Alþýðublaðið - 20.05.1939, Blaðsíða 2

LAUGARDAG 20. MAÍ 1939
ALÞÝÐUBLAÞiÐ
Guimar Gunnarsson
skáld fimmtugur.
IFYRRADAG var fimmtugur
Gunnar Gunnarsson rithöf.
Er sennilega ekki ofmælt, að
hann sé víðkunnastur íslendingur
núlifandi manna. Eftir fregnum,
sem bárust hingaö frá Danmörku
í fyrradag, var honum auðsýnd
svo mikil virðing þar í landi, að
slík hlotnast ekki öðrum en þeim,
sem hlotið hafa alþjóðarlof. Og
Gunnar hefir hlotið lof fleiri en
einnar þjóðar. Hann á aðdáendur
í öllum löndum hins mentaða
heims.
Gunnar Gunnarsson er fæddur
að Valþjófsstað í Norður-Múla-
sýslu 18. maí 1889. Hann er af
fjölmennri og þektri austfirzkri
bænda- og presta-ætt. Faðir hans
var Gunnar Gunnarsson, bróðir
hins þjóðkunna manns séra Sig-
urðar Gunnarssonar prófasts.
Bam að aldri fluttist Gunnar
úr Fljótsdalnum til Vopnafjarð-
ar. Ólst hann þar upp (á Ljóts-
stöðum) fram að 18 ára aldri.
Fluttist hann þá til Danmerkur
og hefir dvalið þar síðan. En nú
hefir hann í hyggju að hverfa
aftur til sinna fyrstu bernsku-
stöðva, í Fljótsdalinn.
Áður en Gunnar fór héðan af
landi burt hafði hann gefið út
tvö ljóðakver, Móðurminning og
Vorljóð. En rithöfundarferill hans
hefst fyrst af alvöru með
skáldsögusafninu „Saga Borgar-
ættarinnar". Vakti hún feikna-
athygli og hefir verið kvikmynd-
uð sem kunnugt er. Eftir þetta
ritar hann hverja skáldsöguna á
fætur annari, Varg í Véum,
Ströndina, Fóstbræður og Sælir
em einfaldir, svo að nokkrar
séu taldar. En upp úr 1920 má
telja að hefjist nýtt timabil í
skáldskap Gunnars með sagna-
safninu „Kirkjan á fjallinu" sem
jsr í 5 bindum. Er það sjálfsæfi-
saga skáldsins og jafnframt hans
aðalverk. Er þetta mikla rit ritað
með allmjög öðmm blæ en fyrri
bækur hans, blæ léttleika - og
frjálsleika.
Eftir að hann lauk þessu safni
hefír hann ritað fjölmargar skáld-
sögur. Em þær helztar að telja.
Svartfugl, Jón Arason, Hvíti
Kristur og Vikivaki. Auk skáld-
sagnanna hefir hann stundað
margvísleg önnur ritstörf. Hann
hefir gefið út ljóð, leikrit og rit-
gerðir og flutt ógrynnin öll af
fyrirlestmm, hér um bil eingöngu
um íslenzk efni.
GUNNAR GUNNARSSON
Gunnar Gunnarsson er ekki
eingöngu mikið skáld, hann er
einn hinn mesti þrek- og at-
orkumaður, sem vaxið hefir upp
í þessu landi á síðustu timum.
Æfi hans hefir verið látlaust starf
og sífeld barátta við hin erfið-
ustu lífsskilyrði; en hann hefir
aldrei hvikað frá settu markmiði,
enda hefir hann unnið hinn
glæsilegasta sigur.
Pað verður vart minst á Gunn-
ar hér, án j>ess að minnast þess,
hve hljótt hefir stundum verið
um nafn hans. Engar af síðari
bókum hans hafa verið þýddar
á íslenzku, þangað til Menningar
og fræðslusamband alþýðu braut
ísinn á síðast liðnu hausti og
gaf út Svartfugl. En sú útgáfa
sannaði líka, að fáir rithöfundar
eiga dýpri hljómgmnn með
þjóðinni, svo lotningarfulla að-
dáun vakti þessi bók.
