Tíminn - 04.08.1923, Blaðsíða 3

Tl'MINN
97
Orðsendíng
tíl kaupmanna og kaupfélaga.
Vér leyfam oss hérmeð að vekja athygli yðar á því, að vér höf-
um fyrirliggjandi töluverðar birgðir af islenskum niðursuðuvörum
frá niðursuðuverksmiðju vorri, svo sem:
Kjöt beinlaust í 1 kgr. dósum. Kæfu í 1 kgr. dósum,
-------í V, - - — í v* — -
og Fiskbollur í 1 kgr. dósum.
Vörugæðin standast allan samanburð. Grerið svo vel að spyrja um
verð hjá oss áður en þér festið kaup á erlendri niðursuðu. Vörurnar
sendar út um land gegn eftirkröfu.
Styðjið innlenda framleiðslu.
Virðingarfyllst.
Sláturfélag Suðurlands.
P. W. Jacobsen & ssn
Timburverslun.
Símnefni: Grant'uru. Carl Luudsgade
Stofnað 1824. Köbenhavn.
Afgreiðum frá Kaupmannahöfn bæði stórar og litlar pantanir og
heila skipsfarma frá Svíþjóð. — Sís og umboðssalar annast pantanir.
— Eik og' efni i þilfar til skipa. =========
áður hefir runnið gönuskeið frá
flokki sínum í ákveðnu máli á þingi
og sem að líkindum verður honum
að fótakefli við næstu kosningar,
enda hirði jég ekki um slíkt. Að
svö mæltu afbið eg blað þetta, og
ber þar þrent til:
1. Að mér geðjast ekki stefnu
skrá blaðsins,
2. Að eg vil vera sparsamur, eins
og hr. M. G. segist hafa verið, með-
an hann var fjármálaráðherra,
3. Að eg vil eigi auka póstum
óhægð með því að draga jafn daun-
illan óþarfa með sér.
Urðum í Svarfaðardal, í júlí 1923.
Ármann Sigurðsson.
----o----
Á víð og dreif.
Tóvélar á Húsavík.
Lengi hafa starfað tóvélar í Laxár-
dal í þingeyjarsýslu og gert héraðinu
mikið gagn. Mikill heimilisiðnaður
þrifist í skjóli þeirra. Nú brunnu vél-
arnar í vetur. En Kaupfélag þingey-
inga kaupir nýjar vélar, og setur þær
í hús, sem félagið átti, lítt notuð, á
Húsavík. þetta verður fyrsta iðnaðar-
fyrirtæki samvinnufélaga hér á landi.
Fer vel að elsta félagið ríði á vaðið.
Fátækralögin.
Sú breyting varð á í vetur, að sveit-
festistíminn er nú 4 ár í stað 10. Fram-
sókn, að frátöldum Stefáni í Fagra-
skógi, vildi hafa tímann styttri, 3 ár,
eða helst 2. þótti nóg að sveitirnar ali
upp starfsfólk handa bæjunum, þótt
ekki liirði þær aftur mikið af því, sem
heltist úr lestinni. En Mbl.menn vildu
hreyta sem minst, vel flestir kaup-
menn og útgerðarmenn vilja draga-
únga fólkið í bæina til að vinna, en
senda í fjallaloftið þá, sem gagnslaus-
ir eru til vinnunnar. Gildi þess að vera
milli flokka sást á því, að Björn a
Rangá lenti með Jóni þorl. á málstað
hæjanna. þoldi meira að segja ekki
sjálfsagða kritik Tímans fyrir þá
frammistöðu, og svaraði með skætingi
í þingræðu, eins og sá með „passann"
er vanur að gera, þegar hann ekki
þorir að skrifa undir nafni í Mogga.
Ódýrasti skólinn i Reykjavík.
