Tíminn - 22.04.1922, Blaðsíða 4

60
T I M I N N
^jHi Líftryggingarfjel. Andvaka h.i Kristianiu, Noregi.
pf Venjulegar líftryggingar, barnatryggingar og lífrentur.
lill íslandsdeildin: Löggilt af Stjórnarráði íslands í desember 1919.
Ábyrg’ðarskjölin á íslensku. Varnarþing í Reykjavík.
Iðgjöldin lögð inn í Landsbankann.
,ANDVAKA‘ hefir frjálslegri tryggingarskilyrði og ákvæði en flest
önnur líftryggingarfélög.
,ANDVAKA‘ setur öllum sömu iðgjöld! (Sjómenn t. d. greiða engin
aukagjöld).
,ANDVAKA‘ veitir líftryggingar, er eigi geta glatast nó gengið úr
gildi.
,ANDVAKA‘ veitir bindindismönnum sérstök hlunnindi. Ættu því
bindindismenn og bannvinir að skifta við það félag, er
styður málstað þeirra.
,ANDVÖKU‘ má með fullum rétti telja líftryggingarfélag ungmenna-
félaga, kénnara og bænda í Noregi. Enda eru ýmsir
stofnendur félagsins og stjórnendur og mikill fjöldi
bestu starfsmanna þess úr þeim flokkum.
,ANDVAKA‘ veitir „öi’yrkja-tryggingar“ gegn mjög vægu auka-
gjaldi, og er því vel við hæfi alþýðumanna!
Sjómenn og verkamenn, listamenn og íþróttamenn, iðnaðarmenn
og kaupsýslumenn, rosknir menn og börn„ bændur og búalið, karlar
og konur hafa þegar líftrygt sig í „Andvöku“.
Skólanemendur, sem láns þurfa sjer til mentunar, geta tæp-
lega aflað sjer betri tryggingar en góðrar lífsábyrgðar í „Andvöku“.
Helgi Valtýsson,
(forstjóri íslandsdeildar).
Heima: Grund við Sauðagerði. Póstliólf 533, Reykjavík.
A.Y. Þeir sem panta tryg'ging-ar skriflega sendi forstjóra umsólui og'
láti g-Ptið aldurs sins.
Frá útlöndum.
Horfurnar verða enn ískyggi-
legri á írlandi. Hefir foringi lýð-
veldishersins írska krafist þess að
sáttmáli Ira og Breta verði ekki
staðfestur, til þess að koma í veg
fyrir að borgarastyrjöld hefjist
aftur á trlandi, þótt það kunni
að verða til þess að styrjöld hefj-
ist aftur milli Ira og Englendinga.
— Enn hefir Englandsbanki
lækkað forvextina, og eru þeir nú
4%.
— Samningar milli Dana og
þjóðverja um landamærin eru nú
á enda kljáðir. Verða þeir síðan
lagðir fyrir þingin til samþyktar.
— Lloyd George hefir birt full-
trúum Rússa á Genúaráðstefn-
unni skilmála þá sem sérfræðing-
ar Bandamanna setja fyrir við-
skiftum. Eru þessir helstir. Rúss-
ar viðurkenni skuldir. þeir bæti
útlendingum það tjón, sem þeir
hafa orðið fyrir á Rússlandi.
Skuldanefnd sé skipuð sem hafi
eftirlit með ríkistekjum Rúss-
lands. Komið sé á almennri dóm-
gæslu á Rússlandi. Hafa fulltrú-
ar Rússa gengið að því að hefja
samningá á þessum grundvelli.
— Lloyd George hefir ráðið því
að Rússland og þýskaland eru
jafnrétthá og önnur ríki á Genúa-
ráðstefnunni.
— Formanni bráðabirgðastjórn-
arinnar írsku hefir verið sýnt
banatilræði, en það mistókst.
— þjóðverjar og Rússar hafa
gert með sér sérstaka samninga.
