Tíminn - 07.02.1925, Qupperneq 3

T I M I N N
28
lands í sumar og ætla þeir að
stunda veiðar til skemtunar.
— Ekkert hinna nýju ríkja, sem
sjálfstæð urðu upp úr styrjöldinni,
hefir átt jafngóðu gengi að fagna
og Tjekkó-Slafaland. íbúar ríkis-
ins eru um 13V& miljón og innan
þess er um 80% af öllum iðnaði
sem rekinn var í öllu hinu gamla
keisaradæmi & Austurríki-Ung-
vei’jalandi. Sykurframleiðslan er
næstmest í Norðurálfu í Tjekkó-
Slafalandi. þýskaland eitt stendur
framar. Fjármál ríkisins eru í
ágætu lagi, sem mjög er sjaldgæft
um þessi nýju ríki, og friður góð-
ur innanlands.
— Utanríkisráðherra Rússa
neitar því opinberlega að Rússar
muni greiða nokkuð af hinum
gömlu skuldum keisaradæmisins.
— Nýjustu fregnir úr austur-
hluta Asíu eru þær að Rússar, Kín
verjar og Japanar muni vera að
ganga í náið bandalag, til þess að
tryggja sér völdin þar eystra.
Stendur Frökkum, Englendingum
og Bandaríkjamönnum af þessu
mikill stuggur.
— Hvalaveiðar Englendinga og
Norðmanna í suðurhöfum gengu
betur árið sem leið en nokkum-
tíma hafa gengið áður.
— Lloyd George flutti ræðu um
áranfótin og vék meðal annars að
ástandinu á Italíu. Hann fór þeim
orðum um það, að þar ríktu of-
beldisverk, hótanir, morð og
glundroði. Nálega undantekningar
laust taka ensku blöðin undir
þennan dóm.
— Pálskirkjan í Lundúnum er
hin stærsta og veglegasta kirkja
mótmælenda í heimi. Hefir hún
verið athuguð nýlega og niður-
staðan orðið sú að mikil hætta sé
á að hún hrynji þá og þegar;
verði að vinda bráðan bug að höf-
uðaðgerð. Búist er við að taka
verði ofan hinn volduga turn kirkj
unnar meðan aðgerðin fer fram.
Turninn er 60 þúsund smálestir að
þyngd. Er búist við að það kosti
hálfa miljón sterlingspunda að
taka tuminn ofan.
— Spánska stjórnin hefir höfð-
að mál á móti hinum fræga
spánska rithöfundi Blasco Ibanez
fyrir hin hörðu ummæli hans um
Alfons konung. Hefir skáldinu ver
ið stefnt fyrir dómstól í París,
því að hann dvelst þar í landi.
— Opinber samskot eru hafin
á Englandi til viðgerðar Pálskirkj
unni í London. Söfnuðust fyrsta
daginn 28 þús. Sterlingpund.
— Mussolini er að reyna að
bjai'ga sér út úr vandræðunum
með því að láta samþykkja ný
kosningalög og á þeim grundvelli
sigurs en Mbl. reynt aö eyða því.
þessu reynið þið að mótmæla með
falsi og ósannindum. Ingólfur og
tveir aðrir Framsóknarmenn voru í
fjárveitingarnefnd. þeir voru sterk-
asti flokkurinn þar, auk þess tveir
sjálfstæðismenn og tveir ihaldsmenn.
Ingólfur fékk fjárveitinguna „alt að
35 þús.“ samþykta i nefndinni. þínir
menn voru þar í minnihluta. þegar
inn í deildina kom talaði þinn sam-
herji, Hákon, á móti, sömuleiðis vinur
og velunnari ykkar Bjöm á Rangá.
Sifelt nöldur, kraftlaust og heimsku-
legt að vísu heyrðist úr ykkar her-
búðum, og Jóni á Reynistað mátti
sérílagi kenna um að hlutfallið var
svo erfitt fyrir héraðið, 3/6. móti
-/b. Væri fróðlegt að fá vottorð frá
bonum um að hann he.fði viljað gera
byrði héraðsins léttari. Á sama þingi
var sá sami félagsbróðir þinn til með
að eyða 60—70 þús. í rafmagn eitt
saman handa ekki stærri skóla í
Skagafirði.
