Tíminn - 21.08.1920, Blaðsíða 2

130
TIMINN
Lifebuoy- hveitið
er ein hin allra besta amerískra hveititegunda. Biðjið
ávalt um þá tegund ef þér viljið fá verulega gott hveiti.
Hveitið Tmmpeter er einnig góð tegund þótt
það jafnist ekki að fullu við Lifebuoy. Pað er mjög ódýrt
eftir gæðum.
Par sem ait hveiti hefir nú hækkað í verði er enn brýnni þörf
en ella að ná í notadrýgstu tegundirnar.
Bændaförin.
Sunnlenskir bændur og bsénda-
synir, sem fóru kynnisför til Norð-
urlands í vor, komu aftur suður
yfir Sprengisand að Galtalæk í
Rangárvallasýslu 18 júli.
Lessir menn fóru förina:
Úr Skaftafellssýslu Páll Ólafsson
bóndi og sýslunefndarmaður á
Litlu-Heiði í Mýrdal, Kjartan Guð-
mundsson, ljósmyndari úr Vík,
Jón Guðmundsson Stóra-Hofi,
Rangárvallasýslu, Böðvar Magnús-
son hreppstj. Laugavatni, Árnes-
sýslu, Kristinn Ögmundsson bóndi
Hjálmholti, Árnessýslu. Þessir hitt-
ust allir við Ölvesárbrú 22. Júní
og fóru þaðan til Reykjavikur. Var
þar von á fleiri Árnesingum, sem
þó ekki gátu komið.
Frá Reykjavík lögðu þeir af stað
24. júni, norður sveitir. Á Hvann-
eyri bættist við, Eggert V. Briem
ráðanautur Búnaðarfélags íslands,
og í Hvammi í Norðurárdal, Hall-
grimur Níelsson, hreppstj. frá Grím-
stöðum, í Mýrarsýslu og Tómas
Jónsson frá Sólheimatungu og úr
Borgarfjarðarsýslu, þeir Bjarni
Bjarnason bóndi á Skáney og Ari
Guðmundsson frá Skálpastöðum.
Til móts við þá var kominn, að
Melum í Hrútafirði, Jónatan Jósa-
fatsson búfr. og bóndi á Holta-
stöðum, og fylgdi hann þeim um
Húnavatnssýslu. Á Sauðárkróki
var kominn nýr fylgdarmaður,
Björn hreppstjóri og dannebr.m.
frá Veðramóli, sem fylgdi þeim til
Hóla í Hjaltadal. Þaðan fór skóla-
stjóri Páll Zóphoníasson með þeim
norður yfir Heljardalsheiði, norður
í Svarfaðardal. Þá tók við leið-
sögu Vilhjálmur á Bakka, og fór
með þeiin út í Dalvík. Þangað kom
til móts við þá, Einar Reinis og
fylgdi þeim yfir Eyjafjarðarsýslu.
Yfir Þingeyarsýslu, var með þeim
Stefán Jónssou bóndi á Öndólfs-
stöðum í Reykjadal, og loks frá
Mýri i Bárðardal og suður yfir
Sprengisand, Þórður gamli frá Svart-
árkoti í Bárðardal, og voru þeir
49 kl. á milli bygða.
Veður fengu þeir ágætt nærri
altaf. Haga og færð yfirleitt góða.
Láta þeir hið besta yfir öllu ferða-
laginu. Segja að alt og alstaðar
hafi alt verið gert til þess, að förin
mœtti vera sem ánœgjulegust, og
gagnlegust.
Að eins þeir hefðu mátt dvelja
ofurlítið lengur sumstaðar.
Væntanlega verður síðar skýrt
nánara frá för þessari. Þær eru
hollar þessar heimsóknir, milli
Norðlendinga og Sunnlendinga.
Þær eru fyrsla meðalið til að kynn-
ast og þekkjast rétt.
Fóðurbirgðamat.
Samkvæmt forðagæslulögunum
hefir um skeið verið framkvæmt
heyja-ásetningseftirlit í sveitum.
Allir, er hlut eiga að máli, eru
þess vitandi, að það hefir orðið
að byggjast á handahófs-áætlun,
að meira eða minna leyti, því að
hagkvæmar matsreglur hefir vant-
að. Ýmsir hafa bent á ráð til að
bæta úr þessu, en oftast hafa þau
þótt ófullnægjandi eða of marg-
brotin, og því ekki náð útbreiðslu.
