Tíminn - 28.07.1923, Blaðsíða 1

©jciíbferi
og afgretí>slur>,a&ur Ctmans er
Stgurgetr ^ri&rtfsfon,
Samban&sfjústnu, HeYfjautf.
J2^fgretböía
íímans er í Sambanbsfyústnu,
©pin baglega 9—\2 f. b-
Sími ^96.
VII. ár.
Reykjarík 28. jxilí 1923
<&> <§> <&>- <£>> <§S> -<g> -
♦
é
v
A
V
4
v
é
V
V

,RœEM,u. A .
í'ft 4 / 11
##/ i /
//#f ,v
I /C-Mv//
’ ¥
//é
[Ly/
issé&fáVS
il ! V5
•/
6'
S
N
flfbpagðs fegund
af
hreinum Virginiu sigarettum.
Smásöluverð 65 aupap.
Fpazgap fypjp gæði.
*/&>■ -4§5--
4

Adalfundur
Samb. ísL samvimiuféiaga.
Fundurinn var haldinn 2.—6. þ.
m. á Akureyri í samkomuhúsi bæj-
arins.
Formaður Sambandsins, Ólafur
Briem, setti fundinn. Mintist hann
hins mikla missis og saknaðar sem
ríkja mundi x hjörtum allra fund-
armanna út af fráfalli Hallgríms
Kristinssonai’ forstjóra. Fór því
næst nokkrum orðum um starfsemi
hans. Vottuðu fundarmeim minn-
ingu hins látna virðingu sína og
þökk með því að standa upp. Flutti
þá Sigurður Bjarklind kaupíélags-
stjóri kvæði — kveðjuorð til hins
látna — frá konu sinni, Unni skáld-
konu Benediktsdóttur. Hlýddu
íundarmenn á kvæðið standandi.
— Kvæðið hefh' verið prentað 1
Degi.
þá skýrði formaður fundinum
frá því, að stjórn Sambandsins
hefði þegar ráðið forstjóra fyrir
Sambandið frá 1. þ. m., Sigurð
Kristinsson kaupfélagsstjóra á Ak-
ureyri.
Lét formaður síðan kjósa
þriggja manna nefnd til þess að at-
huga kjörbréf fundaimanna.Lögðu
þeir fram tillögur að lokinni athug
un og voru þær samþyktar í einu
hljóði.
pá var kosinn fundarstjóri með
lófataki, Sigurður Bjafklind á
Húsavík, en Jón Jónsson bóndi í
Stóradal til vara. Fundarskrifar
voru kosnir: Sigurður bóndi Jóns-
son á Arnarvatni og Ingólfur
alþm. Bjai’nason í Fjósatungu.
Fundarmenn voru alls um 40 frá
30 félögum, hvaðanæfa á landinu.
Stjórnarnefndin sótti öll fundinn
að einum undanskildum, ennfrem-
ur framkvæmdastjórarnir innan-
lands, skólastjóri Samvinnuskólans
og endurskoðendur Sambandsins.
Tvö ný kaupfélög voi'u tekin inn
í Sambandið: Kaupfélag ísfirðinga
og Kaupfélagið Ægir á Norðfirði.
Tvö félög höfðu gengið úr Sam-
bandinu á árinu: Kaupfélag Hval-
fjarðar og Mjólkurfélag Reykja-
víkur, sem er hætt kaupfélags-
stai’fsemi.
Reikningar Sambandsins voru
lagðir fram endurskoðaðir. Settur
forstjóri, Jón Árnason, gerði grein
fyrir reikningunum og skýrði þá
ítarlega; sérstaklega fjárhags-
reikning og rekstursreikning.
Höfðu skuldir Sambandsins út á
við minkað á árinu sem svarar 690
þús. kr.
I sambandi við reikningana gaf
hann ítai’lega skýrslu um verslum
arstarfsemi ái’sins og sérstaklega
um sölu innlendu afurðanna.Leiddi
rök að því að Sambandinu hefði
yfirleitt tekist að ná mun hærra
verði fyrir vörur sínar en öðrum
kaupsýslumönnum samtímis. þá
gaf hann og skýrslu um verðupp-
hæð innfluttra og útfluttra vara
Sambandsins síðustu sex ár, er
sýndi ljóslega vöxt og viðgang
Sambandsins þessi árin.
Að lokum fór hann nokkrum orð-
um hinn látna forstjóra Sambands-
ins, Hallgrím Kristinsson. Mintist
hinnar stórfeldu starfsemi hans í
þágu samvinnufélagsskaparins hér
á landi og afburða starfshæfileika
hans.
þá var, samkvæmt tillögu for-
manns, kosin 7 manna nefnd til
þess að athuga reikningana nánar
og hag Sambandsins- yfirleitt, með
aðstoð endurskoðendanna.
