Tíminn - 21.08.1920, Blaðsíða 1

Reyfej&YÍk, 21. ágúst 1920.
Tilkynning.
Með því að ég heíi verið skipaður sendiherra íslands í Daninörku,
flyt ég búferlum héðan um mánaðamótin september—október þegsa árs.
Málfærlsusýslu þá, er ég hefi rekið liér í bæuum undanfarin 13 ár
hefi ég afhent þeim hæstaréttarmálafærslumanni Guðmundi Ólafssyni,
sem hefir verið aðstoðarmaður minn um undanfarin 7 ár og hæsta-
réttarmálaflulningsmanni Pétri Magnússyni, sem undanfarin ár hefir
verið málafærsluraaður Landsbankans.
Eru það vinsamleg tilmæli mín, að viðskiftavinir mínir láti þá félaga
mína, sem nú taka við störfunum, verða aðnjótandi sama trausts, sem
þeir hafa sýnt mér.
Skrifstofan verður á sama stað og áður og þeir taka nú þegar við
störfum mínum; þó verður mig sjálfan að hitta á skrifstofunni vænt-
anlega frá septemberbyrjun fram undir lok þess mánaðar.
St. í Kaupmannahöfn 15. ágúst 1920.
Sveinn Björnsson.
Samkvæmt ofanrituðu höfum við frá þessum degi lekið við mál-
flutningsstörfum hæstaréttarmálaflutningsmanns Sveins Björnssonar og
verður skrifstofa okkar í Austurstræti 7 opin alla virka daga frá kl.
10—5. Mun annar hvor okkar jafuan vera þar til viðtals á þeim tíma.
Reykjavík ltí. ágúst 1920.
GuÖm. Ólafsson. Pétur Magnússon.
1T. ár.
Franska
lýðveldið.
Hinn 4. dag næsta mánaðar eru
50 ár liðin síðan lýðveldið franska
— þriðja lýðveldið — var stofnað
og er nú mikill viðbúnaður á
Frakklandi um að fagna þeim
degi.
Pað var á hörmungatímum fyrir
Frakkland, að lýðveldið fæddist.
Fáum dögum áður hafði megin-
herinn franski, ásamt með sjálfum
keisaranum, Napóleóni III, orðið
að gefast upp fyrir Pjóðverjum
við Sedan. Stofnun lýðveldisins
var afleiðingin, og upp úr því komu
nýir ósigrar, umsátur Parísarborg-
ar og loks Versalafriðurinn 1871,
sem svifti Frakka miklu landi,
lagði á þá gífurlegar fjárhagsbyrð-
ar og hratt þeim úr því öndvegis-
sæti, sem þeir höfðu skipað í
Norðurálfunni.
Pað var flestra manna mál, og
þá skoðun aðhyltist Bismarck
meðal annara, að þetta þriðja
franska lýðveldi stæði ekki lengi,
fremur en hin tvö fyrri: hið fyrra
upp úr stjórnarbyltingunni miklu,
sem endaöi með keisaradæmi Na-
póleons mikla, hið síðara upp úr
febrúar-byltingunni, sem endaði
með keisaradæmi Napoleons III.
— Pað töldu nálega allir víst, að
Frakkland yrði aftur keisaradæmi
von bráðar, eða konungsríki.
Smá-atriði voru það i fyrstu,
sem ollu, að ekki varö, en við
hvert árið sem leið varð mönnum
lýðveldið eðlilegra. Um aldamótin
varð lýðveldinu aftur hætt, meðal
annars þá er Dreyfusmálið var á
ferðinni, en er út úr því var komið
mátti telja, að það væri orðið svo
rótfest, að ekki yrði haggað.
öndvegissæti meginlandsþjóða
Norðurálfunnar náði Frakkland
þó ekki aftur fyrir stríðið. Fólk-
inu gekk svo seint að fækka.
Sambandið við Rússland varð
Frökkmn reginstyrkur og hélt við
hjá þeim hefndarvoninni og sam-
einingarvoninni við mistu löndin.
Og svo var það loks hræðslan við
Pýskaland, sem knúði England til
beins sambands við Frakka og
Rússa.
Á 50 ára afmælinu stendur lýð-
veldið franska aftur sigri hrósandi.
