Tíminn - 30.06.1923, Qupperneq 2

76
T I M I N N
Dönsku
kírkjuáhrifín.
1 sambandi við hið margrædda
og umtalaða mál að íslenska kirkj-
an eigi að sækja sem mest til
dönsku kirkjunnar og sömuleiðis í
sambandi við ritdeilu sem fór fram
hér í blaðinu í vetur um iðrunina
eftir dauðann, mun mörgum þykja
fróðlegt að heyra það sem hér fer
á eftir.
Aðalblað Grundtvigssinnanna og
lýðháskólamannanna dönsku heitir
Höjskolebladet og er mörgum
kunnugt hér á landi. I nýkomnu 23.
tölublaði þess, dagsettu 8. þessa*
mánaðar, eru tilfærð orð eftir
innrimissiónsprest danskan, að
nafni C. Borre Larsen, sem hann
hefir ritað í aðalmálgagn innri-
missiónsmannanna dönsku: Indre
Missions Tidende. Tilefni hans er
það, að sumir Grundtvigssinnar,
prestar, hafa gert ráð fyrir að
hugsanlegt væri að menn gætu iðr-
ast eftir dauðann. Fara orðin hér
á eftir í þýðingu og leturbreyting-
ar eru hinar sömu og eru í Höj-
skolebladet:
„I raun og veru er þetta sama
og að segja að heilagur Guð láti
sitt góða hjartalag hlaupa með
sig í þær gönur, að hann af ein-
skærum kærleika verði óréttlát-
ur við þá, sem tóku sinnaskift-
um hér á jörðu; því að þeir
hefðu getað öðlast sæluna á
ódýrari hátt með því að bíða,
þeir hefðu jafnframt getað feng-
ið fult fyrir snúð sinn: fyrst
skemtilegt líf og því næst Guðs
ríki. Við verðum því að varpa
þessari hugsun fyrir borð þeg-
ar af þessari ástæðu að hún er í
ósamræmi við réttlæti Guðs“. —
„þeir sem höfðu möguleikann
' hér, en notuðu hann ekki, hljóta
að missa hann í dauðanum.
Jarðlífið væri annars tilgangs-
laust og Guð óréttlátur. það er
einmitt þetta sem er mest um
jarðlífið, að hér á að skera úr
spurningunni: Vilu eða viltu
ekki öðlast eilíft sælulíf?“-
„Eg álít það fleipur að tala
um að þeir menn geti iðrast eft-
ir dauðann, sem hafa haft mögu-
leikann til þess hér en ekki not-
að hann. því er öðruvísi varið
um þá sem aldrei hafa kynst
fagnaðarerindinu (heiðingjarn-
ir) og ef til vill um einstaka
Innrásín
í Ruhrhéraðið.
1 tímaritinu „Det nye Nord“
hafa lengi undanfarið staðið mjög
merkilegar greinar um mann-
fræði: úrkynjun, kynblöndun og
mannkynbætur. Mun mega telja
þessa fræðigrein tiltölulega unga,
en það er víst, að rannsóknir
þeirra vísindamanna sem fást við
þessi fræði, munu hafa geysilega
mikil áhrif um heim allan. Enda
fullyrða þessir menn, að um fátt
varði þjóðimar meira en þetta:
að halda kyninu hraustu og heil-
brigðu, andlega og líkamlega. Hafa
rannsóknirnar þegar leitt í ljós
merkilegar staðreyndir.
1 maíhefti þessa tímarits eru
enn greinar um þessi efni. Jafn-
framt er þar vikið að afleiðingun-
um af framferði Frakka í Ruhr-
héraðinu. Flestir þeir, sem um
þetta skrifa, eru vísindamenn frá
hlutlausum löndum.
Fara hér á eftir nokkrar glefs-
ur úr greinum þessum.
I.
þjóðaflutningar fyrri alda fóru
fram á löngum tímabilum. þjóða-
flutningai- þeir, sem nú hafa átt
sér stað á fáum árum, munu vera
meiri en nokkru sinni hafa átt sér
stað áður. pað er talið víst, að yfir
600 þús. manns hafi síðustu þrjú
kristna menn, sem aldrei hafa
heyrt Guðs orð flutt satt og hafa
heldur ekki getað lesið það.
þetta þó því aðeins að þeir eigi
hugarí'ar til sinnaskifta. pað
getur líka verið að heiðingjarnir
eigi það ekki“.
