Alþýðublaðið - 10.08.1939, Page 3

FIMMTODAGINN 10. ^ús! 1939
ALÞYÐUBLAÐIÐ
ALÞYÐUBLAÐIÐ
IUTSTJÓ«I:
F. R. VAUDEMARSSON.
í fjarveru hana:
STEFÁN péturssqn.
AFÖREH3SLA:
ALÞÝÐUHÚSINU
(Inngangur frá Hverfisgötu).
SÍMAR:
4900: Afgreiðsla, auglýsingar.
4901: Ritstjórn (innl. fréttir).
4902: Ritstjóri.
4903: V. S. Vilhjálms (heima).
4905: Alþýðuprentsmiðjan.
4906: Afgreiðsla.
5021: Stefán Pétursson (heima).
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
Tvær endur-
minningar.
SUMIR MENN vir'ðast geta
löðrungað sjálfa sig án þess
að roðna við eða vita nokkuð af
því. Þannig er það að minnsta
kosti um kommúnista.
I langri grein, sem birtist i
blaði þeirra í gær, er með nokkr-
um orðum minnzt á kjör togara-
sjómanna hér á landi, áður en
togaravökulögin voru samþykkt,
og þeim lýst á eftirfarandi hátt:
„Skelfilegri þrældómur en vinn
an á togurunum, áður en togara-
vökulögin komu, hefir aldrei
þekkzt hér á landi. Togaravöku-
lögin forðuðu því, að heil kyn-
slóð togarasjómanna væri bók-
staflega drepin með þrældómi á
nokkrum ámm“.
Við nánari lestur kemst maður
að raun um, að þeSs er vandlega
gætt að geta þess að engu, hver
það var, sem fyrir togaravöku-
lögunum barðist og bar þau frarn
til sigurs. Það er farið nokkrum
oröum um tilraunir Péturs Otte-
sen til að spilla fyrir framgangi
þeirra á alþingi árið 1921, en
steínþagað urn manninn, sem í
heilan áratug barðist þrautseigri
baráttu fyrir því á alþingi, að fá
togarasjómönnunum tryggða lág-
markshvíld, fyrst einn síns liðs,
síðar með aðstoð annarra, sem
hann gat unnið til stuðnings við
Hið góða málefni, með þeim á-
rangri, að hvíldartíminn var ár-
ið 1921 lögákveðinn sex stundir
á sólarhring og sjö árum seinna,
árið 1928, átta stundir, eins og
hann hefir verið síðan.
En það er þýðingarlaust fyrir
blað kommúnista að ætla sér að
þegja um nafn Jóns Baldvins-
sonar í sambandi við togaravöku-
lögin. Því að nafn hans er svo
nátengt þeim, að þeirra verður
aldrei minnzt á meÖal íslenzkra
togarasjómanna og íslenzkrar al-
þýðu yfirleitt, án þess að um leið
verði húgsað með hlýju og þakk-
íæti til hans, sem barðist fyrir
þeim frá upphafi, fékk þau sam-
þykkt og forðaði með því ótöld-
um togarasjómönnum' frá því að
falla í valinn á bezta aldri og
fjölskyldum þeirca frá því að
ínissa fyrirvinnu sína eftir örfá
ár.
En það er ef til vill skiljan-
Jegt, að kommúnistar kynoki sér
við því að nefna nafn Jóns Bald
jvinssonar í sambandi við togara-
vökulögin, því að allt tal þeirra
um þau minnir einnig á þær
þakkir, sem hann fékk hjá þeim
fyrir unnið ævistarf i þágu ís-
lenzkra togarasjómanna og ís-
lenzkrar alþýðu yfirleitt, þegar
hann mætti á síðasta Dagsbrún-
arfundinum, þrotinn að heilsu,
og var hrópaður niður og sví-
virtur af þeim ræktarlausu rudd-
um, sem þar höfðu forystu fyr-
ir kommúnistum.
