Tíminn - 22.05.1919, Blaðsíða 1

Tíminn - 22.05.1919, Blaðsíða 1
TÍMINN að minsta kosli 80 blöð á ári, kosiar 5 krónur árgangurinn. AfGREWSLA i Reykjavik Laagavcg 18, simi 286, út am land i Laafási simi 91. III. ár. Rcykjavík, 22. raaí 1919. 40. blað. éf Jakob Hálfdánarson, Eftirmæli. Um sál þína hugsjónir breiddust sem [blóm og brostu mót komandi degi. F>ú hræddist ei samtíöar harðan dóm né hindrun á óruddum vegi. Pví framundan skein þér hið skæra [blys sem skuggarnir slökkva eigi. fú hélst út í stríðið með hreina lund, þinn lijör var skýlaus og fagur. Og söm var þin aðferð alla stund, og æfin einn starfadagur. Ei fága þarf skugga af skildi þeim er skilar þinn æfihagur. Svo margl var unnið og mikið strítt að mœtti í sögur færa. Um þína hvílu er þakkarhlýtt, af því mætti æskan læra: Að hreinasta gullið, sem gefst á jörð, er göfgandi starf og æra. Minn söngur berst skamt, eg sé og veit þér sungið mun fegra kvæði í verkum þinum og þroslcaleit því það eru framtiðargæði. Pær grundir tala er gafstu mál, og geyma þitt duft i næði. . Hulda. íslands getið á friðarmótinn í I-*a,rís. í fyrra mánuði fór sendinefnd frá Danmörku til Parísar til þess að skýra frá afstöðu þjóðarinnar viðvíkjandi Suður-Jótlandi. — í nefnd þessari voru nokkrir menn úr helstu stjórnmálaílokkunum á- samt nokkrum Suður-Jótum. í ferð þessari var þeim Munch hermálaráðherra og Neergaard rík- isþingsmanni boðið á fund á frið- armótinu ásamt fulllrúum annara hlutlausra smáríkja álfunnar, til þess að, gefa þeim tækifæri til að segja álit sitt á frumvarpi því, sem er þar var lil meðferðar, um stofnun alþjóðasambands, einkum um hluttöku smáríkja í hinu fyr- irhugaða sambandi. Á fundi þfessum kom meðal annars til umræðu, hvort smá- ríki þau, er í sambandinu yrðu, þyrftu að halda her. Vildi Munch hermálaráðherra halda því fram, að heppilegast væri og sanngjarn- ast, að smáríkin þyrftu ekki að taka þátt í hersóknum þjóða- sambandsins, er það kæmi til greina að herferð þyrfti að gera á hendur einhverju ríki, er óhlýðn- aðist boðum og fyrirskipunum sambandsins. Hann leit svo á, að smáríki gætu lýst því yfir að þau væru og myndu ætíð verða hlut- laus með öllu, og þyrftu því held- ur ekki að leyfa neina herflutninga gegnum lönd sín. Breski ráðberrann, Robert Cecil, varð til þess að andmæla Munch. Áleit hann, að enda þótt smáríkin þyrftu ekki að taka þátt í her- sóknum til annara ríkja, gætu þau eigi látið af öllum herbúnaði, þar eð þau yrðu að leyfa banda- mönnum sínum hergöngur um lönd sín, ef svo bæri undir. En Munch, sem vildi losna við alíár herskyldur og kvaðir fyrir smáríkin, tók þá Island til dæmis um algjört hlutleysi, þar sem hin fullvalda þjóð hefði lýst því yfir, að svo yrði framvegis, og um engan herbúnað væri þar að ræða. Nánara umtal um ísland er oss eigi kunnugt um. I{ æda við uppsögn kennaraskólans. .... Þegar skólinn var settur í haust, voru ekki komnir. nema 23 nemendur, en þeim fjölgaði svo, að alls komu 35, 17 eldri og 18 nýir. Einn þeirra hætti snemma vetrar, til að stunda annað nám, en var hér þó líka, þegar hann gat komið því við, og 6 aðrir utan skóla fengu að vera í’sumum greinum lengri tíma eða skemri, með því að húsrúm var nóg. Hér voru því stundum fullir 40. Af heilsubresti urðu 2 að hætta og 1 hætti við próf, en því hafa lokið 31 alls; þar af 19 kennara- prófi. Til að standast það, þurfti nú ekki nema 44 stig, því að stjórnarráðið gerði þá undantekn- ingu undan ákvæðum prófreglu- gerðar, að próf skyldi í þetta sinn telja fullgilt, þó að slept væri prófi í handavinnu. Þau, sem undir prófið gengu, hafa því öll staðist prófið, og það furðu vel — bæti eg við — eftir öllum ástæðum. Fullur helmingur af þeim, sem útskrifast, komu í haust í 3. bekk án þess að liafa verið í 2. bekk. Flest höfðu þau að visu notið til- sagnar okkar kennaranna í fyrra haust áður en skóli byrjaði, rúm- an mánaðartíma, í því, sem okkur þótti þyngst og erfiðast að bjarg- ast fram úr á eigin spýtur. — Þeir 10 nemendur, sem hlupu þannig yfir 2. b., hafa þvi í vor orðið að taka bæði fyrri og síðari hluta burtfararprófs, og gefur að skilja, að þeir hafa haft nóg að hugsa og gera í vetur. Til þess að spara eldsneyti var engin mið- stöðvarhitun í skólanum í vetur. Einungis tvær kenslustofur notaðar. Hitt alt kalt. En þær voru notaðar til kenslu frá 8 f. h. til 6—7 e. h. Fyrra hluta dags handa 3. b. og æfingab., en síðari hluta handa 1. og 2. b. Þessu fylgdi sá