Handahófið í ásetningnum hefir
leitt margt ilt af sér. Og einhver
versta afleiðingin er vantraust
bænda gagnvart ásetningnum, sem
stafar af því hvað hann hefir reynst
óábyggilegur oft og tíðum.
Aðal-gallarnir við ásetninginn
eru:
1. Ekki tekið nægilegt tillit til
heygæða og heyfestu, þar af
leiðandi ósamræmi.
2. Samvinna forðagæslumanna
og forðaeigenda ekki eins góð
og vera ber.
Hér fara á eftir reglur uin mat
á fóðurbirgðum, og skal þess getið,
að þær eru hugsaðar í sambandi
við íóðurbirgðafélög eða fóður-
kaupafélög.. Þeim er og ætlað, að
bæta úr ofantöldum göllum.
Heybirgðir allar séu nelnar i
flokka eftir gæðum og festu. —
Flokkarnir verða 6, og nefnast:
1. flokkur, II. fl., III. íl. o. s. frv.
í I. ílokki sé: 1. Ræktartaða,
meðalföst og meðalgóð og betri.
2. Há vel verkuð og föst.
í II. ílokki: 1. Laus taða, mið-
ur verkuð. 2. Útskæfutaða, vel
verkuð og föst. 3. Há, Iaus eða
hrakin.
í III. flokki: 1. Áveituhey, vall-
lendishey og smágert fjallhey, sinu-
laust, fast, vel verkað. 2. Útskæfu-
taða miður verkuð, laus.
í IV. flokki: 1. Áveituhey (gul-
stör), valllendishey og fjallhey,
sinumikið eða hrakið. 2. Alskonar
meðalheg að gœðum, festu og verkun.
í V. flokki: kl. Meðalgott hey,
laust. 2. Sinumikið hey; fast og
vel verkað.
í VI. flokki: 1. Alskonar létt-
ingshey, svo sem stórgert og sinu-
mikið flóahey, hvítfinnungur o. fl.
fremur laust. 2. Síðslægjuhey, trén-
að og miður verkað. 3. Alskonar
nýðhrakið og skemt hey.
Um leið og heyið er flokkað
eftir þessari fyrirsögn, er fundið
út rúmmál hvers flokks, talið í
ten. álnum. Siðan eru ten. álnirnar
í hverjum flokki lagðar í forða-
einingar samkvæmt eftirfarandi
reglum.
í I. flokki er 1 ten. alin =
1 forðaeining.
í II. flokki er 1,3 ten. alin —
1 forðaeining.
í III. flokki er 1,5 ten. alin =
1 forðaeining.
í IV. ílokki eru 2 ten. áln. =
1 forðaeining.
í V. flokki eru 2,5 ten. áln. ===
1 forðaeining.
í VI. flokki eru 3 ten. áln. =
1 forðaeining.
Mat heyjanna framkvæma hinir
kjörnu forðagæslumenn ásamt fóð-
urbirgðaeiganda. Skal hann eink-
um gefa upplýsingar um verkun
og gæði heyjanna, hversu mikið
sé af hverri heytegund i einni og
sömu heystæðu, hvort hitnað hafi
í heyjunum að sumrinu o. s. frv.,
svo nákvæmlega sem honum er
unt. Ella svfkur hann sjálfan sig.
Um festu heyjanna verður eink-
um að dæma eftir stærð heystæð-
anna, hita í heyjum að sumrum,
og hvort heldur er um hlöður eða
garðhey að ræða. Geta að eins
hlöður með 4 álna veggja hæð og
5—6 álna breiðar lagst móti venju-
legum garðheyjum að festu. í
mjórri og lægri hlöðum er vana-
lega lausara og verður því að fær-
ast undir flokk aftar í röðinni, en
heygæðin benda til.
Með mati og flokkun heyja, eins
og lýst er hér að framan, er reynt
að fá sem mest samræmi í nota-
gildi hinna ýmsu heytegunda, eins
og það hefir reynst bændum, er
gefa hvað með öðru: fyrirferðar-
lítið, næringarríkt fóður og fyrir-
ferðarmikið, sem heldur við kvið-
rými skepnanna.
