Tíminn - 30.03.1918, Blaðsíða 4

64
Tí MINN
Atliugasemd.
Leyíist mér að biðja »Tímann«
fyrir þessa athugasemd við grein
Cruðbr. Magnússonar í síðasta tölu-
blaði.
Ut af greinarstúf mínum í ísa-
fold fjrrra laugardag um »reikn-
ingsskilin í Tímanum« fer Guðbr.
enn af stað — sem honum er
ekki of gott, úr því að honum
sjálfum fmst að hann ekki geti
lagt árar í bát —, en um að eins
eitt atriði, sem kemur fram í því
skrifi hans, vildi eg hér með æskja
skýringar hans, með því að það
er nokkuð sérstaks eðlis.
Pótt það virðist ekki koma mik-
ið máli við, flytur hann þó inn í
umræðurnar einhverjar dylgjur um
eitthvað, sem eg hafi átt að halda
fram einhverntíma um næsta fjar-
skylt efni því, sem deilt hefir ver-
ið um. Er klausa þessi orðrétt
þannig:
»Er ekki svo mikið sem hann
grípi til þess úrræðis, að afsaka
óreiðuna með skoðunum þeim um
eignarréitinn, sem hann bar nýlega
á borð fyrir okkur Magnús Kjaran«.
Hver skilur nú? Hvernig geta
lesendurnir áttað sig á þessu?
Eg veit nú ekki til þess, að eg
hafi talað við þá herra G. M. og
M. Kj. um neitt, sem hér geti ver-
ið átt við. Því að varla get eg
ímyndað mér, að Guðbr. sé svo
hlálegur að meina þetta til þess,
er eg fyrir nokkru var viðstaddur
sem lögfræðingur f. h. firma eins
hér í bænum, samningaumleitanir
við þessa menn út af leigumáli í
húseign sem þeir hafa umráð yfir.
Eins og gefur að skilja varð þar
hvorki né gat verið nein umræða
um »eignarréttinn« alment, hversu
feginn sem eg annars hefði nú
viljað gefa þeim einhverjar upp-
lýsingar þar að lútandi! Og það,
sem eg lét umrætt um það mál-
efni, sem lá fyrir, var eðlilega ekk-
ert annað en það, sem talið er
nokkurnveginn viðurkent, bæði að
að þvi er kom til »eignarréttar«-
spurningar og annars. Eg vissi
ekki betur en að þetta gengi alt
friðsamlega, og samkomulag varð
í »mesta bróðerni« milli aðilja.
En nú verð eg að spyrja: Er
það svo, að það sé frá þessum —
algerlega »prívat« — samfundi,
sem Guðbr. talar um skoðanir
mínar urn »eignarréttinn« (og virð-
ist helzt gefa i skyn, að þær séu
þar með eitthvað mjög óleyfilegum
hætti)?
Og af því að eg hefi ekki hing-
að til haft neitt samvizkubit út
af því, sem þar fór fram — og
mig minnir satt að segja, að
neftfdir herrar fara þá fremur lof-
samlegum orðum um framkomu
mína þar, eins og þeirra var von
og vísa —, spyr eg ennfremur
herra Guðbrand: Hverjar voru þær
»skoðanir« er eg bar á borð fyrir
þá um »eignarréttinn« og nú sýn-
ast hneyksla þennan rithöfund »Tím-
ans«?
Eg hefi spurt um þetta, og vænti
greiðlegs svars, bæði til fróðleiks
og eins af þeim sökum, að þetta
er talsvert nýstárleg aðferð, sem
menn hafa ekki átt að venjast og
hafa gert sér í hugarlund, að ekki
»heyrði til«, — að draga inn i
landsmálaumrœður slik atriði sem
þessi. Eg býst nú við, að þetta
reiknist til þeirra »nýju siða«, sem
þessir »nýju herrar«, Tímans menn,
ætla að innleiða; og þar sem þeir,
eins og margkunnugt er öllum,
sem lesa blaðið, þykjast hafa að
baki sér og tala í nafni ekki minna
en »alls landslýðsins«, »allra lands-
manna«, »allrar hinnar íslenzku
þjóðar«, þá hefir það óneytanlega
nokkra þýðingu að fá að vita deili
á þessu.
23,—3.—’18.
