Tíminn - 27.09.1919, Blaðsíða 4

312
TIMIN N
Heildsala. Smásala.
Söðlasmíðabúðin Laugavegi 18 B. Sími 646.
Stærst og fjölbreyttast úrval af reiðtýgjum, aktýgjum, og öliu tilheyrandi
s.s. allskonar ólum, beislum, töskum o. fl. Klyftöskurnar orðlögðu. Af
járnvörum: Beislisstangir, úr járni og nýsilfri, munnjárn, taumalásar,
ístöð og allskonar hringjur, einnig svipur, keyri, hestajárn, o. m. fl. —
Ennfremur stærri og smærri tjöld úr ágætu efni, vagna-yfirbreiðslur, fisk-
ábreiður og hestateppi. Fyrir söðlasmiði: Hnakk- og söðulvirki, plyds,
dýnustrigi, hringjur, beislisstangir, istöð, taumalásar,keyri,leð ur.skinno.fi.
Sérstaklega er mælt meö spaðahnökkum
enskum og íslenskum.
Stöðug viðskifti í öllum sýslum landsins. Pantanir afgreiddar fljótt og
nákvæmlega. Byrjunarviðskifti verða undantekningarlítið stöðug viðskifti.
Söðlasmiðabúðin Laugavegi 18 B. Sími 646.
Heildsala. E. Kristjánsson. Smásala.
Frá al
Alþingi verður væntanlega slitið
i dag. Hefir gengið allvel undan
síðustu dagana. — N.d. samþykti
stjórnarskrána óbreytta frá E.d.
Launafrumvarpið samþykti E.d.
óbreytt eins og það kom frá N.d.
Frumvarpið um húsagerð ríkisins
er og orðið að lögum, og eru þar
talin þessi hús: Landsspítalinn,
íbúðarhús á Hvanneyri, viðbót við
geðveikrahælið á Kleppi, skólahús
á Eiðuin og húsmæðraskóli á
Norðurlandi.
Þingsályktunartillagan um rann-
sókn skattamála hefir verið sam-
þykt í báðum deildum.
Tíðin. Norðanátt, þurkar og kuldi
þessa dagana. Gefur vel að taka
upp úr görðum. Er kartöfluupp-
skera með minsta móti.
Kjötverð. Bestu vonir munu vera
um gott kjötverð i haust, en enn
mun of snemt að nefna neina
ákveðna upphæð.
Kosningar. Búist er við að nýj-
ar kosningar fari fram 15. nóvem-
ber. Framboðsfrestur verður þá til
18. október.
Sbipaferðir. ísland kom loks
frá Danmörku 24. þ. m. og flutti
mesta fjölda farþega. — G u 11 f o s s
er á leiðinni út með mörg hundr-
uð hesta.
Davíð Östlnnd trúboði, sem
mörgum er hér að góðu kunnur,
hefir undanfarið starfað fyrir bann-
menn í Vesturheimi, eins og menn
munu hafa séð af grein, sem hann
ritaði hér í blaðið fyrir nokkru.
Nú er hann á ferð um Norðurlönd
í hinum sömu erindum, ein liður-
inn í hinni miklu allsherjarsókn
bannmanna, sem stefnir að þvi að
»þurka« allan heiminn.
Nýjar bækur. Jón J. Aðils, há-
skólakennari hefir nú lokið við
bók sína, sem vænst hefir verið
eftir og heitir: Einokunarverslun
Dana á íslandi 1602—1787. Er
það stærsta söguritið, sem hann
hefir samið, nálega hálft áttunda
hundrað síður í Skírnis-broti. Er
það harla mikið tilhlökkunarefni
að lesa þá bók og verður hennar
nánar getið. — Vörslunarráð ís-
lands gefur bókina út.
