Tíminn - 07.02.1920, Blaðsíða 4

20
T í M I N N
að tala þannig um land þitt og
konung«, sagði annar dimmradd-
aður í hópnum.
»Eg þóttist þekkja röddina. Ert
það þú, signor Paul Pry, þú sem
hirðir hestana kongsins, þessi þrjú
hundruð, sem vaða á kviði í smár-
anum. »Nú fer vel um mig« sagði
kisa, hún sat á fleski. »Pað á við
Paul góður. En bíddu við og láttu
heyra hvernig honum líður hon-
um bróður þinum gamla í kjallar-
anum; honum er eklci skamtað í
eldhúsi kóngsins«.
Skellihlátur í hópnum, um leið
og klukkan sló á Péturskirkjunni.
»Pað er og! Páfinn er stundvís
eins og stjörnurnar. Sé búist við
honum klukkan tíu, kemur hann
aldrei seinna en klukka hálf tvö.
Lítið á hvernig skín á klukkuna.
Svona hefir skinið á hana í 300
ár. Hún hefir fengið margt að sjá.
En hún er alveg eins, hvort sem
hann heitir Bónifacíus eða Píus,
sem verið er að bíða eftir, hvort
sem hann er gamall syndari eða
gamall dýrðlingur. Hún hangir
þarna uppi og dillar rófunni, hvað
sem á gengur hér niðri«.
»Pú ert sá mesti prestahatari!
Pað væri landhreinsun að þér og
þínu hyski. Þú fengir að kenna á
því ef páfinn fengi völdin í hinrii
heilögu borg«.
»Hver er það sem nú er að
hnýta í mig? Nú! Góðan daginn,
herra Pulcinello, páfarakari! 80
frankar á mánuði fyrir það að
raka hinn heilaga föður á hverjum
morgni, ókeypis«.
»Ef páfinn væri ekki, mynduð
þið fá að kenna á því, og þá myndi
grasið gróa á götum Rómaborgar«.
»Bara að svO væri. Því að nú
vex hér ekki annað en illgresi«.
»Brúnó!«
Gamall maður og vanburða tróðst
i gegn um hópinn með hörkubrögð-
um, að vagninum. Davíð Rossí
reis upp og rétti út hendina. Gamli
maðurinn greip hana, en sagði
ekki neitt.
»Vilduð þér tala við mig?«
»Eg get það ekki enn þá«, stundi
gamli maðurinn og honum vökn-
aði um augu.
Davíð Rossi sté út úr vagninum
og lét gamla manninn nauðugan
setjast í sætið.
»Eg er frá Carrara. En þeir trúa
mér ekki, að eg hafi séð Davíð
Rossí með mínum eigin augum!
Hann sér fram í framtiðina, segja
þeir, eins og almanak sem sjálfur
Guð hefir samið«.
Nú kom hreyfing á hópinn og
það var hrópað með skipandi
röddu: »Gefið rúm!« Það var við-
hafnarmikill skrautvagn, fyrir hon-
góðir glimumenn, og má vera að
þeir eigi allir eftir að komast i
fremstu röð glímumanna, iðki þeir
enn glímuna af kappi.
Hinir kostgæfnu íþróttamenn
vinna bæði sjálfum sér og þjóð
sinni gott verk, og hinir ekki sí.ð-
ur, sem styðja íþróttamennina raeð
ráðum og dáð og hvainingu. Á
Reykjavík því láni að fagna að
eiga marga slíka. Það er skylda
einstaklinga að opna augu alþjóð-
ar fyrir nauðsyn og ágæti íbrótta-
iðkana og vinna að því að hlynt
sé að íþróttaiðkunum æskulýðs-
ins og honum látin í té hin besta
aðstaða til þess. Því að koslgæfi-
legar iþróttaiðkanir eru ekki ein-
ungis hið besta meðal um það að
þroska og stæla líkama þeirra sem
iðka, auka snarræði þeirra, hug-
rekki, heilbrigði og þol, og ekki
einungis einn hinn besli skóli í
drenglyndi og heiðarleik — heldur
eru þær og einhver hin besta vörn
fyrir æskulýðinn gegn þeim mörgu
og hættulegu villigötum sem blasa
við honum. Áhugi á hollum við-
fangsefnum er einhver besta vörn-
in gegn frsistingum áhuga og iðju-
leysis.
Samkvæmt þingsályktun frá 17. september 1919, um
leiðbeiningar við fslendinga, sem flytjast heim úr öðrum
löndum, auglýsist hjermeð, að íslendingar þeir, sem vilja
hverfa hingað heim úr öðrum löndum, geta snúið sjer til
atvinnu- og samgöngumáladeildar Stjórnarráðsins viðvíkj-
andi atvinnu, jarðnæði, hlutdeild í fyrirtækjum og öðru,
sem þeim er þörf til vistar hjer á landi.