Eiga allar gagnkvæmar skaðabóta
kröfur að falla niður. Stjórnmála-
og ^erslunarviðskifti eiga að hefj-
ast á ný og njóta þjóðirnar bestu*
kjara hvor hjá annari.
— Grikkir eru sáróánægðir með
friðarsamningauppástungur, sem
Bandamenn hafa borið fram um
landaskifti þar eystra.
— þegar keisaranum rússneska
var steypt af stóli var Poul Milju-
kov einn hinna helstu byltinga-
manna sem við tóku og varð
hann utanríkisráðherra í fyrsta
lýðveldisráðuneytinu. En þegar
Bolchewickar tóku stjórnina varð
hann að flýja land. Um mánaða-
mótin siðustu kom Miljukov til
Berlínar og flutti þar fyrirlestur
um rússnesk mál og voru áheyr-
endurnir flestir Rússar. í miðju
erindinu var skotið á hann frá
áheyrendunum. Tókst honum þó
að forðast skotið með því að kasta
sér niður. En þá ruddust að hon-
um tveir tilræðismenn og skutu
á hann mörgum skotum og lét
hann þar líf sitt. Tilræðismennirn-
ir eru báðir úr flokki keisara-
sinna. Telja þeir morð þetta
hefnd fyrir afdrif keisarans.
— Fulltrúar smáþjóðanna á
Genúaráðstefnunni hafa borið
fram mótmæli gegn því að á-
kvarðanir ráðstefnunnar séu gerð-
ar .bak við tjöldin á sérfundum
fulltrúa stórveldanna, fái þannig
fulltrúar smáþjóðanna ekkert um
málin að fjalla fyr en örlög þeirra
séu ráðin. Málaleitun um að
breyta þessu fær enga áheyrn.
— Ógurleg skotfærasprenging
hefir orðið í borginni Monastir í
Serbíu. Er talið að um 2000 menn
hafi látið lífið, en um 300 þús.
séu húsnæðislausir.
----o-----
Manntjón. Bátur fórst frá
Stokkseyri á annan páskadag.
Fórust þar sjö menn, allir í blóma
lífsins og miklir atorkumenn:
Formaðurinn var Bjarni Stur-
laugsson frá Starkaðshúsum, en
hásetar: Einar Gíslason bóndi frá
Borgarholti, þorvarður Jónsson
frá Stokkseyri, þorkell þorkels-
son frá' Móhúsum, Guðmundur
Gíslason frá Brattholtshjáleigu,
Markús Hansson frá Útgörðum
og Guðni Guðmundsson frá Mó-
húsum.
----o-----
A víð og dreif.
Kaupmensku-meinloka.
Mbl. birti nýlega bréf úr Austur-
Húnavatnssýslu með illyrðum um
Sambandið, eftir náunga þar
nyrðra, sem rekið hefir erindi
kaupmanna, og stundum farið
illa út úr orðakepni við samvinnu-
menn. Hann sýnist standa í þeirri
meiningu, að menn gerist félags-
menn í kaupfélögum í greiðaskyni.
við félögin, og þá um leið að sam-
bandsdeildirnar gangi í Samband-
ið í gustukaskyni við það. þess-
vegna lætur hann dólgslega um
að vissir menn muni ganga úr
kaupfélögum, og viss félög úr
Sambandinu. Vitaskuld er ekkert
auðveldara. Samvinnufélögin eru
frjáls félagsskapur. Hver félagi,
sem hefir int af hendi réttmætar
skyldur sínar, getur farið þegar
hann vill. þeir óánægðu eiga að
fara — beint til kaupmanna, og
verða þeim að bráð. Enginn sam-
vinnumaður hryggist yfir því þótt
þeir menn, sem ekki eru félags-
hæfir sökum vantandi greindar
og mannlundar, hagi lífi sínu svo,
að þeir gjaldi glópsku sinnar í
verslunarmálum og verði æti milli-
liðanna.
Hafnlausu héruðin.
Á síðustu missirum hafa báðar
Skaftafellssýslur og hálf Rangár-
vallasýsla gengið í Sambandið.