Framkvæmdastjóri innflutnings
deildar, Aðalsteinn Kristinsson,
flutti þá ítai’lega skýrslu um inn-
fluttar vörur Sambandsins á síð-
astliðnu ári. Las upp samandregið
verð og magn nokkurra vöruteg-
unda og benti á nauðsyn þess að
deildirnar takmörkuðu sem mest
kaup á þeim aðfluttum vörum, sem
spara mætti, svo sem sykur, tóbak
o. fl. Spunnust miklar umi'æður um
málið, sérstaklega hvað snertir
sparnaðarráðstafanir um vöru-
kaupin. Var kosin fimm manna
nefnd til þess að bera fram tillög-
ur í málinu.
Skólastjóri Jónas Jónsson flutti
langt og ítarlegt erindi um Sam-
vinnuskólann. Hafði honum verið
haldið uppi síðastl. vetur fjárhags-
lega á þeim grundvelli, sem frá var
skýrt á síðasta aðalfundi, þar sem
framlög Sambandsins til skólans
voru ekki önnur en ókeypis hús-
næði, ljós og hitiv Skýrði skóla-
stjói’i mjög glögglega nauðsyn
þessa skólahalds fyrir samvinnu-
stai'fsemina í landinu. Lýsti því
ennfremur yfir, að fyrirhugað væri
að fyrirkomulag skólans yrði hið
sama næsta vetur, með nokkrum
breytingum, sem miðuðu að því að
gera aðkomnum nemendum dvöl-
ina við skólann að mun ódýrari.
þá flutti hann skýrslu um út-
gáfu Tímaritsins, bæði um fjár-
hagshlið málsins og stefnu ritsins
og starfsemi á ýmsan hátt.
Skýrsla kom fyrir fundinn, að
maður sá, þorsteinn Davíðsson frá
Fjósatungu, sem undanfarið hefir
unnið að gænirotun 1 Ameríku, að
tilhlutun Sambandsins, væri nú orð
inn fær um að standa fyrir þessu
starfi hér heima. Hefði stjórnin
hugsað sér að láta byrja á því í litl-
um stíl nú í haust. Eftir nokkrar
umræðui' var svohljóðandi tillaga
samþykt:
„Fundurinn felur stjóm Sam-
bandsins að koma á gærurotun
næsta haust, á þann hátt sem hún
sér best henta“.
Jón Árnason framkvæmdastjóri
flutti mjög glögga og sundurliðaða
greinargerð um sölu innlendra af-
urða á liðna ái’inu. Gerði grein fyr-
ir hverri vörutegund séi’staklega:
vörumagni og verðhæð og hversu
salan hefði gengið. Gaf einnig
ýmsar bendingar um væntanlega
vörueftirspurn og vei’ðlag á þessu
ári. þá skýrði hann og frá tilraun-
um sem Sambandið lét gera síðast-
liðið haust með að flytja út kælt
kjöt til Englands og Danmerkur og
undirbúningi ýmsum, sem Sam-
bandið hefði gert síðan til að koma
því máli til frekari framkvæmda á
komandi hausti eða svo fljótt sem
kostur er á.
Urðu miklar umræður um af-
urðasölumálið og meðal annars
haldið fast fram þeirri nauðsyn, að
einbeittar tilraunir yrðu gerðar um
að fá kjöttollinn afnuminn í Noi’-
egi. Að lokum voru þessar tillögur
samþyktar, allar í einu hljóði:
„I tilefni af skýrslu fram-
kvæmdastjói’a útflutningsdeildar
um afui’ðasölu Sambandsins síð-
astliðið ár lýsir fundurinn yfir
ánægju sinni út af því, hve fram-
kvæmdastjóminni hefir tekist sal-
an vel“.
„Fundurinn ályktar að fela Sam-
bandsstjórninni að skora á ríkis-
stjórnina að fylgja fast fram
kröfum íslenskra bænda um að ná
sem bestum tollkjörum fyrir ís-
lenskt saltkjöt í Noregi. Telur
fundurinn ekkert áhorfsmál að
Norðmönnum sé á móti veitt íviln-
un t. d. með því að nema úr gildi
þau ákvæði í síldveiðalöggj öf hér,
sem minst tjón baka landsmönn-
um, svo sem ákvæðin sem banna
sölu og söltun síldar í landi, ef það
gæti greitt fyrir hagfeldum úrslit-
um kjöttollsmálsins“.
„Fundurinn lýsir því yfix, að það
er vilji hans að stjói’n Sambands-
ins vinni að því af fremsta megni
að komið verði upp sem fyrst hæfi-
legu flutningaskipi með kæliútbún-
aði til að flytja út nýjar afurðir
landsmanna“.