Páll E. Ólason byrjar á stóru
söguriti sem heitir: Menn og mentir
viðskifta-aldarinnar á íslandi, er
fyrsta bindið komið út og heitir:
Jóu Arason, en bindin munu eiga
að verða fjögur eða fimm. Hefir
Páll sent heimspekisdeildinni þetta
bindi, og hefir hún talið það þess
maklegt, að hann hlyti fyrir
doktorsnafnbót. Verður Páll fyrsti
reglulegur doktor frá háskóla ís-
lands, og mun verja ritgerðina í
haust. Þessarar bókar verður nán-
ar getið. Bókaverslun Guðmundar
Gamalíelssonar forleggur.
Þá eru nýkomnar á markaðinn
smásögur eftir Jóhann Bojer og
heita: Ástaraugun. Björg Þ. Blöndal
þýðir en Þór. B. Þorláksson gefur
út. Verður nánar getið.
Bresbnr botnvörpungur rakst
nýlega á grunn við Öndverðarnes.
Komst aftur á flot, en reyndist þá
svo lekur, að ekki var unt að
bjarga skipinu. Annar enskur botn-
vörpungur bjargaði skipshöfninni.
Slátrun er nú að byrja hér í
slátrunarhúsunum. Má telja víst
að slátrað verði með langminsta
móti í haust.
Kvibmyndalelbararnir dönsku
eru fyrir nokkru komnir aftur til
bæjarins, úr ferð um austursýsl-
urnar og Borgarfjörð. Eru þeir nú
að taka myndir hér í bænum og
hafa sæg af fólki í þjónustu sinni.
Ken nara
vantar
í Skógarstrandarfræðsluhér-
að. — Umsóknir berist fyr-
ir miðjan október. Sími á
Breiðabólsstað.
Fræðslunefndin.
Til bókafélag-a
og- bókavina.
Undirritaður hefi stofnsett forn-
bókaverslun (Antikvariat). Versl-
unin er þegar birg af ýmsum
bókum, svo sem íslenskum fræði-
ritum og skemtisögum. Útl. fræði-
og skemtirit eru til á dönsku,
norsku, þýsku, sænsku, ensku,
frönsku og fleiri málum.
Hygg eg að mörgum geti komið
vel að ná sér í bók gegnum slíka
verslun, og verður reynt að útvega
bækur, þó verslunin hafi þær ekki.
— Þá verður reynt að útvega ef
menn vantar í »verk«, t. d. tíma-
rit og dagblöð o. fl., og ættu bóka-
söfn að athuga þetta sem fyrst.
Um dagblöð er það að segja, að
þau eru mörg orðin sjaldséð, þó
mun eg geta þar að liði komið.—
Bækurnar verða sendar með póst-
kröfu.
Virðingarfylst
Reykjavik 18. sept. 1919.
Kr. Kristjánsson
bóksali.
Ritstjóri:
Trygrgrvl í'órhallssoc
Laufási. Simi 91.
Prentsmifljan Gutenber«
fullnægia kröfum þeim, sem gera
verður til skatta, með einum ein-
um einasta skatti og það því
síður, sem þjóðfélagið verður fjöl-
breytilegra. í stað hans kemur þá
skatlakerfi, ekki einstakir handa-
hófskattar, heldur skattar, sem eru
valdir og gerðir þannig, að náið
samband sé á milli þeirra, er hafi
í för með sér, að samanlög áhrif
skattanna verði þau, sem megin-
reglur fjármálavísindanna krefjast.
Skattarnir eru oft lagðir á þannig,
að ætlast er til að sá, sem er
gjaldskyldur i ríkissjóð að lög-
um, fái skattinn endurgreiddan af
öðrum og sé þannig að eins kaup-
laus innheimtumaðnr ríkisins. Slík-
ir skattar eru i daglegu tali nefndir
óbeinir, andstætt beinum sköttum,
sem hvíla eiga endanlega á þeim
sem greiðir þá. I reyndinni verður
þetta samt oft öðruvísi, ýmist að
óbeinu skattarnir lenda á milli-
liðnum eða öðrum, en ætlast
er til af löggjöfinni, eða beina
skattinum verður velt af þeim,
sem er gjaldskyldur yfir á aðra í
viðskiftunnm. Það er þvi mikils-
varðandi, ef undirstaða skatta-
kerfisins á að standa óhögguð, að
skattarnir séu valdir og lagðir
þannig á í upphafi, að þeir komi
til að hvíla á þeim mönnum, sem
ætlast er til að beri þá. Fjármála-
vísindin eru komin langt í þessari
grein og verður að nytfæra sér
það við undirbúninginn.
