjöllum uppi er friðsælt, þótt
stundum blási þar kalt, og far-
sælustu lifi hafa þeir menn oft
lifað, sem búið hafa í skjóli fjall-
anna og alist upp við tign og
mikilleik þeirra. Það var ekki
aðeins Davið, hinn hælislausi
konungur, sem horfði til fjall-
anna með guð í huga.
Hjóneband.
A laugardaginn voru gefin sam
an í hjónaband ungfrú Þórunn
Sigurðardóttir og Steingrímur R.
Guðmundsson málari. Heimili
þeirra er á Bergþórugötu 35.
Auglýsið í Alþýðublaðinu!
ffl
Maðurinn sem hvarf
18.
lotta við hlið hans brosandi og róleg, þrátt fyrir það, hvemig
henni var innanbrjósts. — Hún hafði fyrir löngu gert sér ljóst,
að framkomá hennar hafði sefandi áhrif á taugar hans. Hann
hafði ekki éins mikið vald yfir taugakerfi sínu eins og hún,
en vann verk sitt eins og vél en með einhverri ákefð eins og
hann vildi aðeins hugsa um að ljúka því af sem fyrst. — Og
þennan morgun var það, sem hún aftur og aftur varð þess vör
að hann fylgdí hverri hreyfingu hennar með augunum, ef hann
hélt áð hún veitti sér ekki eftirtekt. Og ef hún leit í augu
hans á slíkum augnablikum, var þar enga þreytu að sjá, heldur
eitthvað heitt og sterkt, sem vakti óróa í blóði hennar. Seinast
stóðst hún ekki þessa raun lengur, en gerði sér eitthavð til er-
indis fram á fremri skrifstofuna, til þess að jafna sig og ná
valdi yfir taugastyrk sínum.
Þegar hún kom inn fyrir aftur sá hún að hann einblíndi á
dyrnar, sem hún hafði farið út um og hún hafði á tilfinning-
unni, að þannig hefði hann setið og starað á dyrnar þess-
ar 5 mínútúr meðan hún var fyrir framan. Hún píndi sig til
að spýrja i venjulega rólegum róm, hvort það væri nokkuð
fleira, sem hann óskaði eftir.
„Og þér, Charlotta, spyrjið mig að því,“ svaraði hann og
röddin var einkennileg, eins og hún kæmi úr fjarska eða eins
og hann væri mi'lli svefns og vöku. „Hafið þér gleymt ... .“
Hin ósögðu orð riðu henni að fullu. „Nei, nei, segið þér ekki
meira,“ stundi hún með hálfkæfðum ekka, „ég þoli það ekki.“
Hann rétti úr sér í stólnum:
„Fyrirgefið mér. Ég ætlaði ekki að særa yður með því að
rifja þetta upp. Yður fellur þungt að ég minnist á þetta.“
„Alltof þungt,“ svaraði hún ósjálfrátt og af allri sál sinni.
Svo beið hún þess, sem myndi koma, í svo mikilli geðshrær-
ingu, að hún þorði varla að anda.--Ef hann léti nú
stjórnast af tilfinningum sínum, sem logað höfðu í augum
hans allan morguninn, ef hann nú, á þessu augnabliki, léti þrá
sína og ástríðu hafa yfirhöndina og tæki hana í faðm sér
En hann sagði aðeins:
„Það var ekki ætlun mín. Ég skal reyna að varast þetta
betur í framtíðinni.“
Það var ekki fyr en um kvöldið að þau skiftust á orðum.
Hann hafði lengi setið í djúpum hugsunum og virt hana fyrir
sér.
Alt í einu sagði hann:
„Ég er hræddur um að þér séuð ekki heldur hamingju7
söm, Charlotta.“
„Og þó svo væri. Hvaða þýðingu hefði það.“
„Jú, það hefir mikla þýðingu. Fyrir mig er það svo að segja
lífið sjálft.“
„Ég dey varla af því,“ svaraði hún snöggt. — Ósjálfrátt
varð henni að segja þetta í sama tón og stelpa á skólaaldri.
