Tíminn - 21.08.1920, Blaðsíða 3

TÍMINN
131
M íÉíshr Yörnr!
Notíð islensku sápuna
frá verksmiðiunni „SBROS“,
Rvík. Hún fæst í yflr 20 versl-
unum í Reykj avík — og flest-
um kaupfélög'um á landinu—
Þór eigið að biðja fyrst um
„SEROS“ sápuna. Hún er
áreiðanlega best — fer best
með þvottinn og er drýgst
og svo er hún ÍSLENSK.
hermannabyssum, yíir átta þúsund
hríðskotabyssur og mikið af vél-
um til þess að kasta sprengjum
og af öðrum hergögnum. Ræður
að líkindum hver háski er búinn
að slíkum birgðum í höndum al-
mennings. En mikil vandræði ætla
að verða að þvi, að ná þessum
vopnum. Tortrygnin milli stéltanna
er svo rík. Borgarastéltin og verka-
menn tortryggja hvorir aðra um,
að halda vopnum eftir.
— Páfinn hefir nýlega í bréfi
haft stór orð um þá hættu, sem
heiminum stæði af jafnaðarmönn-
um. Telur hann foringja jafnaðar-
manna hina skæðustu óvini kristn-
innar.
— í Berlin stofnuðu friðarvinir
til skrúðgöngu og fundarhalda,
mánaðardaginn sem heimsstyrj-
öldin hófst. Margir tugir þúsunda
tóku þátt í þessu. Vakti það mesta
athygli erstórhópurlimlestra manna
kom fram á sjónarsviðið, sumpart
haltrandi á hækjum og stöfum,
sumpart var þeim ekið í sjúkra-
vögnum.
— Jafnaðarmenn hafa nýlega
háð alþjóðafund í Genf í Sviss.
Voru þar saman lcomnir fulltrúar
frá nálega öllum löndum Norður-
álfunnar. Var þar meðal annars
til umræðu hverjar ráðstafanir
væru mögulegar um »ð hindra
styrjaldir í framtíðinni. Var að því
vikið að undir slíkum kringum-
stæðum ættu allir námamenn að
gera verkfall, því að án kola væri
stríð ómögulegt.
— Látinn er nýlega Fisher lá-
varður, sem eitt sinn var yfirmað-
ur enska ílotans og er talinn mesti
flotaforingi Englands næst á eftir
Nelson. Var hann aðalhvatamaður
hinnar mildu ílotaaukningar Eng-
lendinga og ótal umbóta í flotan-
um. Hann var kallaður »faðir
»dreadnought«-anna«, sem eru
stærstu herskipin, en fækkaði
mjög smærri skipunum.
— Danskir vinnuveitendur ráð-
gera að koma upp »þjóðhjálpar«-
ílokki í hverri sveit á landinu. Á
sá ílokkur að vera viðbúinn að
taka til starfa ef almenningsheill
telst að vera í veði vegna verkfalla.
Er búið að stofna slíka flokka í
ýmsum bæjum utan Kaupmanna-
hafnar. Kom mál þetta og til um-
ræðu á fulltrúafundi vinnuveitenda-
félaga fyrir Norðurlönd, sem hald-
inn var nýlega í Iíaupmannahöfn.
fyrirUstur um Kina.
Iíínverskur mentamaður sem hér
er staddur um þessar mundir, herra
hvað »nýja-guðfræðin« bar í skauti
sér, en þegar þeir sáu það snér-
ust þeir í gegn henni, sem þeirra
var von. —
Eg er viss um, að fjöldi ný-
guðfræðinganná hafa ekki gert sér
ljóst, hvert stefnir. Sæju þeir það,
mundu þeir snúa við. •—
Það getur farið svo, að »kross-
festingar og brennur« sem höfund-
ur minnist á verði beiskur raun-
veruleiki áður varir, og að »nýja-
guðfræðin« sé sér óafvitandi að
ryðja þeim skelfingum rúm.
Á Pjóðverjalandi, þar sem hún
hefir unnið vel og lengi er nú
reistur páfalegur »nuntiatus« í höf-
uðborg landsins, og búist við að
íleiri fylgi á eftir. — Sönn trúar-
brögð eru oss mönnunum á móti
skapi, en trúarbragðalaust getum
vér þó ekki lifað til lengdar. —
Pegar prédikararnir hafa engan
ákveðinn boðskap að flytja oss,
missum vér smám saman traust
á þeim og hættum að hlusta á þá.
Og er vér erum örþreyttir orðnir
á engu að trúa, standa eyru oss
og björtu opin þeim, sem ílytja
ákveðna kenningu, þó villukenn-
ing sé. —
Mein þessara tíma eru mörg og
þung, sárin virðast ógræðandi. —
Hvar er meinabót? — Hvar er
græðslu að finna?