Þegar kommúnistar fara að
skrifa af fjálgleik um togara-
vökulögin eftir slíka framkomu
Ætluðu að Ijiga sig inn á
santök nngra jafnaðar-
manna á Norðurlðndum!
----4----
Bréfaskriftir ,Æskuiýðsfylkingar‘ komm
únista hér til samvinnunefndar ungra
norrænna jafnaðarmanna í Oslo.
A NORÐURLÖNDUM er
starfandi samvinnunefnd
ungra norrænna AlþýSuflokks-
manna. Forseti nefndarinnar er
Gunnar Sand, sem jafnframt er
forseti S. U. J. í Noregi, og hef
ir nefndin aðsetur sitt í Oslo.
Er starf þessarar samvinnunefnd
ar svipað starfi samvinnunefnd-
ar Alþýðuflokkanna og Alþýðu-
sambandanna á Norðurlönd-
um að auka samvinnu og sam-
hug bræðraflokkanna í þéssum
löndum.
Koma fulltrúar flokkanna
saman í einhverju landanna og
ræða þar áhugamál sín svo og á
hvern hátt samvinna þeirra í
milli verði bezt framkvæmd.
í fyrrasumar sat ég, ásamt
Pétri Péturssyni, fund sam-
vinnunefndar æskulýðssam-
banda Alþýðuflokkanna á Norð-
urlöndum, sem þá var haldinn í
Finnlandi. Á þeim fundi mættu
fulltrúar frá öllum löndunum,
og var það í fyrsta skipti sem
fulltrúar frá íslandi mættu á
fundi hennar.
Var S.U.J. á íslandi þá boðin
þátttaka í samvinnunefndinni,
og á þingi sambandsins s.l.
haust var samþykkt að taka
þessu ágæta boði og sækja um
upptöku í nefndina. Jafnframt
því sem S.U.J. var tilkynnt, að
því hefði verið veitt sæti í nefnd
inni, var sambandinu boðið að
senda fulltrúa á næsta fund
samvinnunefndarinnar, sem að
þessu sinni verður haldinn í
Noregi. Er sama fyrirkomulag
á fundahöldum þessarar nefndar
og fundahöldum samvinnu-
nefndar Alþýðuflokkanna, að
þau eru til skiptis í einhverju
Norðurlandanna. Þykir ætíð
hinn mesti fengur að fá að
halda fundina 1 heimalandi, og
hefir aldrei heyrzt talað um að
um innflutning skoðana eða
fyrirskipanir útlendinga væri
að ræða í sambandi við slíkar
heimsóknir.
*
En svo undarlega bregður við,
að þegar Alþýðuflokkurinn á
íslandi, í fyrsta skipti í sögu
sinni, er þess megnugur að
bjóða hingað fulltrúum bræðra-
flokkanna á Norðurlöndum til
fundahalda um sameiginleg á-
hugamál, þá ærast kommúnist-
ar, láta öllum illum látum út
af heimsókninni, tala um í
hlutun 1 íslenzkri pólitík, og
Alþýðuflokkurinn íslenzki hafi
selt sig sænska Alþýðuflokkn
um og annað þess háttar.
Þannig tala kommúnistar
hér heima um samvinnu nor
rænna Alþýðuflokksmanna, en
þeir telja það ekki eftir sér að
j) haga sér Öðruvísi, þegar þeir
eru staddir í einhverju Norður
landanna éða éru að skrifa
beiðnir um að ,,fá að vera með
Þá syngur nokkuð annað í þeim.
Þá eru þeir nú eitthvað annað
en kommúnistar. Þeir telja það
við þann mann, sem allar þakk-
imar á fyrir þau, þá á maður
erfitt með að verjast þeirri hugs-
un, að þeim hefði verið sæmra
•að þegja.