Sparnaðarnefndin lagði fram
álit sitt og bar fram eftirfarandi
tillög’úr sem samþyktar voru með
þorra atkvæða, eftir nokkrar um-
ræður.
Fundurinn beinir þeirri áskorun
til Sambandsdeildanna, að þær
haldi áfram sparnaðai’ráðstöfunum
sínum og gæti allrar varúðar í
verslunarframkvæmdum og leyfir
sér sérstaklega að benda á eftirfar-
andi atriði:
Að gæta sem mest hófs í flutn-
ingi á miður nauðsynlegum vörum,
svo sem sykri, kaffi, hveiti, tóbaki
og vefnaðarvörum, án þess þó að
ganga svo langt, að fullur skortur
verði á þessum vörutegundum, svo
félagsmenn þurfi að leita til ann-
ai’a verslana til þess að fullnægja
brýnustu þörf.
Að stjórnir deildanna gangist
fyrir því, að almenn sparnaðarsam-
tök verði tekin upp á deildasvæðun-
urn og standi þær í sambandi við
S. I. S. um tilhögun og árangur
þessarar starfsemi.
Enn var samþykt eftii’farandi
tillaga með samhljóða atkvæðum:
Fundurinn felur stjórn S. I. S.
að leitast við að fá Jónas lækni
Ki’istjánsson til að laga í í’itgerð-
arform fyi’irlestur þann, er hann
hélt á Sauðárkróki síðastl. vetur
um óheilnæmi munaðarvara og’
ýmsra fæðutegunda og fá hann
síðan birtan í Tímanum og Tíma-
riti samvinnufélaganna.
Reikningar Sambandsins og álit
endurskoðenda var þá aftur tekið
til meðferðar. Reikninganefndin
bar fram álit sitt og lýsti yfir að
hún liti svipuðum augum á efna-
haginn og endui’sko.ðendumir, t. d.
hvað snei'tir útistandandi skuldir
Sambandsins og tryggingarnar
fyx-ir þeim. Yfirleitt virtist sem
sambandsdeildunum hefði þegar
tekist að rétta nokkuð viðskifta-
hag sinn við Sambandið.
Eftir nokkrar umræður voru
reikningarnir í heild sinni, ásamt
athugasemdum endurskoðenda
samþyktii' i einu hljóði.
Loks bar fundarstjóri fram til-
lögu, sem samþykt var í einu
hljóði, um að lýsa ánægju sinni
yfir stai’fsemi Sambandsins síðast-
liðið ár og fullu trausti á stjórn
þess og fi-amkvæmdastjórum fyrir
skynsamlega og gætilega fjármála-
stjórn.
Enn bar reikninganefnd fram
eftirfai’andi tillögu, sem samþykt
var í einu hljóði:
Fundurinn leggur til að útgáfu
Tímaritsins sé haldið áfram á
þessu ári á sama hátt og að und-
anförnu. Jafnfi’amt skorar fundur-
inn á sambandsdeildirnar að vinna
að útbi’eiðslu Tímaritsins frekar
en orðið er.
pá ui’ðu allmiklar umræður um
lagabreytingar sem stjómin hafði
lagt fyrir fundinn. Hafði orðið fult
samkomulag milli stjórnarinnar og
nefndar sem um málið fjallaði.
Voru tillögurnar allar samþyktar.
Formaður Sambandsins gaf
skýrslu um framkvæmdir stjórn-
arinnar á ýmsum ályktunum síð-
asta aðalfundar. Um stofnun sam-
vinnubanka hefðu engar fram-
kvæmdir orðið enn, vegna fjár-
kreppunnar. Sambandsdeildunum
hefði verið tilkynt að S. I. S.
mundi útvega þeim landbúnaðai’-
vélar og tilbúinn áburð. Engin
sambandsdeildanna hefði enn snú-
ið sér til Sambandsins með ósk
um stofnun afurðati’yggingarsjóðs
Frumvarp til reglugjörðar um
sölu íslenskra afurða var tekið til
meðferðar og samþykt í einu hljóði
Til þess að skipa forsæti í gei’ðai*-
dómi um ágreining er í’ísa kann út
af brotum á reglugjörðinni, voru
kosnir: Steingrímur Jónsson bæj-
arfógeti á Akui’eyri, Böðvar Bjai’k-
an lögfræðingur á Akureyxi og
Benedikt Jónsson frá Auðnum.
Sambandsstjórnin bar fi’am til-
lögu til fundarályktunar um
„Minningai’sjóð Hallgi’íms Krist-
inssonar", svo hljóðandi:
1. gr. Fundurinn ályktar, fyrir
hönd Sambandsins, að leggja fram
10 þús. kr. í minningarsjóðinn.
Ennfremur felur fundurinn fram-
kvæmdastjói’ninni að leita fjár-
framlaga frá samvinnufélögum
landsins og einstökum mönnum.