Áður var til öflugt félag í Vík.
Fékk það vörur sínar að mestu
frá heildsölum í Rvík og flutti á
Skaftfellingi austur. Nú koma
skip frá útlöndum beina leið til
Hornafjarðar, Víkur og Hallgeirs-
eyjar, að vorinu með allar helstu
nauðsynjar handa félagsmönnum.
Frá Vík eru vörur handa eystri
hluta Vestur-Skaftafellssýslu flutt
ar á vélbát austur á Sandana.
Kaupfélagið á þar vöruhús. Hefir
heldur skift um kostnað og erfið-
leika við verslunina. Fyrrum fóru
Vestur-Skaftfellingar kaupstaðar-
ferðir til Papóss eða Eyrarbakka.
Eyddist oft hálfur mánuður í
ferðina. Nú eru aðdrættirnir leik-
ur einn. Kaupfélag Hallgeirseyjar
hefir fyrri árin látið skipa upp
sínum vörum í Vestmannaeyjum,
og flutt þær á vélbátum upp að
sandinum. Nú kemur vöruskip
beint til Hallgeirseyjar.
Óvinátta gegn þekkingu.
Meðan Estrup sat að völdum í
Danmörku, eftir 1880, í trássi við
vilja þings og þjóðar, og hafði
það eitt áhugamál að víggirða
Kaupmannahöfn, var af hálfu
stjórnarinnar alt gert til að spilla
fyrir lýðháskólunum, synja þeirn
um fjárstyrk af almannafé. Nú er
það alviðurkent, að lýðháskólarn-
ir áttu mikinn þátt í hinni miklu
efnalegu framförum Danmerkur
á síðari hluta 19. aldar. þeir
vöktu danska sveitamenn. Án lýð-
háskólavakningarinnar hefði sam-
vinnustefnan ekki getað náð veru-
legum þroska í Danmörku. Magn-
úsi Guðmundssyni fer líkt og
Estrup. þrír af uppáhaldsmönn-
um hans voru í fjárveitinganefnd
neðri deildar. þeir lögðu rnikla á-
herslu á það, að landið legði ekki
fé til samvinnumentunar. Aftur á
móti voru þeir alveg ásáttir um
að hækka bæri styrk til Blöndu-
óss-skólans mikið. Og þeir kærðu
sig ekki um að klípa af fé til
mentaskólans, líklega af því að
það er að verða vandamál, hvað
á að verða uni atvinnulausa stú-
denta. En Estrup er sama um
það. Bara ekki samvinnuþekkingu.
Blöð og auglýsingar.
Fyrir nokkrum árum hélt eitt
af blöðum kaupmanna í Dan-
mörku því fram, að auglýsendur
ættu að ráða stefnu blaðanna.
Kaupmenn auglýstu mest. þess-
vegna mættu blöðin ekki tala eða
segja neitt, sem þeim kæmi illa.
Sérstaklega mættu engin blöð
hlynna að samvinnustefnunni, því
að hún væri verslunarstéttinni
mestur þyrnir í augum. Ef ein-
hver blöð gerðu það, ættu þau
engar auglýsingar að fá og deyja
síðan. Samkvæmt þessu verða
það kaupmenn, sem mestu ráða
um hvað blöðin segja. Og svona
er þessu F raun og veru varið,
þar sem ekki eru óháð blöð, sem
geta farið sínu fram, hvað sem
auglýsendur segja. — Hér á landi
hafa samvinnumenn riðið á vaðið.
Tíminn er elsta íslenska blaðið,
sem ekki lætur auglýsendur ráða
fyrir sér. **
-——o-----
Fréttír.
Húnavatnssýslu 21. mars 1922.
