Tíminn - 24.01.1925, Blaðsíða 3

T 1 M I N N
15
Grímudansinn
í larLdlielginni.
Ólafur Tjþors hefir enn orðið að
ganga undir jarðarmen hjá okkuir
'fimamonnum og biðja um rúm.
Hann treystir ekki pemi íleytum,
sem hann og hans íélagar styrkja
beint og óbeint með tugum þús-
unda af síldarpeningum, lVíbl.,
mörð, Storm etc. Aldrei höfum við
sr. Tr. þ. beðið blöð síldar-
manna að ílytja „leiðréttingar“,
og vantar þo ekki tiiefni. Við vit-
um að Tímann lesa fleiri menn og
með meiri athygli en nokkur tvö
blöð andstæðinganna. Ól. Th. er
vitanlega á sömu skoðun. En um
leið ætti hann að gæta að, hvað
gerir gæfmnuninn. það eru bæði
mennirnir og málefnin. Leppsút-
gerð og leiguþjónar vinna sjaldan
mikið gagn.
Fyrir mér er landhelgismálið að-
alatiiðið í þessu máli. Tók eg það
skýrt fram í niðurlagi greinar !
minnar um landlielgissvikin, með |
þessum orðum: „Hér eftir mun
þeim fjölga, sem heimta að land-
helgin verði jaínrétthá eign þjóð-
arinnai' eins og séreign einstakl-
ings á landi“. Ennfremur gerði eg
ráð fyrir, að þeim, sem efndu til
sviksamlegs athæfis í landhelgi,
yrði hegnt eítir sömu reglum og
þjófum og ræningjum.
þetta er hin almenna hlið máls-
ins. þaimig líta þeir á málið sjó-
mennirnir á opnu bátunum og vél-
bátunum. Af því komu hinar harð-
orðu lýsingar þeirra Ottesens og
Hákonar á atferli þessara maima.
Skýrsla Hákonar um togarann ís-
lenska, sem dregur yfir línu fá-
tæka mannsins, sem er með syni
sínum út á smábát, minnir á það,
þegar versti glæpamaður Sturl-
ungaaldarinnar di'ap smábóndann
frá sonum sínum á enginu.
Ekkert af þessu virðist Ól. Th.
skilja, hann man bara eftir sjálf-
um sér. Aðaláhugamál hans er að
sleppa sjálfur og helst með skip-
stjórann líka út úr landhelgis-
svikum togara síns. Ól. veit, að
hann er með snöruna um hálsinn.
Dómur hæstaréttar er fallinn.
Sektina verður hann að borga.
Hann getur endurtekið bæn sína
úm meðaumkvun, en því munu
þeir aðallega svara „suður með
sjó“.
Nú mun eg taka báða þættina
fyrir, almennu hliðina og aðferð
Ól. Th. að bíta af sér skottið í bog-
anum.
Hin almenna frammistaða Ól. í
málinu er sem hér segir:
Hann setur loftskeytatæki á
fíest eða öll sín skip. Einn hinn
elsti og reyndasti útgerðarmaður,
Ekki er það skarplega athugað
að sakfella mig fyrir að hafa sett
Ásgeir í minn stað. í fyrsta lagi
nefndi eg hann aðeins sem hugsað
hliðstætt dæmi. 1 öðru lagi var
skjöldur minn flekklaus, þótt J.
hefði reynt að bletta hann. En
loks er þess að geta, að öll aðstaða
okkar Ásgeirs er lík. Skipstjórar á
beggja skipum hafa verið sakaðir
um landhelgisbrot og dæmdir fyr-
ir. Jónas segir nú að eg „kalli“
mig framkv.stjóra, en Ásgeir sé
einungis „statisti“. En sé það
sjálfsagt að maður sem „kallar“
sig framkv.stjóra, banni skipstjór-
um sínum að brjóta lög, má með
sama rétti gex’a þá kröfu til Ás-
geirs. Sem hluthafi á hann sæti
á aðalfundi. þar er rædd tilhögun
atvinnurekstrarins. Séu nú ísl.
togararnir jafnillræmdir og Jónas
segir, getur Ásgeir tæplega verið
ókunnugt um það. Á aðalfundi er
því réttur vettvangur fyrir hann
að bera fram þá kröfu, að skip-
stjóranum sé bannað að veiða í
landhelgi. þetta hefir Ásgeir ekki
gert, og rær því á bát með mér
að þessu sinni. Verður Jónas því
að láta eitt yfir báða ganga.