Nú viljið þið breiða yfir að flokkur
ykkar hafi lagst á móti málinu. Eng-
inn íhaldsmaður talar með því, en
ýmsir tala móti. Við atkvæðagreiðslu
2. umræðu eru með því 11 Framsókn-
armenn, 4 sjálfstæðismenn, 5 íhalds-
menn, og einn verkamaður. En á móti
voru þessir: Björn á Rangá, Hákon,
Ottesen, núverandi íhaldsráðherrar
Jón og Magnús, Proppé og Sigurður
hygst hann að gera stjóm sína
löglega. Aðalatriði þessara nýju
kosningalaga eru þau að kosninga-
rétturinn er misjafn. Allur al-
menningur fær eitt atkvæði.
Kennarar, prestar, liðsforingjar o.
fl. og þeir er borga meir en 100
líra í beinan skatt fá 2 atkvæði.
En t. d. kardinálar, pi’ófessorar,
þeir sem fengið hafa hinar æðri
orður o. s. frv. fá 8 atkvæði. Sem
vænta má mælast slík kosningalög
undantekningalítið afarilla fyrii
utan ítalíu.
— Englendingar eru að láta
smíða tvö ný herskip af alveg
nýrri gerð og er jafnvel búist við
að það viti á gagngerða breytingu
á herskipasmíði. Er þessi breyt-
ing gerð fyrst og fremst vegna
lofthernaðarins. Skipin eru smíð-
uð með það fyrst og fremst fyrir
augum að þau séu eins og fljót-
andi kastali og um leið loftfara- j
höfn. þilfarið er alt gert eins ,
sterkt og unt er, til þess að það j
geti þolað sprengjur sem varpað
er úr lofti. Framan á skipinu eru
fallbyssuturnar, brynvarðir betur
en nokkuru sinni áður. En á hálfu
skipinu, að aftan, er engin yfir-
bygging af neinu tagi,þar eiga flug
vélarnai’ að lenda. Skip þessi eru
miklu bi’eiðax’i en nokkur hei-skip
sem áður hafa verið smíðuð, c.
106 fet á breidd, til þess að flug-
vélarnar geti sem best lent á
þeim. Vegna þes að breiddin er
svo mikil getur ekki nema aðeins
ein þurkví á Bretlandi tekið þessi
skip til viðgerðar.
— Eitt höfuðblað Japana stofn-
ar til flugferðar í vor frá Japan,
eftir endilangri Síberíu og til Eng
lands. Tvær japanskar flugvélar,
hinnar fullkomnustu gerðar, eiga
að fara förina. Gei*t er ráð fyrir
að ferðin taki hálfsmánaðartíma.
Innan skamms fer annar flug-
vélaleiðangur frá Frakklandi og á
f að fljúga um öll hin víðlendu lönd
Frakka í Afríku. Flugvélarnar
verða tvær, hefir hver 4 mótora
og eru að allri gerð einhverjar hin
ar fullkomnustu sem smíðaðar
hafa verið í heiminum.
— Vegna atvinnuleysis á Eng-
landi hefir verið varið 31 miljón
sterlingpunda til vegabóta og er
nú í ráði að verja enn 5 miljónum
i sama skyni.
— Andstæðingar Pekingstjórn-
ai-innar kínversku vinna á jafnt
og þétt, og nýlega hafa þeir náð
Shanghai á vald sitt.
— Nikulás stórfursti, frændi
Nikulásar Rússakeisara fyrver-
andi, er var yfirhershöfðingi
Rússahers um tíma á stríðsánxn-
um, hefir nú gerst forystumaður
í Vigur (Alþt. B. 777, 1923). Við 3.
umræðu svíkst svo einn aí ykkar
mönnum, Jón Auðunn, aftan að mál-
inu og vill lækka landssjóðsframlag-
ið enn úr-35 þús. ofan i 28 þús., bygt
á fölskum forsendum. Heimskan
mann þarf til að telja tillögu Jóns
vinarbragð. Kostnaðurinn við húsið
er nú þegar orðinn 85—90 þús. Stærra
lán hefði orðið að hvila á húsinu, og
iþyngja nemendum með húsaleigu.