Virðingarfylst.
G. Sv.
Svarið.
Það kemur sér bagalega fyrir G.
Sv. að honum skuli ekki hafa tek-
ist að ná sér í einkaleyfi til þess
að ausa auri menn og málefni,
mundi honum ekki veita af þvi,
svo illa ber hann sig svari menn
fyrir sig.
Gísli má nú sjálfum sér um það
kenna að hún er að verða fleyg
sagan af kenning hans um eign-
arréttinn eða skýring hans á eign-
arhugtakinu á »prívatfundinum«
sem hann talar um. Smeygði eg
henni inn í grein mína á dögun-
um sem einskonar bergmáli af
upphrópunum Gísla i ísafold rétt
áður um hvert mikilmenni hann
væri, en ómenni eg í landsreikn-
ingaviðureigninni frægu. En eg
hélt, og held enn, að alt sé sami
maðurinn G. Sv. lögfræðingur og
G. Sv. sgi sem mest hefir úthúðað
mér og öðrum sem eigi telja góð
og gild reikningsskil E.-Arnórsson-
ar-stjórnarinnar.
En til þess að menn geti betur
glöggvað sig á því hversvegna mér
einmitt í þessu sambandi komu
þessar kenningar Gísla til hugar,
þá skal eg nú segja frá því í
hverju þær voru fólgnar.
Leigutaki hafði látið gera breyt-
ingar á húsnæði sem við M. Kjaran
Jböfðum umráð yfir. í leigusamn-
ingnum stóð skýrt og ákveðið að
yrði leigutímabilið framlengt um
ákveðið tímabil með ákveðinni
leigu, þá yrði þessi breyting eign
húðeiganda.
Þessa eignarheimild samningsins
skýrði hr. G. Sv. svo, að eign í
þessu sambandi táknaði að eins það
að ekki mætti fara burt með breyt-
ingarnar, en svo kæmi hitt til, hvað
leigusali yrði að borga fyrir þessa
eign sína (þ. e. breytinguna).
Með öðrum orðum lögfræðingur-
inn vildi að skjólstæðing sínum
yrði tvígoldinn sami hluturinn.
Manni sem svona er djarftækur
á lögskýringar og málsvarnir hefði
síður átt að verða slikt skotaskuld
úr því að verja reikningsskil skjól-
stæðinga sinna, sem raun varð á
og það þá ekki hvað sízt eftir ac
hafa hafist handa um það af slík-
um móði sem Gísli hafði gert.
En hitt er satt að málalokin urðu
hin viðunanlegustu hvað »húsnæðis-
málin« snerti, en það hygg eg að
við Magnús getum fremur þakkað
sjálfum okkur en Gísla, því þar
mundi hafa komið, að við hefðum
séð eftir því að gjalda fult verð
fyrir »eignir« okkar þótt við í svip-
inn hefðum ekki haft vit á öðru.
Guðbr. Magnússon.
Færeyj amálid.
Kirkjubö 29. marz 1918.
Zahle kunnger amtmanninum
frasögn sina til dönsk blöð um
föroysk mál hvar hann fráræður
at uppösa Föroyingar með ósönn-
um sögum möt sjálvstæðisfolkinum
um danahat og skilnaðarhug.
Ræður Dönum til at sýna För-
oyskum frjalslyndi, góðvilja og ekki
misskilja kærleik teirra til fostur-
lands og mál. Ynskir föroya folka-
tingsmann aftur kosnan sum er
goður og álítandi representantur.
Amtmaðurin, fúten og sorenskrif-
arin frá sær sjálvum, krefja seg
loystan fra embætinum, uppösa
Danir og fylkisneyt i Tórshavn
móti ríkisstjórninni. Halda loyndar
fund á nótt. Frambera álitisprógv
til embætismennirnar. Frjálslyntir
Föroyingar um allar oyggjarnar
mótmæla harðliga, niðurrakka em-
bætismannanna framferð. Bardag-
inn mikil. Leyneligar lignasög-
ur embætismannaflokksins hleypa
hræðslu á kvenfólkið. Sjálvstæðis-
menn halda almennar fundir. Lög-
tings og fólkatingsval um 3
vikur. Embætismennirnir eru enn
ekki afsettir. Jóanes Patursson
farin til Kaupmannahavnar sjálv-
stæðismanna vegna. Föroyingar
krevja amtmannin framleggja upp-
gerð um landsvertzluna áður hann
fer frá oyunum.' Sjálfstæðismenn
prógva amtmaðurinn ósönn tiðindi
til dannastjorn um sókn Föroy-
inga til Bretastjórn. Vonandi slepp
vit bráðum, frá hesum ófriðar-
kroppum tá vera betri líkindi fyrir
skipan í Föroyum og framburði
föroyamálsins.