En hól Jónasar um Ásgeir fyrir
áhuga á landhelgisvönium tek eg
Ág. Fl., segir, að slík tæki séu yf-
irleitt sett til að geta veitt óleyfi-
lega. Flygenring og Ottesen kem-
ur báðum saman um að útgerðar-
mennirnir í landi leiðbeini stöðugt
við þessa göfugu atvinnu. Ottesen
og Hákon margítreka að íslensku
togararnir séu verstir, leiði þá út-
lendu á eítir sér. Jón þorl. afsak-
ar ísj. togarana á þingi í fyrra.
Segir brot þeirra helmingi minna
en útlendinganna. Jón er líka sá
þingm., sem Ól. Th. lagði mesta
áherslu á að koma á þing. Og skoð-
anir J. þ. eru ekki óhentugar fyr-
h eigendur Egils. Ennfremur tek-
ur Flygenring fram, að þeir verstu
af þeim ísl. náist aidi'ei. Hákon
lýsir því, hversu ísl. togararnir
svíkist inn á Vestfirði og ræni þai'
í landlxelgi í náttmyrkrinu. þeii'
séu nógu kunnugir, og þá má spara
„sótið“. Siðan kemst upp um tog-
ara Ólafs suður með sjó. En mál- ;
io gekk hægt, svo hægt, að Otte-
sen kvartaði undan í fyrra hve j
seint gengi. Að lokum varð þetta
að blaðamáli, því að menn suðui'
með sjó fundu að eitthvað var rot- l
ið við meðferðina. Jóh. Jóh. tekur j
þá á sig rögg' og aíhendir ixinum |
nafnkenda ritstjóra „Storms“ j
máhð, að því er Ól. Th. játar nú j
með þögninni. M. M. er þá ritstjói'i i
að pésa fyrir Ól. Th., með 250 kr.
á mánuði, en var rekinn þaöan út
i „storminn“, þegar í'ór>að hausta.
M. M. á ábyrgð Jóh. Jóh. sýknar
skip Ólafs, og heíði raunar átt
skilið að fá lummukafíi frá útgerð-
inni. Nú vonast Ól. eftir að alt sé
klappað og klárt. Honum finst öll
jörðin bi'osa. Loftskeytin, land-
helgin, úthafið, sótið yfir skips-
nöfnin, og allir ritstjói'ar, sem
ekki eru á hæi’ri launum en 250
kr., vera eingöngu til að gera
tilveruna yndislega. þá kemur
þetta sorglega tilíelli, að Jón
gamli, sem „útgerðin“ hefir lofað
að vera ráðherra, „áfrýjar“. þá
reiðist Ólafur, og virðist ekki
hafa dregið af þakklætinu, enda
játar hann með þögninni þá frekju
og eins hreystiyrðin út af krossin-
um handa vissum konsúl í Eng-
landi. Ofsi Ólafs og frekja nær því
hámarki, að hann gætir sín ekki og
skemtir okkur Tímamönnum með
því að di'aga dár að Jóni Magnús-
syni, húsbónda sínum og sam-
herja, í dálkum Tímans, fyrir al-
mennan ódugnað — nema í því að
áfrýja þessu svikamáli. Að lokum
kemur svo hæstaréttarferðin, þrír
af framkvæmdastjórum hins brot-
lega skips fai'a þangað til að hoi’fa
á dómarana. Var líka verið að
biðja meðaumkvunai' þar, fyrst
vonskan kom of seint til að forða
landsstjói’ninni frá óhappaverki
Alt var þetta nógu lágt og lítil-
fjörlegt. þó var eitt stig eftir, og
aðeins eitt. Og Ólafur sté það eina
spor líka. Hann gerði sekt skips
síns að blaðamáli. Hann taldi dóm
hæstaréttar ómerkan(sbr.: „Krefj
ast verði (af J. J.) ákveðinna
sannana, áður en hann dómfeldi
sakboi'ning“). Hann hældi rit-
stjóra Storms í samanburði við
hæstarétt. Hann bað griða þeim
seku og dómfeldu. Og hann bað þá
menn, sem hann ver árlega stói'fé
til að ofsækja, um hjálp og aðstoð
til að koma hai'magrát sínum út
til þjóðai’innar. þannig stendur
landhelgisdans Kveldúlfs nú.