Kaúpmannasinnar tala oft um, hvað
Samvinnuskólinn verði dýr félögunum
og landinu. En á Sambandsfundinum
kom það í ljós, að Sambandið hafði
ekki þurft að leggja skólanum til
nema húsnæði, ljós og hita. Og fram-
lög landsins Ijæði til Samvinnu- og
kaupmannaskólans eru ekki til sam-
ans nándar nærri eins mikil og
kvennaskólinn á Blönduósi fær. Hvor
verslunarskólinn um sig kostar lands-
sjóð um 33% af því, sem hvor búnaðar-
skóli kostar landið árlega. Eru hún-
aðarskólarnir þó einna ódýrastir af
frjálslyndra trúarskoðana fengi
þar einhverju að ráða, og gjarna
vildi eg styðja hann til sigurs í
kirkju'vorri, ef unt væri. þér þekk-
ið mig sjálfsagt svo vel, að danskri
þröngsýni í guðfræðiefnum unni
eg lítt og mun naumast nokkru
sinni verða henni fylgjandi. Væri
mér síst óljúft að sjá hana fyrir
borð borna hjá kirkjustjórn vorri,
eða eigi leyfð landganga inn í ís-
lenskt trúarlíf".
þriðji skiifar:
„pví miður hefi eg ekki getað
orðið við tilmælum yðar um að
mæta á synodus í sumar, og vant-
aði mig þó síst vilja til þeirrar
farar, og hefði ekkert fremur kos-
ið en að mega þar standa heill og
óskiftui með þeim mönnum, sem
hlúa vilja að heilbrigðum skilningi
og frjálslyndi í trúarefnum, sem
opna vilja kirkjumar og hjörtun
fyrir anda Krists guðspjallanna.
Sá andi lífgar, en bókstafurinn
deyðir, jafnvel þó að hann sé
danskur".
Fjórði skrifar:
,,Eg þalcka þér kærlega bréf þitt
og það traust, sem þú ber til mín
landsskólunum. En í viðbót við það,
að Samvinnuskólinn er svo ódýr fé-
lögunum og landinu, hætist það, að
hann verður í vetur komandi ódýrast-
ur fyrir nemendur af öllum skólum í
höfuðstaðnum. Kemur þetta af því, að
piltar þar geta bæði fengið nálega
kostnaðarlausa heimavist, og aðgang
að heppilegu mötuneyti.
Suðurlandsskólinn.
pingmenn Sunnlendinga og Fram-
sóknarmenn báru fram og fengu sam-
þykta þingsályktun um Suðurlands-
skólann. Skal stjórnin undirbúa mál-
ið í samráði við riefndir í Árnes- og
Rangárvallasýslum. 3 menn greiddu
atkvæði móti tillögunni. Voru auðsjá-
anlega móti skóla handa Sunnlending-
um. það voru þeir þremenningarnir
frá Mbl., Ottesen, Kvaran og Jón þorl.
— Sig. Eggerz ber skyldu til að starfa
með nefndum þessum að undirbúningi
málsins.
Skrifstofur landsins í Reykjavílc.
Allir Framsóknarmenn í Ed. í vetur
báru fram þingsályktun um að færa
skrifstofur landsins, eftir því sem unt
er, í hið mikla hús Landsbankans. Til-
lagan var samþykt, þrátt fyrir urg í
J. M. Nú er sýnilegt að landið getur
fengið á 2 efstu hæðunum 20—25 her-
bergi. Má flytja þangað margar skrif-
stofur, og er ákveðið með sumar
þeirra. Helst þyrfti að koma lögreglu-
stjóra þangað. Húsaleiga á neðstu hæð
í gömlu timburhúsi, sem Jón Her-
mannsson á sjálfur, er 6000 kr. árlega.
Jón Magnússon holaði nafna sínum
þangað inn. Sá ósiður var að komast
á, að ýmsir embættismenn leigðu land-
inu í húsum sínum, og alldýrt. Jón
Magnússon játaði í þingræðu, að hann
fengi ekki hjá vínversluninni nema
helmingi hærri húsaleigu heldur en
var fyrir stríðið. Má nærri geta, fyrst
stórkrossaður maður hækkar þannig
við landið í • gömlu húsi, þá muni
minni spámennirnir þar eftir fara.