kostur, að þeir 3. bekkingar, sem hlupu yfir 2. b., áttu þess kost, að vera a. n. 1. í báðum bekkjum, og not- uðu það sumir svo kappsamlega, að mér var um og ó, hvort ekki væri ofboðið þolinu, oft 8 st. á dag, en sem betur fer, hefir það ekki komið að sök. — Auðvitað heimtaði eg þetta ekki af þeim, en eg gat ekki heldur fengið af mér, að banna þeim það; minti einungis á, að vara sig á ofraun. Hinir, sem voru í 2. b. í hitt eð fyrra, stóðu líka ver að vígi en vant er, að því leyti, að meira gleymist á 2 sumrum og 1 vetri, heldur en á einu sumri. Sumir þeirra komust ekki heldur hingað fyr en seint og síðar meir vegna sóttarinnar og samgönguleysis. — Og þegar nú hér við bætist, að skólinn varð að liætta alveg nær 3 vikur vegna sóltarinnar, og bæði námsfólk og kennarar lömuðust frá eftir það lengri og skemri tíma meir en við höfum átt að venjast áður, — sjálfsagt mest af völdum hennar — þá veit eg, að menn skilja, hví eg segi, að mér þyki prófið hafa gengið furðu vel eftir öllum ástæðum, og auðsælt, að hér hefir ekki verið slegið slöku við námið. Óneitanlega bendir það lika í sömu áttina, er allir 3. bekkingar, þrátt fyrir dýrtíðina, báðu um að lengja skólatímann, svo sem hægt væri. Við kennararnir urðum vitanlega með ánægju við þeirri bón, og héldum uppi kenslutímum með þeim 4 st. á hverjum degi, jafn- framl því, sem prófið stóð yfir í 1. og 2. bekk, alt fram að sumar- deginum fyrsta. — En þó að tak- mörkun húsnæðisins kæmi sér að sumu leyti vel hér í vetur, fylgdu henni mikil óþægindi og kenslu- spjöll, svo að ekki er takandi í mál, að una henni framvegis, þó að sparað geti nokkur hundr. kr. Það er tæplega heimtandi af kenn- urum, síst þeim, er fjarri búa skól- anum, að þeir verði að dreifa kenslil sinni á allan daginn frá morgni til kvölds. Tvær náms- greinar féllu líka alveg burt: handavinna og leikfimi, sem hvor- uga má með nokkru móti leggja niður. Hinni fyrri sá eg ekki unt að bjarga í þetta skifti, en til þess að fella ekki fimleika alveg niður, komst skólinn i samband við í. F. R. og lagði til 180 kr. til hitunar fimleikahússins. — Sótlu piltar héðan æfingar félagsins með góðum orðstír, að því er formaður félagsins hefir sagt mér, en vegna veikinda byrjuðu þeir það ekki fyr en eftir áramót. Enn fremur tel eg vafasamt, að það borgi sig, hússins vegna, að halda því óhit- uðu að miklu leyti fleiri vetur, og vafasamt, hvort ekki er misboðið heilsunni með því, að vera annað hvorl úti í hörkufrosti milli kenslu- stunda eða sitja inni í kenslustof- unum allan tímann, sem verið er í skólanum. En til þess ætlast heldur enginn, að eg vona, að við búum við það fleiri vetur. Hann hefir verið mikill undan- tekningavetur yfirleitt, þessi bless- aður vetur. Kenslufallið í fyrra vet- ur og fleiri óvenjulegir örðugleikar hafa að mínu áliti gert þær nauð- synlegar, en eg tek það fram, að þær mynda ekkert fordœmi, er til- lit þurfi til að taka framvegis. Þessi skólauppsögn er hin 10. í þessum skóla, svo að hér er komið að 1. rastasteininum, tugasteinin- um, á æviferli skólans. Hann hefir staðið í 11, starfað 10 vetur. — Manni verður ósjálfrátt litið aftur; en sögu hans fer eg ekki að rekja. Hún er stutt enn og kunn. Fyrir harðfylgi — að eg held eins manns — var hann loks stofnaður. Með eftirtölum og af vanefnum var hann reistur í óruddu urðarholti, utanbæjar að kalla. Og í hálf- ruddri urðinni ógirtri stendur hann enn, eins og sýnileg ímynd okkar alþýðumentamála. — Alþingi hefir hvað eftir annað synjað stjórninni um fé til að ganga frá skólablett- inum, þó að vart mundi nokkur borgari bæjarins hafa sýnt húseign sinni slíka vgnhirðu. En látum það svo vera. »Klæðin gera ei kappann«. Hitt er meira mein, að hann skuli enn vanta sæmilegan æfingaskóla. Það virðist þó ekki mjög torskilið, að það er ekki gott að kenna kenslufræði án æfinga- skóla, svo að haldi komi. Það er líkt og að kenna læknisfræði án sjúkrahúss, eða sund á þurru landi. Auðvitað þyrfti skólinn líka lengri námstíma, en maður kveinkar sér við, að heimta dýrari undirbúning undir starf, sem ekki er betur borg- að, en kennarastarfið hefir verið til þessa. — Eg tala ekki fleira um það. — En hvað hefir skólinn af- rekað? Það er hægt að segja sumt í tölum, svo sem tölu þeirra, er liann liefir kent; og eg hef nokkuð fj'lgt þeim með huganum, lil að vita, hvað um þá verður síðan. Alls hafa gengið inn í skólann

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.