það er hart að heyra stráka úr Reyk-
javík, sem hafa fengið ókeypis kenslu
hér í 6 ár, auk ölmusu, fengið 4 ára
ölmusu af opinberu fé í Danmörku
vera að smjatta á þvi eins og velgern-
ingi við unga menn og ungar stúlkur,
sem leita sér menningar i héraðsskól-
unum, að það þurfi að ofborga með
húsaleigu sem hæsta gjaldabyrði af
því einhverjum sildarpiltinum hefir
verið skipað að reyna að koma fram
lækkun á opinberum framlögum til
bygginga hinna ódýrustu og gagnleg-
ustu skóla.
Ofan á þennan velgerning 7—8
íhaldsmanna i Nd. bættist svo vel-
gerningur Jóns M. í Ed. Við síðustu
umræðu fjárlaganna í Ed. kemur
hann með svofelda breytingartillögu:
„Við 14. gr. B. XIV. 4 (Alþýðuskóli
í þingeyjarsýslu). Liðurinn falli nið-
ur“. (Alþt. A. bls. 897 1923). Til að
rökstyðja þessa tiRögu „hins hugs-
andi stjómmálamanns. sem hefir I
hinna útlægu Rússa sem steypa
vilja ráðstjórninni. Hefir hann
gefið út mikið ávarp þess tilefnis.
— Árið sem leið fluttu Danir
út 206 þús. lifandi svín og fengu
fyrir um 30 milj. kr. Er það meira
en nokkru sinni áður.
— Stærsta mótorskip heimsins
er nýsmíðað á Englandi. það ber
23 þús. smálestir og verður í ferð-
um milli Englands og Ástralíu.
— Árið sem leið var rúmlega 30
þúsund útlendingum synjað um
innflutningsleyfi til Bandai'íkj-
anna. þó er búist við að mikill
fjöldi manns hafi sloppið í land
leyfislaust og er sú mannasmygl-
un enn óvinsælli í Bandai’íkjunum
talin en vínsmyglunin.
— Skifti urðu á utanríkisráð-
herrum í Bandaríkjunum snemma
í þessunx mánuði. Er gert ráð yrir
að ef til vill verði afleiðingin
breytt afstaða Bandaríkjanna til
Rússlands. Ilafa Bandai’íkin hing-
að til ekkei-t viljað við Rússa-
stjórn tala, en nú er búist við að
send verði nefnd manna úr þingi
Bandaríkjanna til Rússlands. Sé
það ef til vill fyrsta sporið til þess
að Bandaríkin viðurkenni Rússa-
stjórn.
— Uggúr mikill er í hinum ungu
ríkjum við Eystrasalt, er undan
Rússlandi gengu upp úr ófriðnum.
Eru þau hrædd við að Rússar
muni sitja um hvert tækifæi’i sem
gefst til þess að ná þeim aftur
undir sitt vald, enda hefir og full-
komlega á því borið að Rússar
hafa róið að því öllum ái*um að
koma á stjórnai’bylting í löndum
þessum, a. nx. k. sumum. því hefir
verið mjög að því unnið að koma
á senx traustustu vamarsambandi
landanna í milli. Mun slíkt sam-
band allríkt orðið milli Póllands,
Líflands, Eistlands og Lettlands,
en Finnar hafa verið alt tregari
til bandalagsins, enda er afstaða
þeirra að sumu önnur og munu
þeir heldur hyggja á styrk frá
Norðurlöndum.
— Norðmenn eru hlutfallslega
langmesta siglingaþjóð í heimi. Ef
miðað er smálestatala skipanna
við fólksfjölda landanna verður
röðin sem hér segir á eftir, og tal-
an sem fylgir segir hve margar
smálestir skipa koma á 1000 íbúa:
Noregur 945, Stói’a-Bretland 409,
Holland 381, Danmöi’k 302 og Sví-
þjóð 203.
— I Neapel hefir orðið að loka
háskólanum vegna deila milli Fas-
cista og andstæðinga þeirra í hóp
stúdenta.