Pað hefir borið hila og þunga
dagsins í heimsstyrjöldinni með
þeiin hetjumóði, sem samboðinn
er hinni glæsilegu frönsku sögu.
Vonirnar sem bærst hafa í brjósti
hvers einasta Frakka, þessi 50 ár,
þær eru orðnar að veruleik. Á 50
ára afmælinu er lýðveldið franska
aftur orðið öndvegisþjóðin á megin-
landi álfunnar — öldungis óskorað.
Og þó á Frakkland við meiri
örðugleika að striða en nokkru
sinni fyr. Hið stórríka land, sem
áður var, á nú við hina alvarleg-
ustu fjárhags-örðugleika að stríða.
Norður-Frakkland er í rústum og
óteljandi franskir sparendur tapa
rentunum af miljörðunum, sem
lánaðir voru til Rússlands, Tyrk-
lands og annara Balkanlanda. —
Pað kemur niður á óteljandi frönsk-
um heimilum og er ef til vill enn
örðugra að bera en sjálf dýrtíðin
og dýrtiðar-skattarnir.
Frakkar bíða eftir skaðabólun-
um þýsku til að bæta úr slcák.
Peim þykir biðin löng. Peir hala
lítið fengið enn og ófyrirsjáanlegt
hvað og hvenær fæst. Frakkar
trúa þv.í alls ekki, að Pjóðverjar
geti ekki borgað. Þeir segja að-
þýska stjórnin sukki með fé og
verji því til hagnaðar flokksbræðr-
um sínum. Það séu því refjar einar
að borga ekki.
Óljós beigur við það, að Pýska-
land muni rétta við og hugsa til
hefnda, elur á gremjunni. Gremj-
an kemur niður á bandamönnum
Frakka fyrir það, að þeir styðji
ekki nógu drengilega réttmætar
kröfur Frakka, herði ekki nóg á
Þjóðverjum um að standa við
friðarskilmálana, vinni beint á móti
hagsmunum Frakka.
Pau orð hafa jafnvel fallið í
frönskum blöðum, og það í merk-
um blöðum, að nú þykist Eng-
lendíngar öruggir, þar eð þýski
flotinn sé gereyðilagður, og þeir
láti því alt dankast.
Er þetta undirrótin þess kritar,
sem orðinn er all-magnaður milli
Bandamanna.
Senðiherra í
KanpmannahSjn.
I.
Tvær eru þær orðnar hinar
glæstu siglingar sem látið hafa úr
íslenskri höfn á þessu ári.
Pað eru ekki nema fáar vikur
síðan héðan sté á skipsfjöl: is-
lenskur sendiherra í Genáa, í hinu
gjaldþrota landi við Miðjarðarhaf.
Nú er önnur enn fríðari snekkjá
úr höfn leyst. Pað er búið að skipa
hinn nýja islenska sendiherra i
Kaupmannahöfn. Er ekki valið af
verri endanum. Pað er Sveinn
Björnssonhæstaréttarmálaflutnings-
maður, fyrsti þingmaður Reykvik-
inga og formaður Eimskipafélags
íslands, sem hefir oiðið fyrir val-
inu.
Pau mundu fara henni vel,
Fjallkonunni, þessi dýru djásn, á
þeim glæsilegu tímum, sem yfir
standa. Mætli minna á söguna
um hina ágælu rómverslcu konu,
Cornelíu, sem i stað gimsteina og
dýrgripa sýndi sonu sína tvo.
Þeir voru gimsleinar hennar og
skartgripir. — Sendiherrarnir eru
gimsteinar Fjallkonunnar, þeir eru
gullin hennar, sem hún leikur sér
að í tómstundum sínurn. Iiún sýnir
þá við hálíðleg tækifæri, Fjall-
konan: »Sjá, hérna eru gimstein-
arnir mínir«.
Pví að það mundu vera glæsilegir
tímar fyrir Fjallkonuna, og vel
fallnir til að kaupa gull og skart-
gripi og berast mikið á.