Um Gunnar hefir nokkuð verið
ritað á íslenzku. M. a. birti Al-
þýðublaðið ágæta ritgerð eftir
Guðm. Gíslason Hagalín síðast
liðið haust. Enn fremur hefir
Halldór Kilján Laxness skrifað
um hann mjög athyglisverða rit-
gerð, sem prentuð er í Dagleið
á fjöllum.
Farsóttir og manndauði
í Reykjavík vikuna 23.—29.
apríl (í svigum tölur næstu viku
á undan); Hálsbólga 35 (64).
Kvefsótt 86 (140). Iðrakvef 14
(7). Inflúenza 20 (48). Kvef-
lungnabólga 4 (8). Taksótt 1
(3). Hlaupabóla 1 (1). Ristill 2
(0). Þrimlasótt 1 (0). Mannslát
8 (10). Landlæknisskrifstofan.
FB.
Útbreiðið Alþýðublaðið!
Svo stökk hún á fætur, hljóp upp um hálsinn á mömmu
sinni, kippti í skeggið á henni og sagði:
Góðan daginn, Kibba-kibb. Og mamma henn- Þegar móðirin hafði drukkið úr flöskunni,
ar kleip í nefið á henni. En hún var nú bara fékk hún sér dúr. Þá fór ræningjastelpan til
að gera að gamni sínu. hreindýrsins og sagði:

Nú skal ég sleppa þér, svo að þú getir farið Hreindýrið hoppaði upp í loftið af gleði.
til Lapplands. En þú átt að fara með þessa Ræningjatelpan lyfti Gerðu á bak og batt
litlu telpu til snædrottningarinnar, þar sem hana fasta og fékk henni sessu til að sitja á.
leikbróðir hennar er.
Tilkynning
Til þess að fyrirbyggja misskilning og forða fólki
frá óþörfu ómaki, skal það tekið fram, að engin
smásala á sér stað í Sjóklæðagerð íslands, h. f.,
Skerjafirði. — Það fólk, sem ætlar að kaupa vör-
ur framleiddar af Sjóklæðagerð íslands h. fer
því vinsamlegast beðið að snúa sér tii veiðarfæra-
og vefnaðarvöruverzlana bæjarins með kaup sín.
SJóklæðagerð fslands h.f.
Skerjafirði.
Flugvöllur nauðsyulegur
i Reykjavik
■C» LUGMÁLAFÉLAGIÐ hélt að-
alfund nýlega. Kosin var
stjórn og hlutu kosningu:
Agnar Koefoed-Hansen formað-
ur, me'ðstjórnendur örn Johnsen,
Bergur G. Gíslason, SigurÖur
Jónsson og Erling Smith.
Eftirfarandi tillaga var sam-
þykt á fundinum:
„Aðalfundur Flugmálafélags ís-
lands telur það höfuðnauðsyn
fyrir framtíð flugsamgangna á
íslandi, að Reykjavik eignist not-
hæfan flugvöll, og heitir á stjórn
arvöld bæjar og ríkis að greiða
sem bezt fyrir því máli.“
Ferðafélag Islands
láðgerir að fara skemtiför í
Selvog og að Strandakirkju um
næstu helgi. Lagt á stað síðdegis
á laugardag 20. þ .m. og ekið
í bílum austur í Ölfus að Hlíðar-
enda og gengið þaðan í Selvog
og gist. Fólk þarf að hafa með
sér mat og nokkrir geta fengið
gistingu. Sunnudagsmorgun, 21.
verður farið að Strandarkirkju.
Heim verður farið um Grinda-
skörð, Kaldárbo.tna í Hlafnarfjörð.
Vegalengdir Rvík — Vindheim-
hr 60 km. Vindh. — Strandarkirkja
20 km. Selvogur—Hafnarfjörður
ca. 50 km. Farmiðar seldir í
bókaverzlun Isafoldar til hádegis
á laugardag.
Vélbátur brennur.