Atvinnu- og saingöngiiináladeiid Stjórnarráðs ísiands,
S9. janntar 1920.
éSigurður sSénsson.
Oddur Hermannsson.
H. í. S.
NotlO:
steinolíuna „Oðinn“
hráolíuna „Alfa“
Benzín og' Smurningsolíur
frá 6iai isleazka ste'molinhintaféiam.
Sími 214.
um tveir fnæsandi hestar og öku-
maðurinn var enskur, klæddur rauð-
um gullsaumuðum búningi. Davíð
Rossí var nálega orðinn undir
vagninum. Það brá fyrir skugga á
andliti hans, en hið milda bros
varð brátt yfirsterkara og hann
sneri sér að gamla manninum án
þess að líta á vagninn.
Það sat kona í vagninum. Hún
var há vexti og gjörfuleg og af-
burðafögur. Hárið var mikið og
grúfði yfir enninu, svart eins og
vængur hrafnsins og skein í sól-
skininu. Hörundsliturinn var gull-
inn og með hinum dimmbláu aug-
um leit hún kæruleysislega yfir hóp-
inn. Vagninn nam staðar við höll
ráðherrans. Varðmaðurinn skundaði
til að taka á móti henni. Hún stóð upp
og þótt allra augu hvíldu á henni,
þá leit hún ekki undan, en horfði
með yfirlæti á mannþröngina um
leið og hún sté út. Ónotaleg þögn
hvíldi yfir öllum. Það var auðsæi-
legt, að ef einhver léti hylli sína í
Ijós, þá myndi öðru vera hrópað
á móti. En það var bros á andliti
hinnar fögru konu og hún óttaðist
sýnilega ekki óvild lýðsins. Enginn
listamaður hefði valið hana að
fyrirmynd, um að sýna sakleysið,
þvi að hún var ekki lík Guðsmóð-
ur. En hún var yndisleg kona í
blóma æskunnar, einhver prýðileg-
asta mynd mannlegrar fegurðar.
Svartur kjölturakki lá á silkihæg-
indi inni í vagninum, með blátt
band um hálsinn. Hún tók hann
undir hönd sér um leið og hún
sté út úr vagninum. Síðan hvarf
bún inn úr hliðinu og lét á eftir
sér sætan rósarilm. Þá fyrst, þegar
hún var farin, talaði fólkið.
»Donna Róma!«
Nafnið leið yfir bópinn, í hvisli;
það var kynlegt, dauft og yfirnátt-
úrlegt hljóð, likast vængjaþyt leður-
bökunnar í rökkrinu.
l^amvimiumáL
IV.
Þegar fyrstu félögin voru stofnuð
hér á landi voru skiftin út á við
erfiðasta viðfangsefnið, bæði kaup
og sala erlendis. Hættan var þá sú,
að félögin Ientu, eins og sumir
smákaupmenn á klafa hjá einhverj-
um stórkaupmanni erlendis. Og sú
varð og raunin um sum þeirra,
að þau urðu að engu með þeim
hætti.
En á Norðuriandi, þar sem fé-
lögin voru elst og flest, var stigið
það spor sem leysti félögin úr þcirri
hættu, þ. e. þau þeirra sem höfðu
glögga gát á hvað var að fara fram.
Þetta spor var slofnun Sambands-
ins, eða samvinnuheildsölunnar.
Hér á landi eru tvö félög sem
mestan þátt bafa átt i að móta sam-
vinnustefnuna. Annað er Kaupfé-
lag Þingeyinga á Húsavík. Það er
elst allra samvinnufélaga á land-
inu. Það er bæði pöntunarfélag og
söludeild, og heldur enn því tví-
skifta formi. Þegar Jakob Hálfdán-
arson, Jón á Gautlöndum og Ben-
edikt á Auðnum stofnuðu það,
höfðu þeir alls engin kynni af er-
lendum samvinnufélagsskap. Þeir
bygðu félagið þannig á eigin hug-
kvæmd og reynslu. Hitt félagið er
Kaupfélag Eyfirðinga. Það var
stofnað með fullri vitund og skiln-
ingi á Rockdale-skipulaginu. Þaö
óx skjótt og varð brátt stærsta fé-
lag á landinu.