„Nei, maður deyr ef til vill ekki af þesskonar,“ svaraði
hann alvarlega. Svo þagnaði hann skyndilega. — „Nú, klukk-
an er þá orðin 6. — Eruð þér að fara?“
„Nei, ég á ofurlítið eftir ógert,“ svaraði hún.
Löngu eftir að hann var farinn, sat hún í þungum hugs-
unum. Svo stakk hún nýju blaði í ritvélina en hló ofurlitlum
vandræðahlátri um leið. Nei, þesskonar skrifaði maður ekki
á ritvél. Það, sem hún mátti til með að segja Jim Blake gat
hún ekki skrifað á þann hátt eins og venjulegt verzlunarbréf.
Hún tók upp fallega pappírsörk og skrifaði á hana með Tn'nní
rólegu og áferðarfallegu rithönd sinni:
„Ef þér 1 raun og veru þarfnist mín og ef þér eruð
vissir um, að ég geti veitt yður þairn frið og gleymsku,
er þér þarfnist, þá er ég reiðubúin til að fylgja yður
hvert sem þér óskið og hvenær sem þér viljið. — Þér
skiljið hvað það segir: Ég elska yður.“
Hún lét bréfið í umslag, lokaði því og læsti svo niður í skrif-
borðsskúffu sína. Ef til vill mundi hún -aldrei senda þetta bréf
af stað. — Hún reyndi meira að segja til að telja sjélfri sér
trú um að hún myndi aldrei gera það. Og þó sá hún si£
jafnframt í huganum leggja bréfið á skrifborð hans og henni
fanst hún sjá augu hans blika þegar hann opnaði það og
færi að lesa það, sem hún hafði skrifað.
AÐ leið langur tími þangað til Jim Blake fékk svar við
bréfi sínu frá dr. Grimshaw. Hann var við að tapa þol-
inmæðinni, þegar loks kom .bréf frá sérfræðingnum í Omaha.
Dr. Grimshaw krafðist margvíslegra trygginga áður en hann
tæki málið til athugunar. — Jim Blake fanst ekki hann geta
gefið sér tíma til að fara til Omaha nú þegar. — í stað þess
hringdi hann dr. Grimshaw upp. — Læknirinn lagði fyrir
hann hverja spurninguna á fætur annari og sumar svo ein-
kennilegar og að því er virtist málinu algerlega óviðkom-
andi, að Blake gáf ékki dulist að læknirinn hafði mjög illar
bifur á honum og ósk hans. Loks kom lokaspurningin hjá
doktor Grimsháw:
„Hvers vegna óskið þér að breyta útliti yðar?“
„Það éru algerlega persónulegar ástæður, sem liggja til
þess.“
„Hm! — Það skýrir ekki málið mikið.“
„Hvað kostar svona læknisaðgerð mikið?“
„10 000 dollara, ef ég á annað borð tek þetta að mér.“
„Er þá alt innifalið í því?“ spurði Blake. „fingur, hár, augu,
andlitsdrættir o. s. frv.“
„Já,, alt að röddinni og hreyfingunum undanskilið. Það til-
heyrir ekki okkar verksviði.“
„Það skal ég einnig sjálfur sjá um,“ svaraði Blake og skifti
svo fljótt um rödd, að það lá við að doktor Grimshaw misti
heyrnartólið úr hendinni. — Áður en hann hafði f-yllilega náð
sér aftur, hélt Jim Blake áfram með hinni venjulegu rödd
sinni: „Hvað haldið þér að þetta myndi taka Iangan tíma alt
í alt?“
„Fjóra til fimm mánuði, — ef ég ...
; „Fyrir( 1. oktéber munuð þér hafa fengið greiddar 10 þús-
undír : dollara í söðlem.