þá ekki eftir sér að ljúga inn
greinar erlendis um ísland og
íslenzk stjórnmál undir því yfir.
skini, að þeir séu Alþýðuflokks-
menn, eins og nú nýlega kom
fyrir í Stokkhólmi, að einn ís-
.enzki kommúnistinn skrifaði
grein um verkalýðshreyfing-
una á íslandi í tímarit Alþýðu-
flokksmanna þar undir því yf-
irskini, að hann væri Alþýðu-
flokksmaður. En bezt er að segja
tommúnistum það strax, að
slíkt kemur ekki fyrir aftur, og
tilraunin, sem þeir nýlega gerðu
í Noregi til þess að ljúga sig
inn 1 samtök ungra Alþýðu-
flokksmanna, mistókst algjör-
lega.
*
Skömmu eftir að S.U.J. hafði
verið tekið með í samvinnu-
nefnd ungra Alþýðuflokks.
manna á Norðurlöndum, fóru
skrifstofu nefndarinnar í Oslo
og forseta hennar, Gunnar
Sand, að berast bréf frá félags-
skap hér í bæ, sem kallar sig
„Æskulýðsfylkingin.“ í bréfun-
um tjáði þessi félagsskapur sig
vera ákaflega jafnaðarsinnaðan
og vildi hafa sem nánasta sam-
vinnu við „bræðraflokkana“ 1
samvinnunefndinni. Undir flest
bréfin skrifaði forseti æsku-
lýðsfylkingarinnar, „Alþýðu-
flokkssinninn“ Eggert Þor-
bjarnarson, sem frægastur hefir
orðið fyrir samvinnu sína við
íhaldið á ísafirði í baráttunni á
móti Alþýðuflokknum.
í þessum bréfum sínum seg-
ir Æskulýðsfylkingin með
mörgum fögrum orðum, hversu
trúföst hún sé stefnu Alþýðu-
flokkanna á Norðurlöndum, og
hversu mikill fengur henni væri
að því að vera með og taka
þátt í störfum samvinnunefnd-
arinnar. (Ef til vill hefir Egg-
ert Þorbjarnarson ætlað sér að
sitja fund ungra Alþýðuflokks-
manna 1 Oslo á sama tíma og
hann er þar á fundi ungra
kommúnista). Til þess að vera
öruggir um að „fá að vera með“
— ljúga Æskulýðsfylkingar-
mennirnir því, að þeir séu eini
starfandi félagsskapur ungra
jafnaðarmanna á íslandi!
*
„Ef til vill hafa þessir ágætu
,,Alþýðuflokkssinnar“ hér
heima á íslandi haldið, að ung
ir Alþýðuflokksmenn utan land-
ins vissu ekkert um ísland og
íslenzk stjórnmál, og þess
vegna væri hægt að segja þeim
það, sem bezt hentáði fyrir
„fylkinguna" og kommúnistana
hér.
En þar brást þeim bogalistin.
Skrifstofa samvinnunefndarinn-
ar skrifaði Sambandi ungra
jafnaðarmanna og bað um
upplýsingar um þennan félags-
skap, sem kallaði sig „Æsku
lýðsfylkingu,“ jafnframt því
sem skrifstofan bauðst til þess
að lána S.U.J. þau bréf, sem
henni höfðu borizt frá ,,fylk-
ingunni". Skyldi S.U.J. taka
þessi bréf til athugunar, því að
samvinnunefndinni fannst, sem
og ekki var undarlegt, að margt
af því, sem í bréfunum stæði.
væri þannig, að full ástæða
væri til að tortryggja þær upp-
lýsingar, sem þar væru gefnar
um íslenzk stjórnmál og æsku-
lýðsfélagsskap ungra Alþýðu-
flokksmanna, jafnframt því,
sem S.U.J. fengi vitneskju um
hvers konar fréttaflutningur
þessara Æskulýðsfylkingar-
manna væri.