„Sýslufundur nýafstaðinn. Sam-
kvæmt beiðni hreppsnefndar í
Vindhælishreppi var Árna Árna-
syni frá Höfðahólum vikið úr
sýslunefndinni. Árni hafði stung-
ið af með 400 krónur, "sem Vind-
hælishreppur átti að fá til vega-
gerða úr sýslusjóði. Árni veitti
þessu fé móttöku, en skrapp með
það suður og hefir engin skil
gert, þrátt fyrir kröfur sýslu-
mannsins í Húnavatnssýslu. þetta
þykii' því undarlegra hér, þar
sem sveitungar hans á Skaga-
strönd vita ekki annað en að Árni
hafi töluverðar tekjur af vinnu
sinni við Morgunblaðið.“
Landskjörið er nú ákveðið 8.
júlí. Hefir það lengi verið vitað
að Morgunblaðsliðið, innan þings
og utan, hefir átt við hina mestu
erfiðleika að stríða um að ákveða
mennina. Munu þeir óteljandi sem
talið hafa sig sjálfsagða að
hreppa hnossið, ef nokkuð væri.
Og margsinnis hafa aðilar skilið í
fullum fjandskap. Til þess að
breiða yfir þetta ástand á „kær-
leiksheimilinu“ birtir Morgun-
blaðið í morgun ummæli um lista
samvinnumanna og Framsóknar-
flokksins, sem algjörlega eru grip-
in úr lausu lofti. Verður nánar
vikið að þessu þá er endanlega
verður gengið frá listunum.
Kirkjuhljómleika hélt Sigfús
Einarsson organisti í dómkirkj-
unni á annan í páskum, með að-
stoð konu sinnar og hr. óskars
Norðmanns. Fóru þeir mjög
prýðilega fram. Er það auðsætt
að Sigfús Einarsson leggur fylstu
rækt við list sína.
Embætti. Síra Sigurður Stef-
ánsson í Vigur hefir fengið lausn
frá embætti. Björn O. Björnssón
guðfræðingur hefir verið skipaður
prestur í þykkvabæjarklausturs-
prestakalli og Sveinn ögmunds-
son í Kálfholtsprestakalli.
Látin er hér í bænum frú þór-
unn Jónassen, ekkja Jónassens
landlæknis og hálfsystir Hannesar
Hafsteins. Hún var stórmerk
kona fyrir margra hluta sakir.
Jóhannes Kjarval listmálari
kom frá Danmörku með Gullfossi
og hefir þegar opnað málverka-
sýningu.
Kvæði Davíðs Stefánssonar eru
nú komin út og bregðast ekki þær
miklu vonir sem menn gerðu sér
um bókina. Verður getið nánar
síðar.
Manntjón enn. Á þriðjudaginn
var fórst bátur úr Hafnarfirði.
Fórust þar þrír menn. Formaður-
inn Eiríkur Jónsson á Sjónarhól,
en hásetar, sonur hans Ágúst og
Ari Magnússon.
Fjárlögin. Neðri deild samþykti
fjárlögin óbreytt eins og efri
deild gekk frá þeim. Mun vera
afarlangt síðan það hefir komið
fyrir á þingi.
Krossarnir. þau undur gerðust
í gær í sameinuðu alþingi að all-
ar tilraunir voru drepnar sem
miðuðu að því að draga úr krossa-
farganinu. Fyrst var drepin dag-
skrá sem fól í sér ávítur og krafð-
ist að misnotkun ætti sér ekki
stað. þá var drepin tillaga um
að leggjá krossana alveg niður,
Síðast tillaga um að veita kross-
ana útlendingum einum.
Frá Vestmannaeyjum berast
þær fréttir að meðan björgunar-
skipið þór brá sér til Reykjavík-
ur, urðu eyjarskeggjar fyrir veið-
arfæra og aflatjóni sem metið er
um 80 þús. kr. Verða ekki ofsög-
ur af því sagðar hversu þarft
skip þór er Vestmannaeyingum og
væntanlega líður nú ekki eitt sum-
arið svo enn, að skipið verði ekki
notað víðar.
Páll ísólfsson organleikari hef-
ir nýlega haldið hljómleika bæði
í Berlín og Miinchen, við ágætan
orðstýr. þá mun hann ætla að
halda hljómleika í Vínarborg.
Hans mun von hingað heim í
næsta mánuði.