K. T. Sen, kvæntur íslenzkri konu,
Oddnýju Erlendsdóttur frá Breiða-
bólsstöðum á Álftanesi, hefir eftir
beiðni nokkurra manna lofað að
halda hér fyrirlestur um þjóð sína
og ættjörðu. Fyrirlesturinn verður,
að því er ákveðið er, flutiur i Iðn-
aðarmannahúsiuu föstudagskvöldið
27. þ. m. og verður á ensku. Gefst
mönnum hér slíkt tækifæri, sem
varla er líklegt að þeim bjóðist
öðru sinni, að heyra stórgáfað-
an og að sama skapi mentaðan
Kínverja tala um elstu og að ýmsu
leyti hina allramerkilegustu menn-
ingarþjóð heimsins, og þjóð sem
margt virðist nú benda á að skapa
muni einn meginþáttinn í sögu
næstkomandi alda. Má gera ráð
fyrir að þetta tækifæri til fróðleiks
verði notað eftir því sem húsrúm
leyfir, þvl hér er sægur af fólki,
sem svo er vel að sér í ensku að
það geti fylgst með í vel fluttum
fyrirlestri. Hr. Sen hefir i átta ár
stundað háskólanám á Englandi
og Skotlandi, og vegna þeirra sem
unna enskri má geta þess, að hann
talar það mál svo vel að jafnvel
á Bretlandi sjálfu er það ekki al-
gengt að heyra ensku svo vel talaða.
Samkvæmt tilmælum fyrirlesar-
ans verður fyrirkomulag alt við
fyrirlesturinn sniðið eftir þvf sem
tíðkast með Bretum, en það er
nokkuð frábrugðið því sem hér er
títt. Einnig verður búsinu lokað
stundvíslega á þeirri mínútu er
fyrirlesturinn byrjar, eins og tíðk-
ast erlendis, enda skaðlítið þótt
islenska óstundvísin sé ekki við
þelta tækifæri auglýst fyrir erlend-
um manni.
Þess skal getið að hr. Sen hefir
lagt svo fyrir að ailur ágóði af
fyrirlestrinum verðí látinn renna
til Landsbókasafnsins.
^orgin ©ilífa
eflir
all ®ain<s.
X.
Róma þaut yfir sléttuna eins og
fugl flygi. Golan lék um hana og
það tók undir af hófadyninum.
Hún heyrði það að annar kom á
eftir, en sló í hestinn, þvi að henni
þótti gaman að eltingaleiknum. —
Hún vissi það, þó hún liti ekki
við, hver var á eftir og hjartað
barðist í brjósti henni. Pau voru
komin langan veg, þegar hann
loks náði henni.
Pað var lítið veitingahús þarna
»Við lians sár höfum vér hlotið
lækningu«.
Stödd í Lervig 18. júni 1920.
Ólafía Jóhannsdótlir.
Aths. Ég geri það með ánægju
að birta þessa grein hinnar ágætu
og mikilhæfu konu, frk. Ólafíu
Jóhannesdóttur, þótt hún leggist
svo algerlega á móti orðum mín-
um og ég sé þeirri skoðun sem
hún heldur fram svo gersamlega
mótfallinn. En ég get ekki látið
hjá líða að láta nokkur orð fylgja
henni,
Kem ég þá fyrst að því sem
af sérstökum ástæðum liggur
nærri. Við vorum sem sé bæði
við guðsþjónustu í Reykjavíkur-
dómkirkju á sunnudaginn var.
Guðspjall dagsins var dæmisagan
um Faríseann og tollheimtumann-
inn. Ég ætla að lejda mér að
minna frk. Ólafíu á niðurlagsorð-
in um tollheimtumanninn: »Pessi
maður fór réttlættur heim til sín«.
Ég veit að frk. Ólafía trúir þess-
um orðum, en ég spyr: Dettur
henni í hug að tollheimtumaður-
inn hafi staðið á þessum »sam-
vinnugrundvelli ailra kristinna
kirkjudeilda«, að hann hafi trúað
á: heilaga þrenningu, á Krist Guðs
eingetinn son og friðþæging hans
fyrir syndir vorar — alt þetta út-
skýrt guðfræðilega á þann hátt sem
rétt hjá. Hann hafði þekt það, þá
er hann var barn. Þau voru bæði
svöng og úkváðu að fá sér þar
bita.
Feiminn drenghnokki tók við
hestum þeirra. Gamall maður og
illilegur bauð þeim inn í húsið og
gömul og mannfælin kona sagði
hvað þau gætu fengið að borða.
Þau gengu úti meðan þau biðu
eftir matnum og komu í lítinn dal
sem vaxinn var viltum blómum.
»Énn hvað heimurinn er fagur«,
sagði hún og lét sem hún virti
náttúruna fyrir sér.