Og nú, á sama tíma og Þjóð-
viljinn skrifar í sambandi við
fulltrúafund norrænna Alþýðu-
flokka og Alþýðusambanda hér
Reykjavík, um að „Skjald-
borgin skjóti máli sínu undir
erlendan dómstól, óminnug
Dess, að íslendingar vilja engar
utanstefnur hafa,“ fær S.U.J.
jréf frá „Den nordiske sam-
arbeidskomiteen“ undirskrif-
að af Gunnari Sand. En í því
óréfi segir m. a.: Frá Æsku-
ýðsfylkingunni á íslandi hefir
samböndum ungra Alþýðu-
flokksmanna í hinni norrænu
samvinnunefnd, borizt beiðni,
aar sem þess er faríð á leit, að
Æskulýðsfylkingin fái að ger-
ast þátttakandi í störfum sam-
vinnunefndarinnar.“
Slík sem þessi er starfsemi
kommúnista. Þeir hafa ekkert
tækifæri látið ónotað til þess
að svívirða Alþýðuflokkana á
Norðurlöndum. En í voninni um
Fyrstu írarnir, sem vísað var úr landi á Englandi, grunaðir
uni þáttöku í ofbeldisverkum írska lýðveldishersins, eftir að
sérstök lög voru sett þar að lútandi. Myndin er tekin um borð
í skipinu „ Hibernia“, sem flutti þá til Dublin á írlandi.
það að geta spillt fyrir Alþýðu-
flokknum hér hjá þeim, reyna
þeir nú að ljúga sig inn á þá
með hræsnisfullum orðum um
það, hversu heilög þeim sé sú
stefna, sem Alþýðuflokkarnir á
Norðurlöndum fylgja, og hversu
mikið þeim þyki undir því kom-
ið, að mega vera með í starfi
. þeirra. K. R.
Kyrmingarstarf íslendinga:
Hvað hafa ntanfarir priggja
ipróttaflokka kennt okknr?
"^RÍR íslenzkir íþrótta-
" flokkar hafa farið utan
á þessu sumri, og sá f jórði er
í þann veginn áð leggja af
stað.
Kvennaflokkur úr Knatt-
spyrnufélagi Reykjavíkur fór
út til Danmerkur snemma í
sumar undir stjórn Benedikts
Jakobssonar og sýndi leikfimi
í Danmörku og jafnvel víðar,
Knattspyrnufélagið Fram fór og
til Danmerkur og þreytti þar
knattspyrnu. Piltar og stúlkur
úr Glímufélaginu Ármanni fóru
til Svíþjóðar undir stjórn Jóns
Þorsteinssonar á alþjóðlegt fim-
leikamót og úrval úr knatt-
spyrnufélögunum Val og Vík-
ingi fer til Þýzkalands innan
fárra daga og þreytir þar knatt-
spyrnu.
Margir munu hafa sagt, áður
en flokkarnir fóru, að þeir hefðu
lítið að gera utan, að íþróttalíf g
okkar íslendinga myndi fölna
meðal stórþjóðanna — og marg-
ir íslendingar eru þannig skapi
farnir, að þeir telja verr farið en
heima setið, ef ekki tekst að
sýna einhver afrek.
En hvernig hefir flokkunum
þá reitt af? Hvernig eru.dóm-
arnir um frammistöðu þeirra?
Nágrannaþjóðir okkar vita, að
við stöndum tiltölulega framar-
lega í fimleikum, enda höfum
við betri skilyrði til að æfa þá
íþróttagrein en flestar aðrar.
Samt sem áður bjuggust Danir
varla við því, að K.R.-stúlkurn-
ar myndu geta sýnt áþreifanlega
yfirburði, en þetta tókst þeim —
og öll dönsk blöð voru full af
lofsamlegum ummælum um
leikfimi þeirra — og það var
auðséð á þessum dómum sér-
fróðra danskra manna, að þeir
voru dálítið undrandi.