Þessi tvö félög átlu mestan þátt
í því að efna til heildsölunnar. Þau
höfðu mesta reynslu og mest fjár-
magn. Utan um þau hópuðust svo
liin minni og yngri félög. Byrjað
var með því að Kaupfélagstjóri Ey-
firðinga, Hallgrímur Kristinsson
var löngum utan, til að selja vör-
ur félaganna og kaupa inn. En
þegar Rvik, með hafnargerðinni og
síma til útlanda varð miðstöð ís-
lenskrar verslunar, flutti samband-
ið heimili sitt þangað, en hefir
skrifstofur erlendis, bæði í Khöfn
og New-York, sem starfa fyrir öll
sambandsfélögin.
Smátt og smátt heíir Sambandið
fært út kvíarnar. Nú eru í því öll
félög á Norðurlandi nema Hvamms-
tangafélagið. En fremur félög í
Strandasýslu, Dalasýslu, við Ön-
undarfjörð, þrjú á Austurlandi, eitt
undir Eyjafjöllum og tvö í Reykja-
vík.
Sambandið er nú að verða ein
hin stærsta verslun á landinu, Það
kaupir og selur erlendis fyrir kaup-
félögin, það sem þau vilja. Hitt er
aftur á móti rangt, sem sumir
menn segja, að félögin megi ekki
versla utan Sambandsins. En reynd-
in hefir orðið sú, að þau gera lílið
að því að skifta beint við stór-
kaupmenn, af því að það hefir
ekki reynst þeim sérlega hagkvæmt.
Samvinnumaður.
Fréttir.
Listsýning. Dansk-íslenska fé-
lagið stofnar til listsýningar i
Kaupmannahöfn 10. mars næstk.
fyrir íslenska listamenn. Þykir þeim
listamönnum, sem hér eru staddir
sluttur frestur til stefnu, en munu
þó flestir taka þátt í sýningunni.
Davíð Östlnnd trúboði er byrj-
aður á bannleiðangri sinum í Dan-
mörku og virðist andbanningum
þar í landi standa stuggur afr
„Samverjinn“ er enn á ný tek-
inn til starfa í Templara-húsinu,
og eru sömu forstöðumenn og
áður.
Þilskipin ætla að byrja vetrar-
vertíðina í fyrra lagi í þetta sinn.
Eru sum þeirra þegar farin út.
Látin er norður á Akureyri
María Matthíasdóltir, móðir Sol-
veigar konu Bjarna Jónssonar
bankastjóra á Akureyri, Mattbíasar
læknis Einarssonar og þeirra
bræðra.
Hafnargjaldkeri við Reykjavík-
urhöfn er nýlega skipaður af bæj-
arstjórn Sigurður Jónsson, ættaður
úr Mýrasýslu.
Látin er nýlega í Iíaupmanna-
höfn Ragna Tulinius, dóttir Ottós
Túliníusar konsúls á Akureyri.
Sterling kom í gærkvöld og
flutti á þriðja hundrað farþega.
Með skipinu komu 15 alþingis-
menn og eru þeir þá allir komnir
nema Karl Einarsson. — Var það
mesta hepni að skipið fékk sæmi-
legt veður með svo alt of marga
farþega.
Hosningin í Reykjavík. Kært
hefir verið yfir alþingiskosningunni
í Rejdcjavík út af þeim misfellum,
sem getið hefir verið um áður í
blaðinu að á henni væru.
Kosningin á ísaflrði. Kæra mun
komin fram yfir alþingiskosning-
unni á ísafirði, vegna þess, að
mútur hafi verið boðnar. — Er
Magnús bæjarfógeti Torfason stadd-
ur hér í bænum.
Símaskráin fyrir árið 1920 er
nýlega komin út. Hæsta talsíma-
númer í Reykjavík sem nú er
notað er 1044.
Húslestrabók síra Ásmundar
Guðmundssonar er nú komin á
markaðinn og heitir :* Frá heimi
fagnaðarei'indisins. Verður hennar
sérstaklega getið síðar.
Sóttvarnir. Lögreglustjóri aug-
lýsir strangt bann gegu því, að
menn hafi nokkur mök við skip
sem koma frá útíöndum, fyr en
samgöngur hafi verið leyfðar.
Strandferðir verða ineiri og betri
hér við land á þessu ári en verið
hefir. Verða skipin Sterling og
Suðurland látin annast ferðirnar.
Suðurland á svæðinu frá Seyðis-
firði til ísafjarðar sunnan um land,
en Sterling fer hringferðir frá
Reykjavik til skiftis austur og vest-
ur og kemur hvergi við fyr en á
Seyðisfirði og ísafirði en týnir svo
upp hafnir úr þvi norðanlands.