J. M. og eyðing þingvalla.
Tveir Framsóknarmenn báru fram
frv. um að friða þingvöll, selja aðgang
og prýða með því staðinn. J. M. reyndi
að tefja og eyða málinu, en var í minni
hluta í deildinni. Vildi hlífa efnafólki
Rvíkur frá að borga skattinn. Enn
fremur var auðheyrt að hann vildi
leyfa sumarskúra, riema máske á
sjálfum völlunum. 1 Nd. var meiri
hluti fyrir að koma verndun þing-
valla fram. En J. þorl. M. Guðm.
svæfðu málið í nefnd, náttúrlega í
samráði við sinn flokk. í vetur losn-
uðu þingvellir. Biskup vissi vel um
friðunarmálið. Sló samt upp brauðinu
og lét flýta kosningu. Kosinn var sira
Guðmundur í Ólafsvík. Sig. Eggerz
var í þessu eina máli móti ,T. M. Vildi
friðun. jiingsögunefndin var á sama
máli. Var nú margt reynt til að forða
skóginum og völlunum frá ágangi af
búskap prests. Iílerkur vissi þetta,
flýtti sér að vestan og fór í þingvelli,
um það, að eg muni vera þeim
megin í trúmálunum, sem loftið er
hreint og hressandi. því þar vil eg
sannarlega vera og hvergi ann-
arstaðar. Innratrúboðs-stefnan
danska hefir aldrei átt upp á pall-
borðið hjá mér, og óþarft verk
vinna þeir, sem vilja ryðja henni
hér braut, og ónýtt um leið, því
hér á landi er enginn jarðvegur
fyrir hana og verður vonandi
aldrei. Til þess er íslenska þjóðin
of heilbrigð í hugsun sinni“.
Eg skal geta þess, Bjarma-rit-
stjóranum til leiðbeiningar, að
þessi fjórði prestur hefir aldrei
verið lærisveinn minn, því að hann
hafði verið mörg ár prestur, áður
en eg varð kennari við Prestaskól-
ann.
Og til þess að gera ritstjóranum
skiljanlegt, hvernig þeir prestam-
ir voru innanbrjósts sumir, sem
sóttu synodus, skal eg prenta hér
kafla úr bréfum þriggja þeirra.
peir skrifuðu mér til þess að láta í
ljós ánægju sína út af samtökum
þeim, er „Bjarma“ virðist hafa
verið svo lítið um. Skal eg taka
það fram, að þeir tveir síðari hafa
án þess að fá veitingárbréf. Lét. hann
vera sitt fyrsta verk að auglýsa að
hann seldi skógvið, 2 krónur hrísluna.
Fær nú J. M. þá ánægju að „háskrill-
inri' þekur bíla sína með skógi úr
þingvallahrauni. Prestur mokar upp
peningum fyrir skógarhögg. Er ekki
þetta tákn tímanria upp á þjóðmála-
giftu J. M. og hans manna?
----0---
Yfir landamærin.
Grálega er það mælt hjá Mbl. um sr.
Gísla Skúlason, „livað sem líður fylg-
inu“. Jafnkunnugt um þingmensku-
löngun lians, og frábært fylgisleysi.
Gott að Moggi firinur það.
Sig. Kvaran vill ekki hitta kjósend-
ur sína meir en þarí. Neitaði í vor að
halda leiðarþing. Eskfirðingar notuðu
tækifærið, er einn af landkjörnu þing-
mönnunum (J. J.) var þar á ferð, boð-
uðu fund, og buðu báðum. Kom þá Sig.
en var súr á svip, þóttist engan fund
liafa beðið um, og viidi helst ekki tala,
fyr en J. J. píndi hann út úr lriðinu,
svo að kjósendur hans heyrðu liann
verja hluthafa íslandsbanka og smygl-
arana.
Á Eskifjarðarfundinum var minst á
aldrei verið lærisveinar mínir og
eru mér eldri prestar.
Hinn fyrsti þeirra sótti synodus
í fyrra og ritar svo:
„Eg hafði fastlega hugsað mér
að fara suður á synodus í vor. Auð-
vitað dregur áskorun yðar ekki úr.