þessum afskaplegu orðum þessa
prests fylgja svo ummæli sjálfs
formanns innrimissiónsmannanna
dönsku. þau eru svohljóðandi:
„það er augljóst að með sög-
unni um ríka manninn hefir
Drottinn viljað segja okkur að
sá sem hefir vanrækt náðartíma
Guðs hér í lífi, getur ekki bætt
úr því eftir dauðann. þetta er
ekki líkingarmál, sem hægt er
að skýra á annan veg, þetta eru
hin skírustu ummæli Drottins
sjálfs að menn geti ekki tekið
sinnaskiftum eftir dauðann".
Svo mörg eru þessi orð og þurfa
þau engra skýringa við. þau láta
svo illa í íslenskum eyrum.
En þau koma fram í aðalmál-
gagni langvoldugustu kirkjustefn-
unnar dönsku. þau eru viðurkend
og á þeim er hert af sjálfum for-
manni þessarar stefnu. þau eru,
þessi óguðlegu orð, eins og inn-
sigli, eins og einkunnarorð á vold-
ugustu stefnunni innan dönsku
kirkjunnar.
Og þetta kemur okkur mikið við,
Islendingum, því að það er lagt
mikið kapp á það nú að laða áhrif
hingað til okkar frá dönsku kirkj-
unni.
Eg er svo gerðui’, að mér finst
fyrsta málsgreinin, sem tilfærð er
hér að framan eftir þessum danska
presti vera eitthvert mesta, eg
held allra mesta guðlast sem eg
hefi séð á prenti. I þeim liggur,
finst mér, einhver mesti og full-
komnasti misskilningur á eðli og
lífsskoðun kristindómsins sem eg
hefi heyrt um. Og hann svo marg-
faldur.
Hinir frjálslyndu dönsku kirkju-
menn sem eru í miklum minnihluta
kvarta sáran undan þröngsýnis-
andanum danska. Enn síður sam-
rýmist hann hugsunarhætti okkar
Islendinga.
það hafa oft verið gerðir storm-
ar að íslensku kirkjunni. Og ekki
er ólíklegt að nú standi fyrir dyr-
um mikill stormur á hendur henni
og tilraun verði gerð til þess að
skilja ríki og kirkju.
Ekkert mundi frekar gefa þeim
tilraun byr undir báða vængi en
það, ef slík dönsk kirkjuáhrif sem
þau, sem hér eru nefnd að fram-
árin flust að austan til Mið-
Evrópu. I Berlín einni munu nú
vera um 400 þús. Rússar, Galisíu-
menn og Grikkir. þeir bera ein-
kenni kynblendinganna: auðsveip-
ir, fullir þrælsótta en grimmir und-
ir niðri. Síðustu þrjú árin hefir
1 y% milj. manna flust til New
York. Langflestir koma frá Gali-
síu, Grikklandi, Armeníu, Pól-
landi og Rússlandi. Á Norðurlönd-
um og þýskalandi eru menn famir
að fá augun opin fyrir hættunni
sem stafar af kynblönduninni sem
er samfara þessum innflutningi. 1
Sviss hafa komið fram róttækar
tillögur um að verjast innflutn-
ingnum. Og sumir merkustu vís-
indamenn Bandaríkjanna hafa rit-
að eftirtektaverðar greinar um
þetta efni.
En á landamærum tveggja merk-
ustu mentaþjóða Norðurálfunnar
gerast nú atburðir, sem era enn
ískyggilegri. Franskur her sveim-
ar um Rínarlöndin og Ruhrhérað-
ið og svo lítur út sem sá innflutn-
ingur eigi að standa lengi. I þeim
her er fjöldi svertingja frá Afríku.
Afleiðingarnar verða ekki einung-
is alvarlegar fyrir þýskaland, held-
ur og fyrir alla Norðurálfuna.
þegar Englendingar fluttu
svertingjana til Bandaríkj anna,
gerðu þeir þá að þrælum hvíta
kynflokksins. En svertingjarnir
sem Frakkar flytja til þýskalands
eru yfirmenn og settir til höfuðs
hinum hvítu mönnum og konum
an, ná að eflast innan íslensku
kirkjunnar.
Væri það ómildur leikur forlag-
anna ef sjálfir leiðtogar íslensku
kirkjunnar yrðu til þess — óvilj-
andi vitanlega — að búa henni
banaráð.
En hitt mun fáum gætnum
mönnum dyljast, að á þeim breyt-
inga og byltingatímum sem nú
sem þar búa. þetta hefir aldrei
borið við fyr í sögu Norðurálfunn-
ar. Allar niðurstöðui' kynfræðing-
anna benda hiklaust 1 þá átt að af-
leiðingamar af þessu tiltæki muni
verða mjög alvarlegar.
