Tíminn - 24.04.1920, Blaðsíða 4

TlMINN
Ijáglð’— en.'eg vil ekki. Farið út
úr húsi minu þegar i stað! Og ef
þér verðið nokkru sinni aftur á
vegi mfnum, þá visa eg lögreglunni
á yður, sem launmorðingja!«
Hræddur vegna þessa reiðikasts,
opnaði Carl Minghelli dyrnar og
skundaði burt.
Sr. Jíagnús Ijelgason
og sálarjrzðin.
Mottoi
»Al leve er - Krtg med trolde
1 lijertets og hjernena hvælv.
At digte — det er at holde
dommedag over aig selv«.
Henrik Ibsen.
»At Ieve er en Kamp med trolde
i pandens og brgstets hvælv;
at dlgte, det er at holde
dommedag over sig selva.
Á. H. B.
I.
»Uppeldismál« sr. Magnúsary
Helgasonar hefir fengið almanna
lof. Bókin þótt bæði spakleg og
prýðilega rituð.
En sólarfræðingur háskólans,
Á. H. B. kemst að talsvert annari
niðurstöðu i nýútkominni Iðunni.
Ritstjórinn gefur fyrst í skyn, að
M. H. hafi veriö lítt fær til að
skrifa bókina, sökum þekkingar-
leysis, enda muni hann hafa lesið
mjög lélegar norskar og danskar
bækur um þessi efni. En ekki ber
hann höf. þó á brýn, að hafa lesið
lélegar bækur um sálarfræði á ís-
lensku. Ritdómaranum þykir kafl-
inn um vitsmunalifið þolanlegur.
En til að gera ekki M. H. of
hreykinn, bætir hann við, að sá
hluti sálarfræöinnar sé lika best
kunnur. En af skýringum M. H.
á tilfinningalífinu þykist Á. H. B.
sjá, að M. H. muni vera ærið fá-
fróður um rannsóknir síðustu ára.
Þetta minnir á það, sem leirskáld
eilt sagði um Jónas Hallgrimsson:
»Hann er skáld mannskrattinn,
og það er meir að segja, að ef
hann hefði aðra eins lesningu og
eg, þá hefði hann slagað upp eftir
mér«.
þá þykir ritdómara á skorta i
bókinni ábijggilegar upplijsingar
(paalidelige etc.) um hversu megi
sveigja hvalir barna og unglinga
í samfell kerfi göfugrar skap-
gerðar. Eftir þessu mætti ætla,
að i uppeldisfræðinni lægju á lausu
ákveðnar, viðurkendar, óbrigöular
reglur um það hversu breyta mætti
mannlegu eðli. Pessar »leiðbein-
ingar« ætti að mega nota eins og
nokkurskonar vinnuvél. Inn i vél-
ina væri látin hin syndum spiltu
mannanna börn, en úr henni kæmi
aftur fagurskapaðir, syndlausir dýr-
lingar og sálarfræðingar. Margir
foreldrar munu áreiðanlega verða
þakklátir ritdómaranum, ef hann
vildi birta forskriftir sínar um þetta
efni, sem allra fyrst.
Pegar Á. H. B. hefir sýnt fram á,
að höf. skorti sum aðal-skilyrðin
til að gera bókina (»lesningu«) og
að bókin bar vott ura þessa vöntun
(tilfinningalifið, skapgerðin), þá
kemst hann þó að þessari niður-
stöðu:
»Prátt fyrir þetta er bókin góðra
gjalda verð og vel notandi 1 hönd-
um manns eins og sr. Magnúsar,
sem er svo ljúft að taka sér fram
i öllu góðu og réttu«.
Dálitið finst mér vafasamt, að
bókin sé góðra gjalda verð, ef
hitt er satt, sem að framan er greint.
Og hvernig getur bókin verið heppi-
leg i höndum M. H. sjálfs? Bókin
er eftir þvi sem manni skilst, stór-
gölluð. En léleg kensluhók cr hvergi
ver komin, en í höndum þess, er
bjó hana til, því að þar er báðum
aðilum jafn-áfátt. Aftur á móti
fer bókin betur í höndum manns,
sem er fremri hö/. hennar, því að
þá bætir hann úr göllum bókarinnar.
Sömuleiðis er bókin dável korain
i höndum manns, sem er minna
vitandi vils en höf., því að þá
baetir bókin ejtthvað úr fáfræði
þesa, sern nolar hana.