En ef til vill hefir þó frammi-
staða knattspyrnufélagsins
Fram komið þeim ennþá meira
á óvart. Danskur þjálfari, sem
var hér í fyrra sumar, hafði
skýrt frá því opinberlega, að
þetta knattspyrnufélag væri á-
líka og þriðja flokks félag í Dan.
mörku. Þó þótti Dönum vissara
að velja úrvalslið til að keppa
við það. Úrslitin urðu eins og
kunnugt er. Fram sýndi glæsi-
lega yfirburði og Danir stóðu
alveg undrandi yfir léttum leik
þess og hraða. Aðeins eitt út-
kjálkablaö lét einhver hnjóðs-
yrði falla til gestanna, önnur
blöð sýndu þá kurteisi að láta
gestina njóta sannmælis.
Loks koma Ármannsflokk-
arnir áf alþjóðafimleikamótinu
í Stokkhólmi, og þar er útkom-
an hin sama, Enda þótt Sví-
um gæfist kostur á þessa
Lingiaden-dag'a að sjá allt hið
bezta, sem heimurinn hefir upp
á að bjóða í fimleikum um þess-
ar mundir, þá Ijúka öll blöðin
miklu lofsorði á fimleika Ár-
menninga og telja þá alveg dá-
samlega í vissum greinum — og
um harða gagnrýni á kerfi eða
aðferðum er alls ekki að ræða.
Margir töldu Ármann fífldjarf-
an að ráðast í þessa för, sem í
útkomunni hlaut að verða eins
og samkeppni milli þjóðanna.
En Ármenningar stóðust sann-
arlega prófið undursamlega vel.
Þetta er útkoman af utanferð-
um íslenzkra íþróttamanna á
þessu sumri. Við íslendingar
getum sannarlega verið full-
komlega ánægðir með hana. Hin
litla þjóð okkar — aðeins tæpar
120 þúsúndir manna — hefir
sómt sér vel í þessum fögru list-
um við hlið stórþjóðanna. Við
megum ekki gleyma því, að við
höfum fleira að flytja út en sild,
þorsk, kjöt og gærur. Við þurf-
um líka að flytja út vitneskjuna
um það, að hér búi siðmenfttuð
þjóð, þjóð, sem keppir að því
að ná því marki að sýna það
bezta í líkamlegu og andlegu at.
gervi, sem hún á völ á. Því fé,
sem eytt hefir verið í þessar ut-
anfarir, er ekki á glæ kastað.
Þær hafa verið stórkostlegar
auglýsingar fyrir þjóðina — og
við munum uppskera af því.
Þetta sumar hefir fært ísland
nær umheiminum í andlegum
skilningi. Það hefir betur en
flest önnur sumur sannað ná-
grannaþjóðunum, að við erum
sjálfstaéð þjóð og viljum vera
það. Eftir fáa daga koma einir
allra kunnustu blaðamenn Dan-
merkur hingað til lands í boði
Blaðamannafélags íslands. Það
er framhald af kynningarvið-
leitni okkar íslendinga á þessu
sumri — og ekki veigaminnsta
atriði hennar.
Hraðferðlr Stelndórs
tll ákureyrar um Akranes erus
Frá Reykjavík: Alla mánud., miðvikud. og fösfcud.
Frá Akureyri: Alla mánudaga, fimtud. og laugardaga.
Afgrelðsla okkar á Akureyri er á bli*
reiðastöð Oddeyrar, sfmi 260.
M«s« Fagranes annast sjólelðina.
Nýjar upphitaðar bifreiðar með útvarpi.
Bifreiðastðð Steindérs
Símar: 1580, 1581, 1582, 1583, 1584.
Hraðferðlr B. S. A.
Alla daga nema mánudaga.
um Akranes og Borgarnes. — M.s. Laxfoss annast sjó-
leiðina. Afgreiðslan í Reykjavík á Bifreiðastöð ís-
lands, sími 1540.
BifreiðastUð Akureyrar.