Með tilliti til notagildisins má
á líkan hált leggja kraflfóðurbirgðir
i forðaeiningar.
Gengið er út frá: að 1 forða-
eining í I. fl. vegi 33 kg., að 1 kg.
síldarmjöl jafngildi 4 kg. af meðal
töðu, 1 kg. maismjöl = 4 kg.
meðal töðu, 1 kg. síld (söltuð) =
2 kg, m. t., 1 kg. lýsi = 5,5 kg.
af meðal töðu o. s. frv.
Af góðu síldarmjöli verða því
8,25 kg. = 1 forðaeining.
Af maismjöli verða 8,25 kg. =
1 forðaeining.
Af síld verða 16,5 kg. = 1 f.e.
Af lifur (grút), söltuðum hrogn-
um, fiskbeinum eða beinmjöli mun
þurfa um 16 kg. til að jafngilda
1 forðaeiningu.
Um leið og tölur þessar eru
valdar sem næst því er reynslan
og vísindin benda til um notagildi
kraftfóðurtegunda með heyi eða beit,
þá eru þær og settar hér til þess,
að mönnum verði ljóst, að forða-
einingin, eins og lýst er hér að
framan, er handhœgur og um leið
nákvœmur mœlikvarði við ásetning
á hinar gmislegu fóðurtegundir.
Verður það að álítast mjög mikill
kostur.
Hverri búpeningstegund skal svo
ætla vissa forðaeiningatölu eftir því,
sem reynsla og staðhættir benda
til í hverju bygðarlagi. Ættu sveit-
irnar að gera samþykt um það,
hvert hámark og lágmark skuli
vera í hverri sveit, handa hinum
ýmsu búpeningstegundum, og fela
forðagæslumönnum að ákveða þar
í milli fyrir hvern bæ í sveitinni.
í samþykt ætti að skylda alla að
hlýða úrskurði forðagæslumanna,
að viðlögðum sektum, ef út af
brygði.
p. t. Reykjavik 5. marz 1920.
Sig. G. Sigurðsson.
Frá úílöndum.
Úrslit kosninganna til lands-
þingsins danska urðu þau,að flokka-
skiftingin verður þannig: Vinstri-
menn hafa 31 sæti, hafa unnið 5.
Jafnaðarmenn 19 sæti, hafa unnið
4. Hægrimenn 14 sæti, hafa tapað
4. Róttækir vinstrimenn 8 sæti,
hafa tapað 5. Á þinginu eiga sæti
8 konur.
— Danir auka mjög verslun sína
við Bandaríkin.' Hefir áður verið
sagt hér í blaðinu frá kjöt- og
smjörflutning Dana þangað. Nú er
búist við, að Danir flytji þangað
mikið af kartöflum, enda mun
Díinmörk nú vera hartnær eina
landið í Norðurálfu, sem getur
flutt út kartöflur. Þýskaland og
írland hafa áður flutt út rnikið af
kartöflum, en ástandið heima fyrir
í þeim löndum veldur hnignun-
inni. Þá ráðgera Danir og að hafa
skifti á múrsteini og kolum frá
Bandaríkjunum. í sambandi við
þessa auknu verslun Dana við
Bandaríkin gera þeir sér vonir um,
að Kaupmannahöfn geti orðið
verslunarmiðstöð fyrir vörur sem
flytjast eiga frá Bandaríkjunum til
Eystrasaltslandanna.
— Ósamlyndi all-mikið er milli
Frakka og Englendinga um af-
stöðuna til Bolehewicka. Vill Lloyd
George fyrir hvern mun fá frið
við Rússa, en Frakkar eru að
mun kröfuharðari. Við Belga hafa
Frakkar gert fullkomið hernaðar-
samband.
— Banatilræði var nýlega veitt
Venizelos forsætisráðherra Grikkja.
Særðist hann að eins lítið eitt.
— Breska leynilögreglan hefir
komið upp samsæri gegn Lloyd
George.
— Afar-harða hríð hafa Pól-
verjar og Rússar háð um Warsjá.
Er borgin enn í höndum Pólverja,
en sendisveitir erlendra ríkja eru
flestar sagðar flúnar.
— Orðrómur er um það, að
Frakkar dragi lið saman við Rín
og í Elsass og Lothringen, og í
sambandi við það er sagt, að
franskir jafnaðarmenn hóti að hefja
allsherjar verkfall gegn nýrri styrj-
öld.