Ætti síðasta synodus að vera mér
of minnisstæð til þess, að eg vildi
skorast undan að gerast korn, sem
fylli þann mæli, er yrði til að móta
þá næstu í ofurlítið aðra átt. Svo
óánægður var eg þá með umræð-
urnar út af trúmálaerindi sra Frið-
riks Friðrikssonar, erindi frum-
mælandans — og sjálfan mig fyrir
að hafa ekki tekið þar neitt til
máls. — En það þarf nokkuð til af
ungum presti að taka til máls, þeg-
ar þeir gömlu slást um orðið, þeir
sem ætlað er að tala. — Var nærri
grátlegt að sjá gamlan uppgjafa-
prest (síra Kr. Dan.) standa þar
.einan uppi, til þess að mæla bót
víðsýni og sannleiksást, en annan
eins þ .. . ing og sra N. N. haga
sér eins og hann einn vissi alt og
ætti alt og alla. Eg minnist þess,
hvað eg óskaði þá, að þér hefðuð
verið þarna inni... Man eg, að eg
það, að fiytja hefði átt ómögulegan og
óhæfan lækni i Reykhólahérað í vetur,
en verið afstýrt með þingsályktun
þeir H. Kr. og J. .T. pá greip horgari
á Eskifirði fram í og sagði: „Er þar
ekki pláss fyrir tvo?“ pá hlógu menn
um allan salinn, en Kvaran setti dréyr-
rauðan. Ekki sýndist maðurinn vera
vinsæll þar.
Sig. Kvaran og M. Gíslason sýslu-
maður á Eskifirði hafa verið alt að því
hatursóvinir hingað til, og það svo, að
á fundi í fvrra var læknir á góðum
vegi með að pota löppinní út undan
sér úr ræðustól í lagavörðinn. En nú
skipar „dótið“ þeim út saman. Álíka
og ef'sr. Gisli fellur í faðrn Sig. búa,
eins og Mbl. vill. En báðir eru vígðir
ósigri íyrir þeim Sveini í Firði og Ing-
vari í Norðfirði, sem hafa alment fylgi
um alla sýsluna, nema i einum smá-
firði, þar sem hvorki er stúka eða
kaupfélag, að sögn Hagalíns.
Á ísafirði er talið að útibú Jóns
Auðuns tapi að minsta kosti einni
miljón króna, mest á tveim síldar-
spekúlöntum. Veldur liver á heldur.
Útibú íslandsbánka á Akureyri kemst
að sögn kunnugra nálega klandurs-
laust gegn um kreppuna.
Siðari lduta þingtímans i vetur sat
Jón Auðunn með sveittan skallann, að
skrifa bændum við innanvert ísafjarð-
fann til þess, hvert tjón það væri,
ef sú gjá, sem virðist milli yðar og
biskups, væri sú torfæra, að ekki
yrði yfir komist og þér vilduð eigi
nærri synodus koma. Nú sé eg, að
svo er eigi, og gleðst af“.
Annar skrifar:
„Eg hefi aldrei séð betur þörf-
ina á því, að leggj a liðsyrði frj álsri
hugsun, heldur en þegar eg las síð-
ustu synodus-gerðir (í Bjarma).
------- Eg las með ánægju bæði
bók síra Magnúsar og ritdóm þinn
um hana, og mér þótti vænt um
rúsínuna í endanum, um Helga-
kver. pað er langt síðan eg sá -— og
sé það altaf betur og betur — hvað
kverið það er ókristilegt í mörgum
greinum, og gefur í raun og veru
alveg ranga hugmynd um kristin-
dóminn, þ. e. a. s. Jesúm Krist og
kenningu hans. þetta ætti að vera
augljóst hverjum meðalgreindum
alþýðumanni, sem eitthvað hefir
kynt sér sögurit nýjatestamentis-
ins, og það sér hvert fermingar-
barn, sem fengið hefir að læra
Barnabiblíuna til undirbúnings. En
það er mörgum prestum enn mein-
illa við — sem við er að búast —
ardjúp bónorðsbréf. Skyldu þeir trúa
honum fyrir fjármálum sínum og
þjóðarinnar, eftir þossa frammistöðu
með „hengingarvíxlana" sína?
Bæði i Dölum og á Ströndum eru
kaupmenn og menn með borgarabréf
aðalstuðningsmenn Bjarna og M. Pét-
urssonar. Braskið linígur að þeim.