Fer Suðurland 6 ferðir frá Reykja-
vík austur og aðrar 6 ferðir frá
Reykjavik vestur. En Sterling fer
4 ferðir vestan um og 5 ferðir
austan um, en auk þess síðustu
ferðina fullkomna hringferð frá
Reykjavík 1. nóv. austur um. land
með viðkomu á öllum höfnum. —
Viðkomustaðir Suðurlands verða
alls 26, en Sterlings norðanlands
22. Með þessu móti verður t. d.
komið 7 sinnum við á Hornafirði.
Bæjarstjórnarkosningarnar í
Reykjavík voru að mun ver sóttar
en alþingiskosningarnar, eins og
vænta mátti. Voru alls greidd 2393
atkvæði. Af þeim fékk listi Sjálf-
stjórnar 1562 atkv. og voru fjórir
kosnir af lionum: Sigurður Jóns-
ICartha SahSs fagskole
for Husholding,
Helönevej I A. Köbenhavn V.
aabner 3 Maaneders Kursus for
videre komne til April med eller
uden Pension. — Program sendes.
son barnakennari (endurkosinn),
Pétur Halldórsson bóksali, Gnnn-
laugur Claessen læknir og Þórður
Bjarnason kaupmaður. — Listi
verkalýðs-félaganna fékk 807 atkv.
og komust tveir að af honum:
Ólafur Friðriksson ritstjóri og Jón-
ína Jónatansdóttir, kona Flosa
Sigurðssonar trésmiðs.
Kappglíma verður háð hér í
bænum í næsta mánuði milli flokka
og keppendum skipað eftir þyngd.
Mishermi er það sem sagt liefir
verið frá í sumum blöðum, að
»Dagur« á Akureyri væri hættur
að koma út. En nú mun um ára-
mótin verða ritstjóraskifti víð blaðið.
Ingimar Eydal leggur niður rit-
stjórn, en Jónas Þorbergsson tekur
við. Stefnubreyting verður engin.
Hæstiréttur byrjar starf silt
næstkomandi mánudag.
Sóttvarnarnefndin. Það var mis-
hermi í síðasta blaði, að liéraðs-
læknirinn væri kominn í sóttvarna-
nefndina í stað Stefáns Jónssonar.
Hafði það komið til orða, en
varð ekki úr og er Stefán áfram í
nefndinni.
Pest. Stjórnarráðið auglýsir
varnarráðstafanir og innflutnings-
bann á ýmsum vörutegundum, út
af því, að pest geisar víða i aust-
urlöndum.
Látinn er hér í bænum 3. þ. m.
sira Lárus Benediktsson áður prest-
ur í Selárdal, faðir Ólafs prófessors
og þeirra systkina. Hann var einn
af elstu prestvígðu mönnum, kandí-
dat 1866 og vígður sama ár.
Alþingi var sett 5. þ. m. Síra
Friðrik J. Rafnar á Útskálum flutli
prédikun. Þingfundum er frestað
fram yfir lielgi vegna þess, að svo
margir þingmenn koma ekki fyr
en með Sterling.
(xullfosB fór til VesturheimS 4.
þ. m.
Morgunblaðið. Einar Arnórsson
hefir lagt niður stjórnmálaritstjóra-
mensku Morgunblaðsins frá l.þ. m.
Virðist svo sem Morgunblaðinu
þyki það litlum tíðindum sæta,
því að það þurkar iiafn bans þegj-
andi burt. En ísafold hafði getið
þess.
Sigluflrði 28/i 1920. ... Hér eru
að skýrast línurnar í sljórnmálum
kaupstaðar og þjóðar. Kaupmenn
með sóknarprest og lækni framar-
lega í fylkingu annarsvegar, en
alþýða manna öll hinsvegar. Kom
þetta greiniiegast í Ijós við ný-
afstaðnar bæjarsljórnakosningar.
Átti að kjósa 2 fulltrúa. Kaup-
maður og útgerðarmaður á kaup-
mannalistanum, og átti nú ekki
að fatast að koma að báðum þess-
um mönnum, sem m. a. má marka
af því, að búín var vegleg veisla,
með skrautlega búnu jólatré á
miðju salsgólfi sem standa skyldi
þegar eftir talning atkvæðanna og
skyldi veislan haldin þótt svo ó-
líklega vildi til, að ekki yrði nema
öðrum »lista«-manninum komið
að. Skyldi ljósin kveikja á trénu,
þegar er sigurfregnin kæmi -- en
sjá þar varð aldrei ljós, því and-
stæðingarnir komu að báðum sin-
um mönnum.
Ritstjóri:
TryggTi f’órhallsBoa
Laufási. Sími 91.
Preatsmiðjau Gntenbsrg.