— Suður í Kákasuslöndunum
ui’ðu geysimikil frost um miðjan
síðastl. mánuð. Féllu skepnur þús-
áhuga á fræðslumálunum" eins og
einn smákúskurinn kemst að orði um
Jón í þessu sambandi, heldur Jón
ræðu sem fyllir 12 dálka í þingtíðind-
unum (B. 1071—83). Áhuginn var svo
mikill að spiRa fyrir málinu að Jón
kom með ræðuna skrifaða að heiman.
Og það eina sem lá fyrir var það að
sanna sem aRra best að Rðurinn 35
þús. til alþýðuskóla í þingeyjarsýslu
ætti að íalla niður. Skutulsveinn
Grimsby-lýðsins í þessu máli gengur
svo langt í falsinu að hann nefnir
ekki þessa tillögu Jóns, en tilfærir
orð úr ræðunni til að sanna brennandi
áliuga hans á fræðslumálunum. Vilj-
andi falsar sami piltur frásögnina
með því að þegja um síðustu orð Jóns
í ræðu þessari: „En af því eg veit að
það þýðir ekkert að halda breytingar-
till. áfram þá tek eg hana aftur“.
Svo mörg eru þessi orð Jóns. Hann
gerir síðustu tih’aun að drepa fjár-
veitinguna og málið, skrifar langa
ræðu heima, les hana upp í Ed., en
feliur svo frá henni á síðustu stundu,
fyrir hinn annálsverða dugnað sem
Ólafur frændi þinn rómar. En hhnn
fellur ekki frá tillögumii af þvi hann
vilji ekki málinu alt það ilt sem hann
getur. Hann játar vanmátt sinn, þvi
hann vissi að 5 Framsóknarmenn, S.
E. og I. H. B. ætluðu að fylgja málinu.
Finst þér nú ekki að litlu „herskabs-
kuskarnir" ættu helst að þegja í svona
Með hinni gömlu, viðurkendu
og ágætu gæðavöru
Herkulesþakpappa
senx framleidd er á verksmiðju
vorri „Dortheasmindeu frá því
1896 — þ. e. í 28 ár — hafa
nú verið þaktir í Danmörku og
^slandi.
ca. 30 milj. fermetra þaka.
Fœst alstadar á Islandi.
Hlutafélagið
}m ilillÉBiis fabrikker
Köbenhavn K.
undum saman og margt manna
fraus í hel, enda aðbúnaður þorra
fólks suður þar í aumasta ástandi.
— England flutti út 270 milj.
smálesta af kolum árið sem leið.
Er það nokkru minna en árið áður
ogl stafar af því að útflutningur
til meginlandsins minkaði að mun
máli, ættu að láta sér nægja að játa
með þögninni frammistöðu núverandi
ráðherra og meginhluta stuðnings-
Rðs þeirra í þessu máli. En hvað sýn-
ir sannleiksást ykkar, að gera Jón
Magnússon að verulegum mentamála-
irömuði í sambandi við þetta mál.
Einn ykkar hefir áfelt mig fyrir að
hafa þagað við ræðu Jóns. Á bls. 1090
B. í þingtíðindunum 1923 er tilfærð
ræða eftir mig, þar sem eg segi að eg
myndi hafa svarað J. M. ef hann
hefði ekki gefist upp. þar sem þið
hafið auðsjáanlega lesið umræðurnar
urn alt málið falsið þið viljandi full-
yj-ðingu um að eg hafi ekki varið skól
ann móti Jóni. Jón hafði sýnt fullan
\ilja að skaða málið, og játar sjálfur
að hann falli f'rá endanlegu banatil-
ra'ði eingöngu af því að hann hafi
ekki liðsafla til að framfylgja ósk
sinni.
það er garnan að athuga vinnu-
bragðamuninn i þessu máli. Fram-
faramenn þingeyinga vinna árum
saman að þessu máli, safna fé með
gjöfum, gefa stórmikla vinnu, spara
enga fyrirhöfn tii að koma málinu
áíram. þeir gera þetta fyrir börnin og
rnglingana, sem eru að fæðast upp í
héraðinu, og fyrir ófæddar kynslóðir.
í þinginu vinna allir Framsóknar-
menn með málinu leynt og Ijóst En
hvað gera hinirV Heima i pingeyjar-
sýslu spilla hinar trúuðu íhaldssálir
veg-na aukinnar kolaframleiðslu í
Ruhrhéraðinu.