Opinn vélbátur, Skrúður frú
Akureyri, 4 rúmlestir að stærð,
brann nýlega við bryggju í Hrís-
ey. Báturinn var að fara í róð-
ur. Formaður lýsti með eldspýtu
uiður í bátinn aftan við vélina,
en um leið kviknaði í bátnum,
og hljóp eldurinn samstundis um
allan bátinn aftanverðan. Hlupu
skipverjar þegar upp úr bátnum
og sakaði ekki. Ekkert varð að-
hafst til björgunar neinu úr bátn-
um. Brunnu öll veiðarfæri, er bú-
ið var að láta í bátinn, og alt
er bátnum tilheyrði. — Talið er,
að leki hafi komið að tanka með
benzínblöndu í og benzíngas hafi
verið komið í bátinn. FÚ.
Berið virðingu fyrir ellinni.
Einar heitir maður Guðmunds-
son. Hann er faðir Pálma ráðu-
nauts og Ölafs læknis o. fl. Hann
er föðurbróðir minn. Hann bjó
rausnarbúi á Svalbarða í 40 ár
og gegndi þar stjórnarstörfum
meö sæmd og prýði lengst af
þeim tíma. Nú er hann blindur
og beygður af elli. Ég heimsótti
hann fyrir nokkru og ræddi við
hann um marga hluti og öldruðu
konuna hans, sem fylgt hefir hon-
um um hið langa æfiskeið. Hún
er myndarkona hin mesta og sí-
vinnandi, því þær geta aldrei
hætt að vinna gömlu sveitakon-
urnar; hún gaf mér nýprjónaða
vetlinga. Þau eru nú hjá Pálma
syni sínum, sem er þeim prýði-
legur sonur, enda er ætt vor hin
göfugasta. Faðir minn var ann-
álaður sjómaður og fleiri þeir
bræður. Ég var talinn í betri
sjómannatölu á minum duggara-
bandsárum, en heimurinn var mér
vondur og rak mig út á guð og
gaddinn, og gott var þaö ekki. I
fátækt flæktist ég, og úr þeirri
flækju hefir ekki enn þá greiðst
og gerir líklega aldrei. — Oddur
Sigurgeirsson hjá Guðm. Sigurðs-
syni við Sundlaugaveg.
TLfAÐURINN SEM HVARF
40.
anlegar leyfar líksins í bifreiðinni hefði sér tekist að afmá
tilveru Jims Blake á jörðinni. Hálfbrunnar og sviðnar leifar
þessa líkama voru honum óviðkomandi, og nú var hann ann-
ar og nýr maður á leikvelli lífsins, og gat héðan í frá hagað
sér að eigin geðþótta.
En ,,á eðlinu vinnur enginn bug“. Mönnum hættir við að
halda að þeir með sterkum vilja og föstum ásetningi geti
gengið í berhögg við algild lögmál náttúrunnar. En þar reisa
menn sér hurðarás um öxl, því þættir eðlisins í lífi.alls, sem
lifir, eru rammgerari en svo, að nokkru verulegu verði um
þokað á einni svipstundu.
Francis X. Carter fanst sem hann væri að vakna til nýs
og betra lífs, en hann gætti þess ekki, að honum var ofviða
að afmá í einu vetfangi hið fyrra eðli sitt og persónuleik. Und-
ir þessu nýja dulargerfi hans freyddi ólga hans fyrri tilveru,
og enginn vissi þess stað eða stund þegar upp úr syði. Skuggi
fortíðarinnar elti hann niður hlíðarveginn og alla leið til
Painted Post. Hann yfirskygði fortíð og framtíð.
Hjá því gat ekki farið að sá dagur kæmi, að hann þyrfti að
biðja þess og óska, að hann yrði aftur að manni þeim, sem
hann svo miskunnarlaust hafði þurkað burt úr mannlegri
tilveru.
S. S. VAN DINE:
FIMTI KAFLI.
SÍÐARI hluta næsta dags lét Francis X. Carter kynna komu
sína.hjá firmanu Noble & Scarp. Honum var þegar boðið
inn í einkaskrifstofu þeirra félaga og heilsuðu þeir honum
virðulega, en þess gætti þó, að koma hans vakti þeim nokkurn
óróa. Þeir höfðu ekki breyzt í útliti frá því er hann var hjá
þeim síðast, brækur þeirra voru hrukkóttar og ópressaðar, og
vindlaveskin troðin full af andstyggilegu vindlunum, sem
hann mintist frá fyrri komu sinni, leyndu sér ekki í brjóst-
vösum þeirra. En að einu leyti höfðu þeir breyzt; gamla kvíð-
ans og vonleysisins í málrómi þeirra gætti ekki lengur.