Atvinnuvegirnir mundu standa í
miklum blóma. Afuröir lands-
manna í óvenjulega háu verði, en
aðkeyptar vörur í lágu verði. —
Árferði hið allra ákjósanlegasta,
þannig, að smjör drýpur af hverju
strái; kafagras á sumrum og snjó-
lausir vetrar. Verslun og viðskifti
hin greiðustu og fjörugustu. Pen-
ingabúðirnar fullar af peningum,
ganga eftir mönnum um að nota
peninga til þarfra fyrirtækja. Og
sérlega vel staddar út á við. Ekki
að tala um að ríkissjóðurinn er
eins og úttroðinn ullarballi — ekki
af skuldum — heldur skíru gulli,
Sannarlega mundi vera hentugur
tími fyrir Fjallkonuna að kaupa
skartgripi og flýta sér að sýna um-
heiminum, hvað hún byggi vel
Fjallkonan, að hún hefði fyrst
hugsað um að vera eilthvað í raun
og veru, og væri nú fyrst að sýna
það.
Og tvær glæstar siglingar létu
úr íslenskri höfn:
Sendiherra til hins gjaldþrota
lands við Miðjarðarhaf og
Sendiherra til Kaupmannahafnar.
II.
Það er ekki unt að láta gremju
sína í4ljós betur með öðru en háð-
inu, 3'fir þessari endQmis-ráðstöfun.
Timinn telur sem sé enga ástæðu
til að fara dult með það, að hon-
um kom það öldungis á óvart,
að þessi sendiherrastaða í Kaup-
mannahöfn skyldi nokkurn tíma
vera veitt. Hann taldist eiga þess
vísa von, að því væri a. m. k.
frestað um óákveðinn tíma, að
skipa hann. Lágu til þess ærnar
ástæður.
Fyrst og fremst saga málsins
sjálfs. Heíir vart nokkur óburður
fæðst með meiri harmkvælum.
Pegar málið fór fyrst í gegn um
neðri deild voru alkvæði jöfn um
að stofna embættið. Hefði bein at-
kvæðagreiðsla farið fram um mál-
ið, þá var það fallið. Með líkum
hætti flaut það í gegn í efri deild.
Á síðasta þingi rættust þær spár
sem Tíminn hafði flutt um málið,
þar eð farið var fram á meiri fjár-
framlag en áður var ájtveðið, til
sen'fliherrans. Pá málaleitan drap
þingið vægðarlaust. Samhliða þess-
um fádæma daufu undirtektum
þingsins, var stjórninni það vel
kunnugt, hvern hug mikill þorri
almennings bar til málsins.
Annað atriðið, sem mælti með
frestuninni er hið alvarlega ástand
landsins. Um það verður ekki fjöl-
yrt. Pað mundu ekki vera farsæl-
ustu borgarar þessa lands, sem
finst það skarta vel að skipa
þennan gjörsamlega óþarfa sendi-
herra, einmitt nú.
Alt kemur fyrir ekki. Það er cins
og einhver norn hafi lagt það á ís-
land, að sendiherrann skj’ldi verða
til, hvað sem á móti blési, hvað
sem skjmsemi og forsjá segði, já,
hvað sem mikill þorri íslendinga
sjálfra segði.
Hvort það er tilviljun eða ekki
skal látið ósagt, að forkætisráð-
herra og fjármálaráðherra eru báð-
ir fjarverandi úr bænum þegar
legátasnekkjan er látin hlaupa af
stokkunum, en atvinnumálaráð-
herrann einn heima, sem atkvæði
greiddi móti stofuun embættis-
ins í öndverðu — það væri nærri
því góðgirni að trúa því um þá,
að þeir hefðu viljað vera á bak
og burt.
Svo er ljóminn nrikill yfir yfir-
lætis og tildurssnekkjunni.
Timinn finnur enga ástæðu til
að finna að hinu, úr því að vikið
var að þessu óheiliaráði, að hr.
Sveinn Björnsson skuli hafa verið
í það settur. En það er ómögulegt
að verjast þeirra ummæla, að lílið
leggist fyrir kappann og að hér
sé lélt verk og löðurmannlegt fengið
í hendur slikum manni.
En hver ætli hún verði næsta
tildurssnekkjan sem landsstjórnin
íslenska býr úr höfn? Og hversu
marga tugi þúsunda króna ætli
hún verði látin bera út í hafsauga?