— þjóðbanki Hollands lækkaði
forvexti 15. f. m. úr 4/2% í
4%.
— Ái’ið sem leið óx umsetning
samvinnuheildsölunnar bresku um
6tó miljón sterlingpunda. Verk-
smiðjur san.vinnufélaganna seldu
ennfremur vörur fyrir 3 y% miljón
sterlingpunda meira en árið áður.
— Vísindamenn hafa mælt hve
mikið hafi verið af sóti í hinni
miklu þoku sem hvíldi yfir Lond-
on snemma í þessum mánuði og
reiknaðist þeim að væri 250—300
smálestir.
— þrátt fyrir hina mögnuðu
óvild milli Japana og Bandarikja-
manna hefir háskólinn í Tokio ný-
lega þegið með þökkum miljóna-
gjöf fi-á Rockefellei’stofnuninni, til
endurreisnar háskólabókasafns-
ins, en það glataðist nálega alveg
í jarðskjálftunum.
— Ástralía verst innflytjend-
um ekki síður en Bandaríkin. Hef-
ir nýlega verið lögfest að enginn
megi setjast að í landinu nema
hann hafi 40 sterlingpund í hand-
bæru fé.
-----o----
SjHiinnðstolfln í Reyiilaulk
Vesturgötu 4.
Lausl. yfirlit yfir starfsárið 1924.
L
Vér, sem sjaldan eða aldrei kom
um á sjó, eigum óhægt með að
setja oss inn í kjör sjómannsins,
og þær hættur og erfiðleika, strit
og baráttu, sem hann er stöðugt
liáður.
1 lengri eða skemmri tíma, er
hann fjær heimili og ástvinum, um
kringdur allskonar hættum, sem
oft kosta hann líf eða limi. Oft er
bústaður hans í skipunum, sérstak
lega hinum smærri, þröngur, og
skortir flest þau þægindi, sem vér
í landi með hægu móti getum veitt
oss.
þessvegna er það ekkert undar-
legt, þótt sjómaðurinn, þegar hann
kemur í höfn, leiti gleðskapar og
þrái félagsskap og heimilislíf. 1 er-
lendum eða ókunnum höfnum bíða
hans oft hættur, og margar þeirra
verri en þær sem mæta honum á
hafinu. Freistingar, sem oft hafa
orðið til þess, að leiða margt ung-
mennið á braut spillinga og lasta.
Til þess að draga úr þeim hætt-
um starfa víðsvegar um allan heim
sjómannaheimili og sjómannastof
ur, sem eru einn liður í starfi kirkj
unnar. þar eru sjómennirnir vel-
fyrir málinu það sem þær geta, draga
úr samskotum, tala móti málinu á
opinberum íundum, nota tylliástæðu
til að skólinn verði ekki bygður á
þeim stað i þingeyjarsýslu, þar sem
fyrst var ákveðið o. s. frv. þegar við
Ingólfur Bjarnason komum á þing-
málafund á Breiðumýri vorið 1923,
réðist sá eini þingeyingur sem þú
virðist hafa mætur á, með ofsa og
stóryrðum á okkur fyrir að hafa
hjálpað til að koma málinu i gegn.
Eg býst við að þú unnir honum fyrir
þessa viðleitni. Og fullkomlega á hann
skilið meðhald allra „marða" á land-
inu fyrir þjáningar sínar á Breiðu-
mýri þann dag, viðleitni sína að
hjálpa til að ráðast að námfúsum fá-
tækum unglingum í héraði sinu í
eðlilegri og heilbrigðri menningarleit
þeirra. Frammistaða ykkar hér fyrir
sunnan er nú fullskýrð. Skamt myndi
héraðsskólamál þingeyinga á veg
komið, ef það hefði ekki notið við ann-
ara en íhaldsmanna á þingi og ykkar
smákuskanna. En það minsta sem
með sanngirni má heimta af ykkur er
þögn. Ekkert nema þögnin ein getur
breitt mildandi blæju yfir frammi-
stöðu þeirra manna sem hafa sökt
landinu í óbotnandi skuldir fyrir
veislur, tildur og brask, en sýnt spam-
aðarviðleitni sína á skólamáli þingey-
inga. J. J.
-----o-----