Og hvað segir Ólafur svo í sinni
seinni píslargöngu ? þar er lítið um
rök, en mikið urn vaðal. Hann
segir: 1. Að eg hafi fyrst i'áðist á
skipstjóra Egils og síðan á hann.
Er það árás að segja frá hæsta-
réttardómi ? Má Ólafur brjóta lög
landsins og láta dólpungslega við
stjórnina fyrir að framkvæma
skyldu sína og rétt lög, án þess að
aði'ir menn í landinu megi gera
þetta að umtalsefni? Fara þjóf-
arnir þá ekki líka að verða rétt-
hærri en dómararnir og þeir sem
stolið er fi'á? 2. Ól. virðist halda
að hinar hörðu almennu ásakanir
þriggja flokksbræðra hans á þingi
um svik, rán og yfirgang íslenskra
togara í landhelginni, séu bein
j ósannindi. Honum er alt ósatt sem
I
kemur honum illa. Helsta vörn
hans er að Flygenring sé máske
sekur líka. það er svo að sjá, sem
hann skoði íhaldsþingmennina og
máske núverandi i’áðh., eins og
Flygenring segir frá æfi togara-
skipstjói'anna, sem eru reknir, ef
þeir ekki fiska, jafnvel í land-
helgi. Ól. Th. mun þykja Á. FL,
Ottesen og Hákon nógu góðir til að
koma á 20% verðtolli, til að
greiða atkvæði móti áhugamálum
Lænda, til að styðja íhaldsstjóm,
sem á að vera „þæg“. En ef þessir
þing-menn dii'fast að segja satt í
landhelgismálunum, þá eru þeir
hundsaðir, óvirtir, jafnvel dylgj-
að um þá eins og Á. Fl., í sam-
bandi við loftskeytin. þeir eru
ekki hafðir að neinu. Ól. heldur
jafnvel að hann geti fengið þá til
að veita honum aflát. Eng-
inn hans togari fari yfir línuna.
Hæstiréttur hafi níðst á Agli.
„Sótið“ hafi bara verið til prýðis!
— Eg skora á Ól. Th. að fá sýkn-
unarvottorð fyx'ir Kveldúlfsskipin
í þessu sambandi hjá Á. Fl., Há-
kon og Ottesen. það skal verða
birt tafarlaust í fyrsta blaði Tím-
ans sem út kemur eftir að sá
merkisatburður hefir skeð og er
aimenningi kunnur.
3. þá eru útlendu togararnir.
Ól. gætir þess ekki, að trúverðug
vitni hafa, menn meira að segja,
Með hiuni gömlu, viðurkendu
og ágætu gæðavöru
Herkules þakpappa
sem framleidd er á verksmiðju
vorri „Dórtheasminde“ frá því
1896 — þ. e. í 28 ár — hafa
nú verið þaktir í Danmöi'ku og
mlandi.
ca. 30 milj. fermetra þaka.
Fæst alstaðar á Islandi.
Hlutafélagið
)m ilillsteiis fÉilta
Köbenhavn K.
sem hann vii'ðist líta á sem þjóna
sína, lýst því yfir, að íslensku tog-
ararnir væru pottur og panna í
lendhelgisbrotunum. það er endui'-
tekið hvað eftir annað, að ísl. tog-
ararnir séu vei-stir, leiði hina til
lögbrota o. s. frv. Eg trúi þessum
vitnum betur en Ól. Th., sem ekki
er vitnisbær í þessu máli, og með
því er mál mitt sannað. Útlendu
togararnir hafa enga aðstöðu í
landi til að styðja svik sín, eins og
Ág. Fl. segir að hérlendir togai'ar
hafi. Öllum ber saman um, að
allra verstu dólgarnir sleppi. Hve
mörg eru þá íslensku bi'otin, sem
ekki sannast? Lítill ísl. varðbátur
kærir 4 ísl. og einn erl. togara í
einu. það eru talandi tölur. Auk
þess líta nálega allir Isl., að frá-
teknum Jóni þorl. og' ef til vill Ól.