Stofnun
6u9spekisjé!ags jslanls.
Fimludaginn 12. ágúst 1920, kl.
U/s e- U. héldu guðspekinemar fund
í húsi sínu við Ingólfsstræti í Rvík.
Var fundurinn haldiun til þess að
stofna sérstæða íslandsdeild í al-
þjóðafélagi guðspekistefnunnar.
Fulltrúar frá öllum guðspeki-
stúkum á landinu mællu á fund-
AFGREIÐSLA
blaðsins er hjá Gnð-
geiri Jónssyni, Hverfis-
götu 34. Sími 286.
33. bl&ð.
Ritstjóri Timans
er heima til viðtals alla virka
daga, nema laugardaga, frá
kl. 9— I 1 V2 fyrir hádegi
og ekki á öðrum tímum nema
sérstaklega sé um talað.
inum, en auk þeirra sálu fundinn
margir guðspekinemar.
Frú Aðalbjörg Sigurðardóttir
setti fundinn og skýrði frá tilgangi
hans. Var þá kosinn fundarstjóri
Jón Árnason prentari, en hann
kvaddi Ingimar Jónsson cand.
theol. og Pétur Zóphóníasson full-
trúa fyrir ritara.
Pá skírði frú Aðalbjörg Sigurð-
ardóttir frá starfi nefndar, sem
Reykjavíkurstúkan og stúkan Sep-
tíma höfðu kosið síðastliðinn vet-
ur til þess að undirbúa stofnun
íslandsdeildar. Las frúin upp bréf
nefndarinnar til guðspekistúkna hér
á landi. Pær höfðu svarað og sam-
þykt stofnun íslenskrar deildar.
Pá hafði verið leitað samþykkis
forseta Guðspekisfélagsins, frú Annie
Besant. Hún svaraði játandi, eu
kvað einnig þurfa samþykki aðal-
ritara dönsku deildarinnar, sem
hérleudar guðspekistúkur hafa
verið í sambandi við. Var það
leyfi væntanlegt.
Hér næst las fundarstjóri upp
frumvarp til laga fyrir deildina,
og var það samþjfkt.
Síra Jalcob Kristinsson var því
næst kosinn forseti hinnar nýstofn-
uðu íslandsdeildar með 68 sam-
hljóða atkvæðum, en varaforseti
Páll Einarsson, hæstaréltardómari.
Bankastjóri L. Kaaber og frú
Aöalbjög Sigurðardótlir voru kosin
meðstjórnendur og Einar Viðar
kaupm. féhirðir.
Endurskoðunarmenn voru kosn-
ir: Forstj. V. Knudsen og verslun-
arfulltrúi Aðalsteinn Kristinsson,
og til vara cand. theol. Ingimar
Jónsson og fulltrúi Pétur Zóphón-
íasson.
Forseti Jakob Kristinsson las
því næst upp erindi frá hr. Sig.
Kr. Péturssyni. Lagði S. Kr. P. til
að kosin yröi nefnd til þess að
vinna að útgáfu guðspekibóka. *
Var það samþykt og þessir menn
kosnir í nefndina: Sig. Kr. Péturs-
^pn rithöfundur, Jón Árnason prent-
ari og Jón Ásbjörnsson lögmaður.
Pá var kosin nefnd til þess að
hafa umsjón með húsi guðspeki-
nema. Kosningu hlutu: Frk. H.
Kjær, Bjarni Jónsson frá Galtafelli
og Ólafur Hjaltested.
Ákveðið var að halda næsta að-
alfund í Reykjavík.
Hinn ný-kosni forseli tók að
lokum fundarstjórasæti. Ávarpaði
hann félagsmenn nokkrum orðum
og sleit síðan fundi.
Kl. 8Va sama dag hélt forseti
deild'úrinnar fyrirlestur um meist-
arana. Föstudagskvöld kl. tal-
aði bankasljóri L. Ivaaber um starf-
ið; laugardagskvöld á sama tíma
flulli Jón Árnason prentari erindi
um stjörnuspeki og á sunnudag
var haldinn fundur í félaginu
»Stjarnan í austrk, en þar talaði
frú Aðalbjörg Sigurðardóttir.
SMM—