’ Niðurlagsályktunin, um að bókin
fari allvel í höndum höf. af því,
að hann sé svo fús, að taka sér
fram i öllu góðu og réttu, minnir
á það, sem kennari við Latínu-
skólann sagði um mjög heimskan
Iærisvein: y>Pó að pilturinn sé treg-
gáfaður, þá getur saml þó kanske
eitthvað tollað i honum, af þvi
að hann er ástundunarsamur og
hlýðinna.
Það er mjög mikilsvert fyrir sr.
M. H., að hafa fengið þessar »leið-
beiningara. Með elju og kostgæfni
ætti hann að geta komist fram úr
almennu sálarfrœðinni eftir Á. H. B.
án þess að mikið bæri á, og gert
sér von um betri »karakter«
þegar hann lætur næst heyra til
sin um uppeldismál. Frh.
x.+y.
Fréttir.
Tíðln befir verið Agæt þessa
viku, sólskin alla daga og litil frost
á nóttu.
Silfurbrúðkaup áttu þau á
sumardaginn fyrsta, Axel Tuliníus
framkvæmdastjóri og frú hans.
Kappskák Taflfélags Reykjavik-
ur er nú afstaðin og keptu sjö
um verölaunataflið og skákkon-
ungstitilinn. Eggert Guðmundsson
píanóleikari bar sigur úr býtum,
vann fimm töflin og gerði jafntefli
i einu. Er þetta 8. skákþingið sem
háð hefir veriö og heflr Eggert
unniö 4 sinnum.
Sterling fór morður um land á
mánudagskvöld. Unnur skáldkona
Benediktsdóttir frá Húsavik var
meðal farþeganna.
Sigurðnr Sigurðsson forseti
Búnaðarfélags íslands tók sér og
far með Sterling. Fer hann heim
að Hólum að afhenda búið þar.
Varðskipið, Islands Falk, kom
nýlega með sex botnvörpunga sem
staðnir voru að veiðum i land-
helgi.
Úr bréfuni. N.-Múlas. 12/t: Tíð-
arfarið er hið versta hér eystra.
Veturinn heflr verið einn laugur
haröindakafli siðan viku fyrir jóla-
föstu. Tók þó ekki fyrir jörð í
Fljótsdal, Fellum og Jökuldal fyr
en um áramót. Síðan hafa haldist
jarðbönn yfir alt Austurland. Út-
litið er iskyggilegt. Haldist sama
tlð fram á einmánuð, fer ekki hjá
miklum gagnsmunamissi á sauðfé
i suraum sveitum fjóröungsins.
A.-Him. 10/3; Hér heflr verið
jarölaust með öllu siðan mcð jan-
uarbyrjun. Pá voru öll hross tekin
á gjöf, þá er þau loks náðust. Fé
hefir verið á innistöðu siðan fyrir
desemberbyrjun. Hey eru því mjög
að þrotum komin, gefa fáir lengur
en til aprilloka. Batni ekki um
miðjan apríl, má búa'st við stór-
felli.
Skagaf. 21/s: Ástandið með hey-
birgðir betra en við var að búast.
Alment gefa menn fé og hrossum
á innistöðu á páska og flestir á
sumarmál og allmargir mun leng-
ur. Fjögur heimili oröin heylaus i
sýslunni.
V. Skaftaf.s: Veturinn hefir
verið með þeim verstu sem menn
muna. Óslitin innistaöa fénaðar
síðan á jólaföstu til pálmasunnu-
dags. Þá geröi blíðu sem hélst þó
ekki nema til páska. Víða komu
upp rindar, svo á bestu beitar-
jörðum er komin hjálp af jörð.
Síðan 2. páskadag bafa verið sí-
felf norðanrok með miklu frosti;
fénaður því á fullri gjöf víðast.
Útlit er á að heybirgðir verði
nógar hér í V.-Skaftaf.s. i þetta
sinn. Til þess hjálpar einkum tvent:
góður heyskapur í þeim sveitum
sem aska var vægari og hin mikla
fjárförgun í fyrra. Fénaður er víða
helmingi færri en fyrir Kötlugosið
og sumslaðar ckki ncma við
það sem var fyrir tveim árum.
Borgarfirði l0/4. Eg man glöggt
eftir veðurfari í fimmtíu vclur, og
Ráðningarskrifstofnna
vantar fólk til alls konar verka, karla og konur.