— Rússar og Þjóðverjar stofna
til samninga um fjárhagsskifti inn-
byrðis. Eru rússneskir fjármála-
menn og járnbrautafræðingar vænt-
anlegir til Þýskalands til þeirra
samninga.
— Jafnframt því sem tala hinna
þýsku hermanna hefir verið stór-
kostlega minkuð og herskyldan
afnumin, er og verið að vinna að
því, að ná þeim vopnum, sem hafa
verið í höndum almennra borgara
utan hersins, og er það vitanlega
harla nauðsynlegt um að friða
landið til fulls. Gat hermálaráð-
lierrann þýski þess í ræðu, sem
hann flutti nýlega í þinginu, að
áætlað væri, að í höndum almenn-
ings væru um tvær miljónir af
Srúmálaðeilan norska.
Grein með þessari yfirskrift barst
mér nýlega. Hún -stóð í »Tíman-
um« 22. f. m. Og langar mig að
svara henni nokkrum orðum.
Eg hefi dvalið í Noregi nú um
mörg ár og þekki því betur en
greinarhöfundurinn, tildrög trú-
máladeilu þessarar og h\ernig hún
hefir verið flutt af hendi þeirra er
greinin ræðst á,
Rúm og aðrar ástæður leyfa mér
ekki að rekja deilu þessa að rót-
um, svo sem æskilegt væri til þess
að fræða almenning um víðtæki
málefnisins er hún snýst um.
Greinarhöfundurinn telur hana
snúast um »smáatriði« — er »láta
ósnertan grundvöllin sem öllum er
sameiginlegur«. — Enn fremur seg-
ir hann »að leiðtogar hennar séu
þrælbundnir bókstafslrúarmenn« —
»ofsafuIlir þröngsýnismenn« —-
»falsspámenn« — wafvegaleiði og
æsi fáfróða«. — Að hér sé að
ræða um: »Sorglegustu yfirsjónir
drýgðar í nafni kristindómsins« —
»AlIra varhugaverðustu misbeitingu
á nafni Krists«.
Eg vil þá fyrst minnast á það
er höfundur tekur síðast fram,
nefnilega að hér sé um smáatriði
að ræða — því vitanlega er efni
deilunnar aðalatriðið, og með því
standa og falla að mestu leyti
dómsorð höfundar um þá er hana
reka.
Þar sem eg nú er stödd, hefi eg
því miður ekki með höndum heim-
ildir er þyrftu til þess að gela til-
fært orð neistefnu-manna um eftir-
fylgjandi atriði er bera á milli. —
»Smáatriðin« er höfundi virðast,
— en sem í raun réltri eru grund-
völlur kristindómsins og insta eðli
hans, atriði, sem greina hann frá
öllum öðrum trúarbrögðum og
sem hann stendur og fellur með:
Að Kristur sé Guðs eingetinn son-
ur, að dauði hans hafi verið fórn-
ardauði sem friðþægði fyrir syndir
vorar, að Guð hafi samið frið fyrir
blóð kross hans, að hann sé upp-
risinn oss til réttlætis o. s. frv.
Neistefnu-mönnum virðast þetta
smáatriði, þeim virðist auk heldur
ómögulegt að skilja í því að öðr-
um geti þetta verið dýrmæt aðal-
atriði, er þeir samvisku sinnar
vegna hljóti að verja.
Og jástefnu-mönnum eru þetta
dýrmæt aðalatriði, á þeim hafa
þeir bygt lífsvon sína um tíma og
eilífð. Rilningarinnar Jesús Kristur
er líf þeirra. Þeir hafa reynt, að
enginn nema þessi Jesús Kristur gat
veitt samvisku þeirra frið og frelsi.
Því verða þeir sjálfs sín vegna,
| barna sinna og þjóðar, að berjast
fyrir þeirri trú, sem eitt sinn er fal-
in hinum »heilögu«.
í sumar, þegar boðað var til
kirkjulegrar samvinnu milli nei-
stefnu- og jástefnu-manna, kvað
prófessor Hallsby slíka samvinnu
ógjörlega. Hann færði sönnur á
mál sitt, ritaði ásamt fleirum um
stefnumuninn. Leitaðist við að
sýna fram á, að hann væri svo
mikill að samvinna væri óeðlileg,
ómöguleg og órétt. Andstæðinga
sina ávarpaði hann með allri
kurteysi, undi þeim alls sannmælis
og svo gerðu flestir úr þeim flokki.