II.
Meðal svertingjanna í Afríku
hafa kynsjúkdómamir náð geysi-
mikilli útbreiðslu og orðið mjög
illkynjaðir. það er talið að 9 sjúk-
dómar af 10 í Abyssiníu stafi bein-
línis eða óbeinlínis af sýfílis. Ná-
lega hver einasti innborinn maður
í Túnis hefir haft sýfílis. Sýfílis
er langtíðasti sjúkdómurinn í
Marokkó og það er talin fullkom-
in undantekning að nokkur kven-
maður þar í landi hafi ekki haft
einhvern kynsjúkdóm. það er áætl-
að að helmingur íbúanna á Mada-
gaskar hafi haft sýfílis. I Mið-
Afríku hafa kynsjúkdómarnir
reynst svo skæðir, að sumir kyn-
þættir era hartnær útdauðir.
I haust voru um það bil 25 þús-
und Afríkumenn í franska hern-
um á þýskalandi samkvæmt opin-
berum skýrslum. þeim hefir fjölg-
að mikið síðan, því að nálegá dag-
lega berast fréttir um það, að slík-
ir hermenn hafi verið sendir til
einhverrar þýskrar borgar.
það var árin 1918—1919 sem
þessir Afríkuhermenn vora fyrst
fluttir til þýskalands. Fara nú hér
á eftir nokkrar tölur sem sýna
Kaupið
íslenskar vörur!
Hreinl Blautsápa
Hreini Stangasápa
Hrein® Handsápur
Hreins. K e rt i
HreinE Skósverta
HreinS. Gólfáburður
Styðjið íslenskan
iðnað!
eru, væri það hið mesta óyndis-
úrræði að slíta sambandi ríkisins
við hina söguhelgu og frjálslyndu
kirkju sem verið hefir löngum hé."
á landi. Tr. p.
----o-----
Gengið. Enn hafa bankarnir
lækkað gengið sem svarar einni
krónu á sterlingpund.
afleiðingarnar í þeim héröðum
sem þessir hermenn dveljast í.
Fyrst eru tölur frá sjúkrahús-
unum í Pfals. Svo margar konur
komu á þau með kynsjúkdóma:
Árið 1912 119; 1914 139; 1916
302; 1918 290; 1919 825; 1920
758.
I Aachen eru tölurnar þessar
(líka konur) : 1917 258; 1918 408;
1919 846; 1920 720. I Wiesbaden:
1917 1557; 1918 1647; 1919 2399;
1920 2137. I Koblens: 1917 155;
1918 108; 1919 1054.
Allsherjaryfirlit um kynsjúk-
dómana í hinum hernumdu héröð-
um er ekki til, en tölurnar frá hin-
um einstöku borgum benda allar í
sömu átt.
I borginni Mains, sem Frakkar
hafa tekið, er tala þeiraa sem hafa
kynsjúkdóma þrefalt hærri en í
jafnstórum borgum þýskum sem
ekki hafa verið hernumdar. I
mörgum borgum eru orðin mestu
vandræði með að koma sjúklingun-
um fyrir. I sjúkrahúsinu í Lud-
wigshafen varð að rýma burt öll-
um berklaveikissj úklingum til þess
að geta tekið á móti stúlkum með
kynsjúkdóma. I Kaiserslautern
hefir tala þessara sjúklinga aukist
um 75% síðan innrásin hófst, í
Neustadt a. H. hefir hún þrefald-
ast. I sjúkrahúsi borgarinnar
Landau voru árlega 15 slíkir sjúkl-
ingar fyrir stríð, 27 árlega á stríðs-
áranum en nú 152.
það er engum vafa undirorpið
Varasjóður
fyrir Íandbúnaðinn.
Veturinn síðastliðni er hvað
landbúnaðinn snertir einn með allra
bestu vetrum, sem komið geta hér
á landi. Má og sjá ljós merki þess,
því bæði er fénaður í mjög góðum
holdum og heyfyrningar með allra
mesta móti. Hér nærlendis heyrist
varla, að nokkur bóndi sé tæpt
staddur með fóðurbirgðir, og það
sama fréttist af öllu landinu. Nú
væri því tækifæri til að búa sig
undir ókomna tímann, svo að
mögru kýrnar éti ekki þær feitu,
eins og þær hafa svo oft gert að
undanförnu.
það hefir margt verið skrifað
um fóðurbirgðamálið, og margt
reynt til að færa það í lag, enda
hefir mikið breyst til batnaðar í
því efni síðasta mannsaldurinn.