Th., svo á, að í'án og ofbeldi í land-
helginni sé siðferðislega þyngra
brot ef samlandi fremur en útlend-
ingur.
4. Samanbui'ður Ól. við Á. Á.
hallar stórum á. Ól. ræður yfir
skipum. Hann bannar ekki skip-
stjói'um sínum að brjóta. Eixm
þeirra er nú dæmdur. Ól. þjösn-
ast um út af þessi bæði í tíma og
ótíma. Á. Á. á hlut í togara, en er
hvorki í stjórn eða framkvæmdar-
stjóri. Ól. segii' að þetta skip hafi
verið grunað um landhelgisbrot.
En dæmt er það ekki. Aðstöðu-
munur Ól. Th. og Á. Á. er eins og
á dæmdum manni og saklausum
manni. Á þinginu beitir Á. Á. öll-
um sínum áhrifum til að gera land-
helgisgæsluna fullkomna, hækka
sektir, gera skipstjórum embættis-
missi fyrir „brot“. Hann fer upp 1
„i'áð“ í fyi’ra til að ýta á stjórn-
ina að auka gæsluna við Vest-
firði, og kemur því til leiðar, að
gæslan var þar nú meiri og betri
en nokki'u sinni áður. í þingi’æðu
segir Á. Á., að hann vilji ekki að
þessi atvinnuvegur byggist á
svikum. Lesendur Tímans vita af
framkomu og skrifum Ól. Th.
hvað hann hefir lagt til, hvaða er-
indi hann á með miskunnarbæn í
augunum bæði í „ráðinu" og
hæstarétti. Ól. segist ætla að verða
góður í landhelgisvörnum hér eft-
ir. Danskt máltæki segir: „Biðjum
refinn að gæta gæsanna".
5. Sekt skipstjórans. Ól. Th.
ætlar að fóta sig á, að skipstjói’i
sé dæmdur í sektina, en ekki út-
gerð. En hitt er svo opinbert
leyndai'mál, að útgerðin borgar
slíkar sektir og skipstjóriim ekki,
að enginn gerir ráð fyrir öðru.
Skipseigandi fær hinn illa fengna
fisk. Hans er gróðinn, og að dómi
Á. Fl. og P. Ott. þá koma líka ráð-
leggingarnar frá honum. Svo ger-
samlega var þessu „slegið föstu“ í
þinginu í fyrra, að ástæðan til þess
að nauðsyn þótti að skipstjórar
mistu skipstjómarrétt og „liðu
straf á kropnum", var sú, að ann-
ars væri ekkert aðhald að þeim,
þar sem útgerðin boi’gaði sektina.
Ól. neitar heldur ekki, að hann
greiði í raun og veru sekt Egils. Og
honum er sjálfsagt ekki gei't neitt
rangt til, þó getið sé til að hann
hefði beitt minni vonsku við Jón,
einnig til mín. Undii'eins og eg
fékk aðstöðu til, lét eg mig málið
skifta, og var eg ekki fyr kominn
í miðstjórn íhaldsflokksins, en
bættar landhelgisvarnir voru tekn-
ar til rækilegrar athugunar sam-
kvæmt ósk rninni.
Er því yfirleitt mjög líkt á
komið með okkur Ásgeir í þessum
efnurn, og mega allir vel við una,
— nema Jónas.
Af því Jónas er landkjörinn
þingmaðui', ætla eg að sýna lög-
heimsku hans.
Eg hafði sagt að skipstjórinn
væri dæmdur. þetta telur Jónas
„höfuðmeinloku“, hjá mér, og seg-
ir: „Skipstjórinn sleppur alveg“,
„Ólafur verður útlægur um þetta
fé“, „Lögin viðurkenna þetta með
því að láta útgerðina borga sekt-
ina“. Jónas hafði skamma dvöl á
þingi áður hann yrði víðfrægur að
endemum fyrir lögheimsku, en þó
minnist eg ekki að hann hafði áður
orðið berari að þessu en nú. „Lög
um bann gegn botnvörpuveiðum“
tilgreina alveg ótvírætt, að skip-
stjórinn einn sé sekur um brotið.