Menn eru beðnir að atliuga, að vanskil á kaupgjaldi, geta sfður
átt sér stað, ef fólk ræður sig gegn um ráðningarskrifstofuna.
ÍDAG
hafa bankarnir fyrst um sinn hækkað vöxtu af lán-
um og forvöxtu af víxlum upp í 8°/* á ári, auk venju-
legs framlengingargjalds.
Jafnframt hafa bankarnir hækkað sparisjóðsvöxtu
upp í 47a°/o, vöxtu af þriggja mánaða innlánsskír-
teinum upp í 43/*0/0 °g vöxtu af sex mánaða innláns-
skírteinum upp í 5°/o á ári.
Reykjavik 2i. april 1920.
cJsíanésSan/ii, JSanésBanMi cJslanés.
heflr enginn verið þessum líkur,
að faunalögum og áfreðum og þar
af leiðandi algerðu hagleysi. Víða
hefir verið alhaglaust síðan um
miðjan des., en fyrstu dagana 1 jan.
tók fyrir þter litlu snapir, sem þá
voru eftir. Eftir pálma komu
nokkrir þýðu dagar. Skaut þá upp
hæstu börðum 1 lágsveitum. Hest-
ar gátu þá bjargað sér nokkra
daga. Nú hefir aftur staðið látlaust
norðanveður siðan á annan í pásk-
um, svo að féuaði hefir tæplega
orðið vatnað. — Engin undur þó
að hey manna gangi til þuröar í
sllkum vetri eftir eitt hið mesta
grasleysissumar. Enn sem komið
er, örlar ekkert á heyleysi hór um
BorgarQörð, en nú er vorið aftir,
og verði það hart reisa fáir rönd
við því að bjarga fénaði með hey-
gjöf. En felli reyna menn að
verjast meðan auðið er. Fóðurbæt-
ir er keyptur hvaö sem hann kost-
ar, og munu tóðurbætiskaup sumra
bænda vera farin að skifta þúsund-
um króna.
Stærsta áhyggjuefni okkar Borg-
firðinga, næst þvi aö verjast felli
og hordauða, er læknisleysið. Nú
er enginn læknir i þvi stóra um-
dæmi, sem Jón sál. Blöndal hafði,
þvi þó Þórður læknir Pálsson sé
skipaður til aö gegna þvi, er það
i ílestum tilfelium ómögulegt að ná
til hans.
Útsrörin í Rejrkjavík. Timinn
bregður nú venju og prentar hér
á eftir útsvör þeirra manna i
Reykjavik, sem látnir eru bera
1000 kr. og þar yflr. Tala þeirra
er legió eins og menn sjá. Hefir
aldrei fyr orðið slíkur kurr í bæn-
um og nú. Nálega tveim miljónum
króna er jafnað niður á raenn, —
og hvað kemur i staðinn? Aldrei
munu menn hafa þóst sjá dæmi
þess eins greinilega, að verkið sé
unnið af handahófl, enda ekki við
öðru að búast. t*að er orðið alveg
úrelt skipulag i svo stórri og
þurftarfrekri borg að láta niður-
jöfnunarnefnd annast verkið i stað
þess að fela það sérstökum emb-
ættismanni.
90000 kr.: G. Copland km.
85000: Eimskipafél. íslands.
05000; Kveldúlfur hf.
40000: Hið isl. steinolíuhlutafél.
35000: H. P. Duus, Johnson og
Kaaber, Samb. ísl. samvinnufél.
30000: Alliance fiskveiðafél.
25000: Hailgr. Benediktss. km.,
Nathan & Olsen.
20000: Garðar Gislason km.
15000: Belgaum botnvörpungur,
Haukur flskv.fél., Jónatan Þorst.ss.
km., L. Loftss. km., Jes Zimsen
km., H. Zoéga & Co.
12900: Elias Stefánsson frkv.stj.,
Siippfélagið, Sv. Einarss. bóndi,
10000: Defensor lif., Island ílskv,-
fél., Sláturfél. Suðurl., Th. Thorst.
km.
8000: Höepfner km.
7500: Sturla Jónss. km.
7000: Hamar hf., L. G. Lúö-
vigss. skóv.
6000: Jensen-Bjerg km., Rán
botnv.
5000: Ásg. Sigurðss. kons., M.
Th. Blöndahl km., G. Kr. G. og
Co., Gutenberg prentsm., Halldór
Sigurðss. úrsm., Halldór Porst.ss.
skipstj., Har. Árnas. km., E. J«-
cobsen krn., Páll Stefánss. krn.,
Sighv. Bjarnas. bankastj., T. & F.