»Já heimurinn er fagur.—Þegar
eg var barn, þá voru menn vanir,
að heyja hér einvígi«.
»Hér á þessum yndislega stað!
Það hefði getað verið hér, sem
dóttir Faraós fann Móse«.
»Eða Adam fann Evu«.
»Enn hvað honum hefir orðið
kynlega við. Hvað ætli hann hafi
haldið er hann sá hana?«
»Hann hefir líklega haldið, að
hún væri engill, sem vilst hefði
ofan úr himnum í tunglskininu og
gíeymt að fljúga heim«.
»Yíst ekki! Hann hefir hlotið
að sjá að hún var kona«.
»En þér verðið að minnast þess,
að hún var eina konan«.
»Og hann var líka eini maður-
inn«.
Maturinn var slæmur, illa til-
búinn og illa framborinn, en það
Innra trúboðið gerir. Frk. Ólafía
verður að virða mér það til vork-
unnar að ég er sannfærður um að
tollheimtumaðurinn hafi yfirleitt
verið algerlega »vantrúaður« um
þessi atriði, hann hafi alls ekki
staðið á samvinnugrundvellinum
hennar.
Er þarna einmitt komið að því
sem okkur skilur. Frk. Ólafía segir
það 'og. Pað er það, hvað séu
smáatriðin og hvað séu höfuð-
atriðin.
Höfuðatriðið fyrir mér er þetta
einmitt sem Jesús fann í fari toll-
heimtumannsins og bygði á dóm
sinn: »hann fór réttlættur heim til
sín«. Höfuðatriðið fyrir frk. Ólafiu
get ég ekki fundið annað en sé:
að trúa vissum trúarsetningum.
llöfuðatriðið fyrir mér er það
hugarfar sem lýsir sér í bæn toll-
heimtumannsins. Á þeim grund-
velli eiga kristnir menn að stofna
til samvinnu samkvæmt orðum
Krist sjálfs, samkvæmt dómi hans
um slíka menn. Ef við setjum
önnur skilyrði þá er það okkar
verk en ekki hans verk, þá vinn-
um við ekki í anda Krists. Hann
hefir sagt þann mann réttlættan
sem með auðmjúku hjarta biður
guð að vera sér líknsaman — án
tillits til þess hvort hann trúir
þrenningar eða friðþægingarlær-
dóminum. Hann varar við hinum
gerði ekkert til. Máltíðin. var þeim
fullkomin ánægja.
Ung stúlka sat úti í garðinum
og söng við vinnu sína. Pað var
vísa um móður og son hennar.
Hann var farinn burt af heimilinu,
en ætlaði einhverntíma að koma
aftur. Nýja húsið hans var stórt
og fagurt, en hann mundi laðast
heim að gamla arninum. Fagrar
konur elskuðu hann, en hann þráði
kossa gráhærðrar móður sinnar. —
Pau hlýddu á sönginn. Brosið hvarf
af vörum þeirra og þeim vöknaði
um augu.
Gamli maðurinn kom til þeirra
með reikninginn.
»Hafið þér átt lengi hérna heima?«
spurði Rossí.
»Mjög lengi herra«.
»Pér eruð frá Cíociaría«.
»Já«, svaraði maðurinn og horfði
hissa á Rossí. »Eg var fátækur
þá«.
»Já, en þér kunnuð að rækta
vínviðinn, og þá er húsbóndi yðar
dó, kvæntust þér dótturinni og
erfðuð víngarðinn«.
»Angelica! Hér er maður, sem
veit alt um okkur«, sagði sá gamli
og brosti út undir eyru.
»Pér eruð ef til vill ungi mað-
urinn, sem vanur var að koma til
greifans á fjallinu fyrir 20—30
árum síðan?«
Rossí leit inn í augu honum og
spurði:
sem fyrst og fremst þakka fyrir
það að þeir eru »ekki eins og aðrir
menn«. Ég álít að þau áminning-
arorð eigi nú á tímum ekki síst
erindi til þeirra, sem telja sig eina
hólpna og þá, sem játa einhverjar
trúfræðilegar útlistanir og eru að
því leyti »ekki eins og aðrir menn«.
Svo vikið sé beint að trúmála-
deilunni norsku, get eg getið þess,
að mér var málið bæði viðkvæm-
ara, en um leið kunnara, vegna
þess, að ýmsir þeirra manna, sem
Innratrúboðs-mennirnir vilja gera
ræka úr kristnum söfnuði, voru
mér persónulega kunnir, og eg hefi
lesið mörg af skrifum þeirra.