Bjarni frá Vogi er í máli við lands-
sjóð út af því að þingið lækkaði laun
lians og þeirra E. A. og Jóh. Jóh. úr
2000 kr. árlega niður í 500 kr. á nef.
Töldu J. M. liafa lofað sér þessu, og
það væri bindandi. Fyrir undirrétti
tapaði föðurlandsvinurinn málinu.
Mbl. kveinkar sér undan Akureyrar-
fundirium, og það með réttu. Tíminn
hefir ekki hælt neitt þeim þm., sem
þar talaði fyrir hönd Framsóknar. Ef
nokkrum var hælt í Tímanum, þá var
það skjólstæðingur Mbl., hr. Línda!.
Tíminn sýndi að B. Líndal gat ekki
gert það ómögulega, að verja vitleys-
ur „fallentaklíkunnar". Er hart að
þurfa að verja dáta Mbl. fyrir þess
eigin flokki. En gylturnar leggjast
stundum á afkvænrin. X
----o----
Gæsla bannlaganna.
Mjög hefir henni farið fram,
banngæslunni hér í bænum í vet-
ur. Nú fyrst má segja að eitthvað
sé gert til þess að vínsmyglarar og
leynisalar leiki ekki alveg lausum
hala.
Breyting þessi er fyrst og
fremst að þakka u. g. b. Guðmundi
Sigurjónssyni, sem starfar af
miklu kappi að því að koma upp
brotum á bannlögunum.
peir eru orðnir margir, sem hafa
verið sektaðir fyrir ólöglega vín-
sölu síðan síðasta haust, og nær-
felt allir hafa þeir verið sektaðir
fyrir tilverknað hans.
Síðustu viku, 15.—22. þ. m.
kærði G. S. eftirfarandi menn fyr-
ir ólöglega vínsölu:
Ásgeir Daníelsson, Vesturg. 22.
A. Dalsted (Fjallk.) Laugav. 11.
Baldvin Einarsson akt.sm. Laugav.
Einar Andrésson Grettisg. 16b.
Einar Einarsson f. veit.m. í Bárub.
Halldór Jónsson frá Hnausi, Hvg.
Hallgrím T. Hallgrhns kaupm.
Jón Guðm.s. frá Hjörsey, Selbr.
(Laugavegsapótek) Ág. Ármann.
Lúter Salomonsson Lindarg. 43b.
Ólaf L. Fjeldsteð, Hverfisg. 93.
Ólaf Jóhannsson Laugaveg 70 og
Svein Jóhannsson kaupm. Vg. 39,
og munu þeir, ef að vanda lætur
um kærur G. S., allir verða sekir
fundnir. Málin eru ekki öll enn
fullrannsökuð, en í mörgum þeirra
er upplýst sekt hinna kærðu. Marg-
ir af þessum mönnum hafa áður
verið sektaðir fyrir ólöglega vín-
sölu, eins ,og t. d. Baldvin Einars-
son, Einar Einarsson, Jón Guð-
mundsson og báðir Ólafarnir.
því að þá er ómögulegt að berja
kver-lærdóminn inn í þau á eftir“.
priðji skrifar:
„Eg er á sama máli og þér um
það, að nauðsynlegt sé að hamla
eitthvað upp á móti Bj arma-stefn-
unni; hún má ómögulega fá yfir-
tökin í andlegu lífi þjóðarinnar.
Mig hryllir við að hugsa til þess.
Eg get vel gengið inn á það, að slík
stefna eigi rétt á sér meðan hún
fullnægir trúarþörf einstakra
manna, en hún má þó ekki með rógi
og illindum vera að reka homin í
aðrar trúarstefnur með því mark-
miði, að innilykja alt undir bók-
stafinn og lögmálið, og ekki má
henni líðast að setja sinn blæ og
sitt eyrnamark á kirkju og kristin-
dómslíf okkar íslendinga, stefna
sem bindur fyrir augun og gengur
með hlekki um hendur og fætur.
Eg hefi eindregið hugsað mér að
koma suður fyrir synodus, verði
eg ekki alvarlega forfallaður og
skal eg óhikað fylgja ykkur að
málum, sem slíta vilj ið gömul helsi
og eitthvað viljið endurbæta“.
(Niðurl.)
Hai'. Níelsson.