C. Möller, Liverpool.
4500: Christensen lvfsali, Fr.‘
MagnÚ8s. & Co., Guðm. Guðm.ss.
skipstj., Guðm. Jónss. skipstj., Jón
Björnss. km., Þorst. Thorst.s. lyfs.
4000: Gisli Porst. skipstj,, A.
Guðmundss. km„ L. Kaaber banka-
stj., Sigurj. Péturss. km,, Sjóvá-
tryggingarfél. ísl., Timbur og kola-
versl., Kr. Zimsen, afgrm.
3600: N. B. Nielsen km.
3500: Sigf. Blöndahl & Co.. El-
lingsen km., G. Kr. Guðm. stýrim.,
J. Havsteen km„ ísaf. prentsm.,
Jón Laxdal km., Obenhaupt km„
Steind. Einarss. bifr.stj., Sv. Björnss.
lögm„ P. J. Thorst. km,
3000: Ásg. Gunnlaugss. & Co„
Geir björgunarskip, Elías Hólm,
Jóh. Bjarnas. skipstj., Jón Bryn-
jólfss. km„ Jón Ólafss. framkv.stj.,
Jón Porl. verkfr., Jón Jónass.
skipstj., Magn. Guðm. skipasm.,
Magn. Magnúss. framkv.stj., Mjólk-
urfél. Rvk„ Oddný Porst.d. km„
B. Petersen km„ P. Petersen bíó-
forstj., P, P. J. Gunnarss. km„
Smjörlikisgerðin, St. Thorarens.
lyfs„ Geir Thorst. km„ Geir Th.
& Co„ Tofte bankaslj,, Trolle og
Rothe, Viðskiftafél., Helga Zoéga
ekkja.
2700: R. P. Levi km.
2500: Helga Andersen, Árni Bene-
diktss. km,, Árni Eiríkss. dánarbú,
B. H. Bjarnas. km„ Félagsprentsm.,
Guðm. Jóh. skipstj., Helgi Magn-
ússon & Co„ Hj. Jónss. skipstj.,
Isfélagið, Jóel Kr. Jónss. skipstj.,
Jóh. Ólafss. & Co„ Jón Gunnarss.
samáb.stj., Sigurg. Einarss. km„
Stef. Gunnarss. skósm., Völundur,
G. G. Zoéga km„ Porst. Jónss. km.
2000: Árni Jónsson km., Nic.
Bjarnas. km„ Bjarni Jónss, húsg,-
sm,, Dansk-ísl, skipafél., Magnús
Einars. dýral., G. Bjarnas. klæðsk.,
Guðrn. Guönas. skipstj., Hallgr.
Kristinss. framkv.stj., Har. Böðv.
& Co„ Thor Jensen km„ Ingibj.
Johnson km„ Jón Halld, & Co.,
Jón Magnúss. fors.ráðh., Kol og
Salt, Kútter Hafsteinn, Múller km„
E. Nielsen framkv.stj., Ó. G. Eyj-
ólfss. km„ Olg. Friðg. & Skúlas.,
Fransiska Ólsen km„ Páll H. Gislas.
km., Pálmi Pálss. kennari, Pípu-
verköm., Sv. Hjarlars, halrari, &P*
mundsen & Co„ H. Thorst. banka-
stj„ Tómas Jónss. km„ Gullfoss
versl., Zóph. Baldvinss. bifr.stj.
1800: E. Claessen hæstar.m.fl.m.,
Guðm. Magnúss. próf„ Jón Helgas.
km„ Jón Herm. lögr.stj., Jón Hjart-
ars. km„ Kr. Brynjólfss. skipstj.,
Porl. Jónss. póstm., Porst. Jónss.
járnsm., Porst. Porst. skipstj.
1700: Mart. Einarss. km.
1600: Ám. Árnas. km„ Andersen
& Lauth klæðav., Gunnar Gunn-
ars. km.
1500: Dan. Bernh. bakari, Bjarni
frá Vogi, Eyv. Árnas. trésm., Fr.
Jónss. km„ Guðm. Markúss. skip-
stj„ Haakanss. veit.m., Halberg km„
P. Hjaltest. úrsm„ Jón Ó. V. Jónss.
skipstj., Jón Magnúss. fiskinatsm.,
Málfr. Lúðvigss. ekkja, Matth. Ein-
arss. læknir, ól. Benjam.s. km„
H. Petersen km„ P. M. Bjarnars.
km„ C. Proppé km„ Hiti og Ijós,
Þórh. Sandh. veit.m., Sigr. Þorl.d.