Iíapphlaup var háð hér í bæn-
um á sumardaginn fyrsta. Er það
í sjöunda sinn sem hlaup þetta
er háð. þátttakendur voru alls 38.
Var kept í flokkum. Tveir fyrstu
flokkarnir voru báðir úr nærsveit-
unum. Sigraði sá fyrsti með 24
stigum, en hinn næsti fékk 65
stig. þá var flokkur Iþróttafé-
lagsins þriðji í röðinni með 70
stig. Flokkur Ármanns fékk 72
stig, og flokkur Knattspyrnufé-
lags Reykjavíkur 120 stig. Guð-
jón Júlíusson frá Reynisvatni
mesti íslenski hlaupagarpurinn
sem.1 nú er hérlendur, varð enn
fyrstur og rann skeiðið á 13 mín.
9,5 sek. I fyrra rann hann sama
skeið á 14 mín. 5,2 sek. Eru úr-
slitin því afbragðsgóð í þetta
sinn. Verður nú ekki lengur um
deilt að utanbæjarmennirnir bera
langt af bæjarmönnum.
Islandsk Falk. Á vetrargæslu-
tímanum við ísland, frá 8. okt.
til 9. apríl, hefir varðskipið Is-
lands Falk tekið fasta 20 togara,
og hafa þeir fengið sektir sem
hér segir: íslenskir 2, sektir
12 þús. kr. Enskir 6, sektir 60
þús. kr. Franskir 2, sektir 12 þús.
kr. þýskir 10, sektir 77 þús. kr.
Alls 20, sektir 161 þús. kr. Af sjö
togurum hafa verið tekin veiðar-
færi og afli, og bætist andvirði
þess við sektirnir. Samhliða
strandgæslunni hefir Islands
Falk farið tvær ferðir til Gríms-
eyjar frá Akureyri og Húsavík,
og flutt þangað póst og farþega,
og höfðu þá engar samgöngur
verið við Grímsey í 3 mánuði.
Ennfremur hefir skipið flutt um
100 farþega með ströiidum fram,
flutt lyfjavörur o. þ. h. og enn-
fremur 60 tunnur af steinolíu og
25 smálestir af kolum til Vest-
mannaeyja, þegar skortur vai’ á
þessum vörum þar. Ennfremur
hefir það veitt skipum hjálp í
nauð.
Goðafoss kemur r dag norðan
og vestan um land. Meðal farþega
er fjöldi fundarmanna á sam-
bandsfund samvinnufélaganna.
Afbragðsafli er nú einnig að
verða á togarana. Komu sumir
þeirra inn fullir af fiski eftir 4—5
daga.
I sumum verstöðvum á Reykja-
nesi er sagður kominn svo mik-
ill afli á land sem í þrem meðal-
vertíðum.
Búnaðaifélag íslánds hefir nú
til sölu töluvert af tilbúnum á-
burðarefnum.
Annai’ feðrai’ krógann.
Hér um árið gáfu pólitiskir
andstæðingar Kristjáns dómstjóra
út níðrit um hann. Árni á Höfða-
hólum gekst við faðerninu, en all-
ir vissu að hann var ekki höfund-
ur pésans, heldur Einar Amórs-
son. I tilefni af því að Jónas Jóns-
son frá Hriflu hefir fengið flest
atkvæði við prófkosningu hjá
samvinnumönnum, sem efsti mað-
ur á landskjörslista, búast kaup-
menn við að hann verði í kjöri í
vor. Einar hefir að sögn kunn-
ugra manna verið fenginn til að
gera annan bækling um Jónas, lík-
an þeim er hann reit forðum um
Kristján. I þetta sinn verður þó
ekki fyrverandi sýslunefndarmað-
ur Vindhælinga fenginn til að
gangast við króganum, heldur fyr-
verandi utanríkisráðherra, Lárus
Jóhannesson. A. B.
Ritstjóri:
Tryggvi þórhallsson
Laufási. Sími 91.
Prentsmiðjan Acta.