Páll Patursson.
Nýlega snéri ritstjóri »Timans«
sér til foringja hinna þjóðræknu
Færeyjinga, Jóhannesar bónda
Paturssonar á Kirkjubæ og bað
hann um að síma fregnir af ástand-
inu á Færeyum. Skeytið hér að
ofan er frá syni hans, þar eð Jó-
hannes er á leið til Khafnar.
Tómlæti höfum við íslendingar
sýnt alt of mikið gagnvart frænd-
um okkar í Færeyjum og eiga þeir
þó undir sama högg að sækja og
við höfum átt um þjóðlegan rétt.
Mun það vera öllum íslending-
um gleðiefni að sjá það af skeyt-
inu, að danska stjórnin sem nú
situr að völdum — frjálslyndir
vinstri menn — ætlar ekki að feta
í spor fyrri stjórna og styður ekki
dönsku embættisklíkuna á Færeyj-
'RÉTTUR,
timarit um félagsmál og mannréít-
indi. 16 arkir á ári af Skírnisstærð.
Verð 2,50 kr. árgangurinn. Ritstjói
Þórólfnr Signrðsson. Afgreiðslu-
maður: Finnur Jónsson, Pósthús-
inu, Akureyri.
um. En klíkan á öruggan bakjarl
þar sem stór-Danir eru heima fyr-
ir og er það ljósl af þvi, að lands-
þingið danska hefir gefið stjórninni
vantraustsyfirlýsing, vegna Fær-
eyja-málsins. Og nú er hafinn lát-
laus æsingja-undirróður gegn stjórn-
inni um alla Danmörk, undir
kosningarnar sem eru fyrir dyrum,
fyrir hina frjálslyndu framkomu
gagnvart Færeyium. Og íslendingar
eru vitanlega gerðir að grýlu.
Eitt með öðru sem amtmaður-
inn danski á Færeyjum gerði sér
til frægðar nýlega var að róa öll-
um árum að því og án þess að
vera vandur að meðölum, að spilla
því að samvinna í einhverri mynd
kæmist á milli Færeyinga og ís-
lendinga um matvöruaðdrætti. Og
er auðlesið í eyðurnar.

Skipaferðir. í s 1 a n d fór til
Ameríku 24. þ. m. — Skeyti hafa
koinið um að G u 11 f o s s fær út-
flutningsleyfi fyrir vörum. —.
Botnía fór til Danmerkur 26. þ.
m. Farþegar voru um 30. —
Sterling fór af stað í hringferð
21. þ. m. Koma þingmenn vænt-
anlega með skipinu.
RadíumlækDÍngarnar. Gunnlaug-
ur Claessen læknir hélt fyrirlestur
um radíumlækningar siðastliðinn
sunnudag í »Nýja Bío«. Var það
einkarfróðlegt erindi og skýr grein
gerð fyrir því, um hvílka mann-
úðar og þjóðþrifa stofnum hér er
að ræða. Voru sýndar myndir af
hinum ágæta árangri lækninganna.
Fyrirlesturipn var haldinn að til-
hlutun Oddfellowfélagsins sem beit-
ir sér fyrir málið.
Innbrot hafa verið framinn æði
mörg í Vestmannaeyjum í vetur.
Hefir ekkert enn komist upp um
það hver muni vera valdur að
þeim.
Rafurraagnsstöð er nú fullgerð
á Geðveikrahælinu á Kleppi.
Faxaflóabáturinn Ingólfur. Ný-
lega bilaði vélin í skipinu og varð
að draga það til Reykjavíkur úr
Borgarnesi. Óvíst er að við verði
bægt að gera bráðlega.
Ritstjóri:
Tryggvl ,1’órhallssou
Laufási. Simi 91.
Prentsmiðjan Gutenberg.