Skipstjóri er kærður. Skipstjóran-
um er stefnt og skipstjói’inn er
dæmdur eða sýknaður. Vaxandi
hegning er lögð við endui’teknu
bi'oti, og bi'otið fylgir skipstjóran-
um, en hvorki útgei’ðarmanni né
skipi. Greinilegra getur það ekki
verið, en ekkert af þessu veit sá
landkjörni, og er þó að ræða mál-
ið opinberlega.
1 lögunum stendur að leggja
megi löghald á skipið til trygging-
ar því, að skipstjói’i greiði sekt
sína. Líkast er að þetta hafi vilt
alþingismanninum sýn, og skilur
ixann þá ekki muninn á því að vera
sjálfur skuldunautur og hinu, að
eiga að greiða skuld fyi’ir annan,
ef sá verður gjaldþrota.
Moðhaus. það er orðið sem fell-
ur um gáfnafar Jónasar á þessu
sviði, eins og fötin um holdvotan
mann.
Af sama toga er það spunnið, er
Jónas telur sig sanna samúð mína
með landhelgisbrotum, með því að
eg hafi ekki vikið skipstj. á Agli
frá skipstjórn. Eg hafði einmitt
tekið það rækilega fram, að frá
mínu leikmannssjónai’miði væri
sekt hans ósönnuð. Er það þá ekki
augljóst, að ekki kemur til nokk-
urra mála, að eg leggi til, að mað-
ur þessi, sem er þaulreyndur
dugnaðai'forkur og afburða fiski-
maður, verði sviftur skipstjórn,
fyrir brot, sem í mínum augum er
ósannað, einungis vegna þess, að
hin lagalega vitnasönnun var
nægjanlega sterk til að hann yrði
dæmdur ?
Eg verð nú að stytta mál mitt,
að eg ofbjóði ekki gestrisni
Tryggva ritstjóra. En eg hefi kos-
ið að skrifa í Tímann, til þess að
sömu menn geti lesið greinar okk-
ar Jónasar beggja. Er Jónasi
óþarft að vera með eftirtölur, því
hann var ekki aðspurður.
Skal eg nú einungis gi’ípa tvær
smámyndir úr grein Jónasai’, er
sýna minni galla hahs.
það eru óheilindi er Jónas læst
taka upp þykkjuna fyrir hæsta-
rétt. Eg gætti þess vandlega að
halla hvergi á þá vii’ðulegu stofn-
un. Gat þess a'ðeins að bæjarfógeti
hefði sýknað skipstjói'ann, og að
sekt hans væri ósönnuð frá mínu
leikmannssjónarmiði.
En þess er skemst að minnast,
að vinir Jónasar, þeir Ólafur
Friðriksson, Héðinn o. fl„ réðust
harðvítuglega á hæstarétt, kölluðu
hann hlutdrægan stéttardóm og
annað því um líkt. Hvar var vand-
lætarinn Jónas þá? því þagði hann
er mest á reið? Eða vaknar virð-
ing hans fyrir hæstarétti þá fyrst
er hann getur haft hana að yfir-
skyni til árása á pólitiska and-
stæðinga ?
Ósmekklegt er hið stöðuga og
látlausa tal Jónasar um mentunai'-
leysi hvers einasta andstæðings, er
hann á í ei'jum við. Með þjóð voi’ri
búa margír lærðir og sannment-
aðir menn, og bregða þeir að sjálf-
sögðu aldrei öðrum um menta-
skort. En Jónas, hinn „nýríki*'
maður að lýðháskólament, kann
sér ekki hóf og læst bera af öllum.
Sést þó ekki nema önnur hlið
mentai’innar í barnabókum hans.
Hina gefur að líta í „X“-greinun-
um í Tímanum.
Dylgju Jónasar um að eg hafi
hvatt skipstjórana á Kveldúlfs-
skipunum til landhelgisveiða lýsi
eg rakalausan þvætting. Og þótt
málin skýrist illa þegar deilt er við
menn eins og hann, sem eru hvoii;-
tveggja í senn, óskýrir í hugsun
og gjarnir á að „véla“ lesendur
eftir bestu getu, tel eg nú samt að
hugsandi menn sjái að árásin á
mig er ómakleg. Er mér því óþarfi
að svara Jónasi frekar, nema hann
gefi sérstakt tilefni til.
En eg mun bráðlega yrða á Jón-
as í „Verði“.
Rvík 19. janúar.
ölafur Thors,