Rauðará, Magnús Skaftf. bifr.stj.,
Kr. Ó. Skagfj. km., Axel Tulinius
forstj., J. Wetlesen km„ Kn. Zim-
sen borgarstj., G. T. Zoéga rektor,
Pór. Kristj.s. hafnarstj,, Pórður
Bjarnas. km.
1250: Theód. Bjarnar km„ Björg-
ólfur Stefánss. km„ J. Hvannberg
km.
1200: Alþýðubrauðgerðin, Andr.
Andiéss. klæðsk,, L. Fjeldst. lögm.,
Forberg simastj., Geir Palss. tré-
sm„ Guðm. Sigurðss. skipstj., Halld.
Eirikss. km„ Hanson km„ Helgi
Helgas. smiður, Henningsen km„
Herðubreið hf„ ísbjörninn hf„ Jóh.
Jóhs, bæjarfóg., Jón Bjarnas. km„
Jón Hallgr.s. km„ Jón Sigm. gull-
sm., Jón Þórðars. verslun, Kl. Jónss.
landritari, Kristín Björns.d. km„
Kr. Jónss. trésm., Lúðv. Láruss.
| km„ Ól. Ásbj.s. km., Ól. Þorst.
læknir, Pétur Halldórss. bóksali,
Sápuhúsið, Vaðnes verslun, Porv.
Porv. prentsm.stj.
1100: Guðm. Ásbj.s. km.
1000: Aðalst. Pálss. sjóm., Arn-
bj. Gunnlaugss. stýrim., Bjarni
Péturss. blikksm., Björn Gislas.
km„ Björn Sig. bankastj., Björn
Sveinss. km., G. Björnss. landl.,
Fatabúðin, Ól. Briem framkv.stj.,
Bræöingur h.f., A. Claessen km„
Eggert Jónss. bóndi, G. Egilss.
miðlari, Einar Einarss. trésm.,
Einar G. Einarss. verslm., J. Fenger
km„ Gísli Oddss. skipstj., Guðm.
Sveinss. skipstj., Gunnar Sig. alþm„
Gunnar Pórðars. km„ Halld. Guðm.
raffr., Har. Böðvarss. Iramkv.stj.,
Helgi Magnúss. km„ Björk timb-
urv„ Sig. Hjaltest. bakari, Héðinn
Vald. skrifst.stj., Hóydal & Co.,
Ingun. Jónsa. verkstj., Ingvar Palss.
km„ Jóh. Porst. præp. hon„ Grf.
Johnsen km„ Ólafur Johnson km„
Jón Árnason skip>tj„ Jón Bjarnas.
km„ Jón Björnss. og Co„ Jón
Jónass. skipstj., Jón Kiistóf. skip-
stj., Jón Sigurðss. útgm„ Guðr.
Jónass. km„ Kr. Péturss. blikksm.,
Kr. Sveinss. km„ Lyngdal km„
Magnús Benjam.s. úrsm., María
Ólafsd. ekkja, Oddur Herm. skrif-
st.stj„ Ingv. Ólafss. km., Olg. Friðg.
km., Olsen km„ P. A. Ólafss. km„
‘Poulsen járnsm,, E. Rokstad km.,
Sigg. Torfas. km„ Sig. Skúlas. km„
Sigurj. Ólafss. skipstj., Skúli Jónss.
útg.m., E. Strand km., H. Thors,,
Kj. Thors, Ó. Thors, R. Thors, D.
S. Thorst. læknir, Tómas Tómass.
ölg.m., H. Tulinius km„ Geysir
versl., Goðafoss versl., E. Viðar
km„ Þorbj. Jónsd., Porg. Pálss,
útg.m., Porst. J. Sig. km.
Framhald greinarinnar »Hug*
sjónir langsummanna«, kemur i
næsta blaði.
Hafísfregnir munu sem betur
fer vera mjög orðum auknar. Enn
mun það ekki vera nema íshrafl
sem rekið hefir að landinu.
Sterling er komin norður fyrir
Hom.
Kennavaprófi hafa sex nemend-
ur lokið nýlega.
Ritstjóri:
Tryg'grvl PórkallsBOi)
Laufási. Simi 91.
PrentTOiíOÍaB Outónb^r^.
i \