,,Það gleður okkur óumræðilega mikið að sjá yður, hr. Car-
ter, sagði Scarp ísmeygilega.
Noble hneigði sig jafnframt og endurtók: „Já, það veldur
okkur mikillar gleði að sjá yður.“
„Því miður var mér ekki mögulegt að koma til fundar við
ykkur fyr,“ sagði Jim. „Ég áleit nefnilega, að rétt væri að
byrja ekki nokkrar framkvæmdir fyr en ég væri orðinn að nýj-
um og betri manni. En nú logar í mér starfslöngun. Ég er
ákveðinn í því að taka að mér forystu firmans þegar í stað.
Scarp kinkaði kolli samþykkjandi og sagði sem svo, að þess
væri vitanlega að vænta, og Noble félagi hans endurtók hreyf-
ingar hans eins og „sprellukarl“ og tautaði: Vitanlega, já,
vitanlega.
Ég mun vera ykkur mjög þakklátur, ef þið viljið vera mér
til aðstoðar og innanhandar um upplýsingar og kynningu á
rekstri firmans fyrstu vikuna É.g vil kynnast högum og hætti
fyrirtækisins bæði í smáu og stóru, áður en ég raunverulega
tek að mér yfirstjórn þess. Ég hefi einsett mér að reka firm-
að eftirleiðis með nákvæmlega sama hætti og gert hefir verið
hingað til og breyta í engu frá siðum eða venjum.
Næsta hálfan mánuðinn vann Jim Blake af kappi að því að
kynna sér hið nýja viðfangsefni sem bezt í öllum atriðum. Hann
hafði ávalt haft yndi af því að sigrast á erfiðleikum, og í þewiu
sérstaka tilfelli kom honum mjög vel margra ára reynsla og
róttæk þekking, sem hann hafði öðlast sem lögfræðilegur
ráðunautur. Auk þess kom það smátt og smátt í ljós, að enda
þótt Noble og Scarp væru harla hjárænulegir í útliti og fram-
komu, þá bjuggu þeir yfir undraverðri og staðgóðri þekkingu.
Enda þótt hann væri jafnan önnum kafinn í þágu firmans,
gaf hann sér þó ávalt tíma til að lesa nákvæmlega blöðin frá
New York og þá sérstaklega hvað eina, sem snerti hið ímynd-
aða og sviplega fráfall hans. Og þetta stafaði engan veginn af
því að hann væri hræddur, heldur hafði málið ennþá eitt
hvert einkennilegt seiðmagn, svo að hann velti því fyrir sér
eins og flókinni krossgátu.
Hann brosti hæðnislega með sjálfum sér að þeirri feikna
athygli, sem dauði hans hafði vakið. Svo virtist, sem hann
látinn væri langtum meira verður heldur en á meðan hann
var lifandi. Mynd hans birtist í flestum blöðum og lýsingarnar
á dugnaði hans og dygðum í lifanda lífi voru svo íburðar-
miklar og öfgakendar, að honum bauð við. Nú fann hann til
þess í fyrsta sinn á æfinni hversu þungbært það er •— fyrir
góðan mann með heilsteyptri skapgerð — að standa undir
oflofi.
Þó að hann í fyrstu hefði haft óljósan ótta um það að upp
kæmist um blekkingar hans, þá hvarf sá ótti eðlilega, er hann
las ummæli blaðann um dánaratburðinn, Þau voru vitanlega
breytileg upptugga á því, sem stóð í „American Press/, en
þar sagði svo m. a.:
„Painted Post, New York, 9. september. — Snemma í
morgun fann sveitalögregluþjónn lík hr. James L. Blakes,
aðalforstjóra hins velþekta firma Driscoll & Scapiro,
Broadway 120 í New York borg. Líkið var í klettagjá
beint fyrir vestan Alpine-brúna, sem er um 2 kílómetra