Þar sem náið samband hlýtur
að verða milli skattamála ríkisins
og sveita og bæjarfélaga, verður að
taka til athugunar með hvaða
sköttum ríkið eigi að ná sínum
tekjum, og hvaða skattar skuli
eftirlátnir bæja og sveitafélögum.
Val skattana, bæði til ríkissjóðs og
bæjarsjóðs eða sveitarsjóðs, ferfyrst
og fremst eftir því hvaða skatta-
form muni best fullnægja undir-
stöðureglunum. Til þess að hægt
sé nokkuð að vita um það, þarf
nákvæma rannsókn á sögu skatt-
aona innanlands og utan og tölu-
skýslur um þá, svo að hægt sé að
fá yfirlit um ástand skattamálanna
eins og það er, hefir verið og
framþróun þeirra. Þá þarf að afla
sér gildandi laga og nefndarálita
frá útlöndum til samanburðar.
Þó að menn séu ásáttir um und- I
irstöðu skattakerfisins, getur borið
í milli um hvaða skattaform full-
nægi henni best, og það sem gildir
fyrir eitt land, þarf ekki að gilda
fyrir annað. Að sjálfsögðu er fyrst
tekið alt það, sem þjóðinni sjálfri
hefir reynst vel. íslendingar eru
þó svo langt á eftir tímanum í
skattamálum, skattar þeir sem nú
gilda svo ófullnægjandi og rang-
látir á ýmsum sviðum, að eigi lag
að komast á fjármál landsins, þá
verður að miklu leyti að fara eftir
erlendri reynslu, en laga hana eftir
kringumstæðum hér.
Mnn það sýna sig við nánari rann-
sókn, að ein aðalleið muni vera til að
fá hentugt skattakerfi fyrir landið.—
Um alla þá rannsókn, sem að
framan hefir verið skýrt frá, má
segja, að hún sé aðallega eða ein-
göngu fræðilegs eðlis, sem fá megi
fróðleik um úr bókum. Þingmönn-
unum Einari Arnórssyni og Magn-
úsi Péturssyni hefir ratast satt af
munni um þessa hlið rannsóknar
skattamálanna, að svo sé guði fyrir
þakkandi, að til séu prentsmiðjur,
bækur, póstsamband og símasam-
band, þó að fleiri muni renna grun
í það en þeir.
Aftur á móti er óvíst um, hvernig
mönnum gengi héðan að heiman,
að útvega þau fræðilegu gögn, sem
lil þurfa. Það gæti sókst seint fyrir
stjórnarskrifstofunni í Kaupmanna-
höfn, og valið mundi vera af
mönnum, sem ókunnugir eru hér
á landi. Það mun vera meira en
ár síðan, að beðið var pm að
senda hingað öll nauðsynleg gögn
viðvíkjandi skattamálunum, en
ekkert mun hafa komið enn nema
hrafl af dönskum lögum. Fossa-
nefndin sáluga mun hafa aflað sér
flestra sinna, gagna i utanförinni,
og vantaði bana þó mikilsvarðandi
gögn um þau mál. Það er því ó-
líklegt, að fást mundu i tæka tíð
þau gögn, sem á þyrfti að halda,
nema nefndartrennirnir, einn eða
fleiri, sæktu þau sjálfir til útlanda,
þrátt fyrir það, að bækurnar eru
til. Og þó er þetta einungis hin
fræðilega hlið málsins. (Fru.)