Pekki eg ekki betri, einlægari og
áhugasamari kristna menn en suma
þeirra. Sorg mín yfir því, að slíkir
menn eru ofsóltir eins og hættu-
legir glæpamenn, og það af þeim
mönnum, sem teljast vilja kristnir
menn — olii því, að eg tók fast
til orða. En eg sé ekki ástæðu til,
að taka eitt einasta af þeim orð-
um aftur. Pað er mín einlægasta
sannfæring, að fáar athafnir eigi
skilið harðari dóm en slíkar trúar-
ofsóknir.
Við höfum annan mælikvarða
frá sjálfum höfundi kristninnar,
til að fara eftir í þessu efni, orðin:
»af ávöxtunum skuluð þér þekkja
þá«, en það stendur ekki: »aftrúar-
greinunum skuluð þér þekkja þá«.
Alþýðublaðið
er dagblað, sem íslenski alþýðu-
ílokkurinn gefur út. Pað flytur
daglega greinar um innlend þjóð-
félagsmál og önnur mál er varða
hag íslenskrar alþjóðar.
Pað flytur bestar og áreiðan-
legastar ^rlendar fréttir, m. a.
erlend fréttaskeyti daglega frá
Kaupmannahöfn frá fréttaritara
dagblaðanna.
Pað er i höfuðstaðnum viður-
kent besta dagblaðið, enda hefir
það á því hálfa ári er það hefir
komið út fengið jafn-mikla út-
breiðslu þar og hin dagblöðin.
Það er í hvívetna málsvari hinna
fátækustu, en ber um leið hag
allra fyrir brjósti.
Alþýðumenn um alt land! Ger-
ist kaupendur þess. Gerist útsölu-
menn í ykkar sveit.
Blaðið kostar að eins 1 kr. á
mánuði sent hvert á land sem er.
Utanáskrift:
Alþýðublaðið Reykjauík.
»Munúð þér eftir fátæka drengn-
um sem þá bjó hjá ykkur?«
Brosið hvarf snögglega.
»Yið höfðum engan dreng, herra«.
»Hann kom til ykkar frá Sanlo
Spirito. Pið fenguð 100 franka
með honum . . . «
»Ef herrann kemur frá munað-
arleysingjahælinu — þá getið þér
sagt þeim það sama sem eg sagði
prestinum, þá er hann var að
spyrjast fyrir um drenginn, að
við höfum aldrei tekið barn þaðan
og að við höfum enga peninga
fengið frá því fólki, sem sendi
hann til London«.
»Pér munið þá ekki eftir hon-
um?«
»Nei alls ekki?«
»Og þér ekki heldur?« sagði
Rossí við gömlu konuna.
Hún hugsaði sig um augnablik.
»Nei, herra«.
Rossí var þungt um andardrátt-
inn og svo borgaði hann.
Drenghnokkinn færði þeim hest-
ana.
»Ertu búinn að vera hérna
lengi?« spurði Róma.
»Tíu ár«.
Hann var tólf ára gamall og
áður en Rossí gæti komið í veg
fyrir það, hatði Róma gefið hon-
um það, sem í buddunni var.
Pau riðu lengi hægt og þegjandi.
Sólin gekk til viðar og hinn bjarti
dagur var á enda.
»Var það þarna, sem þér voruð
í fóstri?«
»Já!«
Eg ber stórmikla virðingu fyrir
starfsemi frk. Ólafíu Jóhannesdótt-
ur og efast ekki um það eitt augna-
blik að líferni hennar er beinn
ávöxtur af trú hennar. Eg efast
ekki um það að þessir lærdómar
sem hún nefnir séu henni dýr-
mætir og að hún sæki fyrir guðs-
samband sitt og trú sína óumræði-
lega blessun og krafta lil starfs
síns. Eg hefi hina allra fylstu sam-
úð með því að hún segi öðrum
frá reynslu sinni og hvetji þá til
að reyna að verða hinnar sömu
blessunar aðnjótandi.
En þegar Innratrúboðsmenn setja
sig sem dómara yflr aðra menn
og vilja í nafni Krists fordæma og
reka burt úr kristnum söfnuði þá
menn sem jafneinlæglega vilja reka
erindi Krists, af því að þeir hafa
fuudið Guð sinn og frelsara eftir
öðrum leiðum — þá segi ég að
þeim skjátlist hörmulega. Þá stofna
þeir til bróðurvíga. Þá eru þeir á
hinum sömu villigötum og kirkjan
hefir svo oft lent á og sem for-
dæmt er í hverri einustu veraldar-
sögu. Þá setja þeir takmörk kær-
leika Guðs, er þeir álykta af sinni
reynslu, og telja allar aðrar leiðir
ófærar, já blátt áfram að þær leiði
til djöfulsins en ekki til Guðs —
aðrar en þessa einu sem þeir hafa
farið. Þá víkja þeir Kristi úr há-
sætinu og setja sjálfa sig í staðinn
og fremja athafnir í nafni hans
sem algerlega eru andstæðar anda
hans. Tr. P.