Féð skal ávaxtað í Söfnunarsjóði
íslands.
2. gr. Fjái’hæð sú, er kaupfélag
Eyfii’ðinga hefir á síðasta aðal-
fundi ákveðið að leggja fram, að
upphæð 2000 kr., skal haldast sem
sérstök deild í sjóðnum og ávaxt-
ast sem veltufé í Kaupfélagi Ey-
fii’ðinga.
3. gr. Tilgangur sjóðsins er að
efla samvinnumentun og styðja
að verklegum framförum. Vöxt-
um þeim, sem koma til útborgun-
ar má verja til þeirra fyrirtækja
er hér greinir:
a. Utaixfarir efnilegra manna
til að kynnast samvinnufé-
lagsskap annara þjóða.
b. Nýjar aðfex’ðir eða tilraunir
25. blað
til að auka verð íslenskra af-
urða á ei’lendum markaði.
c. Sýningar á framleiðsluvör-
um, hvort sem þær ex-u ætl-
aðar til útflutnings eða not-
kunar á ei’lendum markaði.
d. þýðingar á úrvalsritum eftir
erlenda samvinnufi’ömuði
og aðra umbótamenn.
e. Námsskeið, fyrirlestrar og
umræðufundir um grundvall-
aratriði samvinnufélagsskap-
arins og annara félagsmála.
f. Tímarit, er meðal annars
hafi að geyma yfirlitsreikn-
inga og hagskýrslur sam-
vinnufélaga.
4. gr. Stjórn sjóðisns skal skip-
uð þrem mönnum.I henni eiga sæti
formaður og forstjóri Sambands-
ins og framkvæmdastjóri Kaup-
félags Eyfirðinga. Stjórnin ráðstaf
ar vöxtum um hver áramót og legg
ur skýrslu um úthlutunina fyrir
næsta aðalfund Sambandsins.
5. gi'. Reikningur sjóðsins fyrir
hvert almanaksár skal rannsakað-
ur af endurskoðendum Sambands-
ins og birtur í B-deild Stjói’nai’tíð-
indanna.
6. gi’. Fundui’inn felur sjóð-
stjórninni á sínum tíma að semja
skipulagsskrá fyrir sjóðinn, sam-
kvæmt framanrituðum frumdrátt-
um og leita konungsstaðfestingar
á henni.
Samþykt í einu hljóði.
Kosnir starfsmenn fyrir Sam-
bandið. I stjórn til tveggja ára í
stað Sigurðar Kristinssonar núver-
andi forstjóra, þorsteinn Jónsson
kaupfélagsstjóri á Reyðarfii’ði. í
stjói’n til þriggja ára voi’u endui’-
kosnir: Jón bóndi Jónsson í Stóra-
dal og Guðbrandur kaupfélags-
stjóri Magnússon í Hallgeirsey.
Varafoi’maður til eins árs var end-
urkosinn Sigurður Bjarklind með
lófataki. Varameðstjórnendur til
eins árs sömuleiðis endui’kosnir
Stefán bóndi Stefánsson á Varðgjá
og Tryggvi ritstjóri pórhallsson.
Endui’skoðandi til tveggja ára
endurkosinn Jón Guðmundsson.
Samþykt var í einu hljóði svo-
feld yfirlýsing: Fundurinn vottar
þeim Páli bónda Jónssyni í Einars-
nesi og Jónasi ritstjói’a þorbergs-
syni á Akureyri þakkir fyrir rit-
gerðir þeirra til varnar gegn árása-
pésa Bjöns Ki’istjánssonar á Sam-
bandið, og lætur ánægju sína í ljós
yfir því, að þær voru birtar í Tíma-
ritinu.
í fundai’lok bauð fundai’stjóri
hinn nýja forstjói’a velkominn til
starfsins og árnaði honum heilla í
hinni nýju stöðu. Tóku fundar-
menn undir það með lófataki.
----o-----
Bjarni Jensson frá Ásgarði, Jón
Hannesson frá Deildartungu, Ás-
geir Jónsson frá Gottorpi o. fl.
bændur voi’u hér staddir í vikunni
vegna hi’ossaútflutningsins.
Um Frakkland framtíðarinnar
ritar Morgunblaðið langar gx-einar.
En minna um Island nútíðarinnar.
Nýtt blað gefa jafnaðarmenn út
á ísafirði og heitir Skutull. Rit-
stjóri er síra Guðmundur Guð-
mundsson frá Gufudal.
Maður drxxknaði um miðja vik-
una á ytri höfninni, Erlendur
Gíslason, sjómaður, kvæntur og
lætur eftir sig tvö böi’n. Var að
flytja sand af Kjalarnesi og
hvolfdi bátnum.