En þó vantar enn mikið á, að öll-
um bændum sé ljóst, hvað hér er
mikið í hættu og hve mikil nauð-
syn er á, að geta verið ókvíðinn
hvernig sem tíðarfarið verður.
Af því marga, sem skrifað hefir
verið um fóðurbirgðamálið, skal eg
aðeins minnast á „Næstu harðind-
in“ eftir Guðmund Bjömson land-
lækni, af því mér finst, að þar sé
umtalsefnið tekið svo föstum tök-
um með fáum orðum, að ekki sé
annarsstaðar betur gert. Gætu ung
ir bændur enn haft gagn af að
lesa þá hugvekju, þótt hún sé orð-
in 10 ára. Bendir G. B. á tvö höf-
uðráð, til þess að harðindin þurfi
ekki að valda líkum vandræðum
framvegis, sem þau hafa gert á
liðnum öldum. þessi ráð era bætt-
ar samgöngur (járabrautir) og
tryggingarsjóðir. Býst hann við,
eins og rétt er, að mörg hörð ár
geti komið áður en járnbrautir
verða lagðar, og þá ekki síst þar,
sem þeirrar samgöngubótar væri
mest þörf.
Um bjargráðasjóðinn sýnast
vera skiftar skoðanir, sbr. álit
sýslunefnda og alþingis um einka-
sölu á kornvöru, og er þó ekki
nokkur vafi á, að þar er bent á ráð,
sem mundi bjarga þegar alt ann-
að þryti. Að vísu mundi það hafa
allmikinn kostnað í för með sér, en
hann mundi fást margborgaður.
Eg geri samt ráð fyrir, að það sé
kostnaðurinn, sem hefir verið
mestur þrándur í götu þessa nauð-
synjamáls, og því hefir mér kom-
ið til hugar, að einmitt nú væri
að það eru aðallega Afríkuher-
mennirnir, sem valda þessum
ósköpum. það sést einnig af opin-
berum gögnum um þá siðferðis-
glæpi, sem framdir hafa verið. það
eru Afríkuhermennirnir sem
fremja þá langflesta.
Hið auma ástand sem fólkið býr
við nú, í þessum héröðum, eykur
smitunarhættuna stórkostlega.
III.
Fáir utan þýskalands vita um
þá hættu sem vofir yfir þýsku
þjóðinni vegna innrásar franska
hersins. I kjölfar innrásarhersins
koma hverskonar of beldisverk:
nauðgun á konum og ungum stúlk-
um og hin svívirðilegustu ofbeldis-
verk eru framin á karlmönnum og
drengjum. það er ekki nóg með
það, að þetta særir blygðunartil-
finningu almennings, kynsjúk-
dómahættan vex stórkostlega,
framtíð hinnar þunguðu konu er
gjörspilt og þá er það era blökku-
menn sem fremja hinar svívirði-
legu athafnir, bætist það ofan á,
að afkvæmið verður kynblend-
ingur.
Innanríkisráðherra þýska ríkis-
ins hefir lagt fyrir þýska þingið
nákvæma skýrslu um 65 morð, 65
ofbeldisverk og 170 siðferðisglæpi,
sem innrásarherinn hefir framið
á þýskalandi. Meginið af þessari
skýrslu var þvínæst birt í einu
helsta læknatímaritinu.
Siðferðisglæpirnir voru framd-
Kjöttunnur,
alt til beykisiðnar, smjörkvartél o. s. frv. frá stærstu beykissmiðju í
Danmörku.
L. Jacobsen,
Köbenhavn Valby.
Höfum í mörg ár selt tunnur til Sambandsins og margra kaup-
raanna.
Orðsendíné
til kaupmanna og kaupfélaga.
Vér leyfum oss hérmeð að vekja athygli yðar á því, að vér höf-
um fyrirliggjandi töluverðar birgðir af islenskum niðursuðuvörum
frá niðursuðuverksmiðju vorri, svo sem:
Kjöt beinlaust í 1 kgr. dósum. Kæfu í 1 kgr. dósum,
----Í v* - - - í v* -
og Fiskbollur í 1 kgr. dósum.
Vörugæðin standast allan samanburð. Gerið svo vel að spyrja um
verð hjá oss áður en þér festið kaup á eiiendri niðursuðu. Vörurnar
sendar út um land gegn eftirkröfu.
Styðjið innlenda framleiðslu.
Virðingarfyllst.
Sláturfélag Suðurlands.