Tíminn - 14.04.1923, Qupperneq 3

T 1 M I N N
En hitt er satt, að samvinnumenn
vilja ekki viðurkenna „lestarflutning-
inn“. þeir álita, að enginn maður sé
svo aumur, að ekki eigi að mega ætla
honum hreinlega og mannlega aðbúð
á 2. farrými. En þessir áðumefndu
forsprakkar sj ómannastéttarinnar
gleðjast yfir að spilt sé ráðgerðum út-
búnaði Esjunnar, svo að unt verði að
láta eitthvað af hinum eldri sóðaskap
í ferðalagi með ströndum fram lifa ár-
inu lengur. Og þetta gera þeir fyrir
sina stétt, sjómennina, sem þeir bera
svo innilega fyrir brjósti. Frli.
J. J.
o
.... Greinar Á. Á. um kverið
líkuðu mér ágætlega, og get skrif-
að undir flest af því, sem hann
segir þar. þyrfti að halda málinu
vakandi með frekari skrifum og
umræðum. Kvemám vil eg ekki
fella niður, að minsta kosti ekki
ti] sveita, en kver þau, sem við nú
höfum, eru stórgölluð og þarf að
koma ný, handhæg kenslubók í
þeirra stað. Barnabiblían er góð
sem lesbók, en getur ekki komið í
stað kversins, nema ef til vill í
barnaskólum, hjá góðum kennur-
um, til þess er hún of löng. Vænt-
anlegt kver vil eg láta vera mest-
megnis kristilega siðfræði, bygða
á orðum Krists og postulanna, og
annara bestu höfunda biblíunnar.
Vil eg týna saman í samfelda heild
alt það fegursta og besta, sem
þessir menn hafa sagt, og láta
börnin læra utan að. þó margt mis-
jafnt megi segja um utanaðbókar-
námið, með réttu, og því hefir oft
verið misbeitt, þá má það ekki
hverfa. Flest börn eiga hægt með
að læra utan að, og getur komið
þeim að miklu gagni síðarmeir, sé
það vel valið, glæðandi og göfg-
andi. þekki eg margt gamalt fólk,
sem telur það, sem það lærði utan
að á æskuárunum, sína dýnnæt-
ustu eign í ellinni, og gleður sig
oft við að hafa það yfir. Telur það
lika hafa orðið sér til stuðnings í
lífinu.
Innan um biblíuorðið í kverinu
þarf að strá smekklega og vel völd-
um erindum í bundnu máli, bæði úr
sálmabókinni og víðar að teknum,
eftir bestu skáld vor.
Stuttar skýringar þyrftu að
vera í „kveri“ þessu, til leiðbein-
ingai^ kennurum og til þess að
bókin yrði vel nothæf til heima-
kenslu.
Spurning gæti verið, hvort ekki
væri rétt að lífga slika bók upp
með fallegum myndum, ekki síðri
Eflaust kemur ykkur það ný-
stárlega fyrir, að talað sé um vín-
nautn af prédikunarstóli. Ef til vill
kunna einhver ykkar því illa. Sum-
um finst, að baráttan með og móti
vínnautninni eigi að vera fyrir ut-
an svið kirkju- og trúmálanna. En
eg lít svo á, að ekkert snerti meir
verkahring minn í hinu prestslega
starfi en baráttan gegn nautn
áfengra drykkja. Eg lít svo á, að
ekki sé hægt að benda á neitt, sem
valdið hafi meiru böli í heiminum.
Eg álít, að ekkert hafi svo oft
breytt Kristsmynd1 mannsins í
mynd svikarans. þið finnið það
. líka öll, þegar þið farið að hugsa
um það, að kirkjan og þjónar
hennar geta ekki tekið afstöðu til
þessa máls nema á einn veg. Ekk-
ert ykkar getur hneykslast á því,
þótt prestur vari við nautn
áfengra drykkja af prédikunar-
stóli. En hitt myndi hneyksla
hvert einasta eyra, ef prestur fæi’i
að mæla með vínnautn af þeim
helga stað. þið vitið það líka, að
fjöldi manna, og þó einkum
kvenna, hafa leitað hjálpar guðs á
helgustu bænastundum sínum í
baráttunni gegn víninu og nautn
þess. þeir hafa beðið guð að vera
í starfinu með þeim, sem vilja út-
rýma áfengisnautninni úr heimin-
um. Og sú bæn hefir verið knúð
Lífsábyrgðarfélagið THULE h.f.,
Stokkhólmi.
Þegar stofnendur félagsins settu það ákvæði í lög fé-
lagsins fyrir 50 árum, að árlegur arður hluthafa mætti aldrei
fara fram úr 30 þús. krónum, hafa þeir varla gert sér í
hugarlund hversu geisimikil álirif einmitt þetta ákvæðí mundi
hafa á þroska félagsins. Nú þegar THULE minnist 50 ára
afmælis síns er bert hve mikilsvert þetta ákvæði er fyrir
þá, sem trygðir eru í félaginu. Tölurnar fyrir 1921 tala best
sjálfar:
Arður hluthafa........................kr. 30.000.00
en það er rúmlega 1% af ársarðinum, sem var— 2.327.880.00
en bónus það ár nam...................— 2.012.611.00
THULE hefir því sérstöðu milli hlutafélaga og sam-
eignarfélaga.
THULE veitti fyrst allra skandinaviskra lífsábyrgðar-
félaga iðgjaldsfrelsi vegna hverskyns öryrkis
gegn vægu aukagjaldi.
THULE er stjórnað með svo miklum sparnaði að
fyrirmynd er að.
THULE veitir eftir sérstökum skilyrðum þeim mönn-
um, sem trygðir eru í félaginu og veikjast
af lungnatæringu, styrk til dvalar á heilsu-
hæli.
THULE gefur kost á að endurnýja tryggingar, sem
niður eru fallnar, með mjög hagkvæmum
kjörum.
THULE veitir tryggingar eftir svo fjölskrúðugu úr-
vali í tryggingaraðferðum að við allra hæfi er.
THULE er stærsta lífsábyrgðarfélag á Norðurlöndum,
en því stærra sem félagið er, því minni
áhrif hefÍL' það á rekstui’shagnaðinn þó „illa
ári“ hjá lífsábyrgðai'félögunum.
THULE hefir það mai’k eitt, að gæta sem best liags-
muna þeirra sem trygðir eru í félaginu.
skrásett liér á landi. Skírteinin eru á ís-
Félagið
er
lensku og iðgjöldin ávöxtuð í Landsbanka Islands.
Aðalumboðsmaður á íslandi: A. V. Tulinius, Reykjavík.
Duglegir umboðsmenn óskast.
Seljum
allsk. skófatnað
úr leðri, striga, flóka og gúnnní, með lægsta verði.
öllurn fyrirspurnum svarað fljótt og greiðlega.
Reynið og þér nxunuð verða ánægðir.
Hvannhergsbræður,
Heildsala. Beykjavík. Smásala.
ATH. Vörur sendar gegn eftirkröfu.
þeim, sem nú tíðkast í öðrum
námsbókum, og stuttum frásögrum
um ýmsa bestu menn kristninnái',
sem auðvitað yi'ðu ekki lærðar ut-
an að. Alt er nú gert til að krydda
námið og gei'a það aðlaðandi fyrir
nemendurna, og er sú stefna ef-
laust rétt, og á hún ekki síst við
um kristindómsmálið, sem óneitan-
lega hefir fram að þessu víðast
hvar verið gert að dauðum stein-
um fyrir börnin. Kverið þykir
mörgu barni leiðinlegasta bókin,
sem það lærir, en það þarf að snú-
ast við. —
Fráfall Hallgi’íms Kristinssonar
var okkur tilfinnanlegt, og hefir
vakið þjóðai’sorg. það er mikið
honurn að þakka, að í flestum
sveitum, sem eg þekki til, hafa nú
ýmsir góðir menn stigið á stckk
og strengt þess heit, að t'ylkja sér
undir rnerki hans, merki hreinnar
samvinnuhugsjónar, hverju sem
viðrar, og gefast ekki upp, þó að
„angri reykur og bruni-‘, og þetta
g’efur vér von um sigui að lokum.
Horfurnar eru óneitanlega fremur
óglæsilegar, og liggur manni við
að halda, að „sjálfstæðið“ ætli að
vei’ða okkur fulldýrt, því að því
hefir fylgt tildrið og fjársóunin.
Nú hleypur alt orðið á miljónum,
bakreikningar frá liðnum árum,
afborganir og vext.r af lánum,
eftii-gjafir bankanna á skuldum,
laun sífjölgandi embættismarina
o. fl. o. fl. Og til þess að hafa eitt-
hvað til að boi’ga með, eru allar
þarfar framkvæmdir í landinu
stöðvaðar.
það þarf óneitanlega talsvert
bjartsýni til að ti’úa á viðxeisnina,
þegar svo djúpt er fallið, og þjóð-
in einar 80—90 þús. hræður.
-----o----
Berklahæli á Norðurlandi.
Töluvert hefir verið hugsað um
að lcoma upp öðru berklahæli hér á
landL Vífilsstaðir rúma ekki nærri
alla, sem þurfa slíkrar hjálpar með.
þar að auki kemur nú annað atriði
tii greina. Berklalögin gera ráð fyr-
ir að landið kosti að m/klu leyti dvöl
berklasjúklinga, auk þess sem héröð-
in leggja sjálf fram. Með núverandi
kostnaði við Vífilsstaðahæli og spitala
í kaupstöðunum er þetta að verða
geysiþungur baggi fyrir landið. Verð-
ur óhjákvæmilegt að reyna hið allra
fyrsta að koma upp viðbótarhæli, einu
að minsta kosti, á heppilegum stað í
sveit, þar sem dvölin gæti verið ódýr.
Fáir staðir rnyndu frá því sjónarmiði
heppilegri en við laugina í miðjum
Skagafirði, skamt frá Víðimýri. Kemur
þar mikið lieitt vatn úr jörðu. Land-
ið umhverfis er eitt hið frjósamasta
fram af kæi’leika til maka eða
barna, eða annara meðbi’æðra, og
tilfinningunni fyrir því böli, sem
áfengisnautnin hefir í för með séi’.
En þekkið þið nokkurn þann, eða
getið þið hugsað ykkui' nokkui’n
þann, sem gæti fallið fram á ásjónu
sína og beðið guð að gi’eiða vín-
inu braut?
þegar vínið hefir nú aftur frjáls-
ar vistir á landi hér, þá vei’ður
framtíðin skuggalegri í augum
margra alvörugefinna manna. Eg
er einn í tölu þeirra, sem hafa
beyg af þeirri breytingu, og sjálf-
sagt einhver ykkar líka. Flestum
mun finnast það alvarlegt um-
hugsunai’efni, ef búast mætti við
nýrri vínöld á landi hér.
Við verðum sjálfsagt ekki öll
sammála um leiðir til að verjast
því. En um leið ættum við þó að
verða sammála og samtaka.
Við ættum öll að leita sjálf og
reyna að leiða þá unglinga, sem
okkur hefir verið trúað fyi’ir, að
heilbi’igðum nautnalindum, svo að
hvorki við né þeir leiðist til þess
ao leita þeirra nautna, sem aðeins
leiða til spillinga.
hér á landi og akbraut því nær full-
gerð til Sauðárkróks. Fyrir aðalhér-
aðið myndi læknirinn betur settur á
þessum stað, en á Sauðái’króki, og
myndi að likindum geta haft umsjón
með hælinu, eins og hann gætir nú
sjúkrahúss á Króknum. Vegna jarð-
hitans og ræktunarskilyrða myndi
hver legudagur verða a. m. k. þriðj-
ungi ódýrari en á Vífilsstöðum.
Mox-gunblaðið 17. f. m. talar um
að stofna „frjálslyndan íhalds-
flokk, til varnar þeim þjóðþrifurn
sem hið boi’garalega frelsi hefir
skapað“. Lesendum blaðsins kem-
ur í hug starfsemi fiskihringsins,
kaupbrallsgróði einstaki’a rnanna,
ástæður Islandsbanka, vaxandi
munur á ríkum og fátækum, og
nútíðai’siðmenningin í Reykjavík.
Lesandi Morgunblaðsins.
Nýtt blað. Sannfrétt er það, að
vei’ið er að reyna að safna fé hér
í bænum og sömuleiðis t. d. í
Borgarfirði og Skagafirði, til út-
gáfu nýs blaðs. Magnús Guðmunds
son fyrrum fjármálaráðheiTa mun
aðallega standa fyrir þeirri fjár-
beiðni. Á blaðið meðfram að vei’ða
málgagn bændadeildar Moi-gun-
blaðsins. Sem von er er ánægjan
ekki óblandin um frammistöðu
Morgunblaðsins og Lögréttu. Jafn-
framt er talið að blaðið eigi sér-
staklega að berjast- fyrir hags-
munum trollaraeigenda og Islands-
banka. þykir Moggadótinu nú sem
líf liggi við er kosningar eru í
vændum og sigui’vænlegra að láta
frambjóðenduma koma ýmislega
búna fram fyrir háttvii’ta kjósend-
ur. Hefir fi’ést að Sigurður yngri
frá Vigur, stjórnaiTáðsritai’i, eigi
að verða ritstjóri blaðsins. Verður
fróðlegt að sjá, verði einhverntíma
úr þessu „barn í brók“.
Búnaðarþinginu er nú bráðum
lokið og mun hafa staðið lengur
en nokkru sinni áður (c. 10 daga),
enda lágu mörg mál fyrir þing-
inu. Ný lög voru samin fyrir fé-
lagið. Frá landbúnaðarnefnd neðri
deildar bárust þau. orð til félags-
ins, að nefndin treystist ekki að
fylgja jarði’æktarlögunum, nema
alþingi og stjórn fengi íhlutunar-
rétt um stjórn Búnaðarfélagsins,
enda gera þau lög ráð fyrir miklu
valdi hjá félaginu, og að það ráði
yfir miklu fé handa landbúnaðin-
um. Búnaðarþingið samþykti nú
lagabreyting í þessa átt. Kýs það
eftirleiðis 1 mann í stjóm félags-
ins, en atvinnumálaráðherra nefn-
ir tvo í stjómina eftir tillögum
landbúnaðarnefnda alþingis.Stj órn
in á þvínæst að velja fram-
kvæmdastjóra fyrir félagið, er
nefnist búnaðarmálastjóri. Ýmsar
fleiri breytingar voru gerðar á lög-
unum. Eftirleiðis verða t. d. skóla-
stjórar bændaskólanna til skiftis
sjálfkjörnir á búnaðarþingið. Lög-
3S
Wm.
Agrip af ársreikningum 1922.
A. Borgað inn og út.
I n n:
i. í sjóði f. f. á........... 3235,39
2 Borgað af lánum............. 17348,38
3. InnJeystir víxlar.......... 8887,72
4. Sparisjóðsinnlög.......... 70892,04
5. Vextir af lánum o. fl.... 19745,63
6. Frá bönkum................ 69121,38
7. Bráðabirgðalán tekið .. .. 8000,00
8. Ýmislegt..................... 78,29
Samtals 197308,83
Ú t:
l.Lán veitt................
2 Víxlar keyptir...........
3. Útborgað innstæðufé (með
dagvöxtum)..............
4. Kostnaður:
a. laun........... 1753,10
b. annar kostnaður 776,50
5. Greitt af skuldum sjóðsins:
a. afborgun....... 8000,00
b. vextir......... 170,95
6 Til banka .. .
7. Ýmislegt .. ..
8. í sjóði 31. des.
Samtals 197308,83
B. Ágóðareikningur.
T e k j u r:
1. Vextir áf lánum............ 23165,54
2. Vextir af víxlum............. 211,94
3. Aðrar tekjur................. 303,62
Samtals 23681,10
Gjöld:
1. Reksturskostnaður....... 2529,60
2 Vextir af skuld sjóðsins .. 170,95
3. Vextir af innstæðufé(5%%) 15618,22
4. Endurborgaðir vextir .. .. 235,76
5. Ágóði................... 5126,57
Samtals 23681,10
C. Eignareikningur 31, des. 1922
E i g n i r:
1. Skuldabi’éf íyrir lánum:
a. gegn fasteign.v. 153461,70
1), gegn sjálfsk.áb. 153202,35
c. gegn áb. sveit.fél. 2043,48
d. gegn handveði 1129,43
——------- 309836,96
2. Óinnleystir vixlar.......... 3595,00
3. Innstæða í bönkum .. .. 8609,00
4. Aðrar eignir................. 551,75
5. í sjóði..................... 7005,80
11134,40
10405,00
92053,37
2529,60
8170,95
65469,70
540,01
7005,80
Samtals 329598,51
S k u 1 d i r:
1. Innstæðufé 555 viðskiftam. 300621,29
2. Varasjóður............... 28977,22
Samtals 329598,51
in voru samþykt í einu hljóði á
búnaðarþingi og aðalfundur hefir
og samþykt þau í einu hljóði íyrir
sitt leyti, og eru þau því þegar
gengin í gildi. Ýmsra fleiri mála
frá þinginu verður síðar getið.
Látin er nýlega hér í bænum frú
Ingunn Johnson, ekkja Hermann-
íusar sýslumanns og móðir þeirra:
Jóns lögreglustjóra, Odds skrif-
stofustjóra, Halldórs bókavarðai’ í
Ameríku og prestfrúnna þriggja
á þingvöllum, Breiðabólsstað í
Fljótshlíð og Reynivöllum.
þór, bj örgunarskip Vestmanna-
eyinga, er enn í aðgerð. Lands-
stjórnin mun hafa útvegað annan
bát í stað hans, til að hafa hemil
á útlendum sjómönnum við Eyj-
ar, meðan á vertíð stendur.
Misritað var fyrir nokkru í
Tímanum að Magnús Sigurðsson,
er hlaut fegurðarglímuverðlaunin
á Skjaldarglímu Ármanns, væri
frá Drumbodsstöðum í Biskups-
tungum, hann er frá Stórafjalli í
Mýrasýslu.
------o----