Aftur á móti báru hinir honum á
brýn hræsni og aðrar sakir, hinar
sömu og greinarhöfundurinn í
Tímanum,
Hvar eru ofsóknirnar?
Ef flokkur er stendur gegn bann-
lögunum býður mér, sem bann-
lagavin, að starfa með sér að bind-
islöggjöf, og eg segi: »Nei, það get
og ekki, því sannfæring mín um
bindindislöggjöfina er alt önnur en
ykkar«. — Er það nokkur ofsókn
af minni hálfu? — Eða: Eg hefi
tekið að mér umboð fyrir versl-
unarfélag, en virðist síðan að það
ekki selji góða vöru. Samt held eg
áfram að standa í þjónustu þess,
tek út kaup mitt, en segi þar sem
eg kem að eg geti ekki mælt með
félaginu, það sé ekki áreiðanlegt
og vörurnar ekki góðar. Félagið
fær vitneskju um þetta og mælist
til að eg segi starfanum af mér.
Er það ofsókn gegn mér? Væri
það nokkur ofsókn þó mér væri
blátt áfram sagt upp atvinnu
þessari?
Að sjálfsögðu eru jástefnu-menn-
irnir háðir ófullkomleik, eins og
allir menn, svo eilthvað má með
sanni finna að sókn þeirra og
vörn í þessu máli, en árnæli, er
greinarhöfundur ber á þá, eiga þeir
ekki skilið.
Þeir hafa margsýnt, að þeir eru
fúsir til samvinnu við alla þá er í
raun og veru byggja á sarneigin-
lega grundvellinum, Jesú Kristi.
Innra-trúboðið norska hefir um
mörg ár gengist fyrir »vinastefn-
um« og boðið til þeirra Frikirkj-
unni, Methodistum og Baptistum.
Fengið þá til að flytja þar erindi
um sameiginleg trúmál. Hér hafa
mætt á annað þúsund manna úr
öllum áttum landsins og frá ýms-
um trúarflokkum og hafa notið
samverkunnar Ȓ einingu andans
og bandi friðarins«.
Síðastliðið haust, skýrði einn af
formælendum einingarviðleitninnar
vestra svo frá, að samvinnugrund-
völlurinn væri hin sameiginlegu
trúaratriði allra kristinna kirkju-
deilda: Trúin á heilaga þrenningu,
á Krist Guðs eingetinn son og
friðþægingu hans fyrir syndir vorar.
Aftur komi ekki til mála mismun-
andi skilningur kirkjudeildanna á
óverulegri atriðum. í gær sá eg í
blöðunum, að Skaglund ritstjóri frá
Chicago, hafi skýrt Morgunblaðinu
frá »einingarhreyfingunni« á þá
leið að stefnurnar væru tvær. Fyrir
annari standi John R. Mott, John
D. Rockefeller og Dr. Robert Speer.
Sú stefna gangi fremur í þjóðkirkju-
áttina, næði yfir 30 félög og ynni
af alefli. Ætlaði sér á komandi fimm
ái’um að safna 1300 miljónum
dala til innra- og ytra-trúboðs.
Leiðtogar hinnar væru þeir Dr.
Totrey* Dr. Dixon o. fl. Hún væri
fríkirkjuleg og snerist að því, að
safna þeim einum er verja vilja
boðskap bygðan á biblíunni og
standa ákveðið í gegn »skynsemis-
stefnunni«.
Enginn hefir mér vitanlega orðið
til þess, að bregða Þorvaldi presti
Iílaveness um þröngsýni í trúar-
málum, en áður en hann dó skrif-
aði hann um »Nýju-guðfræðina«
á þessa leið: »Þegar hún með tím-
anum kemur öll í ljós, sýnir það
sig, að hér er að ræða um ný-
truarbrigði, nýja trú, nýjan Guð«.
Og séra Kristoffer Bruun »frjáls-
ræðishetjan« alkunna skrifaði svo
í vetur. Hið eina svar er sæmir
er þrumandi hernaðar-yfirlýsingin
hans prófessor Hallsby.
